Πέμπτη, 14 Νοεμβρίου, 2024
ΑρχικήΙστορίεςΚολούμπο, το άγνωστο ηφαίστειο του Αιγαίου

Κολούμπο, το άγνωστο ηφαίστειο του Αιγαίου

|

Χρειάστηκαν περισσότερες από 23 υποθαλάσσιες ηφαιστειακές εκρήξεις σε 70.000 χρόνια για να δημιουργηθεί το ηφαίστειο Κολούμπο στη Σαντορίνη 

Κολούμπο… ένα όνομα που για τους περισσότερους είναι σχεδόν άγνωστο αλλά έχει τεράστια σημασία για τη ζωή των κατοίκων της Σαντορίνης, των Κυκλάδων και κουβαλάει μία ιδιαίτερη ιστορία. Κι αυτό γιατί χρειάστηκαν τουλάχιστον 23 υποθαλάσσιες ηφαιστειακές εκρήξεις τα τελευταία 70.000 χρόνια στο κεντρικό Αιγαίο, ώστε να δει το… φως ένα από τα πιο αινιγματικά ηφαίστεια στον κόσμο, το Κολούμπο.

Έλληνες και ξένοι επιστήμονες που «ακτινογράφησαν» τον χαρακτήρα του ηφαιστείου μελετώντας τα σεισμικά προφίλ του, διαπίστωσαν ότι μέσα σε μερικές δεκάδες χιλιάδες χρόνια, το ηφαίστειο αυτό απέκτησε εντυπωσιακές διαστάσεις μέσα από πολυάριθμες εκρήξεις (και όχι χάρη σε μία μόνο έκρηξη όπως πιστευόταν μέχρι σήμερα) ενώ την ίδια ώρα, από αυτά τα δραματικά γεωλογικά φαινόμενα, δημιουργήθηκαν στην ευρύτερη περιοχή άλλοι 18 υποθαλάσσιοι ηφαιστειακοί κώνοι με ύψος μέχρι και 200 μέτρα. Όλα αυτά συνέβησαν επτά χιλιόμετρα βορειοανατολικά της Σαντορίνης σε μία περιοχή ιδιαίτερα «δραστήρια».

Η ισχυρότερη και η πλέον γνωστή από αυτές τις εκρήξεις έγινε το 1650 μ.Χ. προκαλώντας το θάνατο 70 ανθρώπων από έκλυση τοξικών αερίων και το ίδιο το ηφαίστειο, αναδύθηκε μέσα σε εκκωφαντικό θόρυβο πάνω από την επιφάνεια της θάλασσας για να καταρρεύσει ξανά ύστερα από λίγες μέρες στον πυθμένα, προκαλώντας ένα εντυπωσιακό τσουνάμι κυρίως στις ανατολικές πλευρές της Σαντορίνης.

Καλδέρα

Η δύναμη και η πυκνότητα των εκρήξεων, που προκλήθηκαν σε μία περιοχή του Αιγαίου όπου η αφρικανική τεκτονική πλάκα βυθίζεται κάτω από την ευρωπαϊκή, δημιούργησαν δραματικές αλλαγές στη γεωμορφολογία του πυθμένα με αποτέλεσμα τη γένεση όχι μόνο 18 ανεξάρτητων ηφαιστειακών κώνων στην περιοχή αλλά και το σταδιακό «χτίσιμο» του ίδιου του Κολούμπου που έφθασε σήμερα να έχει διάμετρο περί τα 1700 μέτρα, ευρισκόμενο σε βάθος 500 μέτρων κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.

Το Κολούμπο μοιάζει ουσιαστικά με μία τεράστια καλδέρα (χοάνη) στο βυθό της θάλασσας. Η ίδια η καλδέρα δεν είναι επίπεδη αλλά χαρακτηρίζεται από διάφορους σχηματισμούς μέσα της με το ρηχότερο σημείο της να φτάνει στα 18μ κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας και το βαθύτερο τα 500 μέτρα.

«Η πρώτη και μέχρι τώρα καταγεγραμμένη ηφαιστειακή έκρηξη έγινε στις 27 Σεπτεμβρίου του 1650 μ.Χ. και ακολούθησε ένας χρόνος μεγάλης σεισμικής δραστηριότητας», λέει στα ΝΕΑ η Παρασκευή Νομικού, λέκτορας του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος του Πανεπιστημίου της Αθήνας που μαζί με την ομάδα του καθηγητή Κρίστιαν Χάμπσχερ  από το Πανεπιστήμιο του Αμβούργου, πραγματοποίησαν την έρευνα και δημοσίευσαν την εργασία τους για την πρώτη τρισδιάστατη (3D) εξέλιξη υποθαλάσσιου ηφαιστείου με βάση την ερμηνεία σεισμικών προφίλ, στην επιθεώρηση Journal of Volcanology and Geothermal Research.

 «Μεγάλες ποσότητες ρυολιθικής ελαφρόπετρας (κίσσηρης) παρήχθησαν κατά τη διάρκεια της έκρηξης, δημιουργώντας αλλεπάλληλες στρώσεις στα ανώτερα τμήματα του κρατήρα. Ειδικότερα, το υποθαλάσσιο ηφαίστειο κατασκευάστηκε από προϊόντα 4-5 διαφορετικών εκρήξεων δημιουργώντας το κυκλικό κωνικό σχήμα, από την πρώτη έκρηξη πριν από 70.000 χρόνια μέχρι και την τελευταία πιο πρόσφατη το 1650 μ.Χ.».

Σύμφωνα με τα δεδομένα που συνέλεξαν οι επιστήμονες, ο συνολικός όγκος όλων των προϊόντων που εκτινάχθηκαν μέσα από τις ηφαιστειακές εκρήξεις στην πάροδο 70.000 χρόνων, εκτιμώνται σε 13-22 κυβικά χιλιόμετρα.

Μάλιστα, αναλύοντας τα σεισμικά προφίλ του ηφαιστείου, διαπίστωσαν ότι το συγκεκριμένο ηφαίστειο είναι ακόμη μεγαλύτερο απ’ ότι το ίδιο αφήνει να φανεί. Πάνω και κάτω από το βυθό της θάλασσας, το «ύψος» του συνδυαστικά φθάνει το 1 χλμ ενώ η διάμετρός του – που στο συντριπτικό της μέρος βρίσκεται «κρυμμένη» στο φλοιό της Γης – ανέρχεται στα 11 χλμ.

Ο «στρατός» των 18 υποθαλάσσιων ηφαιστείων.

Οι επιστήμονες διαπίστωσαν ότι οι περισσότερες από 23 εκρήξεις που έγιναν τα… τελευταία 70.000 χρόνια, ήταν όλες υποθαλάσσιες. Διαπίστωσαν μάλιστα την ύπαρξη πολλών υποθαλάσσιων ρηγμάτων τα οποία ενεργοποιούνταν κατά τη διάρκεια των εκρήξεων και θάβονταν με τα υλικά της κάθε έκρηξης.

Τα σεισμικά δεδομένα που μελέτησαν οι ειδικοί υπέδειξαν ότι οι μικρότεροι κώνοι δημιουργήθηκαν κατά τη διάρκεια επιμέρους εκρήξεων, γεγονός που σημαίνει ότι το κεντρικό Αιγαίο έχει βιώσει πολλές περισσότερες ηφαιστειακές εκρήξεις από ό,τι πιστευόταν μέχρι σήμερα.. Επίσης οι εκρήξεις που προέρχονταν από τους ηφαιστειακούς κώνους δεν ξεπέρασαν την επιφάνεια της θάλασσας και ήταν και αυτές υποθαλάσσιες. Σύμφωνα με την εξερεύνηση του κρατήρα με υποβρύχια ρομπότ σε ωκεανογραφικές αποστολές, τα ανώτερα στρώματα του κρατήρα του Κολούμπου είναι πάνω από 250 μέτρα ελαφρόπετρας τα οποία προήλθαν από την ηφαιστειακή έκρηξη του 1650 μ. Χ. ενώ το βαθύτερο ηφαιστειακό στρώμα λεπτόκοκκης τέφρας (κίσσηρης) κοντά στην επιφάνεια του κρατήρα, στα 500μ. βάθος, προέρχεται από παλαιότερη ηφαιστειακή έκρηξη του ηφαιστείου.

 «Παράθυρο» στο εσωτερικό της Γης

Τα υποθαλάσσια ηφαίστεια αποτελούν «παράθυρο» για το τι συμβαίνει στο εσωτερικό της Γης, και γι’αυτό παρουσιάζουν πολύπλευρο ενδιαφέρον σε όλα τα μέρη του κόσμου. Κυριαρχούν σε περιοχές που υπάρχει υποβύθιση μιας πλάκας ωκεάνιου φλοιού κάτω από μια άλλη ηπειρωτικού ή ωκεάνιου φλοιού, όπως στην περιοχή του ελληνικού Ηφαιστειακού Τόξου που ξεκινά από τα Μέθανα, συνεχίζεται στη Μήλο-Αντίμηλο και στη Σαντορίνη για να καταλήξει στη Νίσυρο.

Οι ειδικοί λένε πως η μελέτη του εσωτερικού ενός υποθαλάσσιου ηφαιστείου βασίζεται είτε σε υποθαλάσσιες φωτογραφίες του πυθμένα από υποβρύχια οχήματα, είτε από γεωλογικά, χημικά ή βιολογικά δείγματα, τα οποία προέρχονται από τον κρατήρα του ηφαιστείου. Το 2006, πραγματοποιήθηκε ωκεανογραφική έρευνα στην περιοχή του Κολούμπου με το ωκεανογραφικό σκάφος RV POSEIDON λόγω της αυξημένης σεισμικότητας που παρουσιάζει η περιοχή. Από τα δεδομένα που συγκεντρώθηκαν στο πλαίσιο εκείνης της αποστολής, προέκυψαν τα σημερινά αποτελέσματα και η ιστορία της τμηματικής δημιουργίας του ηφαιστείου του Κολούμπου.

Πηγή: ΤαΝέα 


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Μήλος: “πράσινο” φως για κατασκευή ξενοδοχείου

Εγκρίθηκε έργο για νέο ξενοδοχείο 4 αστέρων στη Μήλο

Νάξος – Εθελοντές Πολιτικής Προστασίας: Ταξιδεύω το χειμώνα με ασφάλεια!

Οι εθελοντές μας έχουν πρωτοστατήσει στην υλοποίηση δράσεων ενημέρωσης και όχι μόνο, όπως το σεμινάριο πέρυσι με τη βοήθεια του ΕΚΑΒ για το ΚΑΡΠΑ

Ενδελέχεια: Πέθανε ο κιθαρίστας Αντώνης Δημητρίου

Αντώνης Δημητρίου: Πέθανε ο κιθαρίστας των "Ενδελέχεια" σε ηλικία 57 ετών

ΚΚΕ: Το θέμα της μη λειτουργίας της ΣΑΕΚ Νάξου έφτασε στη Βουλή

Βουλευτές του ΚΚΕ κατέθεσαν ερώτηση σχετικά με την ... λειτουργία της ΣΑΕΚ Νάξου - Ποιες είναι οι ερωτήσεις

Ψυχή & Ίασις: Εθισμός στο Διαδίκτυο και στα Social Media στους Εφήβους (video)

Εθισμός στο Διαδίκτυο και στα Social Media στους Εφήβους (13-18 ετών): Πρόληψη και Αντιμετώπιση (video)

JYSK: Ερχεται Κυκλάδες, σε ποιο νησί ανοίγει κατάστημα;

Συνεχίζει τη στρατηγική των μικρών καταστημάτων τύπου «σούπερ μάρκετ» - Τι είπε ο διευθυντής μάρκετινγκ της JYSK στην Ελλάδα, κ. Κώστας Δημόπουλος.

Περιφερειακά Αεροδρόμια: Διψήφια άνοδος επισκεπτών στην Ρόδο, οριακή μείωση στην Μύκονο

Νέο ρεκόρ κίνησης στα 14 περιφερειακά αεροδρόμια - Στο δεκάμηνο ο συνολικός αριθμός επιβατών ανήλθε σε 34,3 εκατομμύρια

Αρχαίοι σκελετοί “ρίχνουν φως” σε σύγχρονα ιατρικά μυστήρια

Οι ερευνητές δημοσίευσαν μια μελέτη για τη σκλήρυνση κατά πλάκας, καθώς και τρεις ακόμα μελέτες πάνω σε θέματα γενετικής και υγείας των αρχαίων λαών

Νάξος: Σύλληψη για εξόρυξη πετρωμάτων (!!!)

Σύλληψη ημεδαπού για εξόρυξη πετρωμάτων στη Νάξο

Το Δένδρο της Μνήμης: Δωρεά γλυπτού μνημείου θυμάτων Τεμπών στον Δήμο Θεσσαλονίκης

Αποτελεί μνημείο προς τιμήν των θυμάτων των Τεμπών, συντίθεται μεταξύ άλλων από έναν ασύμμετρο βράχο στον οποίο θα στηριχθεί ένα μεταλλικό δέντρο ύψους 4 μέτρων

Νάξος – Αγερσανί: Το τελευταίο “αντίο” σήμερα στον Γιάννη Καρεγλά

Το μεσημέρι της Κυριακής συγγενείς και φίλοι στον Αγιο Αρσένιο αποχαιρετούν τον αγαπητό Γιάννη Καρεγλά

Ακτοπλοϊα – Παρατηρητήριο Τιμών: Αυξήθηκε η τιμή στο εισιτήριο Πειραιάς – Ρόδος, μείωση στο Πειραιάς – Πάρος

Πώς διαμορφώνεται ο χάρτης των τιμών στην ακτοπλοΐα με βάση το Παρατηρητήριο Τιμών - Η εικόνα στις Κυκλάδες σε συμβατικά και ταχύπλοα

ΔΕΔΔΗΕ: Χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα θα ξημερώσει αύριο (09/11) η πόλη της Νάξου

Χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα η πόλη της Νάξου, τα Αγγίδια και η Στελίδα αύριο Σάββατο

Ιος: Εγκρίθηκε η κατασκευή νέου ξενοδοχείου

Εγκρίθηκε έργο για νέο ξενοδοχείο στην Ίο – Σε ποιά περιοχή θα γίνει

Γιάννα Σταυράκη: “Τα τελευταία χρόνια δηλώνω Ναξιώτισσα” (video)

Η αγαπημένη ηθοποιός Γιάννα Σταυράκη εξηγεί στον Νίκο Σκορδιαλό γιατί αγαπάει τη Νάξο (video)

Taste Atlas: Αρσενικό Νάξου, το ημίσκληρο τυρί, 2ο καλύτερο στον κόσμο

Με βαθμολογία 4.6/5: Το ελληνικό ημίσκληρο τυρί που είναι 2ο καλύτερο στον κόσμο – Το μέλλον του Αρσενικού Νάξου αβέβαιο

Νάξος – “Μία βραδιά κάτω από την Ελιά”: Ερχονται σεμινάρια, ο Luca Piscazzi νέος “πρεσβευτής” γαστρονομίας

Ο Luca Piscazzi είναι ο νέος πρεσβευτής των γαστρονομικών δράσεων του Φεστιβάλ Γαστρονομίας - Τι περιμένουμε τον Ιανουάριο και Φεβρουάριο

Αμοργός: Τιμητική βραδιά για τον cpt Γιάννη Φωστιέρη

Η Αμοργός, ο Δήμος και ο Αθλητικός Ναυτικός Πολιτιστικός Όμιλος θα τιμήσουν τον cpt Γιάννη Φωστιέρη

Κώστας Τέο: Ενιωσε αδιαθεσία, δεν πρόλαβε, η καρδιά του τον πρόδωσε στα 44 του χρόνια

Πέθανε ο αθλητικογράφος Κώστας Τέο - Κάλυπτε το ρεπορτάζ της ΑΕΚ

Νάξος – Κεραμωτή: Γερακίνα τραυματίστηκε από 11 σκάγια (!!!)

Πυροβολημένη με 11 σκάγια από κυνηγετικό όπλο βρέθηκε μία Γερακίνα – Σε σοβαρή κατάσταση η υγεία της