Εχουμε μπει στο Τριώδιο, η κορύφωση των Αποκριάτικων εκδηλώσεων είναι προ των πυλών και εμείς ακόμη δεν γνωρίζουμε τι θα κάνουμε.. Η Γαλήνη Μπαρδάνη από την Απείρανθο μας μιλάει για τα ήθη, τα έθιμα και την .. ατομική ευθύνη
Λίγες μέρες πριν τις απαγορεύσεις των ηθών, των εθίμων και των παραδόσεων …
Λίγες μέρες πριν να σιγήσουν τα μουσικά μας ακούσματα, λίγες μέρες πριν τα παραδοσιακά μουσικά όργανα κλειστούν για τα καλά στις θήκες τους. Λίγες μέρες πριν να απαγορευθεί στα χέρια να πιαστούν από τους ώμους, στα πόδια να πάνε με τον ρυθμό, στα μάτια να πετάξουν σπίθες, στις καρδιές να πάρουν ώθηση από τα παλαμάκια και στις ψυχές να νιώσουν λεύτερες.
Της Γαλήνης Μπαρδάνη
Οι αντιλήψεις μίας κοινωνίας, ενός λαού, για την ηθική και κοινωνική του συμπεριφορά, λέγονται ήθη. Είναι δηλαδή τα ήθη, οι γενικές αρχές Δικαίου, οι θεμιτοί δηλαδή τρόποι συμπεριφορών του ατόμου, που είναι μέλος μιάς κοινωνίας. Οι συμπεριφορές αυτές του ατόμου, μπορούν και να μεταβάλλονται με το πέρασμα του χρόνου, μπορεί ακόμα και να διαφέρουν από τόπο σε τόπο και βεβαίως αντικατοπτρίζουν την ηθική της κοινωνίας. Τα ήθη ορίζουν δηλαδή αξίες, προσδιορίζουν σχέσεις, καθορίζουν συμπεριφορές. Στα ήθη εντάσσονται και τα αισθήματα, οι νοοτροπίες και αντιλήψεις δηλαδή που χαρακτηρίζουν μια εποχή.
Όταν οι αντιλήψεις αυτές παγιωθούν και πάρουν μια σταθερά επαναλαμβανόμενη τελεστική, πολλές φορές και με τελετουργική μορφή, τότε πλέον γίνονται έθιμα, όπως είναι τα αποκριάτικα έθιμα. Γίνονται δηλαδή συνήθεια με καθολικό χαρακτήρα, που τηρείται από όλα τα μέλη της κοινωνικής ομάδας.
Tα ήθη και έθιμα, τα δημοτικά-παραδοσιακά τραγούδια και οι παροιμίες, οι παραδόσεις και οι θρύλοι, αποτελούν τον λεγόμενο Λαϊκό πολιτισμό, που είναι ο καθρέφτης του λαού.
Χωρίς αμφιβολία, λοιπόν, μέσα από το Λαϊκό Πολιτισμό κάνουμε ένα ταξίδι ,ψάχνοντας τις ρίζες μας, ανακαλύπτουμε τα χαρακτηριστικά μας γνωρίσματα ως λαός, βεβαιώνουμε την ταυτότητα μας, διασφαλίζουμε την συνέχιση μας, παντρεύουμε το χτες με το σήμερα και πατώντας γερά στα πόδια μας, βάζουμε γερά θεμέλια για το αύριο.
Με καταγωγή από την Απείρανθο της Νάξου, ένα χωριό πλούσιο, «γεμάτο» από λαϊκό πολιτισμό, θλίβομαι βαθύτατα. Θλίβομαι γιατί ξεκίνησαν φιμώνοντας το στόμα και το χαμόγελο μας, συνέχισαν «ανοίγοντας» μας τηλεοπτικά παράθυρα που μόνο μέσα από αυτά μπορούσαμε να βλέπουμε το αύριο της χώρας, προχώρησαν κλείνοντας τ’ αφτιά μας στους χαρούμενους ήχους της καθημερινότητας ,συνέχισαν μαυρίζοντας την ψυχή μας με αριθμούς, δεν έχουμε ονόματα πια μόνο αριθμούς, αν αύριο αφήσουμε τον κόσμο θα είμαστε ένας αριθμός. Στο τέλος μας «φόρεσαν» την ατομική ευθύνη.
Ατομική ευθύνη σε κράτος με δημοκρατικό πολίτευμα, σε κοινωνία που διέπεται από κανόνες, σε πολιτείες που έχουν θεσπιστεί νόμοι αλλά μεταφράζονται κατά το δοκούν. Με ελεγκτικά όργανα που το καθρέφτισμα τους φωνάζει εξουσία.
Ζητάς ατομική ευθύνη από ποιους; Από τον αναλφάβητο λαό που πασχίζεις χρόνια να δημιουργήσεις. Από αυτούς που δεν μπορούν να διαβάσουν τρεις γραμμές χωρίς να κομπιάσουν. Από αυτούς που τοποθέτησαν σε βάθρο την τέταρτη εξουσία. Από εκείνους που δεν ξεχωρίζουν το δίκαιο από το άδικο, που η ώρα της κάλπης είναι η προκαταβολή για το ρουσφέτι.
Τώρα όσον αφορά σε εκείνους που δεν σκέφτονται με κατευθυντήριες γραμμές, που κοιτάζοντας, βλέποντας το δάσος, που πριν μιλήσουν, έχουν σκεφτεί τον αντίλογο, τι να κάνουμε, αυτούς τους αγαπάμε λίγο παραπάνω. Αυτοί θα ζήσουν το σήμερα κι αύριο θα μιλούν για ‘κείνους. Εκείνοι είναι που θα πάρουν την ατομική ευθύνη και θα την κάνουν: συλλογική, κοινωνική, λαϊκή.
Εκείνων τα χέρια θα αγκαλιάσουν τους ώμους, εκείνων τα πόδια θα πάνε με τον ρυθμό, εκείνοι θα έχουν σπινθηροβόλα βλέμματα, εκείνων οι καρδιές θα απογειωθούν κι οι ψυχές τους θα είναι λεύτερες…
