Δευτέρα, 7 Απριλίου, 2025
ΑρχικήΙστορίεςΝάξος: Η λαϊκή μετεωρολογία των βοσκών στα ορεινά χωριά

Νάξος: Η λαϊκή μετεωρολογία των βοσκών στα ορεινά χωριά

|

Καλοί και άγιοι οι μετεωρολόγοι και τα συστήματά τους, όμως η αλήθεια είναι ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία επέλεγαν τον εμπειρικό τρόπο παρατήρησης των φαινομένων. Μάλιστα, οι βοσκοί στη ορεινή Νάξο καταλαβαίνουν τον καιρό και εάν ο καιρός θα φέρει βροχή, από την κατεύθυνση των σύννεφων (που τα λένε ανέφαλα).

Με την υπογραφή του Ορεινού Αξώτη 

Αν το φεγγάρι έχει μια ζώνη στην περίμετρό του, ο καιρός θα χαλάσει. Από τα μερομήνια προσπαθούν να μαντέψουν τον καιρό όλου του χρόνου. Τα μερομήνια είναι οι έξι πρώτες μέρες του Αυγούστου. Κάθε μέρα από αυτές, από το πρωί μέχρι το μεσημέρι, κάνουν προβλέψεις για τον επόμενο μήνα και από το απόγευμα μέχρι το βράδυ για τον μεθεπόμενο. Δηλαδή, την πρώτη Αυγούστου κάνουν προβλέψεις για Σεπτέμβριο, Οκτώβριο κ.ο,κ.

Ας παρακολουθήσουμε το Γιάννη Γ. Δέτση (Μερακλή) στις σκέψεις του για τον καιρό:

«Τραβά επά στον Αμπελό (στη μΠάρο) μιαν αστραπή και μετά βροντά στ’ Αθαλάσσου; Παρουσιάζει η Πάρος έμπος; Καταλαβαίνω πως σε μια -ν- ώρα θα βρέξει από δυτικά. Άμά ’ναι γραίγος ή σύβροχος βοριάς (βορειοανατολικός) θα τον -ε- δεις να κατεβαίνει από τ’ Απεράθου. Το γραίγο το νε λένε και Απεραθίτη και είναι ο καλύτερος καιρός για βροχή. Δε φέρνουνε όλοι οι καιροί βροχή. Ο σορόκος φέρνει χώμα με βροχή. Άμα -ν- έχει ασκέλλες δυνατές και φαφληδωνιές, θα βρέξει πολύ. Άμα χτυπά η θάλασσα στ’ Αθαλάσσου (αυτό το λένε πλακωτό), θα γυρίσει την άλλη μέρα βοριάς. Ο καλύτερος καιρός για το βοσκό είναι ο βοριάς, όχι μόνο για το τυρί, αλλά και για να μπολιάσει δέντρο, να κόψει ξύλο, να κουρέψει τα ζουλοπρόβατα. Ακόμα και στο μουνούχισμα ο βοριάς είναι γιατρός για να σφίξει η πληγή και να μη ντη βρωμίσει η μύ(γ)α».

Στη Νάξο γενικά υπάρχει η πεποίθηση σε μερικούς πως άμα την ημέρα της γιορτής του Άι Λια (στις 20 Ιουλίου) έχει συννεφιά, ο χειμώνας που θα ακολουθήσει θα φέρει πολλές βροχές και θα είναι βαρυχειμωνιά.

# Αν, αντίθετα, δεν έχει συννεφιά, ο χειμώνας θα είναι ελαφρύς.

# Αν ο σκύλος είναι κουλουριασμένος, θα κάνει κρύο.

# Αν τα πρόβατα χοροπηδάνε, θα κάνει κακοκαιρία.

# Άμα έχει σύννεφα που κινούνται πάνω από το Ζα, θα βρέξει ή θα βάλει αέρα.

Λέει για τον καιρό ο Β. Νανούρης: «Άμα ο καιρός ήτονε μουχλιασμένος και το φεγγάρι -θαμπό, καταλαβαίναμε πως θα βρέξει».

Και ο Γ. Προμπονάς (Τζωρτζής): «Οπου είναι γυρισμένος ο γάτης, άμα πλύνεται (γλείφεται), τέτοιος καιρός θα γυρίσει. Δηλαδή, γυρίζει στο βοριά ο γάτης, άμα πλύνεται; Ε, βοριάς καιρός θα γυρίσει».

Ο Πέτρος Γλέζος στο διήγημά του «Επιστροφή» περιγράφει τον τρόπο που προμάντευαν τον καιρό οι συγχωριανοί του Απεραθίτες βοσκοί: «Τις ήξερε καλά αυτές τις ξαφνικές μπόρες του καλοκαιριού, που τις προμηνούσε η συννεφόκαψη που σκέπαζε τον κάμπο. Ο γέρο-Μανόλης στα παλιά τα χρόνια τις μάντευε ψάχνοντας τον ουρανό κατά τις Μάκαρες, μυρίζοντας το χώμα και τις φλούδες των δένδρων, παρακολουθώντας τα τρεχάματα και τις προετοιμασίες των μυρμηγκιών. Τώρα στα γεράματα τις ένιωθε μεσ’ στο πέτρινο μιτάτο του απ’ τους πόνους που του ’φερναν στις κλείδωσες οι αλλαγές των καιρών».

Αλλά και στο διήγημά του «Η σταδιοδρομία» διαπιστώνει την ικανότητα των βοσκών της Νάξου να προβλέπουν τον καιρό: «Αυτό, ανάλογα με τη φορά των λευκών ή των σκούρων σύννεφων, που ξαφνικά προβάλλουν στον ουρανό, κάθονται απάνω στα βουνά της Αμοργού ή κυλούν σε απίθανα και περίεργα σχήματα προς τις κορφές του Ζα ή της Κορώνου».

Οι Ναξιώτες βοσκοί προσωποποιούν τους καιρούς λέγοντας:

«Αστράφτει μέσα στο μάτι του βοριά». Αυτόν τον ανθρωπομορφισμό διαπιστώνει και η Ανθή Απ. Σαχά, η οποία παρατηρεί ότι ο ναξιώτικος λαός πιστεύει ότι «ανήμερα των Φώτων οι καιροί τσακώνονται ποιος θα πρωτοβαπτισθεί, γιατί όποιος καιρός καταφέρει να βαπτισθεί εκείνη την ημέρα, θα επικρατήσει για ολόκληρο σχεδόν το χρόνο».

Απόσπασμα από το βιβλίο του Γιάννη Στυλ Βερώνη ΒΟΣΚΟΙ ΚΑΙ ΒΟΣΚΟΣΥΝΗ ΣΤΗΝ ΟΡΕΙΝΗ ΝΑΞΟ/ Αθήνα 2009.

Πληροφορίες από τη σελίδα Ορεινός Αξώτης


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

ΔΥΠΑ: Στις 11 Απριλίου ξεκινάει η προπληρωμή επιδομάτων και Δώρου Πάσχα

Στις 11 Απριλίου ξεκινάει η προπληρωμή επιδομάτων και Δώρου Πάσχα από τη ΔΥΠΑ

Ισπανία – La Liga: Πληρώνει το «Χ» στη Μαδρίτη

Η πρόταση της ημέρας από την Ισπανία: Λεγανές εναντίον Οσασούνα και πληρώνει το «Χ» στη Μαδρίτη

Ορεινός Αξώτης: Η σχέση των Εγγαρών με την Σμύριδα και τον βρετανό λόρδο Edward Law

Ελλάδα τέλη του 19ου αιώνα και ο βρετανός Λόρδος Edward Fitz Gerald Law έρχεται στην χώρα μας. Γνώρισε τις Εγγαρές της Νάξου και απέκτησε ακίνητο (!!!)

Taste Atlas: Δεύτερη στον πλανήτη η Σίφνος για τις πιο γευστικές γλυκές προτάσεις

Στη λίστα του Conde Nast Traveler με τα καλύτερα ελληνικά νησιά συγκαταλέγεται η Σίφνος ως ο καλύτερος προορισμός για χορταστικές εμπειρίες

Κυκλάδες – Εφορεία Αρχαιοτήτων: Ανοιχτή η Αρχαιολογική Συλλογή Χώρας και Πύργος Αγίας Τριάδας Αρκεσίνη (Αμοργός)

Δείτε το πρόγραμμα επισκέψεων στην Αρχαιολογική Συλλογή Χώρας και στον Πύργο Αγίας Τριάδας Αρκεσίνης στην Αμοργό

Σεισμική ακολουθία – Κυκλάδες: “Το επίπεδο των κρατήσεων χειρότερα και από τον κορωνοϊό”

Πάσχα: Πώς επηρεάζουν σεισμοί και πλημμύρες τις κρατήσεις στα τουριστικά νησιά με επίκεντρο τις Κυκλάδες

Δήλος: Αποκαλυπτήρια (11/04) του πρώτου έργου σύγχρονης τέχνης μόνιμα σε αρχαιολογικό χώρο

Η μόνιμη εγκατάσταση του έργου του Antony Gormley στη Δήλο αποτελεί την πρώτη από μια σειρά δωρεών που πραγματοποιεί ο ΝΕΟΝ προς αρχαιολογικούς χώρους όπου στο παρελθόν έχει διοργανώσει εκθέσεις, σε συνεργασία με τις Εφορείες Αρχαιοτήτων.

Πρόταση Ημέρας: Αγκινάρες αυγολεμονάτες με λουκάνικο

Πρόταση ημέρας με τις Αγκινάρες να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο...

ChatGPT: Προτείνει για Πάσχα την Κέρκυρα και την Χίο

Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να βοηθήσει στην επιλογή ταξιδιωτικού προορισμού; Ρωτήσαμε το ChatGPT και το Deepseek και να τι μας απάντησαν

Blue Star Ferries: Τετάρτη 9 Απριλίου απεργία πλοίων, τροποποιήσεις δρομολογίων

Πως διαμορφώνονται τα δρομολόγια της Blue Star Ferries - κυρίως στο Νότιο Αιγαίο - λόγω της απεργίας της 9ης Απριλίου

Σεισμική Ακολουθία: Η Νάξος μετακινήθηκε κατά 2,8 εκατοστά προς τα βόρεια-βορειοδυτικά

Οι μετακινήσεις των νησιών, οι τέσσερις φάσεις της σεισμικής κρίσης στη Σαντορίνη και τα διδάγματα για τους επιστήμονες

Προκρατήσεις περιόδου 2025: Ανοδικά κινούνται νησιά, όπως η Ίος (+38%), και η Νάξος (+14%)

Τουρισμός: Αισιόδοξα τα πρώτα μηνύματα – Οι προορισμοί «έκπληξη» που κερδίζουν τους τουρίστες

Νάξος: Ξεκίνησαν οι εργασίες στη χερσαία ζώνη στο κρηπίδωμα μπροστά από τη Μυρτιδιώτισσα

Επανέναρξη εργασιών στη χερσαία ζώνη της πόλης της Νάξου.. Οι μπουλντόζες έπιασαν δουλειά

Χίος: Εσπασαν οι κάβοι του “Νήσος Ρόδος”, κόπηκε η μπίντα (video)

Το πλοίο κατάφερε να προσεγγίσει το λιμάνι της Χίου με καθυστέρηση, καθώς οι καιρικές συνθήκες καθιστούσαν εξαιρετικά επικίνδυνη την πρόσδεσή του (video)

“Express Skopelitis”: Παράταση ακινησίας για μερικές ακόμη ημέρες

Μικρές Κυκλάδες – “Express Skopelitis”: Παράταση ακινησίας για μερικές ακόμη ημέρες

Νάξος – Λιμάνι: Οι εργασίες στον προβλήτα καλά κρατούν (photo)

Συνεχίζονται με αμείωτο ρυθμό οι εργασίες στο λιμάνι της Νάξου για την αποκατάσταση του βόρειου τμήματος στον κεντρικό προβλήτα

kerras cruises: Προσκυνηματική εκδρομή στην Σχοινούσα, εορτή της Παναγίας Ακαθής

Σάββατο 5 Απριλίου και με την Kerras Crouises υπάρχει δυνατότητα μετακίνησης στη Σχοινούσα για την εορτή της Παναγίας Ακαθής

SeaJets: Ξεκινάει σήμερα η καθημερινή σύνδεση Πειραιά – Κρήτη μέσω Κυκλάδων

Από σήμερα Παρασκευή 4 Απριλίου ξεκινάει - για πρώτη φορά τόσο νωρίς - με δύο ταχύπλοα η σύνδεση Πειραιάς - Κρήτη μέσω Κυκλάδων

Νάξος – Φιλώτι: Οι μαθητές του ΕΠΑΛ “Μιχάλης Κατσάνης” χτίζουν ξερολιθιές (photos)

Μαθητές του ΕΠΑΛ Νάξου "Μιχάλης Κατσάνης" χτίζουν ξερολιθιές για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής (Photos)

Πάσχα – Ακτοπλοϊκά Εισιτήρια: Κι όμως για τη Νάξο η μείωση αγγίζει το -13% (πίνακες)

Στο τραπέζι βρίσκεται η πιθανή αύξηση τη θερινή περίοδο, με φόντο τις αλλαγές στη χρήση καυσίμων και τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις μεταξύ του υπουργείου Ναυτιλίας και των ακτοπλοϊκών εταιριών.