Τετάρτη, 30 Απριλίου, 2025
ΑρχικήΙστορίεςΝάξος: Η λαϊκή μετεωρολογία των βοσκών στα ορεινά χωριά

Νάξος: Η λαϊκή μετεωρολογία των βοσκών στα ορεινά χωριά

|

Καλοί και άγιοι οι μετεωρολόγοι και τα συστήματά τους, όμως η αλήθεια είναι ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία επέλεγαν τον εμπειρικό τρόπο παρατήρησης των φαινομένων. Μάλιστα, οι βοσκοί στη ορεινή Νάξο καταλαβαίνουν τον καιρό και εάν ο καιρός θα φέρει βροχή, από την κατεύθυνση των σύννεφων (που τα λένε ανέφαλα).

Με την υπογραφή του Ορεινού Αξώτη 

Αν το φεγγάρι έχει μια ζώνη στην περίμετρό του, ο καιρός θα χαλάσει. Από τα μερομήνια προσπαθούν να μαντέψουν τον καιρό όλου του χρόνου. Τα μερομήνια είναι οι έξι πρώτες μέρες του Αυγούστου. Κάθε μέρα από αυτές, από το πρωί μέχρι το μεσημέρι, κάνουν προβλέψεις για τον επόμενο μήνα και από το απόγευμα μέχρι το βράδυ για τον μεθεπόμενο. Δηλαδή, την πρώτη Αυγούστου κάνουν προβλέψεις για Σεπτέμβριο, Οκτώβριο κ.ο,κ.

Ας παρακολουθήσουμε το Γιάννη Γ. Δέτση (Μερακλή) στις σκέψεις του για τον καιρό:

«Τραβά επά στον Αμπελό (στη μΠάρο) μιαν αστραπή και μετά βροντά στ’ Αθαλάσσου; Παρουσιάζει η Πάρος έμπος; Καταλαβαίνω πως σε μια -ν- ώρα θα βρέξει από δυτικά. Άμά ’ναι γραίγος ή σύβροχος βοριάς (βορειοανατολικός) θα τον -ε- δεις να κατεβαίνει από τ’ Απεράθου. Το γραίγο το νε λένε και Απεραθίτη και είναι ο καλύτερος καιρός για βροχή. Δε φέρνουνε όλοι οι καιροί βροχή. Ο σορόκος φέρνει χώμα με βροχή. Άμα -ν- έχει ασκέλλες δυνατές και φαφληδωνιές, θα βρέξει πολύ. Άμα χτυπά η θάλασσα στ’ Αθαλάσσου (αυτό το λένε πλακωτό), θα γυρίσει την άλλη μέρα βοριάς. Ο καλύτερος καιρός για το βοσκό είναι ο βοριάς, όχι μόνο για το τυρί, αλλά και για να μπολιάσει δέντρο, να κόψει ξύλο, να κουρέψει τα ζουλοπρόβατα. Ακόμα και στο μουνούχισμα ο βοριάς είναι γιατρός για να σφίξει η πληγή και να μη ντη βρωμίσει η μύ(γ)α».

Στη Νάξο γενικά υπάρχει η πεποίθηση σε μερικούς πως άμα την ημέρα της γιορτής του Άι Λια (στις 20 Ιουλίου) έχει συννεφιά, ο χειμώνας που θα ακολουθήσει θα φέρει πολλές βροχές και θα είναι βαρυχειμωνιά.

# Αν, αντίθετα, δεν έχει συννεφιά, ο χειμώνας θα είναι ελαφρύς.

# Αν ο σκύλος είναι κουλουριασμένος, θα κάνει κρύο.

# Αν τα πρόβατα χοροπηδάνε, θα κάνει κακοκαιρία.

# Άμα έχει σύννεφα που κινούνται πάνω από το Ζα, θα βρέξει ή θα βάλει αέρα.

Λέει για τον καιρό ο Β. Νανούρης: «Άμα ο καιρός ήτονε μουχλιασμένος και το φεγγάρι -θαμπό, καταλαβαίναμε πως θα βρέξει».

Και ο Γ. Προμπονάς (Τζωρτζής): «Οπου είναι γυρισμένος ο γάτης, άμα πλύνεται (γλείφεται), τέτοιος καιρός θα γυρίσει. Δηλαδή, γυρίζει στο βοριά ο γάτης, άμα πλύνεται; Ε, βοριάς καιρός θα γυρίσει».

Ο Πέτρος Γλέζος στο διήγημά του «Επιστροφή» περιγράφει τον τρόπο που προμάντευαν τον καιρό οι συγχωριανοί του Απεραθίτες βοσκοί: «Τις ήξερε καλά αυτές τις ξαφνικές μπόρες του καλοκαιριού, που τις προμηνούσε η συννεφόκαψη που σκέπαζε τον κάμπο. Ο γέρο-Μανόλης στα παλιά τα χρόνια τις μάντευε ψάχνοντας τον ουρανό κατά τις Μάκαρες, μυρίζοντας το χώμα και τις φλούδες των δένδρων, παρακολουθώντας τα τρεχάματα και τις προετοιμασίες των μυρμηγκιών. Τώρα στα γεράματα τις ένιωθε μεσ’ στο πέτρινο μιτάτο του απ’ τους πόνους που του ’φερναν στις κλείδωσες οι αλλαγές των καιρών».

Αλλά και στο διήγημά του «Η σταδιοδρομία» διαπιστώνει την ικανότητα των βοσκών της Νάξου να προβλέπουν τον καιρό: «Αυτό, ανάλογα με τη φορά των λευκών ή των σκούρων σύννεφων, που ξαφνικά προβάλλουν στον ουρανό, κάθονται απάνω στα βουνά της Αμοργού ή κυλούν σε απίθανα και περίεργα σχήματα προς τις κορφές του Ζα ή της Κορώνου».

Οι Ναξιώτες βοσκοί προσωποποιούν τους καιρούς λέγοντας:

«Αστράφτει μέσα στο μάτι του βοριά». Αυτόν τον ανθρωπομορφισμό διαπιστώνει και η Ανθή Απ. Σαχά, η οποία παρατηρεί ότι ο ναξιώτικος λαός πιστεύει ότι «ανήμερα των Φώτων οι καιροί τσακώνονται ποιος θα πρωτοβαπτισθεί, γιατί όποιος καιρός καταφέρει να βαπτισθεί εκείνη την ημέρα, θα επικρατήσει για ολόκληρο σχεδόν το χρόνο».

Απόσπασμα από το βιβλίο του Γιάννη Στυλ Βερώνη ΒΟΣΚΟΙ ΚΑΙ ΒΟΣΚΟΣΥΝΗ ΣΤΗΝ ΟΡΕΙΝΗ ΝΑΞΟ/ Αθήνα 2009.

Πληροφορίες από τη σελίδα Ορεινός Αξώτης


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Νάξος: Κυκλοφοριακές ρυθμίσεις στον δρόμο Άγιος Αρσένιος – Βίβλος – Πλάκα λόγω εργασιών

Κυκλοφοριακές ρυθμίσεις σε τμήμα οδού από Άγιο Αρσένιο προς δρόμο Βίβλου – Πλάκας (περιοχή Άγιοι Απόστολοι)

Naxos Medical και Μάιος: Εξειδικευμένοι γιατροί, υψηλού επιπέδου φροντίδα στη Νάξο

Με επισκέψεις κορυφαίων ιατρών και πλούσιο πρόγραμμα προληπτικών και διαγνωστικών υπηρεσιών, το πολυιατρείο Naxos Medical συνεχίζει να αποτελεί σημείο αναφοράς για τη δημόσια υγεία του νησιού.

Βατικανό: Ο «Φραγκίσκος της Ασίας» φαβορί για νέος Πάπας

Ο καρδινάλιος Λούις Αντόνιο Τάγκλε από τις Φιλιππίνες είναι γνωστός για την ταπεινότητά του και οι ομιλίες του προσελκύουν χιλιάδες πιστούς

Νάξος: Ο Προφήτης Ηλίας “ζητά βοήθεια” – Ένα μνημείο κινδυνεύει να σωπάσει

Ο ιστορικός ναός στην Παλιά Χώρα στέκει πληγωμένος από τον χρόνο και τη σιωπή, καθώς οι προσπάθειες αποκατάστασής του παραμένουν στάσιμες για πάνω από μία δεκαετία.

Πρόταση Ημέρας: Αγκινάρες λεμονάτες με άσπρο πιπέρι με άρωμα Κέρκυρας

«Κουκούτσες» ή «μόρες» τις λένε οι Κερκυραίοι τις μικρές αγκινάρες με το σκούρο χρώμα που πρωταγωνιστούν σ’ αυτό το τυπικό ανοιξιάτικο λαδερό του νησιού, παρέα με πατάτες, καρότα, κολοκυθάκια και αρακά.

Νάξος – The Locaλs: Μία ακόμη βραδιά έντεχνης μουσικής, με άρωμα αυθεντικής φιλοξενίας

Στο The Locaλs, δεν πίνεις απλώς καφέ – ζεις ρεμπέτικες βραδιές που σε ταξιδεύουν στον παλιό καλό καιρό με μεζέ, κρασί και γνήσιο λαϊκό ήχο.

Παροναξία: Απρίλιος με δροσιά και “ποτιστικές”, κάτω από τον μέσο όρο η θερμοκρασία

Μικρή υποχώρηση της θερμοκρασίας, περιορισμένες αλλά ουσιαστικές βροχοπτώσεις και μέτρια υδρολογική εικόνα για το 2025 στα δύο νησιά των Κυκλάδων (στατιστικά)

ΑΣ Τήλου: Tο καράβι… φεύγει (video)

Το καράβι της επιστροφής για Ρόδο, που εξυπηρετεί τόσο τους ίδιους όσο και τις ομάδες-φιλοξενούμενους, έχει αυστηρό ωράριο και δεν περιμένει κανέναν.

Τελειώνει από την ΑΕΚ ο Αλμέιδα – «Έκλεισε» ο Κυριακόπουλος

Ο Αλμέιδα φεύγει από τον πάγκο της ΑΕΚ, ο Κυριακόπουλος η πρώτη φετινή μεταγραφή και γεμίζει το αριστερό άκρο της άμυνας

Επιτέθηκε στον γείτονά του με αυτοσχέδιο φλογοβόλο (video)

Ο δράστης, σε κατάσταση έντονης ψυχικής αναταραχής, έφτιαξε πρόχειρα ένα αυτοσχέδιο φλογοβόλο, χρησιμοποιώντας εύφλεκτα υλικά και ένα σωλήνα μεταφοράς υγρών.

Νάξος – Αστυνομία: Σύλληψη έξι ατόμων για διακίνηση κοκαΐνης και κάνναβης

Συνελήφθησαν στη Νάξο από Αστυνομικούς του ΑΤ Νάξου έξι άτομα για διακίνηση κοκαΐνης και κάνναβης

Αλλοίωση αποτελέσματος στο Πανναξιακός – Θύελλα (1-1): Δεν δόθηκε καθαρό πέναλτι στο 90’!

Σε φάση εντός περιοχής, ο Μανούσος της Θύελλας έκανε ξεκάθαρο χέρι, με τον διαιτητή να υποδεικνύει φάουλ εκτός περιοχής — παρότι το σημείο της παράβασης ήταν ξεκάθαρα μέσα στη μεγάλη περιοχή.

Blue Star Ferries – Πρωτομαγιά: Δεμένα τα πλοία, το “Blue Star Naxos” θα ταξιδέψει λίγο πριν τα μεσάνυχτα

Απεργία των πλοίων την Πρωτομαγιά με βάση την απόφαση της ΠΝΟ - Πως θα κινηθούν τα πλοία της Blue Star Ferries;

Αμοργός – Νέα Πνοή: Κίνδυνος απαξίωσης της περιουσίας από το Π.Δ. 129/2025

Ο κίνδυνος απώλειας οικοδομησιμότητας στους οικισμούς κάτω των 2.000 κατοίκων προκαλεί αναστάτωση και έντονες αντιδράσεις στην Αμοργό - Δελτίο Τύπου από την παράταξη "Νέα Πνοή"

Κυκλάδες: Κατασκευαστικά παράδοξα σε Πάρο – Σέριφο προκαλούν αντιδράσεις

Δύο χαρακτηριστικές περιπτώσεις σε νησιά των Κυκλάδων οι οποίες προκάλεσαν τις αντιδράσεις των τοπικών κοινωνιών

Blue Star Naxos: Ο Cpt Πολυχρόνης Ραπτάκης μιλά για τη ζωή στη θάλασσα και τις δυσκολίες της ακτοπλοΐας (video)

Ο cpt Πολυχρόνης Ραπτάκης άνοιξε την καρδιά του στην κάμερα της ΕΡΤ3, περιγράφοντας τη μοναξιά του ναυτικού και τα προβλήματα των λιμενικών υποδομών. (video)

Νάξος: “Fast & Furious” στις Αμμοθίνες της Πλάκας

Επεισόδιο με όχημα μέσα σε προστατευόμενη περιοχή Natura 2000 στη Νάξο – Καταγγελία πολιτών και άμεση παρέμβαση της Αστυνομίας

Blue Star Ferries: Τροποποίηση δρομολογίων σε πλοία προς Βόρειο Αιγαίο και Δωδεκάνησα

Με την ένταξη των ανέμων να αγγίζει και τα 9 μποφόρ έχουμε τροποποίηση δρομολογίων από τον Πειραιά προς Δωδεκάνησα και Βόρειο Αιγαίο

Νάξος – Παναγία Δροσιανή: Για μία ακόμη χρονιά συγκλόνισε το “Ω γλυκύ μου έαρ” (video)

Για μία ακόμη χρονιά, η Παναγία Δροσιανή στη Μονή της Νάξου ανήμερα της Μεγάλης Παρασκευής βρέθηκε στο επίκεντρο… (video)