Ταξίδι στο χρόνο. Και στάση στην Κωμιακή. Με επίκεντρο την πανέμορφη ιστορική εκκλησία της Παναγίας Θεοσκέπαστης, η οποία πρόσφατα (08/09) εόρτασε με τον δέοντα σεβασμό την Γενέσιο Ημέρα της Παναγίας…
Μέσα από τη σελίδα του αγαπημένου φίλου “Ορεινού Αξώτη” γυρίζουμε το χρόνο πίσω. Μπαίνουμε στο βιβλίο του Νίκου Λεβογιάννη “ΚΩΜΙΑΚΗ ΝΑΞΟΥ/ τόμος Β/ Αθήνα 2001 ” και διαβάζουμε την ιστορία της Παναγίας όπως την μετέφερε ο Στυλιανός Χωριανόπουλος στον δάσκαλο Νίκο Ι. Κορρέ…
Ας ξετυλίξουμε το κουβάρι των αναμνήσεων
‘’Την εποχή εκείνη τω Φεουδάρχηδω, η οποία χρονολογιέται κάτω των οχτακοσίω χρονώ, επίβαλα στσι αθριόπους, ως Χρισθιανοΰς να αοπαστού ντο δόγμα του Πάπα, διά του Αρχικαρδινάλιου. Έστειλε λοιπός ο Πατριάρχης Κωσταντινουπόλεως εις τη Μπαροναξία το μπρώτο Δεσπότη απού την άλωση Κωσταντινουπόλεως και νεωτέρω, ονόματι «Αρχιεπίσκοπος Παροναξίας φέρει χρίσμα Νικηφόρος», διά να σώσει τάχα το ποίμνιο να μη φραγκέψει. Και έφερε μαζί ντου την εικόνα τση Παναγίας, ως συβολισμό των Ορθοδόξοι. Και βάσει αυτού εκράτησε το ποίμνιο εις την ορθόδοξο θέση, την οποία βρισκόμαστε και εμείς σήμερο. Ο αρχιεπίσκοπος Νικηφόρος έθεσε την εν λόγω εικόνα εις το Σταυροπήγιον, στα 1606.
Ας είναι λοιπός, οι Κουμνιώτες (Κωμιακίτες), ως καλοί Χρισθιανοί και με τη θέρμαση του δεσπότη Νικηφόρου, έχτισαν εκκλησία με το όνομα Ταξιάρχης. Αλλά στο μεταξύ ο λαός επλήθυνε και δε ντους εχωρούσε. Και αναγκάστηκαν να χτίσουν και το μεγάλο θάλαμο, τη λεγάμενη Θεοσκέπαστη.
Νάξος – Κωμιακή: Πανηγύρι της Παναγίας Θεοσκέπαστης το διήμερο 7-8 Σεπτεμβρίου
Ετότες ο κόσμος εκακοπερνούσε και δεν είχε πού τη γκεφαλή κλείνει, ειμή μόνο στο Θεό. Σήμερο που τρω γκαι πίνου με πλούσια τα ελέη του Θεού, λαλούν ορισμένοι βλάκες: «Να, δεν υπάρχει Θεός». Και όμως η αρφάνια και η δυστυχία ενώνει τσ’ αθρώποι. Η μικρή μάζα τση Κωμνιακής έχτισε το μεσαίο θάλαμο τση Θεοσκέπαστης, αλλά δεν είχανε χρήματα κα τη δύναμη να την τελειώσου. Ας είναι το λοιπός που λες επέρασενε απού το χωργιό ένας εργοστασιάρχης και αφού εκουβέδιασενε με τσι αθρώποι, έβαλεν τα χρήματα να τελειώσει η σκεπή του νέου θαλάμου, εν λόγω ευλαβείας.
Ελέγοντανε Ραφτόπουλος. Όπου και ξανάρθε αυτοπροσώπως να δει τα έργα που επόνεσε και επρόσφερε την αγάπη ντου δωρεά. Και έφερε ένα μπολυέλαιο και τον έθεσε εις την εν λόγω νέα εκκλησία. Ήτον ο πρώτος πολυέλαιος αυτός.
Φεύγοντας απού τη Γκωμνιακή, που τον εσυνοδεύα μνιά μικρή μάζα Χρισθχιανώ, στον εγκρεμνό τω Ροδινώ ήτον ένα μικρό αγοράκι, με τα φτωχικά ντου ρούχα, αλλά καλογεννημένο, εις ηλικία εφτά χρονώ. Προσφέρει τσι εξής λέξεις: «Να ζ•ήσεις κυρ-Ραψτόπουλε». «Ευχάριστώ παιδί μου. Έλα να σου δώσω λεπτά». «Δε ντα θέλω. Έχει κι εμένα ο αφέντης μου στο μτιουκί μέσα». Μπουκί καλείται, αλλά τούρκα, η φυλαχτήρα τω χρημάτω, είτε πορτοφόλι ελληνικά, είτε σακκουλάκι κρεμασμένο στο λαιμό του δικαιούχου, δια το φόβο τω λωποδυτώ.
Ο αείμνηστος Ραφτόπουλος είχε αλευροεργοσιάσιο εις θέση καλούμενη Γειτονιά εις την κοινότητα Εγκαρών, λόγω της μεγαλύτερης πηγής της Νάξου, ονόματι Γαρίνου, αλλά και σε πολλά μέρη τση Ελλάδας. Αφού λοιπός εφώτισε η Θεία χάρη το μεγάλο ξένο Χρισθιανό και έβαλε την ετότε ανέρπιστη χρισθχιανική ντου δωρεά και ετερματίσθην το έργο, το ωνόμαοαν οι κάτοικοι Θεού θέλημα και ότι απού το Θεό εσκεπάστη και λέεται Θεοσκέπαστη. Αυτό μνοιάζει με το μεγάλο έργο του αυτοκράτορα Ιουστινιανού προς τον τερματισμό της Αγίας Σοφίας στην Κωνσταντινούπολη. Τοιουτοπώς επήρε τέρμα η Θεοσκέπαστη.
Πώς εκτίσθη ο θάλαμος Άγιος Αρτέμιος. Προ πολλά χρόνια, εκατό κι απάνω, οι κάτοικοι τση Κωμνιακής έτρεχαν εις τον Άγιο Αρτέμιο, προς ευλάβεια επί του Υψίστου. Ο Άγιος Αρτέμιος βρίσκεται εις την κοινότητα Κυνιδάρου. Είναι απού τσι αρχαίες εκκλησίες τση Νάξου. Αλλά ακλουθούσα γκαι οι ιερείς τση Κωμνιακής, προς προστασία του ποιμνίου τάχατες. Αφού λοιπό και επήγαιναν οι Κωμνιακίτες, επροτιμούσα γκαι έδιναν τσι προσφορές τους στους Κωμνιακίτες ιερείς.
Προσφορά καλείται ένα ψωμί, ένα κεράκι και λίγο λιβάνι διά να λειτουργήσει και να ειπεί δύο λόγια στο Θεό για το καλό σου ο ιερέας. Την εποχή εκείνη οι ιερείς δεν έπαιρναν μισθό. Εζούσαν διά της προσφοράς, του αγιασμού, ευχή στη νέα μητέρα και άλλας ακολουθίαι που έκανα.
Ας είναι λοιπός, οι ιερείς Κυνιδάρου και Κωμνιακής εμάλωσαν, από συφέρο κινούμενοι, διά τσι προσφορές. Οι Κυνιδαργιώτες ιερείς έστειλα στο δρόμο άμνυαλους πολικάργια και εκάμανε στρατοκαρτέρι. Αφού και εφόρτωσα ντα ψωμνιά είτε προσφορές οι αγωγιάτες, οι μιογονοί (ημιονηγοί) Κωμνιακίτες, με συβουλή των μπαπάδω, στο δρόμο οι Κυνιδαργιώτες τους έδειρα και ετραβήξα ντα μαχαίργια και εκόψανε όλα ντα σκοινιά και αφαιρέσανε όλες τσι προσφορές. Και ήτον ένα ρεζιλίκι για τη Γκωμνιακή.
Έκτοτε ελάβανε μέριμνα, διά το ερχόμενο του Αγίου Αρτεμίου, να πόρου ντα αίματα πίσω. Αλλά, ευτυχώς, εκείνη η μέρα ήτον καταρρακτώδες βροχές και ποταμοί και ήτον κάθε κάβουρας στη ντρύπα του. Επανάλαβαν (ανέβαλαν) για το επόμενο έτος, με θέμα από οδόντα αντίς οδόντα. Αλλά τους εφώναξε ο αρχίπαπας του χωργιού και τωνε λέγει τα εξής λόγια: «Αγαπητά μου τέκνα, αυτό που ετοιμάζεστε να κάμετε ο Θεός δε ντο θέλει. Να συχαρείτε τον εχθρό σας για να σας συχωρέσει και σας ο Θεός. Ελάτε, άρον και έχετε τη μπίστη, να χτίσομε εδώ έναν Άγιο Αρτέμιο και περιτρρονήστε τους άταχτους». Και έχτοτε έχτισαν το ντρίτο θάλαμο τση εκκλησίας μας, Άγιος Αρτέμιος. Την εποχή εκείνη εδιατηρούσεν η εκκλησία από τέσσερις παπάδες και άνω και επικουρικώς εδούλευγαν όσοι είχανε χτήματα και ζα.
Η εκκλησία είναι κομμαθιαστή διά τα όσα σας είπα. Παρατηρήσατε επί του ακριβές τα τεράστια ντουβάργια. Διότι εκόλλανε το ένα με το άλλο λόγου σιγουργιάς και ευχολίας. Είναι χτισμένα αυτά τα χτίρια με πηλό από καθαρό χώμα. Στα 1933 έβαλε ο τότε Πρόεδρος γιατρός Πιτταράς το μπετό απάνω.’’
Με πληροφορίες από τη σελίδα Ορεινός Αξώτης
