Πρέβελις, το πλοίο που καλύπτει αυτή τη στιγμή την πλέον άγονη γραμμή στο Νότιο Αιγαίο και οι ναυτικοί καθημερινά παλεύουν για την ασφάλεια των επιβατών – Τι λέει ο λοστρόμος του πλοίου, ο Νίκος που βρίσκετια απέναντί του την Ypatia
Τον θυμάμαι να στέκεται αγέρωχος στον καταπέλτη του πλοίου
Με τους κάβους κρεμασμένους στα μπράτσα του
Και το ξεροβόρι να ανακατεύει τα γένια του, τα ποτισμένα στην αρμύρα χρόνων…
Νίκος ο λοστρόμος…
Πρέβελις… το πλοίο της άγονης γραμμής.
Το πλοίο της καρδιάς μας. Ανάφη… Κάσος… Κάρπαθος… άγονα λιμάνια. Άνθρωποι του χειμώνα που περιμένουν αυτό το πλοίο. Για τρόφιμα, φάρμακα, ταξιδιώτες κι αγαπημένους. Η μόνη σύνδεση με τον έξω κόσμο. Ακόμα κι οι μεγάλες… Μήλος, Σαντορίνη, Ρόδος το περιμένουνε να αφήσει τα φορτία του. Ένα δύσκολο δρομολόγιο που δεν μπορεί να μπει στον αυτόματο παρά μόνο ίσως καμιά φορά στο Ανάφη – Ηράκλειο αν έχει καλό καιρό. Όλα τα άλλα στο χέρι.
Ανάφη… πνοή ζωής αυτό το πλοίο. Κάσος… το ίδιο. Με τα δύσκολα στο σορόκο λιμάνια τους. Μα πάνω απ’ όλα ο άνθρωπος του καταπέλτη. Θα δέσει; Η ίδια κάθε φορά αγωνία. Μα ο Νίκος, ο λοστρόμος, φροντίζει πάντα γι’ αυτό. Σε κάθε δύσκολη περίπτωση μπαίνει μπροστά εκείνος για να δέσει το πλοίο σε λιμάνια δύσκολα όπως της Ανάφης, της Κάσου… της Καρπάθου.
-Φοβάσαι τη θάλασσα;
-Ποτέ. Ίσως λίγο στην αρχή. Την αγαπώ και τη μισώ μαζί! Την αγαπώ γιατί γεννήθηκα και μεγάλωσα στο αλάτι. Τη μισώ γι’ αυτά που μου στερεί… μα δε θα μπορούσα να κάνω κάτι άλλο.
Προερχόμενος από ναυτική οικογένεια – ο μπαμπάς στα καράβια- από μικρός να οργώνει τις δύσκολες θάλασσες του Λιβυκού με το καΐκι του πατέρα του, αργότερα της Ιταλίας και από τον Οκτώβριο του 17 ο Νίκος να είναι η ψυχή του Πρέβελις. Όλοι μιλάνε για τους καπεταναίους…μα ποιος από σας έχει αναρωτηθεί ποτέ πόσο σημαντική είναι η δουλειά ενός λοστρόμου; Για να δέσει το πλοίο; Για να φορτωθεί σωστά;
Ο Νίκος είναι τα μάτια του ύπαρχου που είναι πάντα εκείνη την ώρα στην πλώρη, του καπετάνιου που είναι στη γέφυρα…και οι τρεις μαζί με καλά συντονισμένες κινήσεις κατευθύνουν το πλοίο να αγγίξει στη στεριά. Και το φόρτωμα; Πως θα μπουν τα φορτία, πως θα δεθούν σωστά, ποια είναι η καλύτερη κατανομή για την ευστάθεια του πλοίου. Όλα αυτά περνάνε από τα χέρια του. Με αποφάσεις που πρέπει να παρθούν σε κλάσματα δευτερολέπτου και υπό πίεση για ένα πλοίο που κουβαλάει 45 με 50 φορτηγά, να προσεγγίζει δύσκολα λιμάνια και σε ένα ταξίδι που διαρκεί πάνω από τριάντα ώρες για να γυρίσει ξανά πίσω το ίδιο δρομολόγιο. Πειραιάς, Μήλος, Σαντορίνη, Ανάφη, Ηράκλειο, Σητεία, Κάσος, Κάρπαθος, Ρόδος…
Πριν λίγες μέρες θυμήθηκα το φρικτό ναυάγιο του «Ηράκλειον» που βυθίστηκε μέσα σε λίγα μόνο λεπτά έξω από τη βραχονησίδα Φαλκονέρα και πάνω από 250 άτομα μαζί του σε έναν υγρό τάφο. Οφείλονταν είπαν στην κακή τοποθέτηση ενός φορτηγού ψυγείου που έλυσε από την θαλασσοταραχή και έσπασε την πόρτα του πλοίου… Αν λοιπόν θεωρείτε τη δουλειά ενός λοστρόμου ασήμαντη καιρός να το ξανασκεφτείτε…
-Θυμάσαι το «Ηράκλειον» ; Προχτές ήταν η επέτειος από το ναυάγιο
–Είχα έναν δικό μου στους επιζώντες.
47 μόνο οι επιζώντες από τους εκατοντάδες που επέβαιναν…
-Που θα κάνεις Χριστούγεννα;
– Στο πλοίο στη Ρόδο κλασικά. Τόσα χρόνια στο πλοίο ελάχιστες φορές έχω λείψει. Είμαστε πια μια οικογένεια εδώ.
Ήθελα καιρό να γράψω για το Πρέβελις, δεύτερο σπίτι μου έχει γίνει. Που ενώνει μάνες με παιδιά…αγαπημένους ενώνει. Η πλωτή μας πολιτεία όπως μ’ αρέσει να το λέω…μα την ίδια στιγμή μια πλωτή φυλακή ίσως για κάποιους άλλους. Όσους δουλεύουν πάνω σ’ αυτό μέρα και νύχτα χωρίς να βλέπουν ποτέ τα δικά τους παιδιά.
- Ποιες είναι οι πιο δύσκολες θάλασσες;
- Το Κρητικό και το Καρπάθιο. Αλλά το Λιβυκό πιο πολύ απ’ όλες.
Και το γέρικο πλοίο της ΑΝΕΚ μπορεί το πιο αργοκίνητο σήμερα αλλά και το πιο δυνατό μαζί…έχει να καμαρώνει πως κάνει το πιο δύσκολο ίσως δρομολόγιο του Αιγαίου, βουτώντας στα τρικυμισμένα νερά του Κρητικού πελάγους αμέσως μόλις αφήσει την Ανάφη και στα απότομα κατεβάσματα του αέρα όταν μπαίνει στο Καρπάθιο μέχρι να φτάσει στη Ρόδο.
- Έχεις φοβηθεί ποτέ; Επιμένω εγώ…
- Το μόνο που φοβάμαι σε ένα πλοίο είναι η φωτιά. Μόνο αυτό. Και τη μετατόπιση φορτίου στο γκαράζ. Αλλά τώρα πια ο κίνδυνος είναι μηδαμινός αν φορτωθεί σωστά.
Ρεστία, σουέλ, πλαγιοδέτηση, ναύτες, ύπαρχος, υπολοστρόμοι, μηχανή, γέφυρα, παγκιάζει, μονολίμανα, αγκυροβολιό…όροι της ναυτοσύνης. Έμαθα μερικούς πίνοντας τον καφέ μου που μόλις με είχε κεράσει στο μπαρ του πλοίου.
-Γιατί τη μισείς τη θάλασσα; Τι σου έχει στερήσει;
–Την οικογένεια. Να μην έχω προσωπική ζωή. Βάζω τα ανίψια μου καμιά φορά να κάνουν 150 χιλιόμετρα για να τα δω μισή ώρα στο λιμάνι του Ηρακλείου. Ξέρεις τι είναι να βλέπω το σπίτι μου και να μην μπορώ να πάω;
-Που μαθαίνει κανείς λοστρόμος; Υπάρχει κάποια σχολή;
–Το καράβι είναι η σχολή. Εκεί έμαθα.
Ο Νίκος από τα Πηγαϊδάκια, Νότια του νομού Ηρακλείου, ένα χωριό σκαρφαλωμένο πάνω στα Αστερούσια, ακριβώς μπροστά απ’ τα Καλά Λιμάνια, είναι μαθημένος στις δυσκολίες από τότε που ήταν στη γραμμή της Ιταλίας. Πλέον στον καταπέλτη του Πρέβελις σε όλους τους δύσκολους καιρούς και τις φουρτούνες είναι εκεί. Στον κίνδυνο. Μη λύσουν οι κάβοι απ’ τη ρεστία, το μπουρίνι απ’ τον ξαφνικό σορόκο.
Τον κοιτούσα ώρα πολύ εκείνο το βράδυ. Γυρίζαμε από Ηράκλειο μια δεκαριά άτομα, μόνιμοι κάτοικοι της Ανάφης, ηρωικοί μόνιμοι κάτοικοι…
–Δε θα μπορούσα να φανταστώ τον εαυτό μου να μένω σε ένα τέτοιο μέρος. Άγονο, άγριο σαν την Ανάφη…
Εξ ου και το ηρωικοί…Γυρίζαμε λοιπόν στην Ανάφη σε εκείνη την επίσης ηρωική πρόσδεση του Πρέβελις που θα θυμάμαι καιρό. Είχε σορόκο, ο πιο δύσκολος καιρός. Δύσκολο να δέσει. Κοιταζόμασταν όλοι μεταξύ μας και δε μιλάγαμε. Η πόρτα πηγαινοερχότανε από τα κύματα. Τον θυμάμαι να κρατά σφιχτά τον ασύρματο πάνω του με τις γνωστές σίγουρες κινήσεις του, μα πρώτη φορά θαρρώ τον είχα δει τόσο αγχωμένο.
-Θυμάσαι τις προάλλες το βράδυ στην Ανάφη. Μου φάνηκες αγχωμένος.
–Ήμουν…είναι μεγάλη η ευθύνη.
Τον κοιτούσα ώρα πολύ. Να κρατά στα χέρια του τους κάβους και να κατευθύνει το καράβι. Χέρια ψημένα στην αρμύρα και τον άνεμο…Γρήγορα, μας φώναξε μόλις ανέλπιστα το πλοίο σταθεροποιήθηκε κι αφού είχε δέσει και τον τρίτο του κάβο .
Βγείτε γρήγορα !
Για ώρα μετά ασφαλής στο σπίτι μου θα χτυπά η καρδιά μου από την αγωνία : Θα δέσει; Άγονη γραμμή βλέπετε.
Και λίγο πριν… μέχρι τα απόνερα να σβήσουν… θα κοιτώ ώρα πολύ την πλωτή μας πολιτεία να φεύγει ευχαριστημένη και άδεια από επιβάτες και φορτία, με τα γαλάζια λαμπιόνια της να φωτίζουν τη νύχτα… κουβαλώντας τόσες άλλες ψυχές μπορεί φυλακισμένες… άλλες για το μεροκάματο άλλες γιατί αγαπάνε τη θάλασσα. Ο Νίκος ανήκει ευτυχώς στις τελευταίες.
Χαιρετώ τον αγέρωχο λοστρόμο του Πρέβελις και θυμάμαι στίχους ξεχασμένων τραγουδιών από εποχές αλλοτινές που η κουβέντα «μάνα θα πάω στα καράβια» ήταν τόσο μα τόσο συχνή.
«Μια ζωή στραπάτσα απάνω στα βαπόρια
ημέρα με μπουνάτσα δεν νοιώσαμε και εμείς…
τα όνειρα μας άδεια κι ο ύπνος στεναχώρια…
μοιάζουμε με καράβια μιας άγονης γραμμής»
Να είναι πάντα καλοτάξιδο το καράβι μας…απάνεμα τα λιμάνια του.
