Ηταν η 9η Σεπτεμβρίου 1922 όταν ο Μανώλης Γλέζος είδε για πρώτη φορά το φως του ήλιου – Η πορεία του στο χρόνο
Η ζωή του μοιάζει με ένα επικό παραμύθι. Μόνο που ήταν αληθινό, ματωμένο, αλλά και επιβραβευμένο, καθώς τιμήθηκε από πολλούς φορείς στην Ελλάδα και το εξωτερικό, συμπεριλαμβάνεις και της παρουσίας του στα πολιτικά δρώμενα της χώρας μας και της Ευρώπης, ενώ η συγγραφική του δεινότητα πρόσφερε τη γραφή του σε περισσότερα από 16 βιβλία.
Ο λόγος για τον Μανώλη Γλέζο… Τον Μανώλη της Ελλάδας, τον πρώτο παρτιζάνο της Ευρώπης.. Το πρόσωπο που στις 28 Σεπτεμβρίου το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο θα τιμήσει, δίνοντας το όνομά του σε μία από τις αιθουσες του Κοινοβουλίου στις Βρυξέλες…
Πατριωτικό σύμβολο, παγκόσμιο ορόσημο αγωνιστικότητας, γέφυρα ανάμεσα στην Ιστορία και το σήμερα! Όλα αυτά μαζί ενσάρκωνε ο Μανώλης Γλέζος, που απεικονίζονται με τρόπο καθαρό μέσα στο τραχύ του πρόσωπο με τις βαθιές ρωγμές και τ’ άσπρα λεβέντικα μουστάκια και στα μαλλιά του.
Ο Μανώλης Γλέζος γεννήθηκε το 1922, σαν σήμερα… 9 Σεπτεμβρίου έγραφε το ημερολόγιο. Ο πατέρας του Νικόλαος Γλέζος (1892-1924) ήταν δημόσιος υπάλληλος και δημοσιογράφος, ενώ η μητέρα του Ανδρομάχη Ναυπλιώτου (1894-1967) καταγόταν από την Πάρο. Ανατράφηκε στο στολίδι του νησιού, την Απείρανθο. «Τ’ Απεράθου», όπως προφέρουν οι συμπατριώτες του (σ.σ. αλλά και ο ίδιος όταν ήταν εν ζωή) το όμορφο αυτό ορεινό χωριό της Νάξου…
Ήρθε στην Αθήνα σε ηλικία 13 ετών. Πήγαινε σχολείο και δούλευε συγχρόνως. Για γιατρό τον προόριζε η οικογένειά του, αλλ’ αυτός προτίμησε τα οικονομικά. Το 1940 μπήκε στο Ανώτατο Οικονομικό Πανεπιστήμιο. Τη λεγόμενη Ανωτάτη Εμπορική. Πριν, είχε αγωνιστεί πολύ για να βοηθήσει την οικογένειά του και μάλιστα στην πιο τρυφερή του ηλικία. Όταν ήταν στο γυμνάσιο, ακόμα, δούλεψε σε ένα φαρμακείο για να βγάλει τα προς το ζην.
Ο ίδιος ήταν από παιδί φύση ανήσυχη και επαναστατική. Το 1939 και σε ηλικία μόλις 16 χρόνων, συγκρότησε μια αντιφασιστική ομάδα για την απελευθέρωση των Δωδεκανήσων από τους Ιταλούς. Η ομάδα αυτή αντιστρατεύτηκε φυσικά τον Μεταξά και την κυβέρνησή του και γρήγορα έγινε ενοχλητική στο καθεστώς.
«Ήμασταν 5 παιδιά που δώσαμε όρκο τιμής να ελευθερώσουμε τα Δωδεκάνησα από τους φασίστες», διηγείται ο ίδιος και, όπως πολύ παραστατικά περιγράφει, κάποτε είδε με αυτούς τους φίλους του έναν δάσκαλο να καίει κομμουνιστικά βιβλία. Από περιέργεια βρήκαν αντίτυπα και διαπίστωσαν ότι συμφωνούσαν με το περιεχόμενο. Αυτή ήταν η πρώτη γνωριμία τους, και μάλιστα εμπειρική, με αυτό που λέμε κομμουνιστική αριστερά. Η ομάδα τους απέκτησε, αυτομάτως, πατριωτικό και συγχρόνως αντιφασιστικό προφίλ. Ο δρόμος για την πλούσια αγωνιστική πορεία ενός εμβληματικού μαχητή της ελευθερίας και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ήταν ήδη στρωμένος.
Τη νύχτα της 30ης προς την 31η Μαΐου 1941 μαζί με τον Απόστολο Σάντα κατέβασε από την Ακρόπολη τη σβάστικα και καταδικάστηκε ερήμην σε θάνατο. Στις 24 Μαρτίου 1942 συνελήφθη μαζί με τον Απόστολο Σάντα από τα γερμανικά στρατεύματα και φυλακίστηκε ένα μήνα στις φυλακές Αβέρωφ, όπου βασανίστηκε απάνθρωπα, με αποτέλεσμα να προσβληθεί από φυματίωση βαρυτάτης μορφής. Στις 21 Απριλίου 1943 συνελήφθη από τα ιταλικά στρατεύματα κατοχής και παρέμεινε φυλακισμένος τρεις μήνες. Στις 7 Φεβρουαρίου 1944 συνελήφθη από συνεργάτες των αρχών κατοχής και παρέμεινε στις φυλακές επτάμισι μήνες, απ’ όπου δραπέτευσε στις 21 Σεπτεμβρίου 1944. Κατά τη διάρκεια της κατοχής δούλεψε ως υπάλληλος στον Ελληνικό Ερυθρό Σταυρό (1941-1943) και τον Δήμο Αθηναίων (1943-1945).
Μετά την απελευθέρωση δούλεψε στην εφημερίδα Ριζοσπάστης ως συντάκτης και από τις 10 Αυγούστου 1947 έως το κλείσιμό της ανέλαβε αρχισυντάκτης, εκδότης και διευθυντής. Στις 3 Μαρτίου 1948 συνελήφθη και παραπέμφθηκε συνολικά σε 28 δίκες για αδικήματα Τύπου. Καταδικάστηκε σε διάφορες ποινές, από τις οποίες μία φορά σε θάνατο, τον Οκτώβριο του 1948. Άλλη μία φορά καταδικάστηκε σε θάνατο, στις 21 Μαρτίου 1949 για παράβαση του Γ’ Ψηφίσματος. Οι θανατικές καταδίκες δεν πραγματοποιήθηκαν, ύστερα από έντονες διαμαρτυρίες της ελληνικής και της διεθνούς κοινής γνώμης. Το 1950 οι θανατικές ποινές μετατράπηκαν σε ισόβια και τελικά αποφυλακίστηκε στις 16 Ιουλίου 1954.
Στις εκλογές της 9ης Σεπτεμβρίου 1951, αν και φυλακισμένος, εκλέχτηκε βουλευτής Αθηνών με την ΕΔΑ. Τότε κήρυξε απεργία πείνας, με αίτημα την αποφυλάκιση των δέκα εκλεγέντων βουλευτών της ΕΔΑ που ήταν εξορία και φυλακή. Σταμάτησε την απεργία πείνας τη 12η ημέρα, όταν έφεραν από την εξορία τους επτά εξόριστους βουλευτές. Μετά την αποφυλάκισή του εκλέχτηκε μέλος της Διοικούσας Επιτροπής της ΕΔΑ και ανέλαβε οργανωτικός γραμματέας της. Τον Δεκέμβριο του 1956 ανέλαβε τη διεύθυνση της εφημερίδας «Η Αυγή». Στις 5 Δεκεμβρίου 1958 συνελήφθη με την κατηγορία της κατασκοπίας και καταδικάστηκε. Αποφυλακίστηκε στις 15 Δεκεμβρίου 1962, ύστερα από τις έντονες αντιδράσεις της ελληνικής και της διεθνούς κοινή γνώμης. Στις εκλογές της 29ης Οκτωβρίου 1961 εκλέχτηκε βουλευτής Αθηνών με την ΕΔΑ, παρά το γεγονός ότι βρισκόταν στη φυλακή.
Αμέσως μετά την εκδήλωση του στρατιωτικού πραξικοπήματος της 21ης Απριλίου συνελήφθη μαζί με άλλους πολιτικούς ηγέτες και κρατήθηκε στου Γουδή, στο Πικέρμι, στη Γενική Ασφάλεια, στη Γυάρο, στο Παρθένι Λέρου και τέλος στον Ωρωπό, απ’ όπου αποφυλακίστηκε το 1971. Συνολικά, ο Μανωλης Γλέζος καταδικάστηκε 28 φορές για την πολιτική του δραστηριότητα, από τις οποίες τρεις φορές σε θάνατο και παρέμεινε στις φυλακές 11 χρόνια και 5 μήνες και άλλα 4 χρόνια και έξι μήνες εξορία. Παρέμεινε, δηλαδή, κρατούμενος (φυλακή και εξορία) 16 χρόνια σε όλη τη ζωή του. Το 1968 καταδίκασε την εισβολή των Σοβιετικών στην Τσεχοσλοβακία, αποκόπτοντας έτσι τους δεσμούς του με το ΚΚΕ.
Μετά τη Μεταπολίτευση εργάστηκε για την ανασυγκρότηση της ΕΔΑ, της οποίας διετέλεσε γραμματέας ως το 1985 και πρόεδρος από το 1985 έως το 1989. Παράλληλα, συνεργάστηκε με το ΠΑΣΟΚ σε τρεις εκλογικές αναμετρήσεις. Το 1981 εκλέχτηκε βουλευτής Αθηνών, το 1984 ευρωβουλευτής και το 1985 βουλευτής Β’ Πειραιά.
Στις δημοτικές και κοινοτικές εκλογές του 1986 εξελέγη κοινοτάρχης Απειράνθου, του χωριού όπου γεννήθηκε, και εισήγαγε τον θεσμό της Άμεσης Δημοκρατίας στη λήψη και την εκτέλεση των αποφάσεων. Στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2002 κατήλθε επικεφαλής του συνδυασμού «Ενεργοί Πολίτες» για τη διευρυμένη Νομαρχία Αθηνών-Πειραιώς, που υποστηρίχθηκε από τον Συνασπισμό και εξελέγη νομαρχιακός σύμβουλος, ενώ ο συνδυασμός του συγκέντρωσε το 11% των ψήφων. Στις αυτοδιοικητικές εκλογές του 2010 εξελέγη δημοτικός σύμβουλος Πάρου, επικεφαλής του συνδυασμού «Κίνηση Ενεργών Πολιτών Πάρου». Επανήλθε στην κεντρική πολιτική σκηνή το 2012, όταν στις διπλές εκλογές της 6ης Μαΐου και της 17ης Ιουνίου εκλέχτηκε βουλευτής Επικρατείας με τον ΣΥΡΙΖΑ. Με το ίδιο κόμμα εξελέγη ευρωβουλευτής στις ευρωεκλογές της 25ης Μαΐου 2014, για να κάνει γνωστό το ζήτημα των γερμανικών αποζημιώσεων στην Ελλάδα.
Απεβίωσε στην κλινική «Ερρίκος Ντυνάν» στην Αθήνα, στις 30 Μαρτίου 2020, σε ηλικία 98 ετών, από καρδιακή ανεπάρκεια. Καθ’ όλη τη διάρκεια της ημέρας, η σημαία στον βράχο της Ακρόπολης κυμάτιζε μεσίστια, έπειτα από κυβερνητική απόφαση, ως ύστατη τιμή. Όμως σίγουρα δεν θα γλιτώσουμε ποτέ από αυτόν… Ούτε θέλουμε, άλλωστε. Το έργο που άφησε πίσω του είναι πολύ σοβαρό για ξεχάσουμε τον «πρώτο παρτιζάνο της Ευρώπης …».
Το βιβλίο του με τίτλο «Ακρωνύμια» είναι το τελευταίο του. Ήταν η μέρα της παρουσίασης που δήλωσε πάλι με χρυσά γράμματα τη συμμετοχή του στον αγώνα τούτου του λαού για τον οποίο τόσα ήλπισε και άλλα τόσα υπέφερε. «Θα σας κυνηγάει η ύπαρξή μου, για να κάνετε αυτό που πρέπει να κάνετε! Μη νομίζετε ότι θα γλιτώσετε από μένα ποτέ!», είχε φωνάξει μ’ εκείνη τη στεντόρεια μαχητική φωνή του, ενώ λίγο πριν είχε αναφερθεί στους χαμένους από τη ζωή παλιούς συντρόφους του σε μια φορτισμένη συγκινησιακή ατμόσφαιρα: «Στις παραμονές των εκτελέσεων, στις παραμονές από κάθε μάχη, μαζευόμαστε και κουβεντιάζαμε. Και λέγαμε: “Εάν εσύ ζεις, μη με ξεχάσεις. Εάν εσύ δεν σε βρει το βόλι, όταν συναντάς τους ανθρώπους στον δρόμο, θα λες καλημέρα κι από μένα. Κι όταν πίνεις κρασί, θα πίνεις κρασί κι από μένα. Κι όταν ακούς τον παφλασμό των κυμάτων, θα τον ακούς και για μένα. Κι όταν ακούς τον άνεμο, να περνάει μέσα από τα φύλλα, κι ακούς το θρόισμα του ανέμου, θα το ακούς και για μένα. Κι όταν χορεύεις, θα χορεύεις και για μένα!”. Μπορώ να ξεχάσω αυτόν τον κόσμο; Είναι δυνατόν;».
Με πληροφορίες από τη σελίδα sansimera.gr
