Η ξεχωριστή Μαρία Μπεμπέτσου – Τζαννίνη, το “αγριόδεντρο με τα λευκά” σε ένα ταξίδι στο παρελθόν μέσω της εφημεριδας εφημερίδα “Κυκλαδική”
Το «αγριόδεντρο» με τα λευκά, η Μαρία Μπεμπέτσου – Τζανίνη, έμαθε τους Ναξιώτες να χορεύουν, να γυμνάζονται σωστά και κυρίως να σέβονται τις παραδόσεις τους – Ποια στιγμή έχει μείνει αξέχαστη στο μυαλό της αγαπημένης μας γυμνάστριας, ποια στιγμή την έχει κάνει να στεναχωρηθεί και το βασικό της moto που δεν είναι άλλο «αγαπάω και πονάω όλα τα παιδιά που είχα μέχρι σήμερα ως μαθητές μου»
Το όνομα Μαρία Μπεμπέτσου – Τζαννίνη για το σύνολο των κατοίκων της Νάξου έχει πάρει μυθικές διαστάσεις. Από το 1962 και για τριάντα χρόνια ήταν η καθηγήτρια φυσικής αγωγής στο Γυμνάσιο (εξατάξιο τότε) και στο Λύκειο της Χώρας Νάξου με κορίτσια και αγόρια να γίνονται μύστες της γυμναστικής με έναν τρόπο που δεν είχε καμία σχέση με τις προηγούμενες εμπειρίες και εικόνες από συναδέλφους τους. Η (Κ)υρία Μαρία (το Κ κεφαλαίο καθότι κυρία με όλη τη σημασία της λέξης) έχει αφήσει ανεξίτηλο το στίγμα της σε όλους μας. Σε μερικούς λίγο περισσότερο και ανάμεσά τους και ο υπογράφων που είχε νιώσει τη δύναμη του χεριού της στο μάγουλό του. Αλλά όπως απαντούν και όλοι σχεδόν στην κατόπιν εορτής ερώτησή της «μου κρατάτε κακία;» η απάντηση είναι ξεκάθαρη και χωρίς σκέψη «όχι». Ακόμη και τα χαστούκια που μας είχε ρίξει είχαν τη δική τους ιστορία. Το δικό μου είχε σχέση με το… χορό. Με την άρνησή μου να ακολουθήσω τα βήματα των παραδοσιακών χορών που μας δίδασκε στο γυμνάσιο. Και το έχω μετανιώσει. Δεν το έκρυψα άλλωστε και στην τελευταία μας συνάντηση στο σπίτι της στη Χώρα της Νάξου όπου ετοιμάζεται αυτές τις ημέρες να πάρει το δρόμο για την Αθήνα και να βρεθεί κοντά στα αγαπημένα της πρόσωπα, την Αγγελική, την Ευγενία και την Εμμανουέλλα και βέβαια τα εγγόνια της. Από τη βεράντα του σπιτιού της Κυρίας Μαρίας μπορείς να δεις όλο το κόλπο της Χώρας Νάξου. Με βλέπει που παρατηρώ τη θέα και μου λέει «η θάλασσα είναι αυτή που μου δίνει καθημερινά δύναμη. Εμείς από την ηπειρωτική Ελλάδα έχοντας μεγαλώσει με θέα του βουνά εκτιμάμε περισσότερο τη θάλασσα και κυρίως την αλλαγή στον χρωματισμό της». Και δεν έχει άδικο….
Απορία
Ήρεμη, γοητευτική, γεμάτη δύναμη και ερωτισμό η θάλασσα μοιάζει αρκετά με εκείνο το «αγριόδεντρο» με τα λευκά που εμφανίστηκε το καλοκαίρι του 1962 στο τότε εξατάξιο Γυμνάσιο Χώρας Νάξου και ανέλαβε τα κορίτσια ώστε να τα μυήσει στα μυστική της φυσικής αγωγής. Τα αγόρια λειτουργούσαν υπό τις εντολές του τότε γυμναστή Μαρούλη, ο οποίος έδειχνε να απορεί από την μέθοδο της νεαρής τότε γυμνάστριας που είχε μόλις παντρευτεί τον Νίκο Τζαννίνη και άφηνε την Πελοπόννησο και την Σπάρτη για την νησιωτική Ελλάδα και τη Νάξο. «Ήρθα στη Νάξο χωρίς να ξέρω σχεδόν κανέναν. Η μοναδική σύνδεση που 
είχα με τη Νάξο ήταν ο Γιώργος Ζευγώλης από την Απείρανθο που είχε παντρευτεί την καλύτερη φίλη μου. Και έτσι είχα κάποιον που γνώριζα». Όχι, η Κυρία Μαρία δεν το μετάνιωσε που έκανε αυτό το άλμα. Αλλά μια στιγμή… Ανέφερα ότι μοιάζει με την θάλασσα που βλέπει καθημερινά από το μπαλκόνι της. Λάθος. Έχει μία μεγάλη διαφορά. Είναι φανατική οπαδός της πειθαρχίας. Και αυτό το μοντέλο το ακολουθεί ακόμη και σήμερα που παρατηρεί τους κατοίκους του νησιού. Επίσης είναι λάτρης της παράδοσης και της συνέχειας που έχει αυτή μέσα από την σκυτάλη που παραδίδουν οι μαθητές ο ένας με τον άλλο. Μόλις πριν από δύο ημέρες, την περασμένη Δευτέρα βρέθηκε στο Γυμνάσιο Νάξου καλεσμένη του γυμναστή Στέφανου Κληρονόμου για να παρευρεθεί σε μία μίνι εκδήλωση προς τιμή του Βαλκανιονίκη στο Μοντέρνο Πένταθλο, Γιάννη Ξενάκη. Της έκανε εντύπωση που σχεδόν κανείς από τους μαθητές δεν γνώριζε την ιστορία και το ιστορικό υπόβαθρο ενός εκ των κορυφαίων Ευρωπαίων αθλητών στην εποχή του. «Μα καλά να μην ξέρουν την ιστορία του Γιάννη; Είναι δυνατόν;» Κι όμως είναι…
Η απειλή
Η συνάντηση με την καθηγήτρια μας γίνεται με αφορμή την επικείμενη βράβευσή της ως τιμώμενο πρόσωπο στο πρώτο διεθνές τουρνουά βόλεϊ που διοργανώνει ο Πανναξιακός ΑΟΝ με την αρωγή της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου. Να πω την αλήθεια πρώτη φορά βλέπω την καθηγήτρια μου να χαμογελάει με τόση άνεση. Να είναι τόσο χαλαρή. Η αυστηρότητα που την διέκρινε ως καθηγήτρια έχει πάει για τα καλά περίπατο «Να πω την αλήθεια, αρκετοί είναι αυτοί που με είχαν …απειλήσει στο παρελθόν ότι θα με τιμήσουν. Και δεν καταλαβαίνω και τον λόγο. Το μόνο που έκανα όλα αυτά τα χρόνια ήταν η δουλειά μου. Άλλωστε το σχολείο είναι και ήταν η ίδια μου η ζωή. Αλλά αυτή τη φορά με αιφνιδίασαν….» Χαμογελάει και αφήνεται στο ταξίδι στο παρελθόν. Από εκείνες τις πρώτες παραστάσεις όπου ως …αγριόδεντρο έφερε την επανάσταση στο νησί… «ξέρεις, με έλεγαν …αγριόδεντρο, γιατί ήμουν αυστηρή. Όμως ήμουν δίκαιη με τις μαθήτριές μου και γενικά με τους μαθητές μου. Όλα τα παιδιά που πέρασαν από τα χέρια μου τα αγαπάω. Τα πονάω και θέλω να ξέρω τι κάνουν. Πως περνούν εάν έχουν πετύχει στους στόχους που είχαν θέσει….». Μας αποκαλύπτει και το βασικό της σλόγκαν που έδωσε τροφή για το προσωνύμιο που την ακολούθησε όλα τα χρόνια της ως καθηγήτριας «Όλα κινούνταν γύρω από το «επιτρέπεται» και «απαγορεύεται». Υπάρχουν κανόνες που οφείλουμε όλοι να ακολουθούμε. Και όποιος τους αγνοεί αντιμετωπίζει και τις συνέπειες αυτής της πράξης».
Οι …Τσέτες
Έκανε τη δουλειά της με ευσυνειδησία και εργατικότητα. Κέρδισε με το …καλημέρα την εμπιστοσύνη των γονιών γιατί γνώριζαν ότι στα χέρια τους τα παιδιά τους θα είναι ασφαλή και θα προβάλει το στήθος της ώστε να μην αισθανθούν τον παραμικρό κίνδυνο. Και μας φέρνει ένα μικρό παράδειγμα «Κάποια στιγμή στη Σύρο όπου είχαμε μεταβεί για τους αγώνες βόλεϊ ένας γυμναστής παρατηρεί ένα δικό μας παιδί, τον Στέφανο τον Βουδιά που καθυστερεί να επιστρέψει τη μπάλα. Μάλιστα ανεβάζει τον τόνο επικίνδυνα με τον Στέφανο να του απαντάει «Καλά ρε κουμπάρε πως κάνεις έτσι». Ο γυμναστής εκνευρίστηκε και κινήθηκε απειλητικά προς το μαθητή μου. Τότε έτρεξα και του είπα «μην τολμήσεις να κάνεις αυτό που σκέφτεσαι γιατί θα έχεις να κάνεις μαζί μου». Αυτός απόρησε. «Μα παίρνει το μέρος του μαθητή και όχι εμένα του συναδέλφου σου;» και του απάντησα «μα το δικό σου μέρος παίρνω. Βλέπεις αυτούς τους Τσέτες (σ.σ. Σπαρτιάτικη έκφραση για τους νεαρούς μάγκες) που σε κοιτάζουν. Πιστεύεις ότι μπορείς να τους αντιμετωπίσεις; Κι εάν σου επιτεθούν αυτοί τι θα συμβεί; Θα τιμωρηθούν και θα ντροπιαστείς. Άρα με το μέρος σου είμαι» Και όλα τελείωσαν πριν καν ξεκινήσουν».
Αξέχαστες
Της ζητάμε να μας πει ποια είναι η ωραιότερη και η πιο άσχημη, δύσκολη στιγμή στη 30χρονη παρουσία της στη Νάξο. Δεν το σκέφτεται και πολύ. Λες και ήταν έτοιμη από καιρό. «Η πιο ωραία στιγμή; Ναι νομίζω το 1968 στη Σύρο. Είχαμε πάει για αγώνες βόλεϊ σε Νομαρχιακό επίπεδο και τα κορίτσια μου (σ.σ. ανάμεσά τους και η δευτερότοκος κόρη της, η Ευγενία) δεν είχαν αθλητικές μπλούζες. Δεν θυμάμαι να σας πω το λόγο. Είχαμε όμως δανειστεί από τον Πανναξιακό, τις κίτρινες φανέλες με τις μαύρες γραμμές. Μπήκαν τα κορίτσια στο γυμναστήριο και νομίζω ότι ήταν η ομορφότερη εικόνα που είχα δει ποτέ μου. Δεν μπορώ να κρύψω ότι είμαι υπερβολικά συναισθηματική με τους μαθητές μου. Αλλά αυτή η εικόνα θα μου μείνει αξέχαστη». Όσο για την πιο δύσκολη; «Ίσως την χρονιά που σταμάτησα τη διδασκαλία. Δεν μου ήταν εύκολο να προσαρμοστώ στα νέα δεδομένα. Βλέπεις τόσα χρόνια το πρόγραμμά μου ήταν συγκεκριμένο με πολύ γυμναστική έως το απόγευμα. Κι έτσι όταν άφησα το σχολείο, κάθε πρωί έπαιρνα το δρόμο και περπατούσα. Πέντε χιλιόμετρα το λιγότερο σε καθημερινή βάση. Και είχα και παρέα. Έμαθα σε αρκετούς την αξία του βαδίσματος και της άσκησης. Περπατούσα έως το αεροδρόμιο, τον Άγιο Προκόπιο και επέστρεφα. Αλλά για αρκετά μεγάλο χρονικό διάστημα ακόμη ήμουν κοντά στα παιδιά γιατί ακόμη και εκτός σχολείου αρκετοί ήταν αυτοί που έρχονταν για να μου ζητήσουν τη συμβουλή τους». Η σχέση της με τη Νάξο πάντως παραμένει αγαπητική και όπως τονίζει «νιώθω ότι η Νάξος είναι μία τεράστια αγκαλιά που έχει ανοίξει και με γεμίζει με αγάπη. Το βλέπω καθημερινά που περπατάω στο δρόμο και συναντώ παλιούς μαθητές μου. Και θέλω να ξέρω ότι είναι καλά. Ότι είναι ευτυχισμένοι με τις επιλογές τους»….
Κορίτσια – τσολιάδες
Επιστρέφουμε όμως στο …χαστούκι. «Ναι, σου έριξα κι εσένα ε;» Η απάντησή της στη παρατήρηση ότι κι εγώ έχω γευτεί τη δύναμη του χεριού της… «Ε, κάτι θα έκανες…». Ναι δεν μου άρεσε ο χορός. Αντίθετα, για την Σπαρτιάτισσα που ήρθε στη Νάξο να μας βάλει σε τάξη, ο χορός ήταν η ζωή της, Και μιλάμε πάντα για τους παραδοσιακούς χορούς «Μα είναι δυνατόν να μην ξέρει ο Έλληνας να χορεύει; Να μην γνωρίζει την παράδοσή του; Την ιστορία του; Όπου κι εάν πηγαίναμε βλέπαμε να χορεύουν παραδοσιακούς Ελληνικούς χορούς; Είναι και …ερωτικός χορός ο Ελληνικός» γελάει και συνεχίζει «πρέπει να έχουμε συνέχεια στις ρίζες μας, είναι η κληρονομία των προγόνων μας» και θυμάται τα χρόνια της Χούντας όταν η έλευση του Παττακού στη Νάξο έπρεπε να συνοδευτεί με παραδοσιακούς χορούς «και το πρόβλημά μου ήταν ότι δεν είχα …τσολιάδες. Μας είχαν στείλει στολές τσολιάδων και έπρεπε να της χρησιμοποιήσουμε. Δεν είχα αγόρια και έντυσα κορίτσια ως τσολιάδες. Με τα ζευγάρια να χορεύουν μπάλο και σούστα. Και οι …κούκλες μου τα είχαν καταφέρει περίφημα με τον Παττακό να μένει με το στόμα ανοιχτό από τις κινήσεις και την επιτυχία της εκδήλωσης».
Πρωτοπόρος
Ήταν από τους εκπαιδευτικούς που δεν δίστασαν να καινοτομήσουν. Να πάνε ακόμη και κόντρα στο σύστημα. Όπως όταν έβαλε μουσική την ώρα των γυμναστικών επιδείξεων ή φόρεσε φουστάκια στις …κούκλες της και βέβαια έβαλε και την ενόργανη γυμναστική στο ρεπερτόριο των μαθητών και μαθητριών της. Μάλιστα, η υπερπήδηση του πλάγιου ίππου δεν ήταν τίποτα περισσότερο από την προετοιμασία για την μάχη με τα εμπόδια της καθημερινότητας αφήνοντας πίσω τα ανέμελα χρόνια του σχολείου. Και η σχέση της με τους μαθητές και κυρίως τις μαθήτριες βγαλμένη μέσα από σκηνές του κινηματογράφου. Όπως η αγαπημένη της έκφραση «Για να σας δω…». Μία έκφραση που λειτουργούσε ως προτροπή ώστε όλοι να δώσουν τον καλύτερο εαυτό τους κυρίως στις παρελάσεις, εκεί όπου όλοι ήθελαν να αποδείξουν ότι είναι οι καλύτεροι. Και το «για να σας δω» είχε γίνει το σύνθημα όλων. Μικρών και μεγάλων λίγο πριν από την έναρξη της παρέλασης με την Κυρία Μπεμπέτσου – Τζανίνη, του «αγριόδεντρου» με τα λευκά να δίνει το γενικό πρόσταγμα… Και η παρέλαση ξεκινούσε… Κυρία Μαρία σε ευχαριστώ (ευχαριστούμε) για τα χρόνια που αφιέρωσες στους Ναξιώτες ώστε να γίνουμε καλύτεροι. Και χαλάλι το χαστούκι που φάγαμε. Έτσι κι αλλιώς για να μου (μας) το δώσεις θα πρέπει να το αξίζαμε. Έτσι δεν είναι;
Φωτό αρχείου: Στέφανος Κληρονόμος
Πηγή: Εφημερίδα Κυκλαδική
