Ειρήνη Μάρκου “Βοντορήνη” (1917 – 2010) λαϊκή ποιήτρια με καταγωγή από την Απείρανθο της Νάξου – Εφυγε σαν σήμερα πριν από δέκα χρόνια – Τιμήθηκε με τον χαρακτηρισμό ως “Ένας σύγχρονος Θηλυκός Όμηρος” και βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για το έργο της “Τα σαράντα κοχλίδια” (video)
Να πω την αλήθεια, την ιστορία της Νάξου και δη την λαογραφία της, δεν την γνωρίζω… Αλλά χαίρομαι ιδιαίτερα, κάθε φορά που μαθαίνω κάτι καινούργιο.. Και σήμερα, Δευτέρα 24 Αυγούστου 2020, διαβάζοντας τα γεγονότα της ημέρας μέσω της ηλεκτρονικής εγκυκλοπαίδειας, wikipedia, το μάτι μου πέφτει σε ένα όνομα που μου θυμίζει κάτι από Νάξο … Στην στήλη “Θάνατοι” υπάρχει η αναφορά: 2010 … Ειρήνη Μάρκου “Βοντορήνη”, λαϊκή ποιήτρια… Κι αυτό το “Βοντορήνη” με έκανε να ..πατήσω το λινκ και να οδηγηθώ σε μία μικρή αποκάλυψη: Η Ειρήνη Μάρκου, είχε καταγωγή από την Απείρανθο. Και το πιο εντυπωσιακό; Βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για το έργο της “Τα σαράντα κοχλίδια” που της έδωσαν και τον χαρακτηρισμό “Ο σύγχρονος Ομηρος”…
Ας πάρουμε όμως τα πράγματα από την … ανάποδη… Από την αναφορά στο θάνατό της, στις 24 Αυγούστου 2010 στο κοιμητήριο του Περιστερίου. Εκεί όπου διαβάζουμε στα ΜΜΕ εκείνης της περιόδου (σ.σ. όχι και τόσο μακρινής) ” Στην τελευταία της κατοικία τη συνόδευσαν η πολυμελής οικογένειά της, λιγοστοί γνωστοί και φίλοι, προσφέροντάς της ένα τελευταίο μπουκέτο με καλοκαιρινά λουλούδια. Ανάμεσα στα στεφάνια ξεχώριζε αυτό που έστειλαν οι συγχωριανοί της από την Απείρανθο.
«Πώς να στολίσει κανείς τις λέξεις όταν πρέπει να μιλήσει για σένα;», αναρωτήθηκε ο συμπατριώτης Μάνος Ι. Ελευθερίου, υπεύθυνος Πολιτιστικών Θεμάτων στο υπουργείο Παιδείας, ο οποίος έχει ασχοληθεί με το έργο της. Και την αποχαιρέτισε με δύο λόγια και μερικούς από τους 232 στίχους από το ποίημά της «Τ’ ανεμόμυλου το τέλος», όπως και από το 7.994 στίχων, βραβευμένο ποίημά της «Τα σαράντα χοχλίδια»
«Η ζωή σου ήτονε ένας αγώνας που χωρίς ευτόν, όμως, η ζωή δεν είναι ζωή, δεν έχει ουσία…» «Καλή μου κερά Ρήνη, άφησες ένα τεράστιο έργο που αναγνώρισε ακόμη και η Ακαδημία Αθηνών, με το οποίο ασχολήθηκαν -και θα ασχολούνται στο μέλλον- πανεπιστήμια, πανεπιστημιακοί δάσκαλοι και φοιτητές στην Ελλάδα και στο εξωτερικό» είπε μεταξύ άλλων ο κ. Ελευθερίου, που ήταν φανερά συγκινημένος.
Οσο για το ποια ήταν και το έργο της; Θα πάμε μία βόλτα έως την ιστοσελίδα “Φωτεινή Παντογνώστρια” της Μαρίας Ξεφτέρη που μας αναφέρει: Η Ειρήνη Ιωάννη Μάρκου (Βοντορήνη) γεννήθηκε το 1917 στ’ Απεράθου κι εκεί φοίτησε στο Δημοτικό σχολείο και στις δύο τάξεις του Ελληνικού. Παντρεύτηκε 16 χρονών και απέκτησε 8 [sic] παιδιά. Υπήρξε μυλωνού, υφάντρα, ράφτα, μαμή και μοιρολογίστρα. Όταν τα παιδιά της μεγάλωσαν, ξενιτεύτηκε στην Αθήνα και για να τα ζήσει αναγκάστηκε να δουλέψει καθαρίστρια και παραδουλεύτρα. Το 1980 δημοσίευσε την πρώτη ποιητική συλλογή της, «Τα σαράντα κοχλίδια», συλλογή την οποία βράβευσε η Ακαδημία Αθηνών. Έχει χαρακτηριστεί σαν “Ένας σύγχρονος Θηλυκός Όμηρος” καθώς έγραψε σε ιαμβικό δεκαπεντασύλλαβο, την διάλεκτο του χωριού της.
Εργογραφία
Τα σαράντα κοχλίδια, ποιήματα, 1980.
Η ανάσα του Αιγαίου, ποιήματα, 1981.
Το Απείραχτο, ποιήματα, 1981.
Τ’ ανεμόμυλου το τέλος, ποιήματα, 1983.
Η φωνή της Ειρήνης, ποιήματα, 1987.
Ψάχω να δω μες στ’ άθωρο, α’ τόμος, 1984· β’ τόμος 1994· γ’ τόμος 2003.
Από το βιβλίο: Απεραθίτες Συγγραφείς, Ίδρυμα Νίκου Νικ. Γλέζου, Αθήνα 2010, σελ. 86
Και όπως είναι κατανοητό, η φωτογραφία είναι από την ιστορική στιγμή που βραβεύεται η “Βοντορήνη” από τον Πρόεδρο της Ακαδημίας Αθηνών…
Δείτε στο τέλος του άρθρου, συνέντευξη που παραχώρησε το 1981 και διασώθηκε από τον /την 01VANKO, ο οποίος ανέβασε αυτά τα δύο διαμάντια στο youtube.
Α και βέβαια στην σελίδα που υπάρχει στα social media με το όνομά της Ειρήνη Μάρκου (Βοντορήνη) Λαϊκή ποιήτρια, όπου υπάρχει απίστευτο αρχειακό υλικό…
