Δευτέρα, 11 Αυγούστου, 2025
ΑρχικήΙστορίεςΝάξος: Η λαϊκή μετεωρολογία των βοσκών στα ορεινά χωριά

Νάξος: Η λαϊκή μετεωρολογία των βοσκών στα ορεινά χωριά

|

Καλοί και άγιοι οι μετεωρολόγοι και τα συστήματά τους, όμως η αλήθεια είναι ότι οι μεγαλύτεροι σε ηλικία επέλεγαν τον εμπειρικό τρόπο παρατήρησης των φαινομένων. Μάλιστα, οι βοσκοί στη ορεινή Νάξο καταλαβαίνουν τον καιρό και εάν ο καιρός θα φέρει βροχή, από την κατεύθυνση των σύννεφων (που τα λένε ανέφαλα).

Με την υπογραφή του Ορεινού Αξώτη 

Αν το φεγγάρι έχει μια ζώνη στην περίμετρό του, ο καιρός θα χαλάσει. Από τα μερομήνια προσπαθούν να μαντέψουν τον καιρό όλου του χρόνου. Τα μερομήνια είναι οι έξι πρώτες μέρες του Αυγούστου. Κάθε μέρα από αυτές, από το πρωί μέχρι το μεσημέρι, κάνουν προβλέψεις για τον επόμενο μήνα και από το απόγευμα μέχρι το βράδυ για τον μεθεπόμενο. Δηλαδή, την πρώτη Αυγούστου κάνουν προβλέψεις για Σεπτέμβριο, Οκτώβριο κ.ο,κ.

Ας παρακολουθήσουμε το Γιάννη Γ. Δέτση (Μερακλή) στις σκέψεις του για τον καιρό:

«Τραβά επά στον Αμπελό (στη μΠάρο) μιαν αστραπή και μετά βροντά στ’ Αθαλάσσου; Παρουσιάζει η Πάρος έμπος; Καταλαβαίνω πως σε μια -ν- ώρα θα βρέξει από δυτικά. Άμά ’ναι γραίγος ή σύβροχος βοριάς (βορειοανατολικός) θα τον -ε- δεις να κατεβαίνει από τ’ Απεράθου. Το γραίγο το νε λένε και Απεραθίτη και είναι ο καλύτερος καιρός για βροχή. Δε φέρνουνε όλοι οι καιροί βροχή. Ο σορόκος φέρνει χώμα με βροχή. Άμα -ν- έχει ασκέλλες δυνατές και φαφληδωνιές, θα βρέξει πολύ. Άμα χτυπά η θάλασσα στ’ Αθαλάσσου (αυτό το λένε πλακωτό), θα γυρίσει την άλλη μέρα βοριάς. Ο καλύτερος καιρός για το βοσκό είναι ο βοριάς, όχι μόνο για το τυρί, αλλά και για να μπολιάσει δέντρο, να κόψει ξύλο, να κουρέψει τα ζουλοπρόβατα. Ακόμα και στο μουνούχισμα ο βοριάς είναι γιατρός για να σφίξει η πληγή και να μη ντη βρωμίσει η μύ(γ)α».

Στη Νάξο γενικά υπάρχει η πεποίθηση σε μερικούς πως άμα την ημέρα της γιορτής του Άι Λια (στις 20 Ιουλίου) έχει συννεφιά, ο χειμώνας που θα ακολουθήσει θα φέρει πολλές βροχές και θα είναι βαρυχειμωνιά.

# Αν, αντίθετα, δεν έχει συννεφιά, ο χειμώνας θα είναι ελαφρύς.

# Αν ο σκύλος είναι κουλουριασμένος, θα κάνει κρύο.

# Αν τα πρόβατα χοροπηδάνε, θα κάνει κακοκαιρία.

# Άμα έχει σύννεφα που κινούνται πάνω από το Ζα, θα βρέξει ή θα βάλει αέρα.

Λέει για τον καιρό ο Β. Νανούρης: «Άμα ο καιρός ήτονε μουχλιασμένος και το φεγγάρι -θαμπό, καταλαβαίναμε πως θα βρέξει».

Και ο Γ. Προμπονάς (Τζωρτζής): «Οπου είναι γυρισμένος ο γάτης, άμα πλύνεται (γλείφεται), τέτοιος καιρός θα γυρίσει. Δηλαδή, γυρίζει στο βοριά ο γάτης, άμα πλύνεται; Ε, βοριάς καιρός θα γυρίσει».

Ο Πέτρος Γλέζος στο διήγημά του «Επιστροφή» περιγράφει τον τρόπο που προμάντευαν τον καιρό οι συγχωριανοί του Απεραθίτες βοσκοί: «Τις ήξερε καλά αυτές τις ξαφνικές μπόρες του καλοκαιριού, που τις προμηνούσε η συννεφόκαψη που σκέπαζε τον κάμπο. Ο γέρο-Μανόλης στα παλιά τα χρόνια τις μάντευε ψάχνοντας τον ουρανό κατά τις Μάκαρες, μυρίζοντας το χώμα και τις φλούδες των δένδρων, παρακολουθώντας τα τρεχάματα και τις προετοιμασίες των μυρμηγκιών. Τώρα στα γεράματα τις ένιωθε μεσ’ στο πέτρινο μιτάτο του απ’ τους πόνους που του ’φερναν στις κλείδωσες οι αλλαγές των καιρών».

Αλλά και στο διήγημά του «Η σταδιοδρομία» διαπιστώνει την ικανότητα των βοσκών της Νάξου να προβλέπουν τον καιρό: «Αυτό, ανάλογα με τη φορά των λευκών ή των σκούρων σύννεφων, που ξαφνικά προβάλλουν στον ουρανό, κάθονται απάνω στα βουνά της Αμοργού ή κυλούν σε απίθανα και περίεργα σχήματα προς τις κορφές του Ζα ή της Κορώνου».

Οι Ναξιώτες βοσκοί προσωποποιούν τους καιρούς λέγοντας:

«Αστράφτει μέσα στο μάτι του βοριά». Αυτόν τον ανθρωπομορφισμό διαπιστώνει και η Ανθή Απ. Σαχά, η οποία παρατηρεί ότι ο ναξιώτικος λαός πιστεύει ότι «ανήμερα των Φώτων οι καιροί τσακώνονται ποιος θα πρωτοβαπτισθεί, γιατί όποιος καιρός καταφέρει να βαπτισθεί εκείνη την ημέρα, θα επικρατήσει για ολόκληρο σχεδόν το χρόνο».

Απόσπασμα από το βιβλίο του Γιάννη Στυλ Βερώνη ΒΟΣΚΟΙ ΚΑΙ ΒΟΣΚΟΣΥΝΗ ΣΤΗΝ ΟΡΕΙΝΗ ΝΑΞΟ/ Αθήνα 2009.

Πληροφορίες από τη σελίδα Ορεινός Αξώτης


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

SOS από ιστιοφόρο με δύο επιβάτες ανοιχτά της Σύρου – Επιχείρηση διάσωσης σε θάλασσα με 7 μποφόρ

Με σπασμένο κατάρτι και ισχυρούς ανέμους 6-7 μποφόρ, το ιστιοφόρο εξέπεμψε σήμα κινδύνου – Στο σημείο Super Puma, ρυμουλκά, ιδιωτικό σκάφος και το Blue Star Delos.

Ισχυρός σεισμός 6,1 Ρίχτερ στη Δυτική Τουρκία – Αισθητός σε νησιά του Αιγαίου

Δόνηση με επίκεντρο την επαρχία Μπαλικεσίρ κοντά στην Κωνσταντινούπολη – Τρεις μετασεισμοί άνω των 4 Ρίχτερ – Τέσσερις τραυματίες και καταρρεύσεις κτιρίων

Φωτιά στη Λυχναφτιά Τήνου – Ισχυροί άνεμοι δυσχεραίνουν την κατάσβεση

Από το απόγευμα της Κυριακής επιχειρούν πυροσβεστικές δυνάμεις και εναέρια μέσα για να θέσουν υπό έλεγχο τη φωτιά σε χαμηλή βλάστηση.

Χρήστος Σπανός: «Προσπαθώ να χτίσω μια γέφυρα επικοινωνίας με τη Νάξο» (video)

Ο γνωστός ηθοποιός βρέθηκε στο νησί για τη συναυλία της κόρης του Μαρίνας Σπανού, μιλά για τη δουλειά του, τις συνεργασίες του και την καταγωγή του από τον Κυνίδαρο (video)

Θυρανοίξια στο ανακαινισμένο μοναστηριακό συγκρότημα των Αγίων Τεσσαράκοντα Μαρτύρων στο Γλινάδο Νάξου

Παρουσία του Βουλευτή Κυκλάδων Μάρκου Καφούρου και πλήθους πιστών – Συγχαρητήρια σε Μητρόπολη, Τοπική Αυτοδιοίκηση και εθελοντές

Συνεδριάζει η Δημοτική Επιτροπή Νάξου και Μικρών Κυκλάδων – Τα θέματα της ατζέντας

Την Τρίτη 12 Αυγούστου στις 12:00 η συνεδρίαση στο Δημοτικό Κατάστημα – Από αθλητικά προγράμματα μέχρι καταφύγιο αδέσποτων και έργα υποδομών

Διπλό πλήγμα στη διακίνηση ναρκωτικών από την Αστυνομία Μυκόνου

Δύο επιχειρήσεις, πέντε συλλήψεις, κατασχέσεις ναρκωτικών, όπλων και χρημάτων – Πάνω από 240 μικροσυσκευασίες έτοιμες για διανομή

Η Νάξος στους δρόμους για την Ελεύθερη Παλαιστίνη – Συγκέντρωση και πορεία στην Απείρανθο

Σήμερα, Κυριακή 10 Αυγούστου, στις 20:00 στην Παναγία – Η Πρωτοβουλία Νάξου για την Παλαιστίνη καλεί σε μαζική συμμετοχή

Ξεκίνησαν οι εγγραφές στην Ακαδημία Μπάσκετ του Πανναξιακού ΑΟΚ

Για παιδιά 4-16 ετών – Προπονήσεις από 1η Σεπτεμβρίου με νέες παροχές και εκπλήξεις

Σίφνος: Πλοία γεμάτα, ρεκόρ επισκεψιμότητας και μήνυμα προσοχής στους δρόμους (video)

Κατάμεστα φτάνουν τα δρομολόγια στο νησί – Σημαντικές αφίξεις επιβατών και οχημάτων, σε πλήρη λειτουργία οι υπηρεσίες υποστήριξης

Έκτακτο: Συλλήψεις υπευθύνων αρχαιολόγων και μελών της Εφορείας Κυκλάδων για τα πλέγματα στην Πορτάρα

Ραγδαίες εξελίξεις στην υπόθεση προστασίας του μνημείου – Αντιδράσεις και επόμενες κινήσεις της Εφορείας Αρχαιοτήτων Κυκλάδων

Νάξος: Διάσωση δύο ηλικιωμένων κολυμβητών στον Άγιο Γεώργιο με πρωταγωνιστή τον Lennart Neubauer

Ο πρωταθλητής του windsurfing εντόπισε και κράτησε στην επιφάνεια δύο ηλικιωμένους που είχαν παρασυρθεί από ρεύματα και κύματα – Κίνδυνος στην περιοχή του «Πορτοκάλι».

Ένταση στο λιμάνι του Πειραιά: Επιβάτες για Νάξο ανέβηκαν στον καταπέλτη μετά από νέα ακύρωση δρομολογίου

Πάνω από 100 ταξιδιώτες αντέδρασαν έντονα μετά την αιφνιδιαστική ενημέρωση ότι δεν θα ταξιδέψουν ούτε σήμερα, παρά τις αρχικές διαβεβαιώσεις της εταιρείας.

Μαρτυρία-στήριξη στο Νοσοκομείο Νάξου: «Χειρουργήθηκα και σώθηκα – Στηρίξτε το!»

Την ώρα που η ΠΟΕΔΗΝ καταγγέλλει ελλείψεις και «παύση χειρουργείων», ένας Ναξιώτης πολίτης μιλά για την εμπειρία ζωής στο Γενικό Νοσοκομείο Νάξου και απευθύνει έκκληση στήριξης

Λιμεναρχείο Νάξου: Απαγόρευση κυκλοφορίας στην παραλιακή της Χώρας Νάξου από 9 Αυγούστου, ποιοι εξαιρούνται

Η Νάξος γεμίζει κόσμο και το Λιμεναρχείο λαμβάνει δράση για την αποφυγή κυκλοφοριακού εφιάλτη.

Σύλλογος Ελλήνων Αρχαιολόγων: «Απαράδεκτη η καταγγελία του Δημάρχου Νάξου – Δεν θα μας εκφοβίσουν»

Σφοδρή αντίδραση για την προσαγωγή αρχαιολόγου και υπαλλήλων της ΕΦΑ Κυκλάδων – Ζητούν απόσυρση της καταγγελίας και μόνιμη λύση για την προστασία της Πορτάρας

Κυκλάδες: Ταχύπλοα στο έλεος του καιρού, ποια δεν προσέγγισαν λιμάνια

Δεν προσέγγισε Ηρακλειά το Tera Jet 2 – Διπλό περιστατικό με το CAT I στη Σέριφο – Ακινητοποιήθηκε το Superjet στην Πάρο λόγω ισχυρών ανέμων

Επίκαιρο ερώτημα αφελούς πολίτη: Ο τουρίστας βεβήλωσε την Πορτάρα; ή, οι αρχαιολόγοι την βεβηλώνουν διαχρονικά;

Εμείς βλέπουμε να εξαφανίζεται όλο  και πιο πολύ, από την αιολική ενέργεια, το κονίαμα της λιθοδομής θεμελίωσης. Μπορεί να μας διαβεβαιώσει η αρχαιολογική υπηρεσία ότι αδίκως ανησυχούμε;

Αλλαγή πλοίου στη γραμμή Πειραιάς–Πάρος–Νάξος–Κουφονήσια–Κατάπολα για 6 & 13 Αυγούστου

Το “HIGHSPEED 4” θα εκτελέσει τα δρομολόγια του “HELLENIC HIGHSPEED” – Δείτε τις ώρες αναχώρησης και άφιξης

Συρματόπλεγμα στην Πορτάρα: «Έκνομη ενέργεια» λέει ο Δήμαρχος Νάξου Δ. Λιανός (video)

Αντιδράσεις για την πρόχειρη περίφραξη στο εμβληματικό μνημείο – Τι είπε ο Δήμαρχος στην εκπομπή του OPEN και ποια μέτρα ζητά να ληφθούν άμεσα. (video)