Το ρολόι της Κωμιακής χτυπάει και πάλι … Πως φτάσαμε σ’ αυτό το σημείο.. Ο Γιώργος Κρητικός μας εξηγεί τι έχει συμβεί…
Το ρολόι τώρα, ξαναχτύπησε κανονικά… Ξαναδούλεψε κανονικά, χωρίς να μένει πίσω… Έγινε καινούργιο, γιατί μπήκε…..καινούργιο…!!!! Αντικαταστάθηκε με ηλεκτρικό-ηλεκτρονικό, Πολλή καλή και εγγυημένη λύση, γιατί όπως ξέρουμε το καινούργιο είναι ….καινούργιο, έχει ζωή μπροστά του..
Το ρολόι της Κωμιακής στην εκκλησία της Θεοσκέπαστης από χθες χτυπάει και πάλι… Οπως διαβάζουμε στην ανάρτηση που έγινε από τον Giorgos Komiaki, το ρολόι που μετράει σχεδόν εξήντα χρόνια ζωής είναι και πάλι ενεργό.. Και τα χαμόγελα έχουν επιστρέψει για τα καλά…
Ας δούμε τι αναφέρει ..
Τελικά, το ρολόι της εκκλησίας (όπως το λέμε), το ρολόι του χωριού μας, φτιάχτηκε…. Άλλαξε όψη, ξανάγινε καινούργιο…. Το κτίσμα, αλλά και το ίδιο το ρολόι.. Στο κτίριο έγινε η προβλεπόμενη συντήρηση παλαιότητας, εφόσον από την κατασκευή του μέχρι σήμερα, δεν είχε ξαναγίνει κάτι παρόμοιο…. Και παρ’ όλα τα χρόνια που πέρασαν, η φθορά του δεν ήταν μεγάλη, δείγμα της καλής κατασκευής για την εποχή….
Το ρολόι τώρα, ξαναχτύπησε κανονικά… Ξαναδούλεψε κανονικά, χωρίς να μένει πίσω… Έγινε καινούργιο, γιατί μπήκε…..καινούργιο…!!!! Αντικαταστάθηκε με ηλεκτρικό-ηλεκτρονικό, όπως είχαμε πει στο προηγούμενο άρθρο .. Πολλή καλή και εγγυημένη λύση, γιατί όπως ξέρουμε το καινούργιο είναι ….καινούργιο, έχει ζωή μπροστά του..
Φτιάχτηκε, λοιπόν, το ρολόι, ξαναχτύπησε τις ώρες όπως παλιά, με το χτύπημα αυτό να προκαλεί ανάμεικτα συναισθήματα… Συγκίνηση και δέος, για τους μεγαλύτερους, θυμίζοντάς τους τις παλιές εποχές, τότε που δεν υπήρχε στο κομοδίνο το…κινητό, για να δουν την ώρα τις νύχτες και περίμεναν τους χτύπους του να ‘’κατατοπιστούν’’… Έκπληξη και συνεχόμενο….’’σταυροκόπι’’ στα μικρά παιδιά, που το γνώρισαν …”βουβό”. Γεννήθηκαν στα χρόνια που δεν χτυπούσε και τις πρώτες μέρες μπερδεύονταν, νομίζοντας ότι χτυπάει η καμπάνα της εκκλησίας για κάποια ακολουθία, εσπερινό ή κάτι παρόμοιο…
Βέβαια, σε κάποιους μπορεί να ‘’ξύπνησε’’ μνήμες, αλλά έδωσε και αφορμή για κάποιες ….παρατηρήσεις …
Ότι δεν χτυπάει ‘’γλυκά’’ όπως παλιά, ότι πιο καλά ήταν πρώτα που δεν χτυπούσε, ότι κάνει φασαρία κ.τ.λ. Θα το συνηθίσουμε πάλι…. Έτσι γίνεται, με καθετί νέο, με κάτι καινούργιο… Θέλει λίγο χρόνο αφομοίωσης και προσαρμογής…
Σ’ ένα μήνα, δεν θα το ….ακούει κανένας…!!!! Ο ήχος του χτυπήματος, στην ουσία δεν άλλαξε, απλά γίνεται με ηλεκτρικό σφυρί τώρα που χτυπάει σε πιο σύντομο και τακτό χρόνο, ενώ πρώτα το χτύπημα των ωρών διαρκούσε ελάχιστα παραπάνω…
Αυτό το μεγάλο, λοιπόν και απαραίτητο έργο, ξεκίνησε και ολοκληρώθηκε χάριν στο Βασίλη Κων. Χωριανόπουλο (του αείμνηστου βλαχοκωσταντή, από το Πλατανάκι), ο οποίος ανέλαβε την δαπάνη συντήρησης του κτιρίου, ακόμη κι αυτήν του καινούργιου ρολογιού, γι’ αυτό και δεν επανήλθαμε, όπως είχαμε αναφέρει σε προηγούμενο άρθρο, για την εύρεση των επιπλέον χρημάτων, επειδή στο άκουσμα της επαναλειτουργίας του ρολογιού, ο Βασίλης προσφέρθηκε να την αναλάβει κι αυτήν.
Τα καντράν που αναγράφουν τις ώρες, αυτές οι μεγάλες στρογγυλές πλάκες, ήταν προσφορά και δαπάνη του Μιχάλη Λυερού ( γιου του αείμνηστου Λυερονικηφόρου), ο οποίος έχοντας επιχείρηση και γνώση στα ανοξείδωτα, προσφέρθηκε να τις φτιάξει ο ίδιος…
Τελικά, κρίθηκε ότι μ’ αυτό το υλικό θα είχαν μεγάλο βάρος, κάτι που θα έφερνε δυσκολία στην ανάβαση και τοποθέτησή τους, οπότε η λύση σε μια κατασκευή σχετική με αλουμίνιο (πιο ελαφρύ και ανθεκτικό υλικό) επικράτησε κι έτσι ο Μιχάλης ανέλαβε αυτήν τη διαδικασία και δαπάνη, εννοείτε και την αναγραφή των ωρών πάνω…
Επίσης, μεγάλη ήταν η προσφορά του Γιώργου Νικ. Βιτζηλαίου (γιου του αείμνηστου Νίκου του Ντουκογιώργη από τον Κάμπο), ο οποίος έφερε τις σκαλωσιές και βοήθησε στο στήσιμο και το κατέβασμά τους…. Και δεν ήταν και λίγες..
Σ’ αυτό το …’’περιτύλιγμα’’ του πανύψηλου κτιρίου, με τις σκαλωσιές, ο Μανώλης Γ. Καρούσης (γιος του αείμνηστου Καρουσογιώργη, του παλιού ψάλτη) πρόσφερε τη γνώση αλλά και την απαραίτητη εργασία, στο να γίνει μια σωστή και σίγουρη δουλειά, έτσι ώστε να μην κινδυνεύσει κάποιος εν ώρα εργασίας..
Ένα μεγάλο ευχαριστώ, σε όλους αυτούς τους ευεργέτες του χωριού της Κωμιακής…. Ευχόμαστε υγεία κι ευτυχία σ’ αυτούς και τις οικογένειές του…. Επίσης, ευχαριστούμε και όσους άλλους βοήθησαν, με όποιο τρόπο, συντελώντας στην ολοκλήρωση του έργου…
Τώρα, πλέον, μένουν …’’μαζέματα’’… Κάποιες λίγες πινελιές σε σημεία που ακουμπούσαν οι σκαλωσιές… Κατέβασμα των λίγων τελευταίων (σκαλωσιών) και κουβάλημα στο δρόμο…
Επ’ ευκαιρίας να πούμε ότι, στα πλαίσια της όλης αυτής εργασίας και συντήρησης, μπήκε φωτισμός πάνω στο κτίριο, στον σταυρό στην κορυφή, αλλά και στις πλάκες του ρολογιού, δίνοντας το βράδυ ένα όμορφο θέαμα…
Τέλος, το παλιό ρολόι φυλάχθηκε, όπως είπαμε και περιμένει την θέση του στο μουσείο του χωριού… Απ’ αυτό, μόνο οι δείκτες βάφτηκαν και χρησιμοποιήθηκαν στο καινούργιο… Ο μηχανισμός ξεμονταρίστηκε, κατέβηκε κάτω και μεταφέρθηκε στο κτίριο της Κοινότητας, όπου και ξαναμονταρίστηκε εκεί .
Αυτός ο χώρος, κρίθηκε κατάλληλος φύλαξης και προστασίας, του οποίου την ευθύνη θα έχει το εκάστοτε Τοπικό Συμβούλιο… Έτσι, λοιπόν, το μεγάλο αυτό έργο ολοκληρώθηκε… Με αγάπη, θέληση και προσφορά….
Τα προβλήματα
Πως ξεκίνησε η διαδικασία αλλαγής; Το, ρολόι, άρχισε να μην χτυπάει τις ώρες σωστά… ‘’Κολλούσε’’ για παράδειγμα στις 8:00 το πρωί και δεν χτυπούσε τότε… Στις 8:30 ίσως ξεκολλούσε, όμως δεν χτυπούσε 8:30 αλλά 8:00, που δεν είχε χτυπήσει προηγουμένως… Άρχισε να γίνεται ένας …..φαύλος κύκλος.. Επίσης, άρχισε να μένει πίσω περίπου ένα τέταρτο, στο δεκαήμερο που κρατάει το κούρδισμά του..
Κατά πρώτοις, σαν προσωρινή….’’θεραπεία’’, απομονώσαμε το χτύπημα, να μην χτυπάει δηλαδή καθόλου και μπερδεύει τον κόσμο και στο κούρδισμα, το βάζαμε 5 με 7 λεπτά μπροστά, έτσι ώστε να μοιράζεται η απώλεια αυτή… Αυτό γίνεται ακόμη και σήμερα…
Γύρω στο 2005, έγινε μια προσπάθεια από τον, τότε, εφημέριο και το συμβούλιο της εκκλησίας, να φτιαχτεί το ρολόι… Ήρθαν ειδικοί στο χωριό, με έξοδα της εκκλησίας, για να δουν από κοντά την περίπτωση και να εκτιμήσουν το τι θα χρειαστεί και πόσο περίπου θα στοιχίσει..
Η διαπίστωση ήταν ότι μετά από τόσα χρόνια καθημερινής χρήσης, καθημερινού δουλέματος του ρολογιού, τα ‘’δόντια’’ των γραναζιών φαγώθηκαν και μίκρυναν… Επίσης, το κέντρο των γραναζιών, που γύριζε πάνω σε άξονα, φαγώθηκε κι αυτό κι άρχισε να δημιουργεί κενό… Αυτά τα κενά, λοιπόν, έφεραν και τα προβλήματα στο ρολόι….
Στην προσπάθεια εξεύρεσης νέων γραναζιών και ότι άλλο θα χρειάζονταν, εξαιτίας της παλαιότητας του ρολογιού ανταλλακτικά δεν υπήρχαν, οπότε έπρεπε να φτιαχτούν εξαρχής καινούργια σε τόρνο, δουλειά δύσκολη, λεπτή και κοστοβόρα…
Η πρόταση των ειδικών, συγκεκριμένη : κόστος της όλης αποκατάστασης του ρολογιού, περίπου 10000 ευρώ, υπογραφή συμβολαίου παραλαβής και παράδοσης του ρολογιού… Κατασκευή ειδικού κουτιού για να μπει μέσα, έτσι ώστε να προστατεύεται από τη σκόνη και την υγρασία…
Στην επανατοποθέτηση, διαμονή των τεχνικών στο χωριό τουλάχιστον 24 ώρες, έτσι ώστε να δουλέψει και να χτυπήσει το ρολόι όλες τις ώρες για να διαπιστώσουν αν κάτι δεν πήγε καλά, καθώς και δυο δωρεάν σέρβις του ρολογιού, ανά δύο χρόνια, ερχόμενοι στο χωριό γι’ αυτό…. Τελικά, δεν φτιάχτηκε τότε το ρολόι, γιατί όπως καταλαβαίνουμε το κόστος ήταν μεγάλο.. Όμως υπήρχε και μια επιφύλαξη : θα πετύχει; Μήπως μετά από λίγο ξαναρχίσουν προβλήματα; Δεν παύει να είναι παλιό…
Η ιστορία του ρολογιού
Ο χρόνος γυρίζει πίσω… τον Ιανουάριο του 2014 όταν και ο Σύλλογος Κορωνίδας Νάξου τιμά τον αείμνηστο Νίκο Σιδερή…. Μέλος πολύτεκνης (11 παιδιά) οικογένειας, γεννήθηκε το 1893 και στις αρχές του 20ου αιώνα έφυγε για την Αθήνα. … Από τα πρώτα του επαγγελματικά βήματα έδειξε την αγάπη του για τις μηχανές και μαθήτευσε σε ωρολογοποιό των Αθηνών όπου έμαθε την τέχνη. Παντρεύτηκε την Ειρήνη Φραγκουλοπούλου και μαζί απέκτησαν τρία παιδιά. Τον Γιάννη την Ηρώ και μία ακόμη κόρη η οποία πέθανε σε μικρή ηλικία. Κατά την διάρκεια των πολεμικών επιχειρήσεων του πρώτου μισού του 20ου αιώνα βρέθηκε αποκλεισμένος στη Γερμανία για τρία χρόνια. Αυτό το διάστημα το εκμεταλλεύτηκε για να μάθει περισσότερα για τους μηχανισμούς των ρολογιών και κυρίως των μεγάλων ρολογιών που τοποθετούνται στους πύργους. Ένα από αυτά τα μεγάλα ρολόγια που του έκαναν ιδιαίτερη εντύπωση αποφάσισε να το δωρίσει στο χωριό που αγαπούσε, στις αρχές της δεκαετίας του 1960.
Και φτάνουμε λοιπόν στην Κωμιακή… Το ρολόι εγκαταστάθηκε στο καμπαναριό, στο προαύλιο χώρο του εκκλησίας της Θεοσκέπαστης και αποτέλεσε σημείο αναφοράς όχι μόνο για το χωριό αλλά και για το σύνολο της ορεινής Νάξου όπως θα διαβάσετε πιο κάτω… Ο Νικόλαος Σιδερής πέθανε στην Αθήνα το 1976. Το ωρολογοποιείο που ίδρυσε στην οδό Βουλής εξακολουθεί να λειτουργεί περνώντας πρώτα στα χέρια του γιού του και ύστερα του εγγονού του. Και την τιμητική πλακέτα εκείνο το βράδυ του Γενάρη (μάλιστα όπως βλέπουμε στην ιστοσελίδα koronida.blogspot.com) συνόδευσε κι ένα βίντεο με εικόνες από το ρολόι αλλά και τη προσπάθεια του Γιάννη Κεραμιώτη να το επισκευάσει εκ νέου το 2013 μετά από 13 χρόνια σιγής… Όσο για την τιμητική πλακέτα; Παραδόθηκε από τον τότε πρόεδρο του Συλλόγου Μανώλη Μουστάκα στην Βαρβάρα Σιδερή και στην πλακέτα αναγράφονταν « Τιμητική βραδιά στον Νικόλαο Σιδερή για την προσφορά του στην Κωμιακή»
