Σάββατο, 5 Ιουλίου, 2025
ΑρχικήΙστορίεςΤο κουίζ, η Κοφινούσα και ο Ρήγας Φεραίος

Το κουίζ, η Κοφινούσα και ο Ρήγας Φεραίος

|

Μέσα από την Χάρτα του Ρήγα Φεραίου (τέλη του 18ου αιώνα) βλέπουμε τα ονόματα των νησιών στις Μικρές Κυκλάδες: από την Κοφινούσα έως την Στενώσα και την Νιχασία Ρακλιά και βέβαια ενδιαφέρον έχει η παρουσίαση των οικισμών της Νάξου 

Το περασμένο καλοκαίρι και δη τον Ιούνιο, στην επίσημη ιστοσελίδα της Blue Star Ferries μέσω των social media υπήρξε ένα κουίζ… Μία καταπληκτική παραλία (σ.σ. βλέπε φωτό στο τέλος του άρθρου) και το ερώτημα «Αυτό το πανέμορφο νησί αναφέρεται στην Χάρτα του Ρήγα Φεραίου ως Κοφινούσα. Ξέρεις ποια είναι η σημερινή του ονομασία; Σχεδόν όλοι απάντησαν σωστά. Κουφονήσια σήμερα… Τότε όμως είχαν το όνομα Κοφινούσα. Άλλωστε σε χάρτες γεωγράφων και περιηγητών το Άνω και Κάτω Κουφονήσι πήρε διάφορα ονόματα, όπως Pira (το 1590), Cofinissia (το 1745) και Phocussa (το 1791). Το ίδιο ισχύει και για τα άλλα νησιά των Μικρών Κυκλάδων… Μπορείτε να τα δείτε άλλωστε στην κεντρική φωτογραφία όπου μέσω της περίφημης Χάρτας του Ρήγα Βελεστινλή παρακολουθούμε μία διαφορετική εικόνα του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων… Η Δονούσα ως «Στενώσα», η Ηρακλειά ως  «Νιχασία Ρακλιά» και η Σχοινούσα ως ..Σχοινούσα. Όμως, έχει ενδιαφέρον και η Νάξος με τους οικισμούς της… Η Ναξιά είναι η πρωτεύουσα, αναφορά στο λιμάνι της Αριάδνης, το Αερσανί αλλά και το Ακρωτήρι με τις Εγγαρές έστω και σε θέσεις που είναι λίγο διαφορετικές σε σχέση με αυτές που ξέρουμε…

Ποια όμως η ιστορία του Χάρτη του Ρήγα Βελεστινλή; Διαβάζοντας την ιστοσελίδα του γιατρού Δημήτρη Καραμπερόπουλου μαθαίνουμε τα εξής…

«Ο Ρήγας Βελεστινλής, ευρισκόμενος στη Βιέννη από τον Αύγουστο του 1796 έως τον -Δεκέμβριο του 1797 κατά την προετοιμασία του επαναστατικού του σχεδίου, ως γνωστόν τύπωσε τα βιβλία του «Νέος Ανάχαρσις», «Ο Ηθικός Τρίπους», την εικόνα του Μεγάλου Αλεξάνδρου παίρνοντας άδεια από τον λογοκρίτη της Αυστριακής Αστυνομίας, ενώ παράνομα τύπωσε το «Στρατιωτικόν Εγκόλπιον» και το Σύνταγμά του με τίτλο «Νέα Πολιτική Διοίκησις». Ο Ρήγας παράλληλα κατά τους μήνες παραμονής του στη Βιέννη τύπωσε και τους τρεις χάρτες του, Χάρτα της Ελλάδος, Νέα Χάρτα της Βλαχίας και Γενική Χάρτα της Μολδοβίας.

Οι νέες έρευνες μας κατά τη σύνταξη του Ευρετηρίου των ονομάτων και την αυθεντική για πρώτη φορά επανέκδοση των χαρτών αυτών έχουν φέρει καινούργια στοιχεία για την έκδοσή τους, τα οποία φωτίζουν το επαναστατικό έργο του Ρήγα, το πρωτοποριακό δημοκρατικό πολιτειακό σύνταγμα, που ήθελε να εφαρμόσει στο κράτος του, μετά την αντικατάσταση της απολυταρχικής εξουσίας του Σουλτάνου και την επικράτηση της επανάστασης του.

Α). Η μεγαλειώδης Χάρτα της Ελλάδος αποτελείται από 12 φύλλα διαστάσεων το καθένα 50Χ70 εκ. περίπου, που αν συνενωθούν όλα μαζί τότε δημιουργείται ένας για πρώτη φορά τόσων διαστάσεων 2μ.Χ2μ. χάρτης του Βαλκανικού χώρου. Ο πλήρης τίτλος βρίσκεται στο τέταρτο φύλλο της Χάρτας και έχει ως εξής: «Χάρτα της Ελλάδος εν ής περιέχονται αι Νήσοι αυτής…και μέρος των εις την Ευρώπην και Μικράν Ασία…

Tα ερωτήματα της ιστορικής έρευνας για την Χάρτα της Ελλάδος ήταν αν ο Ρήγας είχε περιηγηθεί όλες αυτές τις επαρχίες για την σύνταξή της ή χρησιμοποίησε άλλους χάρτες ως πρότυπα και ποιοι τελικά ήταν αυτοί οι χάρτες. Ποιος ήταν ο σκοπός που τύπωσε τη Χάρτα της Ελλάδος και ποια είναι η σχέση της με το επαναστατικό του σχέδιο. Ποια είναι η ερμηνεία των διαφόρων συμβολισμών που ο Ρήγας έβαλε στη Χάρτα της Ελλάδος.

Μέχρι πρόσφατα οι συγγραφείς, οι οποίοι ασχολήθηκαν με τη Χάρτα της Ελλάδος επισημαίνουν την αδυναμία να εντοπισθεί ο γεωγραφικός χάρτης τον οποίο ο Ρήγας χρησιμοποίησε ως πρότυπο για την Χάρτα του. Ενδεικτικά μνημονεύεται ένας εξ αυτών, ο Γεώργιος Λάϊος, ο οποίος ασχολήθηκε ιδιαίτερα με το χαρτογραφικό έργο του Ρήγα και χαρακτηριστικά σημείωνε μεταξύ των άλλων ότι «ένα ωρισμένο πρότυπο της Χάρτας δεν έχει ακόμη ανευρεθή και θα πρέπει να αναζητηθή».

Οι έρευνές μας, που είναι μία από τις τρεις σημαντικότερες έρευνες μας των τελευταίων δεκαετιών για τον Ρήγα, έφεραν το ποθούμενο αποτέλεσμα. Ανευρέθηκαν οι πρότυποι χάρτες, τους οποίους ο Ρήγας χρησιμοποίησε για το σχεδιασμό της Χάρτας της Ελλάδος. Είναι ο χάρτης της αρχαίας Ελλάδος του Guil. Delisle, Graeciae Antiquae Tabulae Nova, Παρίσι 1707 και ο χάρτης του Rizzi Zannoni, Carte de la partie septentrionale de l’empire Otoman…Paris 1774. Μάλιστα ο Zannoni, σύμφωνα με τις βιβλιογραφικές πηγές ήταν «συνδεδεμένος με έναν Θεσσαλό μηχανικό ονόματι Ρήγα Βελεστινλή, τον οποίον ο σουλτάνος συνέλαβε και απεκεφάλισε».

Ο σχεδιασμός της Χάρτας της Ελλάδος του Ρήγα είναι ίδιος με τον πρότυπο του Delisle, σε διπλάσια περίπου μεγέθυνση, όπως για παράδειγμα παρατηρούμε τη διαμόρφωση της Χαλκιδικής, της Μαγνησίας, της Κρήτης και της Λέσβου. Επίσης τα ονόματα είναι τα ίδια για τις Επαρχίες και τις Τοπαρχίες, όπως βλέπουμε στην παρατιθέμενη αντιστοιχία τους.

Τα νέα αυτά στοιχεία που φέραμε στο φως μας βοηθούν να συμπεράνουμε ότι:

Ο Ρήγας χρησιμοποίησε τον χάρτη της αρχαίας Ελλάδος του Delisle, και όχι της συγχρόνου εποχής του ή της βυζαντινής εποχής, που έχει υποστηριχθεί. Ο χάρτης της αρχαίας Ελλάδος του Delisle ήταν διαιρεμένος σε επαρχίες και τοπαρχίες και με τοπωνύμια της τότε εποχής. Ο Ρήγας σκόπιμα χρησιμοποίησε της αρχαίας Ελλάδος, διότι προσπάθησε να αντικαταστήσει την μέχρι τότε ονοματολογία της οθωμανικής πολιτικής διαίρεσης καθώς και τα τοπωνύμια, στα οποία έδωσε αρχαία ελληνικά ονόματα. Σε αρκετά τοπωνύμια πρόσθεσε και τη σύγχρονη της εποχής του

Η Χάρτα της Ελλάδος δεν είναι συγκεκαλυμμένος στρατιωτικός χάρτης, όπως έχει υποστηριχθεί, διότι όπως αποδείχθηκε είναι χάρτης της αρχαίας Ελλάδος και οι δρόμοι της αρχαίας εποχής και όχι της συγχρόνου όπως θα άρμοζε…

Ο Ρήγας δεν ταξίδεψε για να σχεδιάσει τη Χάρτα του, όπως έχει υποστηριχθεί, αλλά απλά χρησιμοποίησε τους πρότυπους…

Η Χάρτας της Ελλάδος του Ρήγα είναι πολιτικός χάρτης του δημοκρατικού κράτους του, το οποίο ήθελε να δημιουργήσει μετά την επανάστασή του. Τύπωσε τους χάρτες του για να έχει ένα πολιτικό χάρτη με τις επαρχίες, τοπαρχίες και τις ελληνικές ονομασίες των τοπωνυμιών, για να διενεργήσει εκλογές και να εκλεγούν οι αντιπρόσωποι στη Βουλή του κράτους του μετά την επανάστασή του, όπως σημειώνει και στο Σύνταγμά του, άρθρο 20

Συμπερασματικά, με τις νέες έρευνές μας έχουν βρεθεί τα πρότυπα της Χάρτας της Ελλάδος, τα οποία χρησιμοποίησε ο Ρήγας για τη σύνταξή της. Για τον ελληνικό χώρο πρότυπό του ήταν χάρτης της αρχαίας Ελλάδος με σκοπό να αντικαταστήσει την οθωμανική πολιτική διαίρεσή του χώρου καθώς επίσης να χρησιμοποιήσει τα αρχαία τοπωνύμια. Ακόμη το χαρτογραφικό έργο του Ρήγα, Χάρτα της Ελλάδος και χάρτες Βλαχίας και Μολδαβίας, εντάσσονται στο επαναστατικό του σχέδιο για τη δημιουργία της Νέας Πολιτικής Διοικήσεως, του αντιπροσωπευτικού δημοκρατικού κράτους του που θα αντικαταστούσε την απολυταρχική οθωμανική εξουσία. Οι χάρτες αυτοί αποτελούν τους πολιτικούς χάρτες του κράτους του. Παράλληλα ερμηνέυθηκαν πολλοί συμβολισμοί που ο Ρήγας ανέγραψε στους χάρτες του, όπως εκείνου του ροπάλου του Ηρακλέους.

 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Naxos Summer Camp: Δράση, θάλασσα και παιχνίδι για παιδιά 4–14 ετών, πότε ξεκινάει η 2η περίοδος

Η 2η περίοδος του επιτυχημένου καλοκαιρινού προγράμματος αναμένεται να ξεκινήσει δυναμικά με κολύμβηση, SUP, παιχνίδια στην παραλία, ποδόσφαιρο και δημιουργικές δραστηριότητες

Τα “Αθλητικά Μονοπάτια” ταξιδεύουν στην Αμοργό για 10η χρονιά γεμάτη έμπνευση και κίνηση

Ένα πρότυπο πρόγραμμα άθλησης και μάθησης προσφέρει στα παιδιά της Αμοργού μοναδικές εμπειρίες έως τις 12 Ιουλίου – Με τη στήριξη του Δήμου και τη δωρεά του ΙΣΝ

Νάξος – Τρίποδες: Αναπαράσταση Παραδοσιακού Γάμου, όταν η παράδοση ξαναζωντανεύει (photos)

Με χρώματα, ήχους και συγκίνηση, η Βίβλος τίμησε τα παλιά έθιμα του γάμου, ενώνοντας γενιές και πολιτισμούς στην καρδιά της Νάξου.

Νάξος: Αλλαγές στην κυκλοφορία σε Χώρα, Αγία Άννα, Άγιο Προκόπη και Πλάκα, “εμφάνιση” του e-naxios

Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων ανακοινώνει τις νέες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις για την τουριστική περίοδο – Δωρεάν στάθμευση και έλεγχος τροφοδοσίας στα παραλιακά μέτωπα

Μ. Βρετανία: «Κοντά σε ιστορική συμφωνία για τα Γλυπτά του Παρθενώνα»

Αναζωπυρώνονται οι ελπίδες για την επιστροφή των Γλυπτών στην Αθήνα – Ηχηρές φωνές από τη Βρετανία και διεθνή στήριξη στο Parthenon Project

Ιστορική η 4η Ιουλίου για τη Σύρο, συστάθηκε η ΠΑΕ ΕΛΛΑΣ ΣΥΡΟΥ, μπαίνει στη “Super League 2”

Η πρώτη επαγγελματική ομάδα από τις Κυκλάδες είναι γεγονός – Ο Αντιπεριφερειάρχης Κυκλάδων Γιώργος Λεονταρίτης αναλαμβάνει πρόεδρος της νέας ΠΑΕ – Νέα εποχή για το ποδόσφαιρο των νησιών

Γ. Λιγνός: «L’ État, c’est moi», Το κράτος, ο πρωθυπουργός και η ατσαλάκωτη εξουσία

Ο Γιάννης Λιγνός αναλύει πώς η συγκέντρωση εξουσίας στα χέρια του Κυριάκου Μητσοτάκη θυμίζει απόλυτες μοναρχίες, με αφορμή σκάνδαλα όπως οι υποκλοπές, τα Τέμπη και ο ΟΠΕΚΕΠΕ.

Γυάρος: Παραμένει η απαγόρευση αλιείας εντός 3 ναυτικών μιλίων από τις ακτές

Έως την έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος για τη ζώνη προστασίας της βιοποικιλότητας, συνεχίζει να ισχύει η απαγόρευση κάθε μορφής αλιείας στη θαλάσσια περιοχή γύρω από τη Γυάρο.

Νάξος: Γιορτή Χαράς στον 1ο Δημοτικό Παιδικό Σταθμό, συγχαρητήρια από τον Φώτη Μαυρομμάτη

Παιδικά χαμόγελα, τραγούδια και ενθουσιασμός πλημμύρισαν τη γιορτή του σταθμού – Δημόσια στήριξη από τον Αντιδήμαρχο Παιδείας του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων

Σίφνος: Ποιοτικός Τουρισμός με σταθερή ανοδική πορεία – Τι δηλώνει η Δήμαρχος Μαρία Ναδάλη (video)

Με φόντο τις θετικές ενδείξεις για τη φετινή σεζόν, η Δήμαρχος Σίφνου μιλά για υποδομές, καθαριότητα, ύδρευση και στοχευμένη τουριστική προβολή που φέρνει καρπούς. (video)

Νάξος: “Σιωπή” στην τοπική κοινωνία, έφυγε πρόωρα ο Γεώργιος Λαΐος

Η Νάξος αποχαιρετά έναν νέο άνθρωπο με έντονη κοινωνική παρουσία και ανθρώπινη προσφορά – Κηδεύεται την Πέμπτη 3 Ιουλίου στον Ιερό Ναό Κοιμητηρίου Άνω Λιοσίων

Ουρές για μια αλλαγή εισιτηρίου στο λιμάνι της Νάξου, η κακοκαιρία φέρνει ταξιδιωτικό… μποτιλιάρισμα

Η απαγόρευση απόπλου λόγω των θυελλωδών ανέμων φέρνει αναστάτωση σε εκατοντάδες επισκέπτες που σχηματίζουν ουρές στα πρακτορεία της Νάξου για να αλλάξουν τα δρομολόγιά τους

Blue Star Ferries: Ακινητοποιημένα αύριο τα πλοία στο Νότιο Αιγαίο λόγω καιρικών συνθηκών

Δυσμενείς καιρικές συνθήκες φέρνουν ακυρώσεις σε όλα τα κυριακάτικα δρομολόγια των Blue Star Naxos, Myconos, Delos και Paros – Τι πρέπει να γνωρίζουν οι ταξιδιώτες

BLUE STAR 1: Με καθυστέρηση και αλλαγές το αποψινό δρομολόγιο, χωρίς προσέγγιση στην Ανάφη

Λόγω του απαγορευτικού απόπλου, το πλοίο αναχωρεί τελικά στις 22:00 από Πειραιά, με τροποποιημένες ώρες άφιξης και χωρίς στάση στην Ανάφη

Ο παππούς της Σχοινούσας που δεν σταματά να χορεύει – Ο 92χρονος Γιώργος Κωβαίος ξανά στη Γιορτή Φάβας (video)

Με την εγγονή του στο πλευρό, ο Γιώργος Κωβαίος, 92 ετών, συγκίνησε και φέτος στη Γιορτή Φάβας της Σχοινούσας, κρατώντας ζωντανή την ψυχή της παράδοσης (video)

Νάξος – Κωμιακή: «Έφυγε» ο Δημήτρης Ιωάννου Καρούσης, θλίψη για τον αγαπημένο “Τζήμα”

Αποχαιρετισμός σε έναν ήσυχο και αγαπητό συγχωριανό που δεν ξέχασε ποτέ τον τόπο του – Το χωριό τον τιμά με συγκίνηση

Αμολήθηκαν τα θηρία να φάνε ακόμα ένα καπετάνιο

Η πρόσκρουση του Champion Jet 3 στην Πάρο φέρνει ξανά στο φως την επικινδυνότητα των λιμανιών και την ανάγκη για θεσμική στήριξη των πλοιάρχων – Όχι άλλο στοχοποίηση των ανθρώπων της θάλασσας

Σε ισχύ το απαγορευτικό απόπλου από Πειραιά, Ραφήνα και Λαύριο, πέρασαν τα 100 χιλιόμετρα την ώρα οι ριπές ανέμου στη Τήνο

Το Αιγαίο σε χειμωνιάτικη διάθεση μέσα στο κατακαλόκαιρο – Δεμένα τα πλοία σε πολλά λιμάνια, με εξαίρεση τον Αργοσαρωνικό

«Εκεί που η θάλασσα είναι ζωή» – Φόρος τιμής στους ναυτικούς της Νάξου και των Μικρών Κυκλάδων (video)

Με αφορμή τη Ναυτική Εβδομάδα, ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων τιμά με συγκίνηση τους ανθρώπους που ζουν, εργάζονται και αγαπούν τη θάλασσα (video)

Μεγάλη επιτυχία για τη “Λυσιστράτη” στα Ύρια – Μια νύχτα θεάτρου κάτω από τα αστέρια της ιστορίας (video)

Η «Λυσιστράτη» ζωντανεύει στη Νάξο, μεταφέροντας μηνύματα αγάπης, ειρήνης και συλλογικής φωνής στο σήμερα.