Την Παρασκευή 20 Αυγούστου θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση στη Νάξο για τα 100 χρόνια από την ίδρυση του 1ου Γυμνασίου Νάξου, σε προσχέδιο του κορυφαίου αρχιτέκτονα Νίκου Μητσάκη
Τι σχέση έχει ο Νίκος Μητσάκης με το 1ο Γυμνάσιο Νάξου; Καρμική…. Θα μου πείτε ποιος είναι ο Νίκος Μητσάκης ε; Σωστά… Γεννήθηκε στις 20 Αυγούστου του 1899 (σ.σ. κρατήστε το 20 Αυγούστου για αργότερα) και ήταν Έλληνας αρχιτέκτονας, ένας από τους πρώτους αρχιτέκτονες που εκπροσώπησαν το ρεύμα της μοντέρνας αρχιτεκτονικής στην Ελλάδα. Απόγονος – από τη μητέρα του – του Γάλλου φιλέλληνα Σωνιέρου.
Ανήκε στην ομάδα των πρώτων σπουδαστών της Αρχιτεκτονικής Σχολής του Πολυτεχνείου, στην οποία γράφτηκε το 1917, αμέσως μετά τη σύσταση της, αποφοίτησε το 1921, το 1926 διορίσθηκε στην Υπηρεσία Τεχνικών Έργων του Υπουργείου Παιδείας, ενώ το διάστημα Ιούνιος 1930 – Οκτώβριος 1930 και από τον Ιούνιο 1931 υπήρξε προϊστάμενος του Γραφείου Μελετών των Νέων Σχολικών Κτιρίων… Εφυγε από τη ζωή το 1941….
Ομως, αυτό που έκανε ξεχωριστό τον Νικόλαο Μητσάκη ήταν η προσωπική του παρέμβαση σε σημαντικά έργα και κυρίως σχολικές υποδομές που δεν είχαν σχέση με τα κτήρια που γνωρίζαμε έως τότε… Συνέβαλλε στη διαμόρφωση μιας «ελληνικής» αρχιτεκτονικής της εποχής, καθώς στα έργα του συνυπάρχουν στοιχεία της μοντέρνας αρχιτεκτονικής με κλασικίζοντα στοιχεία, μορφολογικά και τεχνοτροπικά στοιχεία από τον παραδοσιακό πολιτισμό και τοπικά υλικά. Ωστόσο, γι’ αυτόν ακριβώς το λόγο τα πρώιμα έργα του, όπως και έργα του Πικιώνη δέχονται επικρίσεις τόσο από σύγχρονούς τους όσο και από μεταγενέστερους αρχιτέκτονες. Τα πιο γνωστά του έργα; Γυμνάσιο Δημητσάνας (1928), Προσθήκη Μαρασλείου Διδασκαλείου (1929-30), Ανώτερο Παρθεναγωγείο Θεσσαλονίκης (1933), Ιερά Μονή Μεγάλου Σπηλαίου (1935-36) και Πολυκατοικία οδού Χέυδεν 1937, ενώ στα μη υλοποιημένα και δη σε προσχέδια το διδακτήριο Μαρλά στη Τήνο και το Γυμνάσιο Νάξου..
Νάξου ειπάμε; Εεε ναι η καρμική σχέση με δεδομένο ότι φέτος, στις 20 Αυγούστου (αυτό που λέγαμε και νωρίτερα) συμπληρώνονται 100 χρόνια από την …γέννησή του. Και με την αρωγή του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων θα πραγματοποιηθεί εκδήλωση με κεντρική ομιλήτρια την Σοφία Αν. Κατσουρού ενώ τις επόμενες ημέρες θα έχουμε και το πλήρη πρόγραμμα της εκδήλωσης. Το σίγουρο είναι ότι θα δούμε αρκετούς από τους παλιούς μαθητές, εκπαιδευτικούς αλλά και πρόσωπα της πολιτικής και όχι μόνο ζωής του τόπου μας που πέρασαν από τα θρανία του …
Η Ιστορία του σχολείου όπως την εντοπίσαμε στη σελίδα του σχολείου στο διαδίκτυο
Το 1ο Γυμνάσιο Νάξου είναι από τα παλιότερα σχολεία της Νάξου. Ιδρύθηκε σαν σχολείο με Βασιλικό Διάταγμα το 1921. Το ιστορικό κτήριο, στο οποίο στεγάζεται μέχρι και σήμερα, στέγασε τους πρώτους μαθητές το 1931 και έχει ανακαινιστεί πρόσφατα.
Το Γυμνάσιο Νάξου ιδρύεται με το Β. Δ της 3ης Σεπτεμβρίου 1921 (ΦΕΚ 164/τ/Α’/6 Σεπτεμβρίου 1921) «περί ιδρύσεως σχολείων της μέσης εκπαιδεύσεως», υπογεγραμμενο από τον Υπουργό Εκκλησιαστικών και της Δημόσιας Εκπαιδεύσεως. Σύμφωνα με το παραπάνω ΦΕΚ, ιδρύθηκε «εν Νάξω πλήρες Γυμνάσιον, του οποίου κατά το σχολικό έτος 1921-1922 θα λειτουργήση μόνον η πρώτη τάξη, υπό τον όρο η Κοινότης Νάξου να παράσχη ιδίαις αυτής δαπάναις, δια τη λειτουργίαν του Γυμνασίου απαιτούμενον κατάλληλον διδακτήριον, το οποίο και να εφοδιάσει αυτή, ιδίαις ωσαύτως δαπάναις, με τα απαιτούμενα σχολικά έπιπλα και σκεύη.»
Η ίδρυση του πλήρους Γυμνασίου Νάξου πραγματοποιήθηκε «τη μερίμνη του διακεκριμένου συμπολίτου μας και αντιπροσώπου της Επαρχίας ημών κ.κ Π. Πρωτοπαπαδάκη Υπουργού επί των Οικονομικών.» Στη συνέχεια το ίδιο Κοινοτικό Συμβούλιο Νάξου στη 119/25 Οκτωβρίου 1921 συνεδρίαση του εγκρίνει «την επί μίαν διετίαν μίσθωσιν της εν τη πόλει της Νάξου κειμένης οικίας του ιδιοκτήτου Ιωάννου Δημ. Αγιοπετρίτου και τω μηνιαίω μισθώματι δραχμών διακοσίων … και εντέλλεται τω κ. Προεδεύοντι να προβή εις την σύνταξιν του μισθωτηρίου συμβολαίου καθόσον ο χρόνος της ενάρξεως των μαθημάτων του Γυμνασίου επείγει.»
Στο Γυμνάσιο φοίτησαν αρχικά 15 μαθητές από την πόλη της Νάξου και 145 οι οποίοι προέρχονταν από τα χωριά . Για την ανέγερση του διδακτηρίου επιτράπηκε στην Κοινότητα της Νάξου να επιβάλλει φόρο στα προϊόντα της γεωργίας, βιοτεχνίας, ζωοκομίας και στα προϊόντα των λατομείων που εξάγονταν σε άλλα μέρη της Ελλάδας ή στο εξωτερικό.
Στην συνέχεια προχωρά στην αγορά γηπέδων ιδιοκτησίας των Αναστασίου Μελισσουργού και Κωνσταντίνου Σπυριδάκη, αντί του ποσού των 20000 δραχμών στον καθένα. Το κτίριο είναι έργο του αρχιτέκτονα Μητσάκη και στέγασε τους πρώτους μαθητές το 1931, οπως δηλοί και η επιγραφή της εισόδου του.
Πρώτος διευθυντής ήταν ο Λιθοξόος, πρώην διευθυντής της Ευαγγελικής Σχολής της Σμύρνης, ο οποίος ήρθε στην Ελλάδα μετά την Μικρασιατική Καταστροφή.
Νικόλαος Λιθοξόος (1868 – 1938) …..το 1919 κλήθηκε να διευθύνει την Ευαγγελική Σχολή της Σμύρνης, της οποίας χρημάτισε και τελευταίος Γυμνασιάρχης μέχρι το έτος 1922. Καταφεύγοντας στην Ελλάδα διορίζεται Γυμνασιάρχης στη Νάξο Ένα από τα θύματα της Μάχης της Νάξου ήταν μαθητής του Γυμνασίου Νάξου. Πρόκειται για το Γεώργιο Βαλληνδρά που σκοτώθηκε στον περίβολο του σχολείου στις 13 Οκτωβρίου 1994.
Και το 2019 πραγματοποιήθηκε τιμητική εκδήλωση και δόθηκε το όνομα του αείμνηστου θεατράνθρωπου Ιάκωβου Ψαρρά στο αμφιθέατρο του Γυμνασίου Νάξου, το οποίο άνοιξε εκείνη τη περίοδο μετά από αρκετά χρόνια εργασιών…
