Αν οι τοίχοι του σχολείου μπορούσαν να μιλήσουν, σίγουρα θα είχαν να μας διηγηθούν πολλά… Εμείς όμως σκεφτήκαμε κάτι καλύτερο! Να μιλήσουμε με μια πολύπειρη εκπαιδευτικό, να ερευνήσουμε τις αρχές που έχτισαν την εκπαίδευση της χώρα μας στο παρελθόν και εκείνες που τη συνιστούν σήμερα.
Συνέντευξη στους μαθητές του ΓΕΛ Νάξου “Μανώλης Γλέζος”: Κατερίνα Φρατζέσκου, Νίκος Φώτης, Ευαγγελία Κωστοπούλου, Χριστίνα Πολυγένη, Αλεξάνδρα Παπακοσμά (tovima.gr)
Την πρώην διευθύντρια του σχολείου μας Κυριακή Σκληράκη, την οποία όσοι έζησαν «εν ώρα καθήκοντος» θυμούνται ως σήμερα. Και αυτό γιατί δεν ξεχνούν το κύρος, την αξιοπρέπεια, την εντιμότητά της, μα πάνω απ’ όλα την ανιδιοτελή της αγάπη για τα παιδιά.
Πως επιλέξατε να γίνετε εκπαιδευτικός;
«Από τη στιγμή που άρχισα να πηγαίνω στο σχολείο, θαύμαζα τη δασκάλα μου. Αυτή ήταν η αρχή μου. Ηθελα να κάνω το ίδιο και εγώ. Μάζευα τα παιδιά της γειτονιάς (τότε δεν υπήρχε τηλεόραση) και τους έλεγα παραμύθια. Τους άρεσε πολύ και με κυνηγούσαν για να τα ακούσουν ξανά.
Στο τέλος, όταν τελείωναν τα παραμύθια που ήξερα, άρχισα να φτιάχνω δικά μου! Αγαπούσα πολύ τα παιδιά. Οι γονείς μου ήθελαν να πάω στη Νομική, γιατί τότε δίναμε χωριστά για τη Νομική Σχολή και εγώ είχα πετύχει στις εξετάσεις και στα δύο (μαζί με τη Φιλολογία) και επέμεναν να πάω Νομική για να έχω μια ευκολότερη εξέλιξη και ζωή.
Ομως εγώ ήθελα να γίνω εκπαιδευτικός. Και επειδή ήθελα τόσο πολύ, ο πατέρας μου υποχώρησε να πάω στη Φιλολογία. Τελείωσα. Διορίστηκα. Ημουν καθηγήτρια στην Αθήνα, ήρθε η χούντα και με μετέθεσε δυσμενώς στη Νάξο. Δεν διορίστηκα στη Νάξο».
Πώς ήταν οι τότε σχέσεις μεταξύ εκπαιδευτικών και μαθητών;
«Τότε ήταν καλές οι σχέσεις. Οι καθηγητές πήγαιναν στο σχολείο αγαπώντας τα παιδιά και πιστεύοντας πως αυτό που θα τους δώσουν ήταν και μοναδικό. Γιατί, βλέπετε, τότε δεν υπήρχαν φροντιστήρια, δεν υπήρχαν τα βιβλία που υπάρχουν τώρα. Το παιδί βασιζόταν μόνο στο βιβλίο του σχολείου.
Ξέρετε πόσες φορές χτυπούσε η πόρτα μου στο διάλειμμα και μου έλεγαν: «Κυρία, να σας ρωτήσουμε κάτι;» (Τους είχα δώσει το δικαίωμα βέβαια). «Ναι, παιδιά τι θέλετε;». Σε ό,τι δυσκολεύονταν τους το εξηγούσα. Τα είχαμε κοντά μας τα παιδιά! Σήμερα λένε ότι μας φοβούνταν… Πολλοί δεν ξέρουν να ξεχωρίσουν τον φόβο από τον σεβασμό. Δεν μας φοβούνταν τα παιδιά τότε».
Βλέπετε διαφορές στις σχέσεις του σήμερα μεταξύ μαθητών και εκπαιδευτικών;
«Οταν μιλάμε για ισότητα, καταλαβαίνετε ότι δεν λέμε ότι όλοι είμαστε ίσοι, απλώς έχουμε τα ίδια δικαιώματα. Εγώ έχω τα δικαιώματα μου ως παιδί, εσύ ως μεσήλικος και εσύ ως γέρος. Ανάλογα είναι τα δικαιώματά μας».
Από τα χρόνια που έχετε δουλέψει στα σχολεία ως εκπαιδευτικός, προτιμήσατε να είστε διευθύντρια ή καθηγήτρια;
«Καθηγήτρια. Αν ήθελα να γίνω διευθύντρια, θα γινόμουν προϊσταμένη. Είχα τις δυνατότητες. Ημουνα και παλιά εκπαιδευτικός και μεγαλύτερη, είχα καλές εκθέσεις από τους προϊσταμένους και κανονικά θα έπρεπε να γίνω προϊσταμένη. Ομως δεν ήθελα. Γιατί ήθελα να είμαι κοντά στα παιδιά».
Για επιλογές σας ή για κάποιες αποφάσεις που πήρατε ως διευθύντρια έχετε μετανιώσει;
«Δεν πήρα ποτέ απόφαση για τα παιδιά που να βλάψει. Τα πρόσεχα όσο δεν μπορείτε να φανταστείτε και αυτό τα παιδιά το αναγνώριζαν – και είμαι ικανοποιημένη –, ενώ ένας μεγάλος μπορεί να μην αναγνωρίσει. Οπως και γινόταν. Το παιδί, όμως, το αναγνώριζε».
Στη δική σας εποχή, όταν ήσασταν εσείς διευθύντρια, υπήρχαν περιστατικά σχολικού εκφοβισμού;
«Οχι, όχι. Ούτε φοβισμός υπήρχε… Και θυμάμαι ένα συγκεκριμένο περιστατικό, ότι μου έστειλαν στο γραφείο έναν μαθητή ο οποίος είχε συμπεριφερθεί άσχημα. Του είπα να καθίσει και κουβεντιάσαμε. Μου είπε τα προβλήματά του. Του απάντησα: «Καλά, τώρα θα πάρεις μία μέρα αποβολή» και μου λέει: «Κυρία, μόνο μία μέρα θα μου δώσετε; Κρίμα το τρέμουλο μου!»».
Σήμερα, είναι πολύ συνηθισμένο πρόβλημα το να έρθει κάποιος μαθητής στο γραφείο για ένα περιστατικό βίας ή σχολικού εκφοβισμού. Τι συμβουλή θα δίνατε στους καθηγητές σήμερα;
«Εγώ το αντιμετώπιζα με τη συζήτηση. Μου φέρνανε έναν μαθητή στο γραφείο, του έδινα μια καρέκλα και κουβέντιαζα. Γιατί το έκανα; Εψαχνα να βρω τον λόγο για τον οποίο συμπεριφερόταν έτσι και τις περισσότερες φορές – όχι πάντα – έβλεπα ότι το παιδί είχε δίκιο».
Σχετικά με τον τρόπο βαθμολόγησης, εσείς πώς βαθμολογούσατε και, γενικότερα, ένα αδύναμο παιδί που βλέπατε ότι δεν έχει δυνατότητες πώς το αντιμετωπίζατε στη βαθμολογία;
«Εχω μετανιώσει για το ότι στα πρώτα μου χρόνια στη δουλειά ήμουν αυστηρή. Στα πρώτα χρόνια της σχολικής μου υπηρεσίας ήμουν πραγματικά αυστηρή. Εβαζα τον μαθητή και ήθελα να μου πει το μάθημα. Δεν μου το έλεγε καλά, του έβαζα 8. Είχα βάλει μία φορά και 2.
Γι’ αυτό έχω μετανιώσει. Αλλά μετά από κάποια χρόνια κατάλαβα ποιο ήταν το έργο μου, κατάλαβα ποια ήταν η ευθύνη μου. Οχι για να έχω άριστους μαθητές. Για να τους κάνω άριστους».
Για τις Πανελλαδικές ποια είναι η άποψή σας; Θεωρείτε ότι το σύστημα αυτό είναι σωστό;
«Οχι, δεν το θεωρώ σωστό. Θεωρώ ότι η Γ’ Λυκείου κυρίως αλλά και γενικά το Λύκειο έχει χάσει τη σημασία του και το σχολείο λειτουργεί πλέον μόνο ως φροντιστήριο για να μπουν οι νέοι στο πανεπιστήμιο. Τελειώνοντας το παιδί το σχολείο, πρέπει να έχει ολοκληρωμένη μόρφωση».
Μία συμβουλή από την εμπειρία σας που θα θέλατε να ακούσουν όλοι;
«Θα ήθελα να πω στους καθηγητές – το είπα και προηγουμένως με άλλα λόγια –, για να ανεβαίνουν στην έδρα, πρώτα να νιώθουν την αγάπη για τα παιδιά και μετά να δουλεύει το μυαλό τους για το τι θα τους προσφέρουν. «Αγαπώ τα παιδιά», έχει μεγάλη σημασία για εμάς τους δασκάλους».
Το άρθρο δημοσιεύθηκε αρχικά στο ένθετο «Το Βήμα της Νάξου» του ΓΕΛ Νάξου – «Μανώλης Γλέζος» που κυκλοφόρησε με «Το Βήμα της Κυριακής» στις 27 Απριλίου 2025.
