Τρίτη, 22 Ιουλίου, 2025
ΑρχικήΙστορίεςΝάξος - Ορεινός Αξώτης: Το φιδάρι του Μυρισμένου

Νάξος – Ορεινός Αξώτης: Το φιδάρι του Μυρισμένου

|

Το όρος Ζευς [Ζας] που βρίσκεται στην Νάξο, νοτιοανατολικά του Φιλωτιού, είναι η υψηλότερη κορφή των Κυκλάδων (1003 μέτρα), ιερό βουνό των αρχαίων, τόπος λατρείας, αφιερωμένο στο Μηλώσιο Δια, προστάτη των προβάτων.

Κείμενο από τον Ορεινό Αξώτη

Όρος Διός Μηλώσιου, όπως αναφέρουν δυο αρχαίες επιγραφές που υπάρχουν χαραγμένες πάνω σε βράχους στο βουνό. Στα σπλάχνα του βουνού υπάρχει η σπηλιά του Ζα, η Σπηλιώτισσα όπως την αποκαλούν οι Φιλωτιτες, όπου κατά τον αρχαίο ιστορικό Αγλαοσθένη μεταφέρθηκε ως βρέφος ο Δίας από την Κρήτη και ανατράφηκε προκειμένου να γλυτώσει από τον πατέρα του Κρόνο που ήθελε να τον εξοντώσει.

Η σπηλιά ήτανε και τόπος κατοικίας στην αρχαιότητα σύμφωνα με διάφορα ευρήματα σε ανασκαφές που έχουν γίνει. Η Σπηλιώτισσα όμως υπήρξε και καταφυό [καταφύγιο] των Αργιωτών και Φιλωτιτών στις επιδρομές των πειρατών την εποχή εκείνη.

Σε μια τέθοια περίπτωση όπως μας λέει η παράδοση του Φιλώτιου Σαρακηνοί πειρατές εξόντωσαν τους Αριώτες βάζοντας φωτιά στη είσοδο της σπηλιάς πνίγωντάς τους με τον καπνό, καίγοντας μάλιστα και μια γερόντισσα που είχε μαρτυρήσει το κρησφύγετο [εφόσον δεν μπορούσαν να μπούνε μέσα λόγο του ότι οι αμυνόμενοι με μακριά μυτερά κοντάρια δεν τους αφήνανε].

Ο σπουδαίος Φιλωτιτης Εμ Ψαρράς [γυμναστής] ο άνθρωπος που διέσωσε πολύ μεγάλο μέρος της παράδοσης του φιλωτιού στο βιβλίο ΦΙΛΩΤΙ (τόμος Α, εκδ. Συλλόγου Φιλωτιτών 1986) μεταξύ άλλων μας λέει:

“Όσοι Αργιωτες δεν βρεθήκανε στη σπηλιά και γλυτώσανε γιατί είχανε πατήσει στο Ζα, φαίνεται πως κατοικήσανε μετά στο Φιλώτι. Γι’αυτό μέχρι τα παιδικά μου χρόνια οι φιλωτίτες κρατούσανε ζωντανή την ανάμνηση της συμφοράς των Αργιω σαν να ‘τανε πάθημα δικό τους. Όπως δε μου λέγανε στα παλαιότερα χρόνια τη μέρα της Ζωοδόχου Πηγής μαζευότανε εκεί και κάνανε μνημόσυνο μέσα στη σπηλιά για τους μάρτυρες εκείνους [υπήρχαν ακόμα τότε εικονίσματα και αγία τράπεζα μέσα στη σπηλιά]. Προτού όμως συλλάβουν την γερόντισσα οι σαρακηνοί είχαν καταφέρει να πιάσουνε τον βιγλάτορα [παρατηρητή] Ο’ι’άνη αφού όπως αναφέρει ο Μ. Ψ. οι βίγλες κάτω από τις ποταμίδες αργήσανε να στείλουνε το μήνυμα της απόβασης των Σαρακηνών.

Μας λέει ο Μ. Ψ. με αφορμή μια αφήγηση που είχε ακούσει στα παιδικά του χρόνια από ένα γέρο στ’ Αρια τον Κωσταντη του Δημήτρη (Κ.Δ. Ψαρράς) ο οποίος την άκουγε όταν ήταν παιδί από γέρους Αριώτες: “απο τσεί τονέ κατεβάσανε με το κοπαδάτσι ντού στο ντσεντρικό ντρόμο [που ‘ταν απο τότες τσαί ήμπαινενε ακόμα στα χρόνια μας η ξυόπορτα] π ενέμενενε ο αρχηγός τωνε (των πειρατων).

Ούλη την ωρα ευτός ο βιγλάτορας ήπαιζενε στη τζαμπούνα ντου το παραπονετικό σκοπό τση συφοράς, να τραουδεί τσαι να λέει:

“Φεύγετ’ Αργιώτες φεύγετε, φεύγετε Φιλωτίτες

τσ εμένα Τούρτσοι με κρατούν Σαρατσηνοί με γκράζουν[οδηγούν]

χίλιοι με παν απού μπροστά και χίλιοι από πίσω

τσαί χίλιοι απού τη μια μεριά τσαί χίλιοι απού τη ν’ άλλη”.

Καί συνεχίζει παρακάτω: “Τονε ‘φήνανε μια σταλιά τσαι πάλι το νεξαναρωτούσανε να μαρτυρήσει. Σαν είδανε πως μιλιά ε ντού παίρνουνε απού το στόμα ντου ια το καταφυό αρχέψανε τσαί του κόβγανε ενα-ενα τα δακτύλια ντου μα ‘υτός τσαί με το ένα πούχενε ήπαιζενε ακόμα τη τζαμπούνα. Υστερνά τονε ρφαξανε στη νάκρια τση στράτας τσαι με το αίμα ντού εποτίστηνε ενα μικρό φιδαράτσι πούτανε ετσεί.

Οι μερες επεράσανε και οι λήστοπειρατές ήτανε φευγάτοι όντε τονέ βρήκανε φιλωτίτες περαματαρηδες, μα αντι να βρομεί ο σφάμενος βιγλάτορας ήβγανενε μια αλλιώτιτση μυρωδιά, εμοσκομύριζενε τσ ούλοι ντονε ελέανε πως ο μάρτυρας ευτός η[γ]ιάσενε [γ]ιατί επροτίμησενε να πεθάνει παρά να καταδωσει τσοί χωριανοί ντου.

Ακόμα σήμερα όσοι ελιτσιωμενοι περάσουνε τη ξυόπορτα του Ο’ι’ανη τσαι δουνε ετσείνο το φιδαράτσι μες τη τραφιά (π’ από τότες που πιέ το αίμα του μάρτυρα ε μεγαλώνει) λένε “το φιδαράτσι του μυριρμένου” τσαι εξιστορούνε το μαρτύριο του Αριώτη βιγλάτορα του Ο’Ι’ΑΝΗ τσαί τη καταστροφή των Αργιώ”.

Θυμάμαι μικρός που πηγαινορχούμαστε στ ακροτήρι σ’ ένα σημείο στην παλιά στράτα εδώ χαμηλά στ Αργιά κάποιες φορές οι καβαλάρηδες περνώντας από ένα μικρο δέντρο να το δείχνουν με το ραβδί ακόμα και να το ακουμπάνε με αυτό.

Μάλιστα μια φορά μια τέτοια απότομη και ξαφνική κίνηση κάποιου έκανε να ξεσπαστεί (τρομάξει) ένα μουλάρι με αποτέλεσμα παραλίγο να ρίξει τον καβαλάρη του [ίσως και γι αυτό να μου έχουν μείνει αυτές οι εικόνες]. Ύστερα από κάποια χρόνια και επιστρέφοντας στο χωριό από την Αθήνα θυμάμαι τον συχωρεμένο τον πατέρα μου στο μητάτο ένα βράδυ να αναφέρει την ιστορία.

Μετά από κάποιες μέρες στο χωριό έκανα την κουβέντα στον Ιωάννη Σ.Ψ. (Καπουτσινογιάννη) και αφού είπε πως το ξέρει πήγαμε και μου έδειξε το δεδράκι στις φωτογραφίες που είναι το “φιδάρι του μυριρμένου” (το φιδάρι που κατά την παράδοση ποτίστηκε με το αίμα του ηρωικού τζαμπουνιαρη Αριωτη βιγλάτορα, του Ο’ι’άννη) ένα αξιόλογο, ξεχωριστό σημάδι της παράδοσης του Φιλοτιού, που θα πρέπει να του δείξουμε το ενδιαφέρον και τη φροντίδα που του αξίζει (όπως βλέπετε και στις φωτογραφίες το έχει ανάγκη).

Στέφανος Ψαρράς (Ψαρροστέφανος)

Με πληροφορίες από τη σελίδα Ορεινός Αξώτης


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Θα βρω γιατρό στις διακοπές; Η υγειονομική εικόνα στα νησιά το καλοκαίρι του 2025

Περισσότερες προσλήψεις, ασθενοφόρα και κίνητρα για γιατρούς θωρακίζουν τη νησιωτική Ελλάδα – Πού παραμένουν τα προβλήματα

Θηρασία: Πρωτοκυκλαδικά σύμβολα σε αγγείο με ρίζες από τη Νάξο

Σημαντικό σφράγισμα σε λαβή αγγείου από την Κοίμηση Θηρασίας αποκαλύπτει πρώιμες μορφές επικοινωνίας και κοινωνικής οργάνωσης στην Πρώιμη Εποχή του Χαλκού.

Νάξος: Ο Ουφ! και οι Μικροί Ερωδιοί φέρνουν μουσική μαγεία στις Εγγαρές

Ένα παραμυθένιο μουσικοθεατρικό δρώμενο με μαέστρους... μικρά παιδιά! Τετάρτη 23 Ιουλίου στις 20:30, με ελεύθερη είσοδο

Νάξος -“Ξόβορα 2025”: Μουσικά σεμινάρια, χορός και παράδοση στην καρδιά της Απειράνθου

Από 26 έως 31 Ιουλίου, η Απείρανθος φιλοξενεί για τέταρτη χρονιά τα Ξόβορα — με δασκάλους τον Γ. Ζευγόλη, Ν. Αγγελόπουλο, Δ. Παππούλη και Στ. Γανωτή — σε ένα πενθήμερο γεμάτο μουσική, χορό, παραμύθι και εξορμήσεις

Νότιες Κυκλάδες και κυριαρχικά δικαιώματα: Τα νέα θαλάσσια πάρκα φέρνουν διπλωματικές εντάσεις με την Τουρκία

Η Ελλάδα ενισχύει την παρουσία της μέσω περιβαλλοντικής προστασίας – Αντιδράσεις από την Άγκυρα για «μονομερείς ενέργειες» σε περιοχές που θεωρεί «γκρίζες ζώνες»

Πάφος – Μακάμπι Τελ Αβίβ: Ισοπαλία με αξία στην πρώτη μάχη του Champions League

Οι Κύπριοι θέλουν να προστατέψουν την έδρα, οι Ισραηλινοί παίζουν με στόχο την πρόκριση – Το “Χ” στο 3.40 έχει τη δική του δυναμική

ΟΦΥΠΕΚΑ: Ιστορική φωλεοποίηση Πράσινης Χελώνας στη Νάξο, πρώτη φορά στις Κυκλάδες!

Η παραλία στον Απόλλωνα φιλοξένησε για πρώτη φορά μια Πράσινη Χελώνα (Chelonia mydas), σηματοδοτώντας ένα σπάνιο και ιδιαίτερα σημαντικό οικολογικό γεγονός για τη Νάξο και ολόκληρο το Αιγαίο.

Fraport – Αναβαθμίζονται τα 14 περιφερειακά αεροδρόμια, ποιες ημερομηνίες κλείνουν οι διάδρομοι σε Σαντορίνη, Μύκονο

Η Fraport Greece ξεκινά την τέταρτη φάση έργων σε 14 περιφερειακά αεροδρόμια, με προσωρινές αναστολές λειτουργίας των διαδρόμων — Δείτε αναλυτικά το πρόγραμμα για κάθε νησί

Νάξος – Εγγαρές: Παραδοσιακό πανηγύρι στην Αγία Άννα, η μουσική ενώνει τις γενιές στη Νάξο

Την Παρασκευή 25 Ιουλίου, οι Εγγαρίτες τιμούν την Αγία Άννα με γλέντι στην πλατεία του χωριού – Ζωντανή μουσική, χορός και αυθεντική νησιώτικη ψυχή με τους Κουτούζο, Γκούφα, Μπαρδάνη, Μπίλακο και Κλουβάτο

Άνδρος: Το διακριτικό κόσμημα των Κυκλάδων που κερδίζει τις καρδιές εκτός σεζόν

Το διεθνές ταξιδιωτικό μέσο Low Season Traveller εξυμνεί την Άνδρο για την αυθεντικότητα, την ηρεμία και την πολυεπίπεδη ομορφιά της — μια απόδραση που δεν κραυγάζει, αλλά μαγεύει

Νάξος – «Τέλος στα πρόστιμα, Δήμαρχε – Πεζοδρόμηση τώρα»: Η κραυγή μίας πόλης που πνίγεται

Αδικημένοι επαγγελματίες κρεμούν πανό αγανάκτησης στην καρδιά της Νάξου και ζητούν κάτι απλό: Ίδιους όρους για όλους.

Έκτακτα μέτρα στη Σέριφο λόγω υπερκατανάλωσης νερού – Απαγορεύσεις και πρόστιμα

Ο Δήμος Σερίφου καλεί τους πολίτες να περιορίσουν τη χρήση νερού λόγω αυξημένης κατανάλωσης και περιορισμένων αποθεμάτων – Πρόστιμα έως και 1.000€ για παραβάτες.

Καμπανάκι Γιαννάκου για το Νοσοκομείο Σύρου: “Αν εφαρμοστεί το πρωτόκολλο, κλείνει”

Σοβαρές ελλείψεις σε ιατρικό και νοσηλευτικό προσωπικό – Η υπερπροσπάθεια των βοηθών νοσηλευτών κρατά όρθιο το νοσοκομείο αναφοράς των Κυκλάδων

Νάξος: Πωλείται πέτρινο ακίνητο 37τ.μ. με αυλή στο Καστράκι, πολύ κοντά στη θάλασσα

Αναζητάτε επένδυση δίπλα στη θάλασσα; Ένα γοητευτικό πέτρινο ακίνητο με δυνατότητα αναβάθμισης και επέκτασης διατίθεται προς πώληση στο Καστράκι, κοντά σε μία από τις ομορφότερες παραλίες της Νάξου

Αλυκό Νάξου: Κατεδαφίζεται το φάντασμα του ξενοδοχείου – Σώζεται το κεδροδάσος

Υπεγράφη η σύμβαση κατεδάφισης των ερειπίων στο Αλυκό – Ένα διαχρονικό «τραύμα» για τη Νάξο οδεύει προς θεραπεία μετά από δεκαετίες αδράνειας

Ηρακλειά: Ειρηνική διαμαρτυρία στο λιμάνι με επίκεντρο την μη έλευση του Tera Jet 2

Μεγάλη αναστάτωση στην Ηρακλειά λόγω της αιφνίδιας διακοπής του καθημερινού δρομολογίου της SeaJets. Εκατοντάδες επισκέπτες χωρίς εισιτήρια, καταλύματα με ακυρώσεις και οι κάτοικοι σε κινητοποιήσεις για να σωθεί η τουριστική σεζόν.

Νάξος: Ψήφισμα του Προοδευτικού Ομίλου Γλινάδου για τον θάνατο του Γεωργίου Δημητροκάλλη

Ομόφωνη απόφαση του Δ.Σ. για να τιμηθεί η μνήμη του πρώην Προέδρου και ενεργού μέλους του Συλλόγου, Γεωργίου Δημητροκάλλη (Μίχαλου)

Η SEAJETS εξασφαλίζει δωρεάν μετακίνηση από και προς Ηρακλειά για όλους τους επιβάτες

Πρωτοβουλία ευθύνης από την εταιρεία και το Ίδρυμα Τάκης Ηλιόπουλος για τη στήριξη της τουριστικής σύνδεσης με τις Μικρές Κυκλάδες

Πανναξιακός ΑΟΚ: Μεταγραφικό restart με τέσσερα νέα πρόσωπα και στόχος η κορυφή

Νέα πρόσωπα, νέο πάθος, μία αποστολή: η επιστροφή στη National League 1 – Σβάρνας, Μαραβέγιας, Καλαμπογιάς και Μιλόσεβιτς έρχονται για τη μεγάλη ανατροπή

“Πλατιά” στη Γαλήνη Νάξου: Εκεί που η γεύση συναντά την παράδοση

Το εστιατόριο που ξανασυστήνει την κυκλαδίτικη κουζίνα με προϊόντα από τη γη της Νάξου – κι ένα αγρόκτημα που αφηγείται ιστορίες στο τραπέζι