Τέσσερις Σεπτέμβρη 1958…. Πριν από 61 χρόνια… Δεκατρεις άνδρες από 17 έως 53 ετών χάθηκαν μέσα σε μερικά λεπτά από το νερό που τους παρέσυρε κι ενώ βρίσκονταν κάτω από γεφύρι στο υπό κατασκευή δρόμο Κωμιακής – Απόλλωνα — Στην εκκλησία των Αγίων Αποστόλων το ετήσιο τρισάγιο
Τέσσερις Σεπτεμβρίου… Ημερομηνία κυκλωμένη στο ημερολόγιο για όλους τους κατοίκους της Ορεινής Νάξου.. Από την Κόρωνο και το Σκαδό έως την Κωμιακή (κυρίως) και τον Απόλλωνα. Σαν σήμερα πριν από εξηνταένα χρόνια, το 1958, δεκατρείς άντρες από 17 έως 53 ετών έχασαν τη ζωή τους, στο μεγαλύτερο εργατικό ατύχημα της Νάξου… Αντρες που εργάζονταν στα έργα οδοποιίας με σκοπό την διάνοιξη του δρόμου Κωμιακής – Απόλλωνα. Ενός έργου που με βάση τον προϋπολογισμό του έπρεπε να είναι έξι μέτρα στο πλάτος, να έχει προβλεπόμενα έργα για τα όμβρια ύδατα αλλά αντ’ αυτού έγινε ένας δρόμος πλάτους τριών μέτρων με ελάχιστη προστασία (ούτε καν πεζούλες για τα νερά της βροχής) και με σωλήνες μικρού διαμετρήματος αντί για αρδευτικά έργα…
Όλα αυτά τα βρίσκουμε στις σελίδες 102 – 104 του τόμου Β5 του βιβλίου «Νεότερη Ιστορία της Νάξου» του φιλόλογου Νίκου Λεβογιάννη. Τίτλος του κεφαλαίου «Τραγικό εργατικό ατύχημα» και εκεί διαβάζουμε όλες τις λεπτομέρειες αυτής της ιστορίας που όχι μόνο σημάδεψε την Κωμιακή αλλά έβαλε και στο στόχαστρο της τότε Κυβέρνησης τον νεαρό Νάξιο δικηγόρο Νικηφόρο Μανδηλαρά, ο οποίος ανέλαβε την υπεράσπιση των οικογενειών σε μία προσπάθεια να αναδείξει το … σάπιο καθεστώς του Δημοσίου και του τρόπου που δίδονταν οι εργολαβίες…
Εντοπίζουμε στην ιστοσελίδα του κου Λεβογιάννη στα social media “Εκείνο το πρωινό άνοιξαν οι ουρανοί επί ώρες και μετέτρεψαν την περιοχή σε ένα απέραντο ποτάμι. Όλα τα γύρω βουνά ήταν σκεπασμένα με ποτάμια που έτρεχαν και παρέσερναν στο διάβα τους τα πάντα. Κάτω από το χωριό σε ένα υπό κατασκευή γεφύρι κατέφυγαν 13 εργάτες που δούλευαν στα έργα διάνοιξης του δρόμου Κωμιακής-Απόλλωνα. Τα ποτάμια από τα βουνά πάνω από το χωριό δεν άργησαν να σκεπάσουν και το γεφύρι με λάσπη και νερό. Το αποτέλεσμα τραγικό… οι 13 εργάτες παρασύρθηκαν από τον άγριο χείμαρρο και χάθηκαν στην απέραντη ρεματιά”.
Και βέβαια έχουμε αναφορά και από τον Giorgos Komiaki, ενός μόνιμου κατοίκου της Κωμιακής που κάθε χρόνο ζει και ξαναζεί την ίδια ιστορία…” Όσο το έργο προχωρούσε, όπου υπήρχε ρέμα, χτίζονταν κατευθείαν γεφύρι… Οι εργάτες, είχαν πιάσει δουλειά κανονικά…
Οι ανάγκες, τότε, στα σπίτια πολλές, με αποτέλεσμα παιδιά στην εφηβεία, να βγαίνουν στο μεροκάματο, ώστε να βοηθήσουν την κατάσταση, κάνοντας ότι μπορούσαν.. Στο συγκεκριμένο έργο, ας πούμε, υπήρχε εργάτης (παιδί 16-17 χρονών) που κουβαλούσε νερό με στάμνα από πηγή, να πίνουν οι άλλοι εργάτες.
Ξαφνικά, εκεί που ήταν καλοσύνη, ο καιρός χάλασε επικίνδυνα Μια περίεργη μαυρίλα, κύκλωσε το χωριό.. Δεν πέρασαν μερικά λεπτά κι άρχισε να βρέχει καταρρακτωδώς …. Οι εργάτες, προσπάθησαν να καλυφθούν από τη βροχή…
Το συγκεκριμένο γεφύρι, επειδή το έργο είχε φτάσει σ’ αυτό το σημείο, το χρησιμοποιούσαν σαν….καταφύγιο..Έβαζαν εκεί τα εργαλεία τους, είχαν στήσει δυο μαδέρια δεξιά κι αριστερά και κάθονταν για κολατσιό, κ. ά.. Πάνω στην θεομηνία, λοιπόν, πολλοί αυθόρμητα, έτρεξαν στο γεφύρι… Το νερό, ήταν τρομακτικά πολύ.. Σε λίγο, από παντού στα βουνά τριγύρω, σχηματίζονταν ποταμάκια κι έτρεχαν νερά… Φανταστείτε, μέσα στα ρέματα τί γίνονταν…
Καμιά διακοσαριά μέτρα παραπάνω, στο σημερινό κοιμητήριο, το ρέμα είχε σχεδόν φράξει, από μπάζα που ρίχνονταν εκεί, με αποτέλεσμα να έχει δημιουργηθεί μια τεράστια λίμνη πίσω απ’ αυτά…Κάποια στιγμή, με την πίεση του νερού, τα μπάζα υποχώρησαν και χιλιάδες κυβικά νερού, ξεχύθηκαν προς τα κάτω.. Ο θόρυβος και το βούισμα της βροχής, εμπόδισαν τους εργάτες, στο να ακούσουν το ποτάμι που έρχονταν, με αποτέλεσμα, μαζεμένοι όπως ήταν από κάτω, να τους παρασύρει και να βρουν τραγικό θάνατο…
Υπάρχει, βέβαια και η άλλη εκδοχή, ότι κάποιος κεραυνός έπεσε δίπλα, επειδή τα εργαλεία τους όλα σιδερένια που τραβάνε τον κεραυνό, και τους ζάλισε, ώστε κατεβαίνοντας το ποτάμι, τους βρήκε αναίσθητους.. Δεν πέρασαν δυο ώρες και ο καιρός είχε φτιάξει… Όλοι έψαχναν, να δουν αν οι δικοί τους είναι καλά… Βοσκοί, γεωργοί, όλοι, όπου κι αν βρίσκονταν…
Το συμβάν με τους εργάτες, δεν άργησε να μαθευτεί.. Γρήγορα, οι χωριανοί, ξεχύθηκαν προς τα κάτω να τους βρουν…
Το πρώτο σοκ ήρθε λίγο πιο κάτω από την γέφυρα…Μια μεγάλη πέτρα είχε σκεπάσει τρεις απ’ αυτούς… Λίγο παρακάτω, σε ύψος πέντε μέτρων πάνω σε πλατάνι, πιασμένος σε κλαδί άλλος.. Μέχρι αυτό το ύψος, έφτανε το ΄ποτάμι… Τραγωδία…. Άρχισαν να κόβουν ξύλα, να φτιάχνουν αυτοσχέδια φορεία, για να τους μεταφέρουν.. Το νέο, είχε ήδη μαθευτεί στο χωριό…
Η αστυνομία, βρίσκονταν στον Αη Γιώργη, το κοιμητήριο, όπου μεταφέρονταν, για να συγκρατεί τους συγγενείς και τον κόσμο, αντιμετωπίζοντας κι αυτοί πρωτόγνωρες καταστάσεις…
Δέκα από τους αδικοχαμένους, βρέθηκαν την ίδια μέρα, μεταφέρθηκαν στο κοιμητήριο, όπου έγινε ομαδικός τάφος κι ενταφιάστηκαν…
Οι άλλοι τρεις, βρέθηκαν μετά από τρεις μέρες, στην Ασμυρόλημνο στον Απόλλωνα, λίγα μέτρα πριν τη θάλασσα…
Οι άτυχοι εργάτες, ήταν :
Εμμανουήλ Ν. Καραμολέγκος ετών 48
Βασίλειος Μ. Κορρές ετών 40
Σταύρος Μ. Κουμερτάς ετών 17
Γεώργιος Σ. Λεβογιάννης ετών 21
Ιωάννης Κ. Μουστάκας ετών 24
Χριστόδουλος Ε. Πρωτονοτάριος ετών 16
Απόστολος Γ. Ρουφάνης ετών 22
Γεώργιος Ι. Σαντοριναίος ετών 52
Γεώργιος Κ. Σιδερής ετών 43
Γεώργιος Ι. Στάης ετών 33
Φραγκίσκος Δ. Φιλιππουπολίτης ετών 53
Ιωάννης Ν. Φραγκουλόπουλος ετών 34
Γεώργιος Ε. Φρατζέσκος ετών 24
Αρχές της δεκαετίας του 2000 , με μέριμνα και δαπάνη του Συλλόγου Κορωνίδας, ύστερα από δωρεά συγγενούς θανόντος( Απ. Ρουφάνη) του χώρου, ανεγέρθη ναός, αφιερωμένος στην μνήμη τους, ο ναός των Αγίων Αποστόλων… Τα πρώτα χρόνια, τελούνταν Θεία Λειτουργία την μέρα αυτή από τον πατέρα Κων/νο Λιανό… Τα τελευταία χρόνια, γίνεται Τρισάγιο…. Οπως και σήμερα…”
Αιωνία τους, η μνήμη…
Ευχαριστούμε τον giorgos Komiaki για τα στοιχεία (φωτογραφίες και λεπτομέρειες) μέσα από την προσωπική του ιστοσελίδα
