Σμύριδα. Το ορυκτό της Νάξου που γράφει τη δική του ιστορία. Μέσα από τη σελίδα του Ορεινού Αξώτη έχουμε μία συγκλονιστική είδηση που έρχεται από το 1835. Οταν Κορωνιδιάτες και Απεραθίτες ενωμένοι ζήτησαν από τον Βασιλιά Οθωνα να εκμεταλλευτούν οι ίδιοι τη σμύριδα. Τι έγινε;
Η συνέχεια εδώ…
Η εντύπωση που έχουμε για το παρελθόν μας από το 1821 μέχρι τη Κατοχή πολλές φορές είναι μίζερη, φτωχή, με ανθρώπους αμόρφωτους, κουρασμένους, γενικά δεν είναι και η καλύτερη εικόνα. Κάτι τέτοιο μάλλον δεν ισχύει, ερευνώντας αυτά τα χρόνια θα δούμε ζωντάνια, θα δούμε διασκέδαση, θα δούμε κάτι που σήμερα ξεχνάμε, ανθρώπους να διεκδικούν τα δικαιώματα τους και αυτό να το κάνουν ενωμένοι.
Μια τέτοια περίπτωση είναι η επίσκεψη εκπροσώπων των σμυριδεργατών Κορώνου και Απειράνθου Νάξου στον βασιλιά Όθωνα προκειμένου να διεκδικήσουν κάτι που σήμερα δεν τολμά κανείς να πει, την εκμετάλλευση της σμύριδας από τους ίδιους. Μπορεί να μη το πέτυχαν αλλά το διεκδίκησαν και μάλιστα ΕΝΩΜΕΝΟΙ.
Ποιο συγκεκριμένα ο Πέτρος Πρωτοπαπαδάκης από την Απείρανθο και ο Κωνσταντίνος Κουφόπουλος από τη Κόρωνο τον Αύγουστο του 1835 θέτουν στον βασιλιά Όθωνα την εξής πρόταση: Αντί το κράτος να νοικιάσει τη σμύριδα για μια δεκαετία σε έναν ιδιώτη να την νοικιάσει στους ίδιους.
Το κράτος για 10 χρόνια επέτρεπε στον ενοικιαστή να πουλάει τη σμύριδα όσο ήθελε, αρκεί να απέδιδε στο κράτος 75 λεπτά για κάθε καντάρι που θα πουλιόταν. Η πρόταση των σμυριδεργατών ήταν να αποδίδουν στο κράτος 2 φοίνικες για κάθε καντάρι, υπερδιπλάσια δηλαδή τιμή.
Ο λόγος που πρόσφεραν κάτι φαινομενικά ασύμφορο και με τόσο ρίσκο ήταν:
1ο γιατί ένιωθαν στο πετσί τους την εκμετάλλευση του ενοικιαστή
και 2ο έβλεπαν την αγορά (όσο και αν μας φαίνεται απίστευτο) .
Δεν πέτυχαν την ενοικίαση αποδείχτηκε όμως πως εμπορικά είχαν δίκιο, η αξία της σμύριδας σε αυτή τη δεκαετία (1835 – 1845 ) ανέβηκε κατακόρυφα και όταν το κράτος “ξύπνησε” και αύξησε το “νοίκι” ο ενοικιαστής απλά έφυγε για άλλους τόπους ξεκινώντας τα ορυχεία της Μικράς Ασίας, πιθανότατα μάλιστα με Ναξιώτες εργάτες οι οποίοι δεν είχαν πλέον τίποτα να κερδίσουν από το ελληνικό κράτος.
Ολόκληρη την επιστολή προς το βασιλιά Όθωνα μπορείτε να τη βρείτε στο βιβλίο ΜΟΝΟΓΡΑΦΙΑ ΠΕΡΙ ΝΑΞΙΑΣ ΣΜΥΡΙΔΟΣ / του Πέτρου Ε. Πρωτοπαπαδάκη / Εν Αθήναις 1903, από το ΤΟΠΙΚΟ ΑΡΧΕΙΟ ΝΑΞΟΥ / ΓΑΚ
Ο πίνακας της φωτογραφίας είναι έργο της ζωγράφου Σοφίας Μάγκουρα από την Κόρωνο .
