Μητερα και κόρη (42 και 11 ετών αντίστοιχα) από την Απείρανθο ανάμεσα στις 39 ψυχές που χάθηκαν στα συντρίμμια της Ρικομέξ το μεσημέρι της 7ης Σεπτεμβρίου του 1999 – Στο φονικότερο σεισμό του τελευταίου αιώνα στην Ελλάδα
Ποιος μπορεί αλήθεια να ξεχάσει; Ακόμη κι εάν είσαι χιλιάδες μίλια μακριά ο πόνος σε διαπέρασε… Δεκαπέντε δευτερόλεπτα ήταν αρκετά να διαλύσουν την καρδιά της Αθήνας… Το περίφημο “ρήγμα της Πάρνηθας”… Που η ορμή του έφτασε έως τη Νάξο, την Απείρανθο… Και τα δάκρυα στο πρόσωπο των συγγενών της Κατερίνας και της Σοφίας (σ.σ. ένα από τα μικρότερα σε ηλικία θύματα του σεισμού) ακόμη τρέχουν κάθε μέρα….. Εστω κι εάν έχουν περάσει 22 χρόνια. Κανείς δεν ξεχνά. Και το κυριότερο οργίζεται γνωρίζοντας ότι κανεις δεν πλήρωσε για όλες τις κακοτεχνίες που οδήγησαν στο θάνατο δεκάδες ανθρώπους..
Οπως είναι κατανοητό αναφερόμαστε στον σεισμό της 7ης Σεπτεμβρίου του 1999. Και για όλους όσοι τον έζησαν τότε στην πρωτεύουσα αποτελεί μια συλλογική τραυματική εμπειρία, η οποία, παρά τα 22 χρόνια που συμπληρώνονται σήμερα, δεν δείχνει και τόσο μακρινή. Ομως, για τους συγγενείς και τους φίλους των θυμάτων η σημερινή ημέρα δεν είναι απλά μια θλιβερή επέτειος, αλλά μια ημέρα πένθους.
Τα 5,9 Ρίχτερ από το άγνωστο έως τότε ρήγμα της Πάρνηθας που χτύπησαν την πόλη στις 14.56 ήταν ο φονικότερος σεισμός των τελευταίων ετών, αλλά και εκείνος με το μεγαλύτερο κόστος σε ζημιές στη χώρα μας. Μέσα σε 15 δευτερόλεπτα, 143 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους. Σε 111 από τα θύματα του σεισμού, 36 πέθαναν από τραύματα, 38 έφεραν τραύματα από τα οποία κινδύνευε η ζωή τους ενώ 31 πέθαναν από ασφυξία.
Εχει και συνέχεια όμως. Περίπου 2.000 τραυματίστηκαν, κατέρρευσαν 110 σπίτια και άλλα 5.222 κρίθηκαν «κόκκινα». Περίπου 50.000 άνθρωποι έμειναν άστεγοι – ένας από τους καταυλισμούς σεισμοπλήκτων, εκείνος του Καποτά, εξακολουθεί να υπάρχει ακόμη και σήμερα, έστω κι αν οι περισσότεροι κάτοικοί του δεν έχουν καμία σχέση με τους αρχικούς. Οι επικοινωνίες κατέρρευσαν, οι υποδομές επλήγησαν σοβαρά. Οι ζημιές αποτιμήθηκαν σε περίπου 3 δισ. δολάρια ΗΠΑ.
Στο επίκεντρο; Το εργοστάσιο της “Ρικομέξ”. στο οποίο έχασαν τη ζωή τους 39 εργαζόμενοι.Τα “ΝΕΑ” θα περιγράψουν εκείνη την ημέρα.. «Το τριώροφο εργοστάσιο στην οδό Τατοΐου 1 στο Μενίδι έχει καταρρεύσει εντελώς. Το μόνο που έχει μείνει όρθιο είμαι μία γωνία του εργοστασίου από την οποία κρέμονται τσιμεντένιες σκάλες και μεγάλα κομμάτια από μπετόν. Το υπόλοιπο είναι ερείπια που σχηματίζουν έναν άμορφο σωρό αρκετά μέτρα κάτω από την επιφάνεια του εδάφους. Κάτω από τα ερείπια αυτά βρίσκονταν ως αργά χθες το βράδυ εγκλωβισμένοι ή καταπλακωμένοι περίπου 40 άτομα.
»Κάθε τόσο οι αστυνομικοί και οι πυροσβέστες ζητούν από το πλήθος που έχει συρρεύσει στην είσοδο του εργοστασίου – συνάδελφοι και συγγενείς των ανθρώπων που βρίκονται κάτω από τα ερείπια, σωστιά συνεργεία, δημοσιογράφοι και απλώς περίεργοι – να σωπάσει. Όταν επικρατεί σιωπή, μπορεί κανείς να ακούσει τις απελπισμένες κραυγές αγωνίας όσων βρίσκονται κάτω από τα ερείπια και είναι ακόμη ζωντανοί.»
Ανάμεσά στους νεκρούς και δύο Απεραθίτες. Για την ακρίβεια γυναίκες. Μητέρα και κόρη. Πως; Ποιοι; Συγγενής, η Ευδοκία Ζαφείρη Γλέζου – νοσηλεύτρια στο Νοσοκομείο Νάξου – πέρυσι είχε κάνει αναφοράς στην σελίδα της στα social media αναφέροντας ” 21 χρόνια πέρασαν .Μια πληγή που αιμοραγεί…. Σκέφτομαι και σου λεω Αγαπητίνα τυχερή που σου που φυες ….Δεν ξεχνώ, θυμάμαι και προχωρώ με τις αναμνήσεις σας. Πάντα θα στε μέσα μου όλοι σας …Κατερίνααααααααα.Σοφούλααααααααα.Ενα μεγάλο “γιατί” που απάντηση δεν θα πάρω Ποτέ ………”
Από τα συντρίμμια του “εργοστασίου” ανασύρθηκαν η Κατερίνα Αγαπητού (σύζυγος Σπύρου Μελισσουργού) ετών 42 που εργάζονταν εκεί και η κόρη της Σοφία ετών 11. Τι θέλει ένα εντεκάχρονο κορίτσι σε ένα εργοστάσιο; Τα σχολεία δεν είχαν ανοίξει ακόμη, η μικρή είχε επισκεφθεί την μητέρα της για να της δείξει τα νέα παπούτσια που είχε αγοράσει. Τραγική ειρωνεία; Μία επίσκεψη χαράς από ένα παιδί που είχε μόλις πιάσει στα χέρια του τα νέα του παπούτσια, να αποτελέσει την αιτία να χαθεί….. Και στην Απείρανθο δεν ξέχασαν ποτέ τα δύο αυτά πρόσωπα… Οπως άλλωστε και όλους όσους έχουν χαθεί άδικα, πρόωρα όλα αυτά τα χρόνια… Και οφείλουμε να θυμόμαστε…
Εδώ να σημειώσουμε ότι οι συγγενείς όλων των θυμάτων έζησαν έναν «διπλό θάνατο»: την απώλεια των αγαπημένων τους και στη συνέχεια την αδιανόητη μάχη που έπρεπε να δώσουν στα δικαστήρια, χωρίς τελικά οι υπεύθυνοι να τιμωρηθούν. Πέρασαν 13 χρόνια, έως το 2012, για να αποφασιστεί από την Περιφέρεια Αττικής η καταβολή 13 εκατομμυρίων για αποζημιώσεις στις οικογένειες των θυμάτων, καθώς οι υπηρεσίες της (τότε νομαρχίας) δεν είχαν εντοπίσει κανένα πρόβλημα στο κτίριο σε παλαιούς ελέγχους. Οι μηχανικοί που είχαν υπογράψει τις μελέτες των κτιρίων που κατέρρευσαν (σε όλη την Αθήνα) είτε αθωώθηκαν (συνήθως επειδή τα αδικήματα είχαν παραγραφεί) είτε αντιμετώπισαν πλημμεληματικές κατηγορίες και μετά την εξαγορά των ποινών τους συνέχισαν να εργάζονται κανονικά.
Και στις 24 Μαϊου 2021 το Β’ Τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας έκανε δεκτές τις αιτήσεις των συγγενών των θυμάτων της «Ρικομέξ», που κατέρρευσε από τον μεγάλο σεισμό της 7ης Σεπτεμβρίου 1999, με αποτέλεσμα να θαφτούν στα συντρίμμια 39 άνθρωποι. Σύμφωνα με την απόφαση του ΣτΕ η Νομαρχιακή Αυτοδιοίκηση Ανατολικής Αττικής υποχρεώνεται να καταβάλει χρηματική ικανοποίηση λόγω ψυχικής οδύνης που υπέστησαν. Το ΣτΕ αναγνώρισε ότι η Νομαρχία έχει ευθύνες αφού κατά το κατασκευαστικό στάδιο του εργοστασίου της «ΡΙΚΟΜΕΞ» δεν πραγματοποιήθηκαν οι απαιτούμενοι έλεγχοι ή έγιναν πλημμελείς έλεγχοι, αλλά και δεν τηρήθηκαν οι προβλεπόμενοι πολεοδομικοί κανόνες.
Είναι αρκετό όμως για να επιστρέψουν στη ζωή οι άνθρωποι που χάθηκαν τόσο άδικα;
