Παρασκευή, 22 Νοεμβρίου, 2024
ΑρχικήΙστορίεςΣμυριδορυχεία Νάξου… Εκεί όπου ζει η παράδοση

Σμυριδορυχεία Νάξου… Εκεί όπου ζει η παράδοση

|

Ένα ξεχωριστό οδοιπορικό στα χωριά της Ορεινής Νάξου από την εφημερίδα «Καθημερινή» με σημείο αναφοράς την σμύριδα – Τι δηλώνει ο Μανώλης Μανωλάς αλλά και Νίκος Χουζούρης, Γιάννης και Απόστολος Κουφόπουλος για την σημασία που έχει η σμύριδα στη ζωή τους σε ατομικό και συλλογικό επίπεδο 

«Η δουλειά στα ορυχεία είναι πολύ σκληρή. Μέσα στις στοές που φθάνουν και τα 500 μέτρα βάθος, εξαερισμός δεν υπάρχει και οι σμυριδεργάτες εισπνέουν την “αγκούσα”, τη μυρωδιά του δυναμίτη που αφήνουν τα φουρνέλα. Οι περισσότεροι υποφέρουν από πνευμονοκονιάσεις, ενώ εάν τη γλιτώσουν… έχουν αρθριτικά και ρευματικά από την υγρασία και τις λάσπες μέσα στο ορυχείο».

Αρθρο της Βίκυ Κατεχάκη (Καθημερινή της 15ης Ιουλίου 2017)

Ο Μανώλης Μανωλάς είναι ο άνθρωπος που γνωρίζει όσο λίγοι τα ορυχεία της σμύριδας στην ορεινή Νάξο. Ο ίδιος μεγάλωσε σε οικογένεια σμυριδεργατών και οι κουβέντες στο σπίτι περιστρέφονταν πάντα γύρω από το σμυρίγλι – έτσι το αποκαλούν οι ντόπιοι. Γνωρίζει την ιστορία του, τους ανθρώπους του, ακόμη και τους νόμους του κράτους που για το συγκεκριμένο ορυκτό ξεπερνούν, λέει, τους 250.

Συναντηθήκαμε στην Κόρωνο, το πανέμορφο χωριό με τα 22.476 σκαλοπάτια που δεκαετίες τώρα αποτελεί το βασικό σμυριδοχώρι της περιοχής και από εκεί πήραμε τον δρόμο για τα ορυχεία. «Στα χωριά της σμύριδας υπάρχει το προνόμιο της εργασίας για τους ντόπιους, δηλαδή στα ορυχεία μπορούν να εργαστούν μόνον εκείνοι που ζουν ή κατάγονται από εδώ», λέει στην «Κ». «Η σμύριδα είναι κρατικό μονοπώλιο. Αυτό σημαίνει ότι οι εργάτες είναι υποχρεωμένοι να παραδίδουν κάθε χρόνο τις ποσότητες που συγκεντρώνουν στο κράτος και αυτό να τις πουλάει, αφού διαθέτει το αποκλειστικό προνόμιο εμπορίας της».

Περίπου 300 άνθρωποι εργάζονται κάθε χρόνο στην εξόρυξη της σμύριδας, όταν πριν από το ‘40 ξεπερνούσαν τις 3.000. Πολλοί από αυτούς επιστρέφουν στον τόπο τους, τους 3 ή 4 μήνες που είναι ανοιχτά τα ορυχεία, με μοναδικό κέρδος, όπως λένε, την ασφάλισή τους στο ΙΚΑ. Ο πρόεδρος της κοινότητας της Κορώνου, Νίκος Χουζούρης, που και ο ίδιος εργάζεται επί 32 χρόνια στη σμύριδα, λέει στην «Κ» πως κανείς δεν μπορεί πλέον να ζήσει μόνο από τη δουλειά αυτή. «Τον υπόλοιπο χρόνο, οι περισσότεροι εργαζόμαστε κάπου αλλού για να κερδίσουμε το εισόδημά μας. Αλλος είναι οικοδόμος, άλλος αγρότης, άλλος κτηνοτρόφος, άλλος έχει κάποιο μαγαζάκι. Η δουλειά αυτή δεν έχει πια προοπτική, δεν λες «να δουλέψω να κάνω κάτι». Οι περισσότεροι βάζουν και από την τσέπη τους. Παλιά το κράτος έδινε εργαλεία και δυναμίτες, αλλά σήμερα οι εργάτες τα πληρώνουν όλα αυτά».

 «Από 8 χρόνων»

Εξι είναι όλα κι όλα τα χωριά της σμύριδας στην ορεινή Νάξο από τα οποία κάποτε ζούσαν ολόκληρες οικογένειες. Η Κόρωνος, το Σκαδό, η Μέση, η Κεραμωτή, η Απείρανθος και ο Δανακός. Γύρω τους, σε μια έκταση εκατοντάδων στρεμμάτων, απλώνονται τα ορυχεία, περίπου 250 στον αριθμό. Σε ένα από αυτά εργάζεται ο Γιάννης Κουφόπουλος, που σήμερα είναι 51 ετών και σε έναν χρόνο «βγαίνει» στη σύνταξη. Ζει στην Αθήνα και εργάζεται στις οικοδομές, αλλά το καλοκαίρι κατεβαίνει στη Νάξο, περιμένοντας να ανοίξουν τα ορυχεία. «Εμαθα να δουλεύω στο σμυρίγλι από 8 χρόνων, πλάι στον πατέρα μου. Πολλές φορές δεν πήγαινα στο σχολείο για να πάω στα ορυχεία – ήμασταν φτωχή οικογένεια και έπρεπε να βγει το μεροκάματο. Σήμερα είναι κρίμα που η δουλειά έχει απαξιωθεί. Εχουμε δώσει τη ζωή μας γενιές και γενιές μέσα στα ορυχεία, δεν θέλουμε να τα δούμε να καταρρέουν. Θέλουμε να συνεχίσουν να υπάρχουν για να δίνουν ζωή και στα χωριά μας».

Περίπου 8.000 τόνοι σμύριδας παραδίδονται κάθε χρόνο στο κράτος, το οποίο αναλαμβάνει να την πουλήσει ακατέργαστη, εξασφαλίζοντας τα ένσημα των εργατών. Ο Απόστολος Κουφόπουλος, 31 ετών, που εργάζεται ως ηλεκτρολόγος στη Χώρα της Νάξου, ανηφορίζει στα ορεινά, συνήθως το φθινόπωρο, όταν ξεκινάει η δουλειά. «Το κάνω για την ασφάλισή μου, αλλά και γιατί την αγαπώ αυτή τη δουλειά. Την έμαθα κοντά στον παππού και στον πατέρα μου. Αλλά παλαιότερα ήταν καλύτερα τα πράγματα. Κάποτε οι εργάτες έβγαζαν κάποιο εισόδημα και με αυτό, μας έλεγαν, πήγαιναν και πλήρωναν τα χρέη που τον υπόλοιπο χρόνο έγραφαν στα τεφτέρια. Οι παππούδες μας έχουν «χύσει αίμα» για να ανοίξουν αυτές τις τρύπες. Το κράτος πρέπει να βοηθήσει να αναπτυχθεί η δουλειά μας, να μας στηρίξει», λέει εμφατικά.

Η αγωνία

Κάθε χρόνο η αγωνία είναι η ίδια. Να προλάβουν να παραδώσουν την ποσότητα που έχει συμφωνηθεί, πριν έρθει ο χειμώνας. «Αυτό που ζητούμε είναι τα ορυχεία να ανοίγουν από τον Μάιο ώστε να μην υπάρχει άγχος για την ποσότητα που θα εξορύξουμε και να εξασφαλίζονται έτσι όλα τα ένσημα των εργατών», λέει στην «Κ» ο πρόεδρος του Σωματείου Σμυριδεργατών Λυώνα, Μιχάλης Πάσουλας. «Δύο καντάρια, δηλαδή 112 κιλά σμύριδας, είναι ένα ένσημο, επομένως με περίπου 500 καντάρια ένας εργάτης είναι εξασφαλισμένος», καταλήγει.

Το εργοστάσιο, ο εναέριος και το μουσείο

Η σμύριδα είναι ένα υλικό που χρησιμοποιείται στις βιομηχανίες λειαντικών μέσων και σε αντιολισθητικές εφαρμογές. Από τα μέσα του ’90, βρίσκεται σε εμπορική παρακμή και όπως λένε οι εργαζόμενοι, σε αυτό συνετέλεσε η αδιαφορία του ελληνικού Δημοσίου να προωθήσει το ορυκτό στις διεθνείς αγορές. Το αίτημα σήμερα είναι η βιομηχανική αξιοποίησή του, με την κατασκευή εργοστασίου στην περιοχή, ώστε να έχει μόνιμη απασχόληση ο πληθυσμός της ορεινής Νάξου.

Πάνω από τα ορυχεία, ο εναέριος σιδηρόδρομος που κάποτε μετέφερε τη σμύριδα από την Πηγή μέχρι τον Ορμο της Μουτσούνας, έχει σταματήσει να λειτουργεί από το 1982. Οι κάτοικοι ζητούν την αποκατάστασή του ώστε να αξιοποιηθεί τουριστικά. Οπως και για το Μουσείο της Σμύριδας, έξω από το ορυχείο της Σαραντάρας που στέκει ημιτελές. Εξαιτίας σημαντικών καθυστερήσεων, το έργο βγήκε από το επιδοτούμενο κοινοτικό πρόγραμμα και δεν ολοκληρώθηκε ποτέ. Ο Μανώλης Μανωλάς που αγωνίζεται 20 χρόνια γι’ αυτό το μουσείο λέει στην «Κ» πως θα συνεχίσει την προσπάθεια μέχρι να τα καταφέρει. «Εχω επισκεφθεί δεκάδες παρόμοια μουσεία στην Ευρώπη που τα έχουν αναπτύξει και τα επισκέπτονται χιλιάδες άνθρωποι. Η λειτουργία του μουσείου θα μπορούσε να συμβάλει στην αναζωογόνηση της κοινωνικής και οικονομικής ζωής του τόπου μας, που συνεχώς ερημώνει».


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Ενδοκυκλαδικά: Το “Αρτεμις” κάθε Τρίτη θα ενώνει τη Σύρο με τη Παροναξία και τη Σαντορίνη

Αλλαγή στο δρομολόγιο του "Αρτεμις"... Δείτε πως θα κινείται κάθε Τρίτη

Μητσοτάκης σε Λιανό “Είναι δέσμευσή μου το φράγμα αυτό επιτέλους να ολοκληρωθεί “

Τι είπε ο Μητσοτάκης για τα προβλήματα που υπάρχουν στα νησιά και δη στη Νάξο - Φθηνό ρεύμα και καλό, ποιοτικό, καθαρό νερό για τα νησιά μας

Μονογυιού: “Σημαντική η δέσμευση του Πρωθυπουργού για την ολοκλήρωση του φράγματος Τσικαλαριού”

Κατερίνα Μονογυιού: Στην εκδήλωση για την υπογραφή σύμβασης για τη σύσταση του Ταμείου Απανθρακοποίησης Ελληνικών Νησιών

Νάξος: Ο Γ. Λεονταρίτης στην τελετή υπογραφής της σύμβασης σύστασης Ταμείου Απανθρακοποίησης Νησιών

Η συμφωνία αποσκοπεί στην επιτάχυνση της απεξάρτησης των ελληνικών νησιών από τις εκπομπές άνθρακα κάνοντας πράξη την πράσινη μετάβαση και κλιματική προσαρμογή τους.

Νάξος – Στ. Γκίκας: “Θα αλλάξει η εικόνα των νησιών μας, στο σύνολό τους”

Μιλώντας για «το μοντέλο των “έξυπνων” και ”πράσινων” νησιών» ο Στέφανος Γκίκας δήλωσε πως «δημιουργεί σημαντική προστιθέμενη αξία για τα νησιά μας»

Νάξος – Μητσοτάκης: “Στεκόμαστε δίπλα στους νησιώτες” (video)

Ο πρωθυπουργός ανέφερε ότι η νησιωτικότητα απαιτεί ξεχωριστή φροντίδα από το κράτος και πως η κυβέρνηση έχει αποδείξει ότι είναι κοντά στους νησιώτες

Blue Star Ferries: Δίωρη καθυστέρηση στην αναχώρηση του “Paros”

Στις 7.30 το απόγευμα θα αναχωρήσει σήμερα (21/11) το Blue Star Paros από τον Πειραιά για το ταξίδι στις Κυκλάδες

Νάξος – Μητσοτάκης: Συμμετοχή στη λιτανεία και καφέ για χαλάρωση

Στη Νάξο βρίσκεται από το πρωί ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης

Μ. Ψαράκης: Ενας 81χρονος μαραθωνοδρόμος εξομολογείται …

Ο Μανούσος Ψαράκης μιλάει για την εμπειρία του ως μαραθωνοδρόμος ... Και δηλώνει "Έτρεχα μαραθώνιο και τραγουδούσα Βέρντι"

ΣΥΡΙΖΑ: Ανεξαρτητοποιήθηκαν οι βουλευτές Τζάκρη και Πούλου

Ανεξαρτητοποιήθηκαν Τζάκρη και Πούλου - Η απάντηση του ΣΥΡΙΖΑ και αξιωματική αντιπολίτευση το ΠΑΣΟΚ

The Voice: Ο Ναξιώτης Κουτελιέρης και η συγκίνηση της Παπαρίζου (video)

Μπορεί ο Μιχάλης Κουτελιέρης να μην πέρασε στον επόμενο γύρο του The Voice όμως η σχέση του με την Κλαύδια έφερε δάκρυα στα μάτια της; Παπαρίζου (video)

Νάξος – Μητσοτάκης: Συμμετοχή στη λιτανεία και καφέ για χαλάρωση

Στη Νάξο βρίσκεται από το πρωί ο πρωθυπουργός της Ελλάδας Κυριάκος Μητσοτάκης

Αμοργός: Εννέα μέτρα μετακινήθηκε ο υποθαλάσσιος πυθμένας και έδωσε τον σεισμό του 1956

Διεθνής ερευνητική ομάδα ρίχνει «φως» στις αιτίες του καταστροφικού σεισμού του 1956 στην Αμοργό - Τι λέει η Εύη Νομικού

Πάρος: Ο καπετάν – Χρήστος Τζουάνης “έφυγε” από την ζωή

Στα 42 του χρόνου ο cpt Χρήστος Τζουάνης έφυγε από τη ζωή ...

Δονούσα: Ανεμογεννήτριες καλύπτουν την Καλοταρίτισσα

φωτορεαλιστικές απεικονίσεις για το πώς θα φαίνεται το συγκεκριμένο έργο στην πλήρη του ανάπτυξη (60 ανεμογεννήτριες) στη Δονούσα

Νάξος: Επίσκεψη εξπρές του Μητσοτάκη με συνοδεία αξιωματούχων σε τρία αεροπλάνα (!!!)

Τρία αεροσκάφη της Olympic Air θα μεταφέρουν τον Κυριάκο Μητσοτάκη και τους συνοδούς του στη Νάξο – Η ώρα άφιξης και αναχώρησης

Πανναξιακός ΑΟ: Με “τριπλό” Μανωλά το …τρίποντο κόντρα στον Πανθηραϊκό

Με χατ τρικ του Μανωλά ο Πανναξιακός 5-2 τον Πανθηραϊκό - Η αφιέρωση στην επέτειο του Πολυτεχνείου (video)

Blue Star Ferries – Απεργία: Αλλαγές στα δρομολόγια, τι ώρα αναχωρούν Blue Star Paros και Αρτεμις

Τα δρομολόγια των πλοίων της Blue Star Ferries όπως διαμορφώνονται με βάση την απεργία της 20ης Νοεμβρίου

MSC: Βάζει στο πρόγραμμα την Σύρο, “βλέπει” τις υποδομές στη Σαντορίνη

MSC: Αντί για τέλη, επενδύσεις σε υποδομές για ανάπτυξη της κρουαζιέρας