Τρίτη, 10 Ιουνίου, 2025
ΑρχικήΙστορίεςΝάξος: Η λαϊκή μετεωρολογία των βοσκών στα ορεινά χωριά

Νάξος: Η λαϊκή μετεωρολογία των βοσκών στα ορεινά χωριά

|

Καλοί και άγιοι οι μετεωρολόγοι και τα συστήματά τους, όμως η αλήθεια είναι ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία επέλεγαν τον εμπειρικό τρόπο παρατήρησης των φαινομένων. Μάλιστα, οι βοσκοί στη ορεινή Νάξο καταλαβαίνουν τον καιρό και εάν ο καιρός θα φέρει βροχή, από την κατεύθυνση των σύννεφων (που τα λένε ανέφαλα).

Με την υπογραφή του Ορεινού Αξώτη 

Αν το φεγγάρι έχει μια ζώνη στην περίμετρό του, ο καιρός θα χαλάσει. Από τα μερομήνια προσπαθούν να μαντέψουν τον καιρό όλου του χρόνου. Τα μερομήνια είναι οι έξι πρώτες μέρες του Αυγούστου. Κάθε μέρα από αυτές, από το πρωί μέχρι το μεσημέρι, κάνουν προβλέψεις για τον επόμενο μήνα και από το απόγευμα μέχρι το βράδυ για τον μεθεπόμενο. Δηλαδή, την πρώτη Αυγούστου κάνουν προβλέψεις για Σεπτέμβριο, Οκτώβριο κ.ο,κ.

Ας παρακολουθήσουμε το Γιάννη Γ. Δέτση (Μερακλή) στις σκέψεις του για τον καιρό:

«Τραβά επά στον Αμπελό (στη μΠάρο) μιαν αστραπή και μετά βροντά στ’ Αθαλάσσου; Παρουσιάζει η Πάρος έμπος; Καταλαβαίνω πως σε μια -ν- ώρα θα βρέξει από δυτικά. Άμά ’ναι γραίγος ή σύβροχος βοριάς (βορειοανατολικός) θα τον -ε- δεις να κατεβαίνει από τ’ Απεράθου. Το γραίγο το νε λένε και Απεραθίτη και είναι ο καλύτερος καιρός για βροχή. Δε φέρνουνε όλοι οι καιροί βροχή. Ο σορόκος φέρνει χώμα με βροχή. Άμα -ν- έχει ασκέλλες δυνατές και φαφληδωνιές, θα βρέξει πολύ. Άμα χτυπά η θάλασσα στ’ Αθαλάσσου (αυτό το λένε πλακωτό), θα γυρίσει την άλλη μέρα βοριάς. Ο καλύτερος καιρός για το βοσκό είναι ο βοριάς, όχι μόνο για το τυρί, αλλά και για να μπολιάσει δέντρο, να κόψει ξύλο, να κουρέψει τα ζουλοπρόβατα. Ακόμα και στο μουνούχισμα ο βοριάς είναι γιατρός για να σφίξει η πληγή και να μη ντη βρωμίσει η μύ(γ)α».

Στη Νάξο γενικά υπάρχει η πεποίθηση σε μερικούς πως άμα την ημέρα της γιορτής του Άι Λια (στις 20 Ιουλίου) έχει συννεφιά, ο χειμώνας που θα ακολουθήσει θα φέρει πολλές βροχές και θα είναι βαρυχειμωνιά.

# Αν, αντίθετα, δεν έχει συννεφιά, ο χειμώνας θα είναι ελαφρύς.

# Αν ο σκύλος είναι κουλουριασμένος, θα κάνει κρύο.

# Αν τα πρόβατα χοροπηδάνε, θα κάνει κακοκαιρία.

# Άμα έχει σύννεφα που κινούνται πάνω από το Ζα, θα βρέξει ή θα βάλει αέρα.

Λέει για τον καιρό ο Β. Νανούρης: «Άμα ο καιρός ήτονε μουχλιασμένος και το φεγγάρι -θαμπό, καταλαβαίναμε πως θα βρέξει».

Και ο Γ. Προμπονάς (Τζωρτζής): «Οπου είναι γυρισμένος ο γάτης, άμα πλύνεται (γλείφεται), τέτοιος καιρός θα γυρίσει. Δηλαδή, γυρίζει στο βοριά ο γάτης, άμα πλύνεται; Ε, βοριάς καιρός θα γυρίσει».

Ο Πέτρος Γλέζος στο διήγημά του «Επιστροφή» περιγράφει τον τρόπο που προμάντευαν τον καιρό οι συγχωριανοί του Απεραθίτες βοσκοί: «Τις ήξερε καλά αυτές τις ξαφνικές μπόρες του καλοκαιριού, που τις προμηνούσε η συννεφόκαψη που σκέπαζε τον κάμπο. Ο γέρο-Μανόλης στα παλιά τα χρόνια τις μάντευε ψάχνοντας τον ουρανό κατά τις Μάκαρες, μυρίζοντας το χώμα και τις φλούδες των δένδρων, παρακολουθώντας τα τρεχάματα και τις προετοιμασίες των μυρμηγκιών. Τώρα στα γεράματα τις ένιωθε μεσ’ στο πέτρινο μιτάτο του απ’ τους πόνους που του ’φερναν στις κλείδωσες οι αλλαγές των καιρών».

Αλλά και στο διήγημά του «Η σταδιοδρομία» διαπιστώνει την ικανότητα των βοσκών της Νάξου να προβλέπουν τον καιρό: «Αυτό, ανάλογα με τη φορά των λευκών ή των σκούρων σύννεφων, που ξαφνικά προβάλλουν στον ουρανό, κάθονται απάνω στα βουνά της Αμοργού ή κυλούν σε απίθανα και περίεργα σχήματα προς τις κορφές του Ζα ή της Κορώνου».

Οι Ναξιώτες βοσκοί προσωποποιούν τους καιρούς λέγοντας:

«Αστράφτει μέσα στο μάτι του βοριά». Αυτόν τον ανθρωπομορφισμό διαπιστώνει και η Ανθή Απ. Σαχά, η οποία παρατηρεί ότι ο ναξιώτικος λαός πιστεύει ότι «ανήμερα των Φώτων οι καιροί τσακώνονται ποιος θα πρωτοβαπτισθεί, γιατί όποιος καιρός καταφέρει να βαπτισθεί εκείνη την ημέρα, θα επικρατήσει για ολόκληρο σχεδόν το χρόνο».

Απόσπασμα από το βιβλίο του Γιάννη Στυλ Βερώνη ΒΟΣΚΟΙ ΚΑΙ ΒΟΣΚΟΣΥΝΗ ΣΤΗΝ ΟΡΕΙΝΗ ΝΑΞΟ/ Αθήνα 2009.

Πληροφορίες από τη σελίδα Ορεινός Αξώτης


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Νάξος – Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας: Εκδήλωση τις 26 Ιουνίου, η γνώση δεν έχει ηλικία

Το ΣΔΕ Νάξου διοργανώνει ενημερωτική ημερίδα στο ΓΕΛ Νάξου με στόχο την ανάδειξη της εκπαίδευσης ενηλίκων και την ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας.

Δραματική προειδοποίηση Γ. Γκούφα: «Η Τραγαία διψά – Η Νάξος ερημοποιείται»

Ο πρώην πρόεδρος του Περιφερειακού Συμβουλίου Νοτίου Αιγαίου κρούει τον κώδωνα του κινδύνου για την υπεράντληση των υδάτινων αποθεμάτων και την απουσία σχεδιασμού, προειδοποιώντας για την ερημοποίηση της καρδιάς της Νάξου.

Νότια Ελλάδα: Σε κατάσταση έντονης ξηρασίας, στο «κόκκινο» γεωργικές περιοχές Κρήτης και Πελοποννήσου

Σύμφωνα με τα νεότερα στοιχεία του Εθνικού Αστεροσκοπείου Αθηνών/Meteo, η εδαφική υγρασία έχει μειωθεί επικίνδυνα σε κρίσιμες αγροτικές ζώνες, προμηνύοντας σοβαρές επιπτώσεις στη γεωργική παραγωγή.

Τραγωδία στην Πάρο: Συνελήφθησαν οι γονείς βρέφους 5 μηνών που έχασε τη ζωή του

Υπόθεση θανάτου βρέφους συγκλονίζει την Πάρο – Σε εξέλιξη η έρευνα των Αρχών για τις συνθήκες του περιστατικού και τις ευθύνες των γονέων.

Σαντορίνη: Η Μαρία Γενιτσαρίδη επιστρέφει (για 3η φορά) στον Α.Ο. Θήρας

Η έμπειρη διεθνής ακραία επιστρέφει στη Σαντορίνη για τρίτη φορά, ενισχύοντας σημαντικά το ρόστερ της ομάδας στη φετινή Volley League Γυναικών.

Μύκονος: Εξάρθρωση κυκλώματος ναρκωτικών, τρεις συλλήψεις και πλούσια ευρήματα

Σημαντικό πλήγμα στο οργανωμένο έγκλημα κατάφερε η ΕΛ.ΑΣ. με τη διάλυση συμμορίας που διακινούσε κοκαΐνη, κάνναβη και ναρκωτικά χάπια στο νησί των ανέμων – Επεισοδιακή σύλληψη ενός εκ των δραστών.

«Σαντορίνη – Το παρόν και το μέλλον»: Δημόσια συζήτηση για το νέο πολεοδομικό σχέδιο Θήρας

Ανοιχτή εκδήλωση για τις κρίσιμες επιπτώσεις του ΕΠΣ στο περιβάλλον, την πολιτιστική κληρονομιά και την ανάπτυξη του νησιού

6ο Περιφερειακό Συνέδριο ΠΟΞ στη Σαντορίνη: Ο τουρισμός σε σταυροδρόμι προκλήσεων και στρατηγικών

Μηνύματα βιώσιμης ανάπτυξης, υποδομών και συνεργειών από κορυφαίους φορείς του τουρισμού – Σημαντική η σύσταση του Οργανισμού Προώθησης Προορισμού για τη Σαντορίνη

Αμοργιανό Φεστιβάλ 2025: Εντυπωσιακή έναρξη με την έκθεση αγιογραφίας της Ελένης Αντωνακάκη (video)

Η Αμοργός άνοιξε πολιτιστικά τις πύλες της για το φετινό φεστιβάλ με μια συγκινητική και υψηλής αισθητικής έκθεση αγιογραφίας, αφιερωμένη στην Παναγία και τη μνήμη των πεσόντων αξιωματικών στην Κίναρο.

«Ίχνη Θηραϊκής Λαογραφίας»: Μια Ζωντανή Διαδρομή στην Παράδοση της Σαντορίνης

Περιοδική έκθεση στο Βιομηχανικό Μουσείο Τομάτας «Δ. Νομικός» – Αυθεντικά τεκμήρια, βιώματα και αφηγήσεις από την καθημερινή ζωή της Θήρας

Νάξος: Πυρκαγιά σε ενοικιαζόμενο αυτοκίνητο καθοδόν προς τη Χώρα

Με ψυχραιμία και συνεργασία πολιτών και Πυροσβεστικής αποφεύχθηκε σοβαρό περιστατικό στο δρόμο Γλυνάδου – Χώρας

Νάξος – Αεροδρόμιο: Επιστροφή στη κανονικότητα, αλλά μας έμεινε “αμανάτι” το αεροσκάφος (!!!)

Ένα περιστατικό που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε κρίση, μετατράπηκε σε απόδειξη επαγγελματισμού και ετοιμότητας. Η επόμενη ημέρα βρίσκει το νησί να μετρά την ωριμότητά του ως τουριστικός προορισμός πρώτης γραμμής.

Εκτακτο – Olympic Air: Καθηλωμένο στο διάδρομο το αεροσκάφος λόγω προβλήματος στον κινητήρα

Εκτακτο.. Καθηλώθηκε αεροπλάνο της Olympic Air στον διάδρομο καθότι πήρε φωτιά ο κινητήρας του λίγο μετά την απογείωσή του από το αεροδρόμιο της Νάξου

Νάξος – Κόρωνος: Μια προσφορά από καρδιάς στη μνήμη του Νικόλα Μανωλά

Οι γονείς των μαθητών του Δημοτικού Σχολείου Κορώνου Νάξου ευγνωμονεί την οικογένεια του Νικόλα Μανωλά για μια δωρεά που θα δώσει φωνή στις μαθητικές εκδηλώσεις

Μια ιστορική βραδιά: Οι Κονιτοπουλαίοι επανενώνονται στο Άλσος Βεΐκου

Στις 22 Ιουλίου, η οικογένεια-σύμβολο της νησιώτικης μουσικής ανεβαίνει ξανά στη σκηνή, σε μια γιορτή της παράδοσης και των ριζών μας

Cine Naxos Open: Το καλοκαίρι ξεκινά με… “Επικίνδυνες Αποστολές”

Η θερινή σεζόν στη Νάξο ανοίγει επίσημα την Πέμπτη 5 Ιουνίου με την ταινία περιπέτειας "Mission: Impossible – The Final Reckoning"!

Νάξος – “Emerald Azzurra”: Η πολυτέλεια “έδεσε” στο νησί των Κυκλάδων

Με 110 μέτρα μήκος και 50 πολυτελείς καμπίνες, το υπερσύγχρονο "Emerald Azzurra" πραγματοποιεί μία ακόμη επταήμερη κρουαζιέρα στο Αιγαίο και φέρνει τη Νάξο στο χάρτη των VIP προορισμών

Reddit – Νάξος: Στη δεύτερη θέση των πιο υποτιμημένων νησιών στον κόσμο

Το μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων εντυπωσιάζει τη διεθνή κοινότητα του Reddit με την αυθεντικότητα, την ηρεμία και την φυσική του ομορφιά

Νάξος: Εξειδικευμένοι γιατροί στο “Naxos Medical”, το πρόγραμμα του Ιουνίου (πίνακας)

Το Naxos Medical ανακοινώνει τις ημερομηνίες επισκέψεων από κορυφαίους ειδικούς για τον Ιούνιο – Πρόληψη, φροντίδα και υγεία χωρίς μετακινήσεις

Θηρασία: Σημαντική ανακάλυψη (σφραγίδες) που αλλάζει την ιστορία της γραφής στο Αιγαίο

Σφραγίδες 4.500 ετών φέρνουν στο φως ένα άγνωστο κεφάλαιο επικοινωνίας και εμπορίου ανάμεσα σε Κυκλαδικά νησιά – Με προέλευση από τη Νάξο το πήλινο αγγείο