Σάββατο, 2 Αυγούστου, 2025
ΑρχικήΙστορίεςΤο κουίζ, η Κοφινούσα και ο Ρήγας Φεραίος

Το κουίζ, η Κοφινούσα και ο Ρήγας Φεραίος

|

Μέσα από την Χάρτα του Ρήγα Φεραίου (τέλη του 18ου αιώνα) βλέπουμε τα ονόματα των νησιών στις Μικρές Κυκλάδες: από την Κοφινούσα έως την Στενώσα και την Νιχασία Ρακλιά και βέβαια ενδιαφέρον έχει η παρουσίαση των οικισμών της Νάξου 

Το περασμένο καλοκαίρι και δη τον Ιούνιο, στην επίσημη ιστοσελίδα της Blue Star Ferries μέσω των social media υπήρξε ένα κουίζ… Μία καταπληκτική παραλία (σ.σ. βλέπε φωτό στο τέλος του άρθρου) και το ερώτημα «Αυτό το πανέμορφο νησί αναφέρεται στην Χάρτα του Ρήγα Φεραίου ως Κοφινούσα. Ξέρεις ποια είναι η σημερινή του ονομασία; Σχεδόν όλοι απάντησαν σωστά. Κουφονήσια σήμερα… Τότε όμως είχαν το όνομα Κοφινούσα. Άλλωστε σε χάρτες γεωγράφων και περιηγητών το Άνω και Κάτω Κουφονήσι πήρε διάφορα ονόματα, όπως Pira (το 1590), Cofinissia (το 1745) και Phocussa (το 1791). Το ίδιο ισχύει και για τα άλλα νησιά των Μικρών Κυκλάδων… Μπορείτε να τα δείτε άλλωστε στην κεντρική φωτογραφία όπου μέσω της περίφημης Χάρτας του Ρήγα Βελεστινλή παρακολουθούμε μία διαφορετική εικόνα του Δήμου Νάξου και Μικρών Κυκλάδων… Η Δονούσα ως «Στενώσα», η Ηρακλειά ως  «Νιχασία Ρακλιά» και η Σχοινούσα ως ..Σχοινούσα. Όμως, έχει ενδιαφέρον και η Νάξος με τους οικισμούς της… Η Ναξιά είναι η πρωτεύουσα, αναφορά στο λιμάνι της Αριάδνης, το Αερσανί αλλά και το Ακρωτήρι με τις Εγγαρές έστω και σε θέσεις που είναι λίγο διαφορετικές σε σχέση με αυτές που ξέρουμε…

Ποια όμως η ιστορία του Χάρτη του Ρήγα Βελεστινλή; Διαβάζοντας την ιστοσελίδα του γιατρού Δημήτρη Καραμπερόπουλου μαθαίνουμε τα εξής…

«Ο Ρήγας Βελεστινλής, ευρισκόμενος στη Βιέννη από τον Αύγουστο του 1796 έως τον -Δεκέμβριο του 1797 κατά την προετοιμασία του επαναστατικού του σχεδίου, ως γνωστόν τύπωσε τα βιβλία του «Νέος Ανάχαρσις», «Ο Ηθικός Τρίπους», την εικόνα του Μεγάλου Αλεξάνδρου παίρνοντας άδεια από τον λογοκρίτη της Αυστριακής Αστυνομίας, ενώ παράνομα τύπωσε το «Στρατιωτικόν Εγκόλπιον» και το Σύνταγμά του με τίτλο «Νέα Πολιτική Διοίκησις». Ο Ρήγας παράλληλα κατά τους μήνες παραμονής του στη Βιέννη τύπωσε και τους τρεις χάρτες του, Χάρτα της Ελλάδος, Νέα Χάρτα της Βλαχίας και Γενική Χάρτα της Μολδοβίας.

Οι νέες έρευνες μας κατά τη σύνταξη του Ευρετηρίου των ονομάτων και την αυθεντική για πρώτη φορά επανέκδοση των χαρτών αυτών έχουν φέρει καινούργια στοιχεία για την έκδοσή τους, τα οποία φωτίζουν το επαναστατικό έργο του Ρήγα, το πρωτοποριακό δημοκρατικό πολιτειακό σύνταγμα, που ήθελε να εφαρμόσει στο κράτος του, μετά την αντικατάσταση της απολυταρχικής εξουσίας του Σουλτάνου και την επικράτηση της επανάστασης του.

Α). Η μεγαλειώδης Χάρτα της Ελλάδος αποτελείται από 12 φύλλα διαστάσεων το καθένα 50Χ70 εκ. περίπου, που αν συνενωθούν όλα μαζί τότε δημιουργείται ένας για πρώτη φορά τόσων διαστάσεων 2μ.Χ2μ. χάρτης του Βαλκανικού χώρου. Ο πλήρης τίτλος βρίσκεται στο τέταρτο φύλλο της Χάρτας και έχει ως εξής: «Χάρτα της Ελλάδος εν ής περιέχονται αι Νήσοι αυτής…και μέρος των εις την Ευρώπην και Μικράν Ασία…

Tα ερωτήματα της ιστορικής έρευνας για την Χάρτα της Ελλάδος ήταν αν ο Ρήγας είχε περιηγηθεί όλες αυτές τις επαρχίες για την σύνταξή της ή χρησιμοποίησε άλλους χάρτες ως πρότυπα και ποιοι τελικά ήταν αυτοί οι χάρτες. Ποιος ήταν ο σκοπός που τύπωσε τη Χάρτα της Ελλάδος και ποια είναι η σχέση της με το επαναστατικό του σχέδιο. Ποια είναι η ερμηνεία των διαφόρων συμβολισμών που ο Ρήγας έβαλε στη Χάρτα της Ελλάδος.

Μέχρι πρόσφατα οι συγγραφείς, οι οποίοι ασχολήθηκαν με τη Χάρτα της Ελλάδος επισημαίνουν την αδυναμία να εντοπισθεί ο γεωγραφικός χάρτης τον οποίο ο Ρήγας χρησιμοποίησε ως πρότυπο για την Χάρτα του. Ενδεικτικά μνημονεύεται ένας εξ αυτών, ο Γεώργιος Λάϊος, ο οποίος ασχολήθηκε ιδιαίτερα με το χαρτογραφικό έργο του Ρήγα και χαρακτηριστικά σημείωνε μεταξύ των άλλων ότι «ένα ωρισμένο πρότυπο της Χάρτας δεν έχει ακόμη ανευρεθή και θα πρέπει να αναζητηθή».

Οι έρευνές μας, που είναι μία από τις τρεις σημαντικότερες έρευνες μας των τελευταίων δεκαετιών για τον Ρήγα, έφεραν το ποθούμενο αποτέλεσμα. Ανευρέθηκαν οι πρότυποι χάρτες, τους οποίους ο Ρήγας χρησιμοποίησε για το σχεδιασμό της Χάρτας της Ελλάδος. Είναι ο χάρτης της αρχαίας Ελλάδος του Guil. Delisle, Graeciae Antiquae Tabulae Nova, Παρίσι 1707 και ο χάρτης του Rizzi Zannoni, Carte de la partie septentrionale de l’empire Otoman…Paris 1774. Μάλιστα ο Zannoni, σύμφωνα με τις βιβλιογραφικές πηγές ήταν «συνδεδεμένος με έναν Θεσσαλό μηχανικό ονόματι Ρήγα Βελεστινλή, τον οποίον ο σουλτάνος συνέλαβε και απεκεφάλισε».

Ο σχεδιασμός της Χάρτας της Ελλάδος του Ρήγα είναι ίδιος με τον πρότυπο του Delisle, σε διπλάσια περίπου μεγέθυνση, όπως για παράδειγμα παρατηρούμε τη διαμόρφωση της Χαλκιδικής, της Μαγνησίας, της Κρήτης και της Λέσβου. Επίσης τα ονόματα είναι τα ίδια για τις Επαρχίες και τις Τοπαρχίες, όπως βλέπουμε στην παρατιθέμενη αντιστοιχία τους.

Τα νέα αυτά στοιχεία που φέραμε στο φως μας βοηθούν να συμπεράνουμε ότι:

Ο Ρήγας χρησιμοποίησε τον χάρτη της αρχαίας Ελλάδος του Delisle, και όχι της συγχρόνου εποχής του ή της βυζαντινής εποχής, που έχει υποστηριχθεί. Ο χάρτης της αρχαίας Ελλάδος του Delisle ήταν διαιρεμένος σε επαρχίες και τοπαρχίες και με τοπωνύμια της τότε εποχής. Ο Ρήγας σκόπιμα χρησιμοποίησε της αρχαίας Ελλάδος, διότι προσπάθησε να αντικαταστήσει την μέχρι τότε ονοματολογία της οθωμανικής πολιτικής διαίρεσης καθώς και τα τοπωνύμια, στα οποία έδωσε αρχαία ελληνικά ονόματα. Σε αρκετά τοπωνύμια πρόσθεσε και τη σύγχρονη της εποχής του

Η Χάρτα της Ελλάδος δεν είναι συγκεκαλυμμένος στρατιωτικός χάρτης, όπως έχει υποστηριχθεί, διότι όπως αποδείχθηκε είναι χάρτης της αρχαίας Ελλάδος και οι δρόμοι της αρχαίας εποχής και όχι της συγχρόνου όπως θα άρμοζε…

Ο Ρήγας δεν ταξίδεψε για να σχεδιάσει τη Χάρτα του, όπως έχει υποστηριχθεί, αλλά απλά χρησιμοποίησε τους πρότυπους…

Η Χάρτας της Ελλάδος του Ρήγα είναι πολιτικός χάρτης του δημοκρατικού κράτους του, το οποίο ήθελε να δημιουργήσει μετά την επανάστασή του. Τύπωσε τους χάρτες του για να έχει ένα πολιτικό χάρτη με τις επαρχίες, τοπαρχίες και τις ελληνικές ονομασίες των τοπωνυμιών, για να διενεργήσει εκλογές και να εκλεγούν οι αντιπρόσωποι στη Βουλή του κράτους του μετά την επανάστασή του, όπως σημειώνει και στο Σύνταγμά του, άρθρο 20

Συμπερασματικά, με τις νέες έρευνές μας έχουν βρεθεί τα πρότυπα της Χάρτας της Ελλάδος, τα οποία χρησιμοποίησε ο Ρήγας για τη σύνταξή της. Για τον ελληνικό χώρο πρότυπό του ήταν χάρτης της αρχαίας Ελλάδος με σκοπό να αντικαταστήσει την οθωμανική πολιτική διαίρεσή του χώρου καθώς επίσης να χρησιμοποιήσει τα αρχαία τοπωνύμια. Ακόμη το χαρτογραφικό έργο του Ρήγα, Χάρτα της Ελλάδος και χάρτες Βλαχίας και Μολδαβίας, εντάσσονται στο επαναστατικό του σχέδιο για τη δημιουργία της Νέας Πολιτικής Διοικήσεως, του αντιπροσωπευτικού δημοκρατικού κράτους του που θα αντικαταστούσε την απολυταρχική οθωμανική εξουσία. Οι χάρτες αυτοί αποτελούν τους πολιτικούς χάρτες του κράτους του. Παράλληλα ερμηνέυθηκαν πολλοί συμβολισμοί που ο Ρήγας ανέγραψε στους χάρτες του, όπως εκείνου του ροπάλου του Ηρακλέους.

 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Άνδρος – Λειψυδρία: Τέσσερις μονάδες αφαλάτωσης και χρηματοδότηση 190.000 ευρώ

Με σχέδιο άμεσης παρέμβασης, το Υπουργείο Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής σε συνεργασία με τον Δήμο Άνδρου επιχειρεί να ανακουφίσει το νησί από την οξεία λειψυδρία, μέσα από μονάδες αφαλάτωσης και γεωτρήσεις.

Hellenic Highspeed: Επιχείρηση ανάσυρσης του καταπέλτη με εκσκαφέα στα Κατάπολα

Από το απόγευμα του Σαββάτου παραμένει ακινητοποιημένο το πλοίο – Επιχείρηση ανάσυρσης του καταπέλτη με εκσκαφέα στα Κατάπολα

Beach Party 2025 στον Αμμίτη για καλό σκοπό – Επιστρέφει πιο δυνατό από ποτέ!

Στις 5 Αυγούστου στην Παραλία Αμμίτης – Πολιτιστικοί Σύλλογοι ενώνουν δυνάμεις σε ένα καλοκαιρινό πάρτι με μουσική, φαγητό και φιλανθρωπική διάθεση

Σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης 39 Δήμοι της Ελλάδας λόγω λειψυδρίας, SOS από το Αιγαίο και την Κρήτη

Η Ελλάδα «στεγνώνει»: Δήμοι από το Αιγαίο μέχρι τη Θράκη ζητούν βοήθεια – Η ανεπάρκεια νερού γίνεται καθημερινή απειλή για πολίτες, γεωργία και τουρισμό

Νάντια Σαλτερή: «Ο Μητσοτάκης έχασε τους ψηφοφόρους του Κέντρου – Επιστρέφουμε με αίτημα Προανακριτικής»

Η Τομεάρχης Ισότητας του ΠΑΣΟΚ εξαπέλυσε σφοδρή επίθεση στη Ν.Δ. για την κάλυψη Βορίδη – Αυγενάκη και κατήγγειλε πολιτική υποκρισία και θεσμικό ευτελισμό.

Ισχυροί άνεμοι σάρωσαν το Αιγαίο, στα 100 km/h η ριπή στην Τήνο! (πίνακας)

Το στενό Τήνου – Μυκόνου «πήρε κεφάλι» με ριπές 100 χιλιομέτρων την ώρα – Ποια νησιά ακολούθησαν στην κατάταξη

Περιστατικό με το Hellenic Highspeed στην Αμοργό: Καταπέλτης έπεσε στη θάλασσα (video)

Ακινητοποιήθηκε το πλοίο ανοιχτά των Καταπόλων – Αντικατέστησε το Highspeed 4 στη γραμμή Πειραιά – Μικρές Κυκλάδες – Αμοργό

Δύο νέα παιδιά από τη Σίφνο πρόσφεραν κατάλυμα στη γιατρό του νησιού

Μέσα σε λιγότερο από 24 ώρες, η δημόσια έκκληση του Δήμου για φιλοξενία της γιατρού βρήκε συγκινητική ανταπόκριση από τον Πέτρο Τσαλά και την Ελένη Καλογήρου

Επανεκκίνηση για τις Διαδρομές Πολιτιστικού Ενδιαφέροντος στη Βόρεια Νάξο

Δύο ιστορικά μονοπάτια με αφετηρία την Κωμιακή επανενεργοποιούνται με στόχο την ανάδειξη του φυσικού και πολιτιστικού πλούτου του νησιού

«Χορεύουμε συρτό στην παραλία»: Μια ανθρώπινη αλυσίδα χορού στη Χώρα της Νάξου

Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων προσκαλεί μικρούς και μεγάλους σε ένα μεγάλο καλοκαιρινό αντάμωμα χορού, τη Δευτέρα 4 Αυγούστου.

«Γκαζιά στο χωριό, προσγείωση στον στύλο – Ένα ακόμα crash test στους δρόμους της Νάξου»

Όταν η τουριστική ταχύτητα συναντά την επαρχιακή… στενότητα: Τροχαίο έξω από το Γαλανάδο υπενθυμίζει τι σημαίνει "δρόμοι made in 1965".

Ο Tom Hanks στη Νάξο: Στιγμές απλότητας, χαμόγελα και μια σέλφι στην Απείρανθο

Ο χολιγουντιανός σταρ επισκέφθηκε τη Νάξο την Τετάρτη 30 Ιουλίου, ανακαλύπτοντας τη μαγεία του Σαγκρίου και της Απειράνθου – Ένα γεύμα, μια σέλφι και πολλές όμορφες αναμνήσεις

Νάξος: Η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων βάζει “όρια” στην Πορτάρα, τέλος στην ανεξέλεγκτη πρόσβαση

Η Εφορεία Αρχαιοτήτων βάζει “όρια” στην Πορτάρα – Τέλος στην ανεξέλεγκτη πρόσβαση - Όταν ο σεβασμός δεν είναι αυτονόητος, η προστασία γίνεται μονόδρομος

Κυκλάδες: Γυρίζουν την πλάτη στα «χρυσά» νησιά, “χαμένη” και η Αμοργός, σταθερή η Νάξος

Υψηλές τιμές και οικονομική πίεση στρέφουν Έλληνες και ξένους σε εναλλακτικούς, οικονομικότερους προορισμούς

Αμοργός: Ένταση και επεισόδια στο πανηγύρι της ψημένης ρακής μετά από πολιτικό σύνθημα

Απρόσμενη τροπή πήρε το παραδοσιακό γλέντι στα Κατάπολα, όταν συνθήματα υπέρ της Παλαιστίνης προκάλεσαν αντιδράσεις, λογομαχίες και τελικά, διακοπή της γιορτής.

Hellenic Seaways: Το “HIGHSPEED 4” αντικαθιστά το “HELLENIC HIGHSPEED”, ποιος ο λόγος;

Αλλαγή πλοίου στη γραμμή Πειραιάς – Κυκλάδες – Κατάπολα – Επιστροφή, σύμφωνα με ανακοίνωση της Hellenic Seaways

Πανελλαδικές 2025: «Πνοή» επιτυχίας για τους μαθητές της Νάξου

Μαθητές και μαθήτριες του φροντιστηρίου «ΠΝΟΗ» στη Νάξο διακρίνονται στις Πανελλαδικές εξετάσεις – Πού πέρασαν και τι βαθμούς συγκέντρωσαν

Η Κέα λέει «όχι» στην τουριστική υπερβολή, το νησί αντέχει μέχρι 1.000 ακόμη κλίνες

Ο Δήμος Κέας ζητά επίσημη απαγόρευση για τα Σύνθετα Τουριστικά Καταλύματα – Στο τραπέζι το ζήτημα της φέρουσας ικανότητας και της ταυτότητας του νησιού

Έλενα Ξενάκη: Από το Σαγκρί Νάξου στην κορυφή του κόσμου με την Εθνική Πόλο (video)

Η MVP του παγκόσμιου τελικού μιλά με συγκίνηση για το χρυσό μετάλλιο, τις θυσίες, την ομάδα της καρδιάς της και το αίτημα για ένα κολυμβητήριο αποκλειστικά για την Εθνική – Μια Νάξια ψυχή που εμπνέει. (video)

Αυτοδιοικητικές εκλογές: Καταργείται ο δεύτερος γύρος, εκλογές τον Νοέμβριο, Νέο όριο το 42% για εκλογή Δημάρχου

Η κυβέρνηση φέρνει ριζικές αλλαγές στον εκλογικό νόμο για δήμους και περιφέρειες – Τέλος ο δεύτερος γύρος, λιγότεροι υποψήφιοι και αλλαγές στη σταυροδοσία.