Πέμπτη, 14 Νοεμβρίου, 2024
ΑρχικήΙστορίεςΣμυριδορυχεία Νάξου… Εκεί όπου ζει η παράδοση

Σμυριδορυχεία Νάξου… Εκεί όπου ζει η παράδοση

|

Ένα ξεχωριστό οδοιπορικό στα χωριά της Ορεινής Νάξου από την εφημερίδα «Καθημερινή» με σημείο αναφοράς την σμύριδα – Τι δηλώνει ο Μανώλης Μανωλάς αλλά και Νίκος Χουζούρης, Γιάννης και Απόστολος Κουφόπουλος για την σημασία που έχει η σμύριδα στη ζωή τους σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο 

«Η δουλειά στα ορυχεία είναι πολύ σκληρή. Μέσα στις στοές που φθάνουν και τα 500 μέτρα βάθος, εξαερισμός δεν υπάρχει και οι σμυριδεργάτες εισπνέουν την “αγκούσα”, τη μυρωδιά του δυναμίτη που αφήνουν τα φουρνέλα. Οι περισσότεροι υποφέρουν από πνευμονοκονιάσεις, ενώ εάν τη γλιτώσουν… έχουν αρθριτικά και ρευματικά από την υγρασία και τις λάσπες μέσα στο ορυχείο».

Αρθρο της Βίκυ Κατεχάκη (Καθημερινή της 15ης Ιουλίου 2017)

Ο Μανώλης Μανωλάς είναι ο άνθρωπος που γνωρίζει όσο λίγοι τα ορυχεία της σμύριδας στην ορεινή Νάξο. Ο ίδιος μεγάλωσε σε οικογένεια σμυριδεργατών και οι κουβέντες στο σπίτι περιστρέφονταν πάντα γύρω από το σμυρίγλι – έτσι το αποκαλούν οι ντόπιοι. Γνωρίζει την ιστορία του, τους ανθρώπους του, ακόμη και τους νόμους του κράτους που για το συγκεκριμένο ορυκτό ξεπερνούν, λέει, τους 250.

Συναντηθήκαμε στην Κόρωνο, το πανέμορφο χωριό με τα 22.476 σκαλοπάτια που δεκαετίες τώρα αποτελεί το βασικό σμυριδοχώρι της περιοχής και από εκεί πήραμε τον δρόμο για τα ορυχεία. «Στα χωριά της σμύριδας υπάρχει το προνόμιο της εργασίας για τους ντόπιους, δηλαδή στα ορυχεία μπορούν να εργαστούν μόνον εκείνοι που ζουν ή κατάγονται από εδώ», λέει στην «Κ». «Η σμύριδα είναι κρατικό μονοπώλιο. Αυτό σημαίνει ότι οι εργάτες είναι υποχρεωμένοι να παραδίδουν κάθε χρόνο τις ποσότητες που συγκεντρώνουν στο κράτος και αυτό να τις πουλάει, αφού διαθέτει το αποκλειστικό προνόμιο εμπορίας της».

Περίπου 300 άνθρωποι εργάζονται κάθε χρόνο στην εξόρυξη της σμύριδας, όταν πριν από το ‘40 ξεπερνούσαν τις 3.000. Πολλοί από αυτούς επιστρέφουν στον τόπο τους, τους 3 ή 4 μήνες που είναι ανοιχτά τα ορυχεία, με μοναδικό κέρδος, όπως λένε, την ασφάλισή τους στο ΙΚΑ. Ο πρόεδρος της κοινότητας της Κορώνου, Νίκος Χουζούρης, που και ο ίδιος εργάζεται επί 32 χρόνια στη σμύριδα, λέει στην «Κ» πως κανείς δεν μπορεί πλέον να ζήσει μόνο από τη δουλειά αυτή. «Τον υπόλοιπο χρόνο, οι περισσότεροι εργαζόμαστε κάπου αλλού για να κερδίσουμε το εισόδημά μας. Αλλος είναι οικοδόμος, άλλος αγρότης, άλλος κτηνοτρόφος, άλλος έχει κάποιο μαγαζάκι. Η δουλειά αυτή δεν έχει πια προοπτική, δεν λες «να δουλέψω να κάνω κάτι». Οι περισσότεροι βάζουν και από την τσέπη τους. Παλιά το κράτος έδινε εργαλεία και δυναμίτες, αλλά σήμερα οι εργάτες τα πληρώνουν όλα αυτά».

 «Από 8 χρόνων»

Εξι είναι όλα κι όλα τα χωριά της σμύριδας στην ορεινή Νάξο από τα οποία κάποτε ζούσαν ολόκληρες οικογένειες. Η Κόρωνος, το Σκαδό, η Μέση, η Κεραμωτή, η Απείρανθος και ο Δανακός. Γύρω τους, σε μια έκταση εκατοντάδων στρεμμάτων, απλώνονται τα ορυχεία, περίπου 250 στον αριθμό. Σε ένα από αυτά εργάζεται ο Γιάννης Κουφόπουλος, που σήμερα είναι 51 ετών και σε έναν χρόνο «βγαίνει» στη σύνταξη. Ζει στην Αθήνα και εργάζεται στις οικοδομές, αλλά το καλοκαίρι κατεβαίνει στη Νάξο, περιμένοντας να ανοίξουν τα ορυχεία. «Εμαθα να δουλεύω στο σμυρίγλι από 8 χρόνων, πλάι στον πατέρα μου. Πολλές φορές δεν πήγαινα στο σχολείο για να πάω στα ορυχεία – ήμασταν φτωχή οικογένεια και έπρεπε να βγει το μεροκάματο. Σήμερα είναι κρίμα που η δουλειά έχει απαξιωθεί. Εχουμε δώσει τη ζωή μας γενιές και γενιές μέσα στα ορυχεία, δεν θέλουμε να τα δούμε να καταρρέουν. Θέλουμε να συνεχίσουν να υπάρχουν για να δίνουν ζωή και στα χωριά μας».

Περίπου 8.000 τόνοι σμύριδας παραδίδονται κάθε χρόνο στο κράτος, το οποίο αναλαμβάνει να την πουλήσει ακατέργαστη, εξασφαλίζοντας τα ένσημα των εργατών. Ο Απόστολος Κουφόπουλος, 31 ετών, που εργάζεται ως ηλεκτρολόγος στη Χώρα της Νάξου, ανηφορίζει στα ορεινά, συνήθως το φθινόπωρο, όταν ξεκινάει η δουλειά. «Το κάνω για την ασφάλισή μου, αλλά και γιατί την αγαπώ αυτή τη δουλειά. Την έμαθα κοντά στον παππού και στον πατέρα μου. Αλλά παλαιότερα ήταν καλύτερα τα πράγματα. Κάποτε οι εργάτες έβγαζαν κάποιο εισόδημα και με αυτό, μας έλεγαν, πήγαιναν και πλήρωναν τα χρέη που τον υπόλοιπο χρόνο έγραφαν στα τεφτέρια. Οι παππούδες μας έχουν «χύσει αίμα» για να ανοίξουν αυτές τις τρύπες. Το κράτος πρέπει να βοηθήσει να αναπτυχθεί η δουλειά μας, να μας στηρίξει», λέει εμφατικά.

Η αγωνία

Κάθε χρόνο η αγωνία είναι η ίδια. Να προλάβουν να παραδώσουν την ποσότητα που έχει συμφωνηθεί, πριν έρθει ο χειμώνας. «Αυτό που ζητούμε είναι τα ορυχεία να ανοίγουν από τον Μάιο ώστε να μην υπάρχει άγχος για την ποσότητα που θα εξορύξουμε και να εξασφαλίζονται έτσι όλα τα ένσημα των εργατών», λέει στην «Κ» ο πρόεδρος του Σωματείου Σμυριδεργατών Λυώνα, Μιχάλης Πάσουλας. «Δύο καντάρια, δηλαδή 112 κιλά σμύριδας, είναι ένα ένσημο, επομένως με περίπου 500 καντάρια ένας εργάτης είναι εξασφαλισμένος», καταλήγει.

Το εργοστάσιο, ο εναέριος και το μουσείο

Η σμύριδα είναι ένα υλικό που χρησιμοποιείται στις βιομηχανίες λειαντικών μέσων και σε αντιολισθητικές εφαρμογές. Από τα μέσα του ’90, βρίσκεται σε εμπορική παρακμή και όπως λένε οι εργαζόμενοι, σε αυτό συνετέλεσε η αδιαφορία του ελληνικού Δημοσίου να προωθήσει το ορυκτό στις διεθνείς αγορές. Το αίτημα σήμερα είναι η βιομηχανική αξιοποίησή του, με την κατασκευή εργοστασίου στην περιοχή, ώστε να έχει μόνιμη απασχόληση ο πληθυσμός της ορεινής Νάξου.

Πάνω από τα ορυχεία, ο εναέριος σιδηρόδρομος που κάποτε μετέφερε τη σμύριδα από την Πηγή μέχρι τον Ορμο της Μουτσούνας, έχει σταματήσει να λειτουργεί από το 1982. Οι κάτοικοι ζητούν την αποκατάστασή του ώστε να αξιοποιηθεί τουριστικά. Οπως και για το Μουσείο της Σμύριδας, έξω από το ορυχείο της Σαραντάρας που στέκει ημιτελές. Εξαιτίας σημαντικών καθυστερήσεων, το έργο βγήκε από το επιδοτούμενο κοινοτικό πρόγραμμα και δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Ο Μανώλης Μανωλάς που αγωνίζεται 20 χρόνια γι’ αυτό το μουσείο λέει στην «Κ» πως θα συνεχίσει την προσπάθεια μέχρι να τα καταφέρει. «Εχω επισκεφθεί δεκάδες παρόμοια μουσεία στην Ευρώπη που τα έχουν αναπτύξει και τα επισκέπτονται χιλιάδες άνθρωποι. Η λειτουργία του μουσείου θα μπορούσε να συμβάλει στην αναζωογόνηση της κοινωνικής και οικονομικής ζωής του τόπου μας, που συνεχώς ερημώνει».


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Το Δένδρο της Μνήμης: Δωρεά γλυπτού μνημείου θυμάτων Τεμπών στον Δήμο Θεσσαλονίκης

Αποτελεί μνημείο προς τιμήν των θυμάτων των Τεμπών, συντίθεται μεταξύ άλλων από έναν ασύμμετρο βράχο στον οποίο θα στηριχθεί ένα μεταλλικό δέντρο ύψους 4 μέτρων

Επιμελητήριο Κυκλάδων – Εκλογές: Μόνο επείγουσες υποθέσεις θα εξυπηρετούνται στις 15,18 & 19 Νοεμβρίου

Οι υποθέσεις που αφορούν την εκλογική διαδικασία θα εξυπηρετούνται κανονικά στα τηλέφωνα των γραφείων του Επιμελητηρίου Κυκλάδων

Νάξος – Κωμιακή: Προληπτικός – διαγνωστικός έλεγχος για τον σακχαρώδη διαβήτη

Προληπτικός – διαγνωστικός έλεγχος για τον σακχαρώδη διαβήτη στο Π.Π.Ι. Κορωνίδας αύριο Παρασκευή 15 Νοεμβρίου

Νάξος – Πετράκης: Αγάπησε το κρασί, δημιούργησε το δικό του οινικό καταφύγιο

Ο Μανώλης Πετράκης - πρώτης γενιάς οινοποιός - αγάπησε το κρασί και δημιούργησε το δικό του οινικό καταφύγιο στη Νάξο ..

Δονούσα: Ενημέρωση για την κατασκευή υπεράκτιων αιολικών πάρκων

ενημέρωση για την κατασκευή υπεράκτιων αιολικών πάρκων κοντά στη Δονούσα - Πότε και που

Σαντορίνη: Ανοιχτή επιστολή έστειλαν φορείς για τη παρουσίαση του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου

Ανοιχτή επιστολή φορέων εν όψει της παρουσίασης του Ειδικού Πολεοδομικού Σχεδίου Θήρας - Τι αναφέρουν

Πρόταση Ημέρας: Μακαρονάδα με παντζάρια και πέστο ρόκας

Μία διαφορετική προσέγγιση με πρωταγωνιστές τα ζυμαρικά

Υπουργείο Αθλητισμού: Ιστορική στιγμή για την ανάπτυξη της ελεύθερης κατάδυσης

Ιστορική στιγμή για την ανάπτυξη της ελεύθερης κατάδυσης που «γεννήθηκε» στην Αμοργό - Υπογραφές

Η «Αναγέννηση» του ρόλου του Ταξιδιωτικού Πράκτορα: Μια Σύγχρονη Ανάγκη

Αρθρο του Νίκου Μάρτικα για τον τουρισμό και τις αλλαγές που έρχονται με βάση τα νέα δεδομένα...

Νάξος – Αγερσανί: Το τελευταίο “αντίο” σήμερα στον Γιάννη Καρεγλά

Το μεσημέρι της Κυριακής συγγενείς και φίλοι στον Αγιο Αρσένιο αποχαιρετούν τον αγαπητό Γιάννη Καρεγλά

Ακτοπλοϊα – Παρατηρητήριο Τιμών: Αυξήθηκε η τιμή στο εισιτήριο Πειραιάς – Ρόδος, μείωση στο Πειραιάς – Πάρος

Πώς διαμορφώνεται ο χάρτης των τιμών στην ακτοπλοΐα με βάση το Παρατηρητήριο Τιμών - Η εικόνα στις Κυκλάδες σε συμβατικά και ταχύπλοα

ΔΕΔΔΗΕ: Χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα θα ξημερώσει αύριο (09/11) η πόλη της Νάξου

Χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα η πόλη της Νάξου, τα Αγγίδια και η Στελίδα αύριο Σάββατο

Ιος: Εγκρίθηκε η κατασκευή νέου ξενοδοχείου

Εγκρίθηκε έργο για νέο ξενοδοχείο στην Ίο – Σε ποιά περιοχή θα γίνει

Γιάννα Σταυράκη: “Τα τελευταία χρόνια δηλώνω Ναξιώτισσα” (video)

Η αγαπημένη ηθοποιός Γιάννα Σταυράκη εξηγεί στον Νίκο Σκορδιαλό γιατί αγαπάει τη Νάξο (video)

Νάξος – “Μία βραδιά κάτω από την Ελιά”: Ερχονται σεμινάρια, ο Luca Piscazzi νέος “πρεσβευτής” γαστρονομίας

Ο Luca Piscazzi είναι ο νέος πρεσβευτής των γαστρονομικών δράσεων του Φεστιβάλ Γαστρονομίας - Τι περιμένουμε τον Ιανουάριο και Φεβρουάριο

Αμοργός: Τιμητική βραδιά για τον cpt Γιάννη Φωστιέρη

Η Αμοργός, ο Δήμος και ο Αθλητικός Ναυτικός Πολιτιστικός Όμιλος θα τιμήσουν τον cpt Γιάννη Φωστιέρη

Taste Atlas: Αρσενικό Νάξου, το ημίσκληρο τυρί, 2ο καλύτερο στον κόσμο

Με βαθμολογία 4.6/5: Το ελληνικό ημίσκληρο τυρί που είναι 2ο καλύτερο στον κόσμο – Το μέλλον του Αρσενικού Νάξου αβέβαιο

Νάξος – Κεραμωτή: Γερακίνα τραυματίστηκε από 11 σκάγια (!!!)

Πυροβολημένη με 11 σκάγια από κυνηγετικό όπλο βρέθηκε μία Γερακίνα – Σε σοβαρή κατάσταση η υγεία της

Κώστας Τέο: Ενιωσε αδιαθεσία, δεν πρόλαβε, η καρδιά του τον πρόδωσε στα 44 του χρόνια

Πέθανε ο αθλητικογράφος Κώστας Τέο - Κάλυπτε το ρεπορτάζ της ΑΕΚ