Από τη Νάξο στην Κωνσταντινούπολη — κι από το όνειρο στην αθέατη τραγωδία. Ήταν ένα φαινόμενο που ξεκίνησε σιωπηλά από τα τέλη του 18ου αιώνα και συνεχίστηκε για πάνω από ενάμιση αιώνα.
Νεαρά κορίτσια από τη Νάξο –μερικές φορές παιδιά μόλις 12 ή 13 ετών– έπαιρναν τον δρόμο της ξενιτιάς. Πρώτος προορισμός η Αθήνα, κι από εκεί η Κωνσταντινούπολη και η Σμύρνη, για να εργαστούν ως υπηρέτριες ή παραμάνες.
Πολλές κατάφεραν να προκόψουν. Βρήκαν καλές οικογένειες, απέκτησαν μόρφωση, ακόμα και οικονομική άνεση. Κάποιες γύρισαν πίσω με τιμές. Άλλες, όμως, χάθηκαν για πάντα.
Το 1902, ο Τύπος της εποχής αρχίζει να καταγράφει συγκλονιστικές ιστορίες εξαφανισμένων κοριτσιών από τη Νάξο, που έπεσαν θύματα δικτύων σωματεμπορίας. Κεντρικό πρόσωπο της υπόθεσης: ο Στυλιανός Πολυκρέτης, Ναξιώτης «ταχυδρόμος» που κατηγορήθηκε ότι μετέφερε κορίτσια προς την Οθωμανική Πόλη με υποσχέσεις για εργασία, καταλήγοντας όμως σε κύκλους διαφθοράς.
Στις 6 Αυγούστου 1902, η εφημερίδα Σκριπ – με βάση άρθρο στον “Ορεινός Αξώτη”– δημοσιεύει πρωτοσέλιδο με τίτλο:
«Η ΣΩΜΑΤΕΜΠΟΡΙΑ ΕΝ ΑΘΗΝΑΙΣ – ΝΕΑΝΙΔΕΣ ΕΙΣ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥΠΟΛΙΝ – ΑΡΠΑΓΗ ΚΟΡΑΣΙΔΟΣ – ΣΥΛΛΗΨΙΣ ΤΟΥ ΔΡΑΣΤΟΥ».
Η υπόθεση της 13χρονης Κατίνας Κουτσουπά σοκάρει την κοινή γνώμη. Η μικρή δούλευε ως υπηρέτρια στο σπίτι του κ. Βενιζέλου στην Αθήνα. Μια μέρα, ανακοίνωσε ότι φεύγει. Ο εργοδότης της υπέθεσε πως επιστρέφει στο νησί. Η μητέρα της όμως δεν την είδε ποτέ να φτάνει. Μέσα σε λίγες μέρες μαθαίνει ότι η κόρη της έχει ήδη μεταφερθεί στην Κωνσταντινούπολη χωρίς τη συγκατάθεσή της, μαζί με τον Πολυκρέτη.
Η Αστυνομία, έπειτα από καταγγελία της μητέρας, εντοπίζει τον Πολυκρέτη στην Αθήνα έτοιμο να ταξιδέψει με άλλη κοπέλα, και τον συλλαμβάνει.
Δύο ημέρες αργότερα, στις 8 Αυγούστου 1902, η εφημερίδα Εμπρός αποκαλύπτει πως δεν είναι η πρώτη φορά: Ο συμπατριώτης του, Ιωάννης Σιδερής, καταθέτει πως είχε μεταφέρει και άλλη Ναξιώτισσα, τη θυγατέρα του Μανώλη Κριμιτζά, χωρίς την έγκριση των γονιών της.
Ο όρος «δούλες» που χρησιμοποιούσαν οι ίδιες τα λέει όλα. Δεν ήταν δουλειά. Ήταν παράδοση σε μια ζωή ξενιτιάς, αβεβαιότητας και, πολλές φορές, εκμετάλλευσης.
Η παλιά αυτή ιστορία δεν είναι μόνο αφήγηση του παρελθόντος. Είναι μάθημα συλλογικής μνήμης. Ένα κάλεσμα να αναγνωρίσουμε τις αθέατες πλευρές της κοινωνικής μας ιστορίας, και να δώσουμε φωνή σε όσες ποτέ δεν γύρισαν πίσω να μας πουν τη δική τους.
📚 Έρευνα – επιμέλεια: ΟΡΕΙΝΟΣ ΑΞΩΤΗΣ
#Νάξος #ΙστορίαΝάξου #ΚατίναΚουτσουπά #Σωματεμπορία #Κωνσταντινούπολη #Ξενιτιά #ΓυναίκεςΝάξου #ΑθέατεςΙστορίες #Naxospress #ΟρεινόςΑξώτης #ΙστορικήΈρευνα #Πολυκρέτης #Σκριπ1902 #Εμπρός1902
