10 Μαϊου 1944… Η ημέρα που εκτελέστηκε ο Νίκος Γλέζος, ο μικρότερος αδελφός του Μανώλη που συγκίνησε με το τελευταίο του σημείωμα προς τη μητέρα του αλλά και το πάθος του για τη ζωή και την ελευθερία
Οι περισσότεροι είναι η αλήθεια ότι γνωρίζουμε τον Μανώλη Γλέζο…. Ομως, υπάρχει και η ιστορία του αδελφού του, του μικρού Νίκου που έβαλε το δικό του λιθαράκι στην ιστορία της Ελλάδας με τη παρουσία του στη Γερμανική Κατοχή…. Στις 5 Μαρτίου 1925 γεννιέται στην Παροικία της Πάρου ο γιός του Νικόλαου Γλέζου και της Ανδρομάχης Ναυπλιώτου, δασκάλας από την Πάρο. Ήταν ο Νίκος, ο άγνωστος ήρωας αδερφός του Μανώλη Γλέζου . Όταν ο Νίκος γεννήθηκε, ο πατέρας του είχε πεθάνει και γι΄ αυτό πήρε και το όνομά του. Μέχρι τα 10 του μεγάλωσε στην Απείρανθο της Νάξου. Μετά όλη η οικογένεια ήρθε στην Αθήνα. Ο ίδιος δούλεψε για τέσσερα περίπου χρόνια σαν φαρμακοϋπάλληλος και όταν τελείωσε το γυμνάσιο μπήκε στην Μαράσλειο Παιδαγωγική Ακαδημία, ακολουθώντας το παράδειγμα της μητέρας του.
Ο Νίκος Γλέζος στην Εθνική Αντίσταση
Από τον Οκτώβριο του 1942, ο Νίκος συμμετείχε ενεργά στην Εθνική Αντίσταση ως µέλος του ΕΑΜ Νέων στο Μεταξουργείο και μέλος της ΟΚΝΕ. Στη συνέχεια μπήκε ενεργά στην ΕΠΟΝ και στο ΚΚΕ. Είχε το ψευδώνυμο «Φωκάς» και το εμπνεύστηκε από μια περιοχή του νησιού του.
Πολλοί είναι εκείνοι που θυμούνται το 17χρονο παιδί να οργίζεται βλέποντας τους Γερμανούς με τις στολές να κυκλοφορούν ανενόχλητοι στους δρόμους. Τον θυμούνται να τους σαρκάζει με ένα απίστευτο περιπαιχτικό χαμόγελο, χωρίς να έχει αίσθηση του κινδύνου. Έπαιρνε τα όπλα από τους Ιταλούς που συνθηκολόγησαν και τα έκρυβε για να χρησιμοποιηθούν από την αντίσταση.
Λένε ότι δεν έβλεπε καλά κι όμως τα γυαλιά του δεν τα φορούσε ποτέ. Υπάρχει ένα απόσπασμα μίας σχολικής έκθεσης που έγραψε όταν ήταν μαθητής στην έκτη γυμνασίου, με ημερομηνία 27-9-1942.
Το θέμα ήταν «Από το σχολείο στην κοινωνία». Στο γραπτό του επαναλαμβάνει τις λέξεις: «πρέπει», «σκοπός», «σοβαρή δουλειά», «σοβαρή εργασία». Είχε όμως και ελπίδα: «Δεν πρέπει ν’ απελπιζόµαστε και να φοβούµαστε τη ζωή, ούτε και να σταµατάµε µπροστά στο κάθε τόσο δα µικρό εµπόδιο…». Φυσικά, εκείνη την εποχή, όλα τα εμπόδια ήταν μεγάλα.
Ο Νίκος Γλέζος συλλαμβάνεται
Ο Νίκος Γλέζος ήταν ΕΠΟΝίτης της Αθήνας και η φωνή του ακουγόταν συχνά μέσα απ τα χωνιά. Ενθάρρυνε και ξεσήκωνε τον κόσμο. Το χέρι του είχε γράψει πολλά συνθήματα στους τοίχους. Δεν έβλεπε καλά, αλλά δεν φορούσε γυαλιά από φόβο να μην τον εμποδίσουν οι υπεύθυνοι να κάνει τόσο τολμηρά πράγματα. Πήρε μέρος σε πολλές μάχες με γερμανοτσολιάδες και τα κατάφερνε πάντα δρώντας με πάθος, δύναμη αλλά και απίστευτη ψυχραιμία.
Τα περίφημα χωνιά μέσα από τα οποία φώναζαν τα συνθήματα και ξεσήκωναν τον κόσμο
Στις 13 Απριλίου του 1944 συλλαμβάνεται απ τους Γερμανούς γιατί είχε γράψει σε έναν τοίχο «Ελευθερία ή Θάνατος».
Τον συνέλαβαν μαζί με άλλους δύο που ήταν στην ίδια ομάδα. Ο Γιώργης Ανδρεάκος ήταν ο υπενοματάρχης που είχε βοηθήσει στην απόδραση των κομμουνιστών της Σωτηρίας και ο άλλος ήτανε ο Ηλίας ο Λιβιεράτος. Κάποιος τους είχε προδόσει. Τους πήγαν αρχικά στο Α΄ Αστυνομικό τμήμα Λέκκα. Από κει στο Α΄τάγμα γερμανοτσολιάδων στο Γουδί, όπου υπέστησαν σκληρά βασανιστήρια. Επόμενος σταθμός η φρουρά των ανακτόρων. Από εκει, τον Ανδρεάκο τον πήρε η χωροφυλακή και αφού τον βασάνισαν, τον πέταξαν από το κτίριο της Γενικής Ασφάλειας.
Τον Νίκο τον παρέδωσαν στους Γερμανούς και βασανίστηκε απάνθρωπα στο κολαστήριο της οδού Μέρλιν. Ήταν Μεγάλη Παρασκευή και οι καμπάνες έτσι κι αλλιώς χτυπούσαν πένθιμα. Από εκεί τον πήγαν στο Χαϊδάρι όπου τον έκλεισαν στο περιβόητο μπλοκ 15 των μελλοθανάτων.
Αν και παραμορφωμένος από τα βασανιστήρια προσπαθούσε να δώσει κουράγιο στους συγκρατούμενούς του και ν’ απαλύνει τον πόνο τους.
Στις 10 Μαΐου τον πήρανε μαζί με άλλους 91 αγωνιστές, ανάμεσα στους οποίους 10 γυναίκες με προορισμό την Καισαριανή.
Πριν φθάσουν έβγαλε το σκούφο που φόραγε και έγραψε ένα συγκλονιστικό αποχαιρετιστήριο σημείωμα στη μητέρα του.
«Αγαπητή μητέρα σας φιλώ, χαιρετισμούς, σήμερα πάω για εκτέλεση. Πάω. Πέφτοντας για τον ελληνικό λαό».
Έγραψε «πάω» όχι με πάνε. Συνειδητοποιημένος μέχρι το τέλος.
Ο Νίκος Γλέζος πέταξε το σκούφο του µε το τελευταίο του σημείωμα στη συµβολή της Ιεράς Οδού, Κων/λεως και Μ. Αλεξάνδρου. Όπως έβγαλε το κεφάλι του κάτω από την τέντα του αυτοκινήτου και πέταξε το σκούφο με το σημείωμα τον είδαν περίοικοι και τον αναγνώρισαν. Έτσι, το μήνυμα έφτασε στην οικογένειά του.
Εκτέλεση
Ο Μάιος του 44, είχε μπει με τους διακόσιους εκτελεσμένους ανήμερα Πρωτομαγιάς στην Καισαριανή. Και τις επόμενες μέρες εκτελούσαν καθημερινά αγωνιστές. Στις 10 Μαίου εκτέλεσαν 92, ανάμεσά τους και τον Νίκο Γλέζο. Ανάµεσα στα προσωπικά του χαρτιά του Νίκου βρέθηκε η “βεβαίωση του Γενικού Κρατικού Νοσοκοµείου”, σύμφωνα με την οποία «ενοσηλεύθη στην Ορθοπεδική Κλινική από 18-5-42 µέχρις 18-6-42 δια κάταγµα κάτω τριτηµορίου αριστεράς κνήµης». Είχε χτυπηθεί από Γερµανική µοτοσυκλέτα. Απ’ το κάταγµα αυτό στο πόδι, τη ζώνη και το πουλόβερ, θ’ αναγνωρίσει η οικογένειά του τα οστά του στο Γ’ Νεκροταφείο Αθηνών, στις 24 Ιουνίου 1947, ανάµεσα στα οστά των 92 εκτελεσµένων αγωνιστών της Εθνικής Αντίστασης.
Αυτός ήταν ο Νίκος Γλέζος. Ένας απ’ τους πολλούς άγνωστους ήρωες εκείνης της εποχής.
