Τρίτη, 1 Ιουλίου, 2025
ΑρχικήΙστορίεςΝάξος - Ορεινός Αξώτης: Το φιδάρι του Μυρισμένου

Νάξος – Ορεινός Αξώτης: Το φιδάρι του Μυρισμένου

|

Το όρος Ζευς [Ζας] που βρίσκεται στην Νάξο, νοτιοανατολικά του Φιλωτιού, είναι η υψηλότερη κορφή των Κυκλάδων (1003 μέτρα), ιερό βουνό των αρχαίων, τόπος λατρείας, αφιερωμένο στο Μηλώσιο Δια, προστάτη των προβάτων.

Κείμενο από τον Ορεινό Αξώτη

Όρος Διός Μηλώσιου, όπως αναφέρουν δυο αρχαίες επιγραφές που υπάρχουν χαραγμένες πάνω σε βράχους στο βουνό. Στα σπλάχνα του βουνού υπάρχει η σπηλιά του Ζα, η Σπηλιώτισσα όπως την αποκαλούν οι Φιλωτιτες, όπου κατά τον αρχαίο ιστορικό Αγλαοσθένη μεταφέρθηκε ως βρέφος ο Δίας από την Κρήτη και ανατράφηκε προκειμένου να γλυτώσει από τον πατέρα του Κρόνο που ήθελε να τον εξοντώσει.

Η σπηλιά ήτανε και τόπος κατοικίας στην αρχαιότητα σύμφωνα με διάφορα ευρήματα σε ανασκαφές που έχουν γίνει. Η Σπηλιώτισσα όμως υπήρξε και καταφυό [καταφύγιο] των Αργιωτών και Φιλωτιτών στις επιδρομές των πειρατών την εποχή εκείνη.

Σε μια τέθοια περίπτωση όπως μας λέει η παράδοση του Φιλώτιου Σαρακηνοί πειρατές εξόντωσαν τους Αριώτες βάζοντας φωτιά στη είσοδο της σπηλιάς πνίγωντάς τους με τον καπνό, καίγοντας μάλιστα και μια γερόντισσα που είχε μαρτυρήσει το κρησφύγετο [εφόσον δεν μπορούσαν να μπούνε μέσα λόγο του ότι οι αμυνόμενοι με μακριά μυτερά κοντάρια δεν τους αφήνανε].

Ο σπουδαίος Φιλωτιτης Εμ Ψαρράς [γυμναστής] ο άνθρωπος που διέσωσε πολύ μεγάλο μέρος της παράδοσης του φιλωτιού στο βιβλίο ΦΙΛΩΤΙ (τόμος Α, εκδ. Συλλόγου Φιλωτιτών 1986) μεταξύ άλλων μας λέει:

“Όσοι Αργιωτες δεν βρεθήκανε στη σπηλιά και γλυτώσανε γιατί είχανε πατήσει στο Ζα, φαίνεται πως κατοικήσανε μετά στο Φιλώτι. Γι’αυτό μέχρι τα παιδικά μου χρόνια οι φιλωτίτες κρατούσανε ζωντανή την ανάμνηση της συμφοράς των Αργιω σαν να ‘τανε πάθημα δικό τους. Όπως δε μου λέγανε στα παλαιότερα χρόνια τη μέρα της Ζωοδόχου Πηγής μαζευότανε εκεί και κάνανε μνημόσυνο μέσα στη σπηλιά για τους μάρτυρες εκείνους [υπήρχαν ακόμα τότε εικονίσματα και αγία τράπεζα μέσα στη σπηλιά]. Προτού όμως συλλάβουν την γερόντισσα οι σαρακηνοί είχαν καταφέρει να πιάσουνε τον βιγλάτορα [παρατηρητή] Ο’ι’άνη αφού όπως αναφέρει ο Μ. Ψ. οι βίγλες κάτω από τις ποταμίδες αργήσανε να στείλουνε το μήνυμα της απόβασης των Σαρακηνών.

Μας λέει ο Μ. Ψ. με αφορμή μια αφήγηση που είχε ακούσει στα παιδικά του χρόνια από ένα γέρο στ’ Αρια τον Κωσταντη του Δημήτρη (Κ.Δ. Ψαρράς) ο οποίος την άκουγε όταν ήταν παιδί από γέρους Αριώτες: “απο τσεί τονέ κατεβάσανε με το κοπαδάτσι ντού στο ντσεντρικό ντρόμο [που ‘ταν απο τότες τσαί ήμπαινενε ακόμα στα χρόνια μας η ξυόπορτα] π ενέμενενε ο αρχηγός τωνε (των πειρατων).

Ούλη την ωρα ευτός ο βιγλάτορας ήπαιζενε στη τζαμπούνα ντου το παραπονετικό σκοπό τση συφοράς, να τραουδεί τσαι να λέει:

“Φεύγετ’ Αργιώτες φεύγετε, φεύγετε Φιλωτίτες

τσ εμένα Τούρτσοι με κρατούν Σαρατσηνοί με γκράζουν[οδηγούν]

χίλιοι με παν απού μπροστά και χίλιοι από πίσω

τσαί χίλιοι απού τη μια μεριά τσαί χίλιοι απού τη ν’ άλλη”.

Καί συνεχίζει παρακάτω: “Τονε ‘φήνανε μια σταλιά τσαι πάλι το νεξαναρωτούσανε να μαρτυρήσει. Σαν είδανε πως μιλιά ε ντού παίρνουνε απού το στόμα ντου ια το καταφυό αρχέψανε τσαί του κόβγανε ενα-ενα τα δακτύλια ντου μα ‘υτός τσαί με το ένα πούχενε ήπαιζενε ακόμα τη τζαμπούνα. Υστερνά τονε ρφαξανε στη νάκρια τση στράτας τσαι με το αίμα ντού εποτίστηνε ενα μικρό φιδαράτσι πούτανε ετσεί.

Οι μερες επεράσανε και οι λήστοπειρατές ήτανε φευγάτοι όντε τονέ βρήκανε φιλωτίτες περαματαρηδες, μα αντι να βρομεί ο σφάμενος βιγλάτορας ήβγανενε μια αλλιώτιτση μυρωδιά, εμοσκομύριζενε τσ ούλοι ντονε ελέανε πως ο μάρτυρας ευτός η[γ]ιάσενε [γ]ιατί επροτίμησενε να πεθάνει παρά να καταδωσει τσοί χωριανοί ντου.

Ακόμα σήμερα όσοι ελιτσιωμενοι περάσουνε τη ξυόπορτα του Ο’ι’ανη τσαι δουνε ετσείνο το φιδαράτσι μες τη τραφιά (π’ από τότες που πιέ το αίμα του μάρτυρα ε μεγαλώνει) λένε “το φιδαράτσι του μυριρμένου” τσαι εξιστορούνε το μαρτύριο του Αριώτη βιγλάτορα του Ο’Ι’ΑΝΗ τσαί τη καταστροφή των Αργιώ”.

Θυμάμαι μικρός που πηγαινορχούμαστε στ ακροτήρι σ’ ένα σημείο στην παλιά στράτα εδώ χαμηλά στ Αργιά κάποιες φορές οι καβαλάρηδες περνώντας από ένα μικρο δέντρο να το δείχνουν με το ραβδί ακόμα και να το ακουμπάνε με αυτό.

Μάλιστα μια φορά μια τέτοια απότομη και ξαφνική κίνηση κάποιου έκανε να ξεσπαστεί (τρομάξει) ένα μουλάρι με αποτέλεσμα παραλίγο να ρίξει τον καβαλάρη του [ίσως και γι αυτό να μου έχουν μείνει αυτές οι εικόνες]. Ύστερα από κάποια χρόνια και επιστρέφοντας στο χωριό από την Αθήνα θυμάμαι τον συχωρεμένο τον πατέρα μου στο μητάτο ένα βράδυ να αναφέρει την ιστορία.

Μετά από κάποιες μέρες στο χωριό έκανα την κουβέντα στον Ιωάννη Σ.Ψ. (Καπουτσινογιάννη) και αφού είπε πως το ξέρει πήγαμε και μου έδειξε το δεδράκι στις φωτογραφίες που είναι το “φιδάρι του μυριρμένου” (το φιδάρι που κατά την παράδοση ποτίστηκε με το αίμα του ηρωικού τζαμπουνιαρη Αριωτη βιγλάτορα, του Ο’ι’άννη) ένα αξιόλογο, ξεχωριστό σημάδι της παράδοσης του Φιλοτιού, που θα πρέπει να του δείξουμε το ενδιαφέρον και τη φροντίδα που του αξίζει (όπως βλέπετε και στις φωτογραφίες το έχει ανάγκη).

Στέφανος Ψαρράς (Ψαρροστέφανος)

Με πληροφορίες από τη σελίδα Ορεινός Αξώτης


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Γκίκας Γκίκας: «Χτίζουμε μέλλον στην Ίο χωρίς να ξεχνάμε το παρελθόν» (video)

Ο Γκίκας Γκίκας μιλά στη Ραδιοφωνία Κυκλάδων 101,3 για τουρισμό, παιδεία, υγεία, τις υποδομές που δοκιμάζονται και την ανάγκη να παραδώσουμε την Ίο αυθεντική στις επόμενες γενιές.

Η «Λυσιστράτη» ταξιδεύει στο Φιλώτι, απόψε (01/07) η τελευταία παράσταση, δωρεάν μεταφορά μέσω του ΚΤΕΛ

Η απολαυστική κωμωδία του Αριστοφάνη ανεβαίνει στο αθλοθέατρο Φιλωτίου – Δωρεάν μεταφορά θεατών από τη Χώρα με στάση στον Άγιο Νικόδημο.

«Όπου Υπάρχει Ελλάδα»: Η Νάξος στο επίκεντρο της πρώτης εκπομπής του Ιουλίου (video)

Η Ευλαμπία Ρέβη και ο Γιώργος Κουρδής ξεκινούν τον Ιούλιο από τη Νάξο – Τοπία, πολιτισμός, προβλήματα και πρόσωπα στο μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων. (video)

Σαντορίνη: Κινητοποιήσεις στο λιμάνι του Αθηνιού ενάντια στο ψηφιακό πελατολόγιο

Αντίδραση στον νέο ψηφιακό κανονισμό – Πορεία στο λιμάνι και απόπειρα αποκλεισμού της πρόσδεσης του Blue Star Delos στις 15:00. Παρέμβαση σε ζωντανή σύνδεση με ΣΚΑΪ.

Σύρος: «Έφυγε» ο Γιώργος Παπαμανώλης, πρώην Βουλευτής Κυκλάδων

Σε ηλικία 69 ετών απεβίωσε ο πρώην βουλευτής Κυκλάδων και ενεργός πολιτικός Γιώργος Παπαμανώλης – Θλίψη στη Σύρο και στις Κυκλάδες

Αναγέννηση στο παλιό σχολείο της Σικίνου, ένα νέο μουσείο γεννιέται

Ολοκληρώθηκε η πρώτη φάση εργασιών για τη μετατροπή του παλιού σχολείου σε μουσείο που θα «φιλοξενήσει» τη Νεικώ και τους αρχαίους θησαυρούς της Σικίνου – Από τον Σεπτέμβριο συνεχίζεται δυναμικά το έργο.

«Αλλαξημάρια»: Ένα πρότυπο εργαστήριο ξερολιθιάς εμπνέεται από την αμοργιανή σοφία

Ένα νέο έργο πολιτιστικής και τεχνικής βιωματικής εκπαίδευσης ξεκινά από τις Κυκλάδες – με ρίζες στη συλλογικότητα και το πνεύμα ανταλλαγής των νησιωτικών κοινωνιών.

Ο Κώστας Μακεδόνας στη Νάξο, μία καλοκαιρινή βραδιά γεμάτη συναίσθημα και τραγούδι

Στις 16 Ιουλίου, το Γυμνάσιο Νάξου υποδέχεται τον Κώστα Μακεδόνα και τη Χριστιάνα Γαλιάτσου σε μια συναυλία με άρωμα Ελλάδας και μελωδίες που μιλούν στην ψυχή

«DMMO Σαντορίνη»: Νέος Οργανισμός διαχείρισης και προώθησης γίνεται πραγματικότητα

Ξεκινά η λειτουργία του Οργανισμού Διαχείρισης Προορισμού «Σαντορίνη» με στόχο τη βιώσιμη τουριστική ανάπτυξη και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας – Προγραμματική σύμβαση 70.000 ευρώ για το πρώτο έτος.

Υπουργείο Ναυτιλίας: 300 εκατ. ευρώ για τον πράσινο εκσυγχρονισμό της ακτοπλοΐας

Με έμφαση στη μείωση εκπομπών, την κατασκευή νέων πλοίων και την ενεργειακή αναβάθμιση υπαρχόντων, η κυβέρνηση ενεργοποιεί Ταμείο Εκσυγχρονισμού 300 εκατ. ευρώ, ανοίγοντας τον δρόμο για βιώσιμες θαλάσσιες μεταφορές.

Blue Star Ferries: Ακινητοποιημένα αύριο τα πλοία στο Νότιο Αιγαίο λόγω καιρικών συνθηκών

Δυσμενείς καιρικές συνθήκες φέρνουν ακυρώσεις σε όλα τα κυριακάτικα δρομολόγια των Blue Star Naxos, Myconos, Delos και Paros – Τι πρέπει να γνωρίζουν οι ταξιδιώτες

Νάξος: Ο Νέστορας Νέστορας, ο νέος MasterChef 2025, ξεκινά μαγειρικό ταξίδι στο “Avaton 1739”

Ο μεγάλος νικητής του φετινού διαγωνισμού μαγειρικής ξεκινά συνεργασία με το εστιατόριο "Avaton 1739" στο εμβληματικό Κάστρο της Νάξου.

Ουρές για μια αλλαγή εισιτηρίου στο λιμάνι της Νάξου, η κακοκαιρία φέρνει ταξιδιωτικό… μποτιλιάρισμα

Η απαγόρευση απόπλου λόγω των θυελλωδών ανέμων φέρνει αναστάτωση σε εκατοντάδες επισκέπτες που σχηματίζουν ουρές στα πρακτορεία της Νάξου για να αλλάξουν τα δρομολόγιά τους

Ρευματοκλοπές σε τουριστικά νησιά: Ξενοδοχεία, καφέ και σούπερ μάρκετ «φούσκωσαν» το ταμείο τους σε βάρος όλων

Eκατοντάδες παραβάσεις σε Κρήτη, Ρόδο, Νάξο, Μύκονο, Σαντορίνη και άλλα νησιά – Ηλεκτρική ενέργεια αξίας άνω του 1 εκατ. ευρώ κλάπηκε από επιχειρήσεις υψηλής κατανάλωσης

Ακυρώνονται τα δρομολόγια των HighSpeed 3 και 4 λόγω κακοκαιρίας

Η Hellenic Seaways ενημερώνει για την αναστολή των δρομολογίων της Κυριακής 29 Ιουνίου και τις προσωρινές αλλαγές στη ροή του προγράμματος των ταχυπλόων

Πάρος: Αποχαιρετισμός με δάκρυα για την Πρεσβυτέρα Ευαγγελία Βιώνη – Ανουσάκη

Σε συγκινησιακά φορτισμένο κλίμα η εξόδιος ακολουθία στον Ιερό Ναό Κοιμήσεως της Θεοτόκου στη Νάουσα – Συγκλονιστικά λόγια από τον Μητροπολίτη Λεοντοπόλεως

Algérie Ferries: Καθησυχαστική ανακοίνωση για την κράτηση του “El Venizelos” στη Μασσαλία

Η εταιρεία ξεκαθαρίζει ότι οι θερινές διαδρομές δεν επηρεάζονται – Πρόκειται για προγραμματισμένο τεχνικό έλεγχο.

Πανελλαδικές 2025: «Γράψατε Ιστορία», οι μαθητές του Φροντιστηρίου Αντώνη Χερουβείμ στην κορυφή

Μια αληθινή γιορτή γνώσης, προσήλωσης και ονείρων – Ένα μεγάλο «μπράβο» σε παιδιά, γονείς και εκπαιδευτικούς που μοιράστηκαν το ταξίδι της επιτυχίας

Νάξος: Έφυγε ο “Κρινακογιώργης”, η Κωμιακή αποχαιρετά έναν δικό της άνθρωπο

Ο Γιώργος Χωριανόπουλος, ο άνθρωπος του ταξί, του κυνηγιού και της καθημερινότητας του χωριού, φεύγει πλήρης ημερών, αφήνοντας πίσω του αναμνήσεις, χαμόγελα και μια σιωπηλή απουσία.

Νάξος – Τρίποδες: “Sea Breeze”, μια νέα επιχείρηση με άρωμα καθαριότητας

Στηρίζουμε τη νέα προσπάθεια στο χωριό μας – Ένα καθαριστήριο με επαγγελματισμό, αγάπη και ρίζες στον τόπο