Δευτέρα, 7 Απριλίου, 2025
ΑρχικήΙστορίεςΚωμιακή 4 Σεπτεμβρίου 1958: Ημέρα μνήμης για 13 παλικάρια που χάθηκαν έτσι...

Κωμιακή 4 Σεπτεμβρίου 1958: Ημέρα μνήμης για 13 παλικάρια που χάθηκαν έτσι απλά

|

Πριν από 59 χρόνια (04/09/1958) χάθηκαν από μπουρίνι 13 Κωμιακίτες που δούλευσαν στα έργα διάνοιξης του δρόμου Κωμιακής – Απόλλωνα … Η δικαστική μάχη υπό το Νικηφόρο Μανδηλαρά – Τι αναφέρει ο Νίκος Λεβογιάννης στο βιβλίο του «Νεώτερη Ιστορία της Νάξου»

Η 2η Σεπτεμβρίου του 2017 θα μείνει χαραγμένη στη μνήμη ουκ ολίγων κατοίκων της Κορώνου από τη μάχη που έδωσαν απέναντι σε ένα από τα στοιχεία της φύσης… την φωτιά… Μία μάχη που ευτυχώς δεν είχε ανθρώπινες απώλειες. Παρά μόνο υλικές ζημιές…

Όμως, στη γειτονική Κωμιακή που έμεινε για αρκετές ώρες χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, η σημερινή ημέρα είναι ιδιαίτερα σημαντική για τους κατοίκους και δη τους γηραιότερους από τη στιγμή που οι μνήμες είναι ζωντανές. Αναφερόμαστε στο τραγικό ατύχημα της 4ης Σεπτεμβρίου του 1958. Πριν από 59 δηλαδή χρόνια. Όταν χάθηκαν 13 κάτοικοι του χωριού, στην πλειοψηφία τους νέοι, οι οποίοι εργάζονταν στα έργα οδοποιίας με σκοπό την διάνοιξη του δρόμου Κωμιακής – Απόλλωνα. Ενός έργου που με βάση τον προϋπολογισμό του έπρεπε να είναι έξι μέτρα στο πλάτος, να έχει προβλεπόμενα έργα για τα όμβρια ύδατα αλλά αντ’ αυτού έγινε ένας δρόμος πλάτους τριών μέτρων με ελάχιστη προστασία (ούτε καν πεζούλες για τα νερά της βροχής) και με σωλήνες μικρού διαμετρήματος αντί για αρδευτικά έργα…

Όλα αυτά τα βρίσκουμε στις σελίδες 102 – 104 του τόμου Β5 του βιβλίου «Νεότερη Ιστορία της Νάξου» του φιλόλογου Νίκου Λεβογιάννη. Τίτλος του κεφαλαίου «Τραγικό εργατικό ατύχημα» και εκεί διαβάζουμε όλες τις λεπτομέρειες αυτής της ιστορίας που όχι μόνο σημάδεψε την Κωμιακή αλλά έβαλε και στο στόχαστρο της τότε Κυβέρνησης τον νεαρό Νάξιο δικηγόρο Νικηφόρο Μανδηλαρά, ο οποίος ανέλαβε την υπεράσπιση των οικογενειών σε μία προσπάθεια να αναδείξει το … σάπιο καθεστώς του Δημοσίου και του τρόπου που δίδονταν οι εργολαβίες…

Διαβάζουμε στην ιστοσελίδα του κου Λεβογιάννη στα social media “Εκείνο το πρωινό άνοιξαν οι ουρανοί επί ώρες και μετέτρεψαν την περιοχή σε ένα απέραντο ποτάμι. Όλα τα γύρω βουνά ήταν σκεπασμένα με ποτάμια που έτρεχαν και παρέσερναν στο διάβα τους τα πάντα. Κάτω από το χωριό σε ένα υπό κατασκευή γεφύρι κατέφυγαν 13 εργάτες που δούλευαν στα έργα διάνοιξης του δρόμου Κωμιακής-Απόλλωνα.

Τα ποτάμια από τα βουνά πάνω από το χωριό δεν άργησαν να σκεπάσουν και το γεφύρι με λάσπη και νερό. Το αποτέλεσμα τραγικό… οι 13 εργάτες παρασύρθηκαν από τον άγριο χείμαρρο και χάθηκαν στην απέραντη ρεματιά.

ΗΤΑΝ ΕΝΑ ΤΡΑΓΙΚΟ ΕΡΓΑΤΙΚΟ ΑΤΥΧΗΜΑ

Στις σελίδες του βιβλίου μου “ΝΕΟΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΗΣ ΝΑΞΟΥ”, Τόμος Β5 αναδεικνύονται εκτός των άλλων και οι πρωτόγονες συνθήκες κάτω από τις οποίες δούλευαν οι εργάτες, ανασφάλιστοι και απροστάτευτοι, ακόμη και ανήλικα παιδιά.

Ο νεαρός τότε δικηγόρος ΝΙΚΗΦΟΡΟΣ ΜΑΝΔΗΛΑΡΑΣ ξεκίνησε ένα τιτάνιο αγώνα για να αποδείξει ότι επρόκειτο για ένα κλασικό εργατικό ατύχημα και έπρεπε οι υπεύθυνοι να τιμωρηθούν και οι οικογένειες των θυμάτων να αποζημιωθούν. Το πανίσχυρο όμως κατεστημένο της Δεξιάς (ΕΡΕ) τότε υπερασπίστηκε τον εργολάβο του έργου, τον “εθνικό εργολάβο” της κυβέρνησης στις Κυκλάδες, τον περιβόητο Αγουρίδη, καταδικασμένο μετά την κατοχή ως δοσίλογο. Ο Μανδηλαράς “απέτυχε” δικαστικά στην προσπάθειά του, αλλά από αυτή τη δική άρχισε η σκληρή σύγκρουσή του με το παρακράτος που μεσουρανούσε στις Κυκλάδες, το παρακράτος που τελικά στις 16 με 22 Μαΐου 1967 τον δολοφόνησε»

Ποιοι ήταν οι 13 εργάτες που πνίγηκαν (σ.σ. όπως αναφέρεται στην σελίδα 102 τα σώματα των εργατών διαμελίστηκαν από την ορμή των νερών και βρέθηκαν στην θάλασσα του Απόλλωνα σε απόσταση 10 χιλιομέτρων και μετά από τρεις ημέρες αναζήτησης) Καραμαλέγκος Εμμανουήλ, Κορρές Βασίλειος του Μιχαήλ, Κουμερτάς Σταύρος, Λεβογιάννης Γεώργιος του Στυλιανού, Μουστάκας Ιωάννης του Κων/νου, Πρωτονοτάριος Χρήστος του Εμμανουήλ, Ρουφάνης Απόστολος, Σαντοριναίος Γεώργιος, Σιδερής Γεώργιος του Κων/νου, Στάης Γεώργιος του Ιωάννη, Φιλιππουπολίτης Φραγκίσκος του Αύγουστή, Φραγκουλόπουλος Κων/νος του Νικολάου (Πρόεδρος Κοινότητας), Φραντζέσκος Γεώργιος του Εμμανουήλ.

Να σημειώσουμε εδώ σώθηκαν μόλις δύο εργάτες που μετέφεραν τα νέα στο χωριό ενώ κάθε χρόνο στις 4 Σεπτεμβρίου γίνεται επιμνημόσυνη Δέηση στο ξωκλήσι των Αγίων Αποστόλων που έχει κατασκευαστεί με σκοπό να θυμούνται όλοι εκείνη την ημέρα…

Όσο για την δικαστική διαμάχη; Αντιγράφουμε από το χρονολόγιο του Νικηφόρου Μανδηλαρά:

23.2.1960: Εκδικάζεται στο μονομελές Πλημμελειοδικείο Νάξου η αναβληθείσα στις 23 Νοεμβρίου 1959 δίκη για το τραγικό εργατικό ατύχημα που έγινε στις 4 Σεπτεμβρίου 1958 στα έργα διάνοιξης του δρόμου Κωμιακής-Απόλλωνα και είχε ως αποτέλεσμα τον θάνατο 13 εργατών. Κατηγορούμενος είναι ο εργολάβος Αγουρίδης. Συνήγορος των οικογενειών των 13 εργατών που διεκδικούν και αποζημιώσεις, είναι ο Μανδηλαράς.  Ο εργολάβος αθωώνεται με την ωμή επέμβαση του κομματικού Νομάρχη Κυκλάδων, που υποχρέωσε υπαλλήλους της Νομαρχίας να καταθέσουν ως μάρτυρες υπεράσπισης. Η υπόθεση είναι η αρχή της σκληρής και πολύχρονης σύγκρουσης του Μανδηλαρά με το πανίσχυρο πολιτικο-κομματικό κατεστημένο των Κυκλάδων, το οποίο μόνος θα κατεδαφίσει.

Ευχαριστώ τον Giorgos Komiaki και Νίκο Λεβογιάννη για τις πληροφορίες και φωτογραφίες

 

 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Taste Atlas: Δεύτερη στον πλανήτη η Σίφνος για τις πιο γευστικές γλυκές προτάσεις

Στη λίστα του Conde Nast Traveler με τα καλύτερα ελληνικά νησιά συγκαταλέγεται η Σίφνος ως ο καλύτερος προορισμός για χορταστικές εμπειρίες

Κυκλάδες – Εφορεία Αρχαιοτήτων: Ανοιχτή η Αρχαιολογική Συλλογή Χώρας και Πύργος Αγίας Τριάδας Αρκεσίνη (Αμοργός)

Δείτε το πρόγραμμα επισκέψεων στην Αρχαιολογική Συλλογή Χώρας και στον Πύργο Αγίας Τριάδας Αρκεσίνης στην Αμοργό

Σεισμική ακολουθία – Κυκλάδες: “Το επίπεδο των κρατήσεων χειρότερα και από τον κορωνοϊό”

Πάσχα: Πώς επηρεάζουν σεισμοί και πλημμύρες τις κρατήσεις στα τουριστικά νησιά με επίκεντρο τις Κυκλάδες

Δήλος: Αποκαλυπτήρια (11/04) του πρώτου έργου σύγχρονης τέχνης μόνιμα σε αρχαιολογικό χώρο

Η μόνιμη εγκατάσταση του έργου του Antony Gormley στη Δήλο αποτελεί την πρώτη από μια σειρά δωρεών που πραγματοποιεί ο ΝΕΟΝ προς αρχαιολογικούς χώρους όπου στο παρελθόν έχει διοργανώσει εκθέσεις, σε συνεργασία με τις Εφορείες Αρχαιοτήτων.

Πρόταση Ημέρας: Αγκινάρες αυγολεμονάτες με λουκάνικο

Πρόταση ημέρας με τις Αγκινάρες να έχουν πρωταγωνιστικό ρόλο...

ChatGPT: Προτείνει για Πάσχα την Κέρκυρα και την Χίο

Μπορεί η τεχνητή νοημοσύνη να βοηθήσει στην επιλογή ταξιδιωτικού προορισμού; Ρωτήσαμε το ChatGPT και το Deepseek και να τι μας απάντησαν

Blue Star Ferries: Τετάρτη 9 Απριλίου απεργία πλοίων, τροποποιήσεις δρομολογίων

Πως διαμορφώνονται τα δρομολόγια της Blue Star Ferries - κυρίως στο Νότιο Αιγαίο - λόγω της απεργίας της 9ης Απριλίου

ΑΟ Θήρας: Ηττα από τον ΠΑΟΚ αλλά τώρα στη Σαντορίνη θα πάρει …ρεβάνς

Ο ΠΑΟΚ επικράτησε με 3-0 σετ στο πρώτο παιχνίδι, την Τετάρτη (09/04) ο ΑΟ Θήρας θέλει να εκμεταλλευτεί την έδρα του ώστε να πάει σε 3ο παιχνίδι

Ελλάς Σύρου: Κέρδισε το Λουτράκι με 4-1 και .. μια ανάσα από τη Superleague 2

Η Ελλάς Σύρου επικράτησε με 4-1 Α.Ο. Λουτρακίου και πλέον δύο αγωνιστικές πριν το φινάλε δείχνει να έχει “αγκαλιάσει” τον τίτλο

Πανναξιακός ΑΟΚ: Εσπασε την έδρα του ΚΑΟ Μελισσίων και ετοιμάζεται για .. τελικό

Εντυπωσιακός ο Πανναξιακός ΑΟΚ κέρδισε στα Μελίσσια τον ΚΑΟ Μελισσίων 82-78, έκανε το 1-0 και την Πέμπτη (10/04) πάει για τη δεύτερη νίκη και φουλ για τελικό όπου αναμένεται να βρει τον Ιωνικό Νικαίας

Σεισμική Ακολουθία: Η Νάξος μετακινήθηκε κατά 2,8 εκατοστά προς τα βόρεια-βορειοδυτικά

Οι μετακινήσεις των νησιών, οι τέσσερις φάσεις της σεισμικής κρίσης στη Σαντορίνη και τα διδάγματα για τους επιστήμονες

Προκρατήσεις περιόδου 2025: Ανοδικά κινούνται νησιά, όπως η Ίος (+38%), και η Νάξος (+14%)

Τουρισμός: Αισιόδοξα τα πρώτα μηνύματα – Οι προορισμοί «έκπληξη» που κερδίζουν τους τουρίστες

Νάξος: Ξεκίνησαν οι εργασίες στη χερσαία ζώνη στο κρηπίδωμα μπροστά από τη Μυρτιδιώτισσα

Επανέναρξη εργασιών στη χερσαία ζώνη της πόλης της Νάξου.. Οι μπουλντόζες έπιασαν δουλειά

Χίος: Εσπασαν οι κάβοι του “Νήσος Ρόδος”, κόπηκε η μπίντα (video)

Το πλοίο κατάφερε να προσεγγίσει το λιμάνι της Χίου με καθυστέρηση, καθώς οι καιρικές συνθήκες καθιστούσαν εξαιρετικά επικίνδυνη την πρόσδεσή του (video)

“Express Skopelitis”: Παράταση ακινησίας για μερικές ακόμη ημέρες

Μικρές Κυκλάδες – “Express Skopelitis”: Παράταση ακινησίας για μερικές ακόμη ημέρες

Νάξος – Λιμάνι: Οι εργασίες στον προβλήτα καλά κρατούν (photo)

Συνεχίζονται με αμείωτο ρυθμό οι εργασίες στο λιμάνι της Νάξου για την αποκατάσταση του βόρειου τμήματος στον κεντρικό προβλήτα

kerras cruises: Προσκυνηματική εκδρομή στην Σχοινούσα, εορτή της Παναγίας Ακαθής

Σάββατο 5 Απριλίου και με την Kerras Crouises υπάρχει δυνατότητα μετακίνησης στη Σχοινούσα για την εορτή της Παναγίας Ακαθής

SeaJets: Ξεκινάει σήμερα η καθημερινή σύνδεση Πειραιά – Κρήτη μέσω Κυκλάδων

Από σήμερα Παρασκευή 4 Απριλίου ξεκινάει - για πρώτη φορά τόσο νωρίς - με δύο ταχύπλοα η σύνδεση Πειραιάς - Κρήτη μέσω Κυκλάδων

Νάξος – Φιλώτι: Οι μαθητές του ΕΠΑΛ “Μιχάλης Κατσάνης” χτίζουν ξερολιθιές (photos)

Μαθητές του ΕΠΑΛ Νάξου "Μιχάλης Κατσάνης" χτίζουν ξερολιθιές για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής (Photos)

Πάσχα – Ακτοπλοϊκά Εισιτήρια: Κι όμως για τη Νάξο η μείωση αγγίζει το -13% (πίνακες)

Στο τραπέζι βρίσκεται η πιθανή αύξηση τη θερινή περίοδο, με φόντο τις αλλαγές στη χρήση καυσίμων και τις συνεχιζόμενες διαπραγματεύσεις μεταξύ του υπουργείου Ναυτιλίας και των ακτοπλοϊκών εταιριών.