Τα Χριστούγεννα του 1834, μεταφέρεται για πρώτη φορά στην Αθήνα το “ξενόφερτο” έθιμο του Χριστουγεννιάτικου δένδρου. Και είχε άρωμα Νάξου… Η πρώτη Ελληνική οικογένεια που έστησε στο σπίτι της δένδρο στολισμένο με αγιοβασιλιάτικα παιχνίδια με βαμβάκια και κεράκια, ήταν αυτή του Ιωάννη Παπαρρηγοπούλου.
Ο Ιωάννης Παπαρρηγόπουλος (1780-1874) καταγόταν από την Νάξο και συγκεκριμένα από την Δαμαριώνα της Νάξου. Έφυγε από εκεί μικρός και με το πατρικό όνομα Λινάρδος. Στην Κωνσταντινούπολη, όπου έφθασε υιοθετήθηκε από μία οικογένεια Παπαρρηγοπούλου. Χριστούγεννα του 1834 τον βρίσκουμε να υπηρετεί στην Ρωσική Πρεσβεία της Αθήνας ως Γενικός Πρόξενος σε ηλικία 54 ετών.
Ο αρχοντικό του ήταν ένα μεγάλο σπίτι στην Πλάκα με ωραία και σπάνια επίπλωση για την εποχή εκείνη. Λέγεται δε ότι στο σπίτι αυτό κατοίκησε και ο Όθων το 1834 κατά την πρώτη του επίσκεψη στην Αθήνα, για την οποία ο Ρώσος Βλαδίμηρος Δαβίδοβ δίνει μια ενδιαφέρουσα περιγραφή στο έργο του «Οδοιπορικαί σημειώσεις»: «Η ευρύχωρος οικία εν η διαμένει ο πρεσβευτής ημών κέκτηται ωραίαν θέαν προς τον ναόν τού Ολυμπίου Διός, προς τον αποξηραθέντα σχεδόν ποταμόν Ιλισσόν και προς τον Υμηττόν».
Εκείνον τον χρόνο είχε εγκατασταθεί στην Αθήνα και ο πρώτος βασιλεύς της Ελλάδος ο Όθων Οι Βαυαροί που ήταν μαζί του, ήξεραν βέβαια το έθιμο του χριστουγεννιάτικου δένδρου αλλά εκείνον τον χρόνο δεν είχαν φροντίσει για να το τηρήσουν στο παλάτι που βρισκόταν εκεί που είναι σήμερα η παλαιά Βουλή . Το παλιό δηλαδή σπίτι του Αλέξανδρου Κοντόσταβλου που χρησιμοποιήθηκε για ελάχιστα και για κατοικία του Όθωνα. Στο σημείο ακριβώς που αργότερα, το 1858, θεμελιώθηκε η Παλαιά Βουλή από την Αμαλία.
Ο Παπαρρηγόπουλος όμως σαν κοσμογυρισμένος που ήταν, συνήθισε το έθιμο από την Ανατολική Ευρώπη και το μετέφερε πρώτος στην Αθήνα τις ημέρες εκείνες που πανηγύριζε την μεταφορά της πρωτεύουσας του Ελληνικού Βασιλείου από το Ναύπλιο στο “κλεινόν άστυ”.
Έτσι ο επιφανής κάτοικος της Πλάκας, που εστόλισε την παλαιά αυτή Αθηναϊκή συνοικία με το ωραίο σπίτι του, έκαμε για πρώτη φορά αυτή τη Χριστουγεννιάτικη έκπληξη εις τους , “γκάγκαρους” και τους καταγοήτευσε. Η γραφική φωταψία του δένδρου του με τα απαραίτητα στολίδια που τα είχε φέρει από τη Ρωσία εθάμβωσε τους θεατές για την πρωτοτυπία του γεγονότος.
Για τους παλαιούς Αθηναίους, ήταν το χριστουγεννιάτικο εκείνο δένδρο μια γοητευτική έκπληξη. Ένας από τους πολλούς καλεσμένους τη νύχτα της παραμονής των Χριστουγέννων του 1834 στο σπίτι του Παπαρρηγόπουλου ήταν και ο θρυλικός στρατηγός Μακρυγιάννης.
Το πρωί της παραμονής , πέρασε επίτηδες από το περιβόλι του ο Ναξιώτης πρόξενος της Ρωσίας και το κάλεσε για το βράδυ. Αλλά ο στρατηγός που ήταν μαθημένος να περνάει τις γιορτές κοντά στους δικούς του, του είπε. Δεν θ’ άρθω, θα περάσω όπως πάντα με την φαμίλια μου
Εκείνος όμως επέμεινε Έλα και θα δεις το πιο παράξενο δένδρο που όμοιο του δεν υπάρχει στο περιβόλι το δικό σου / Πότε το φύτεψες παρατήρησε εκείνος, περίεργος δε που Δεν φαίνεται από έξω Όχι έλα και θα δεις. >αι πήγε.
Κόσμος πολύς είχε πλημμυρίσει το σπίτι του Παπαρηγόπουλου όπου επήγε τελικά από περιέργεια και ο Μακρυγιάννης με τον φίλο του αγωνιστή Κώτσο Λιδωρικιώτη. Όταν ανέβηκε τη σκάλα του αρχοντόσπιτου, τον υποδέχτηκε με εξαιρετική χαρά ο Παπαρρηγόπουλος Η πρώτη κουβέντα του στρατηγού ήταν.
Που είναι βρε το δένδρο/ Τώρα θα το ιδείς.
Τον οδήγησε τότε ο Παπαρρηγόπουλος μέσα από την πολυκοσμία μέσα από τις σάλες στη μεγάλη αίθουσα όπου έλαμπε στολισμένο το δένδρο. Ένας έλατος πάνω από δυό μέτρα.
Ο Μακρυγιάννης κατάλαβε τη φάρσα, εντυπωσιάστηκε βέβαια αλλά και δεν τα έχασε
Με την ρουμελιώτικη θυμοσοφία του, του λέει. Ωραίο είναι κυρ-Γιάννη δεν λέω. Αλλά τα δέντρα μου εγώ τα αφήνω να φυτρώνουν μέσα στην κάμαρα. Μόνον τα άρματά μου φυτρώνουν εκεί.
Τις δεκαετίες που ακολούθησαν τα σπίτια που στόλιζαν δέντρο τα Χριστούγεννα πολλαπλασιάστηκαν, αφού η αθηναϊκή κοινωνία προσπαθούσε με κάθε τρόπο να εξευρωπαϊστεί, αγνοώντας φυσικά το πανάρχαιο ελληνικό έθιμο τής ειρεσιώνης.
Επίσης ο Ι. Παπαρρηγόπουλος ήταν ο πρώτος που διοργάνωσε έκθεση προϊόντων προς πώληση για φιλανθρωπικούς σκοπούς. Το 1858, μάλιστα, διοργάνωσε μια δωροαγορά για να βοηθήσει τους σεισμόπληκτους τής περιοχής τής Αρχαίας Κορίνθου που είχε πληγεί από σεισμό 6,7 Ρίχτερ. Μετά από αυτό τον σεισμό κτίστηκε η νέα πόλη τής Κορίνθου.
Μίνι βιογραφικό
Ο Ιωάννης Παπαρρηγόπουλος – Λινάρδος Φιλικός και αγωνιστής του 1821 γεννήθηκε στο Δαμαριώνα της Νάξου το 1780 και πέθανε στις 18.11.1874. Ο Ιωάννης Κ.Λινάρδος σε νέα ηλικία έφυγε στην Κωνσταντινούπολη , όπου υιοθετήθηκε από μια οικογένεια Παπαρρηγοπούλου. Σπούδασε στην Πόλη, στην Οδυσσό, και στη Μόσχα. Το 1807 διορίστηκε διερμηνέας του Ρώσικου στόλου του Αιγαίου. Το 1814 επισκέφτηκε τον Αλή Πασά των Ιωαννίνων για υποθέσεις των Ρώσων υπηκόων του, στα Γιάννενα και συνδέθηκε μαζί του με στενή φιλία , την οποία αργότερα αξιοποίησε για το καλό του γένους.
Το 1819 υπηρετεί ως διερμηνέας στο ρώσικο Προξενείο της Πάτρας. Εκεί μυήθηκε στη Φιλική Εταιρία, συνδέθηκε με πολλούς Φιλικούς και προκρίτους .Έπαιξε σημαντικό ρόλο στην προετοιμασία της επανάστασης και αγωνίστηκε για την απελευθέρωση του Έθνους. Στη διάρκεια της επανάστασης ανέλαβε τη διεκπεραίωση πολλών επικίνδυνων αποστολών. Αξιοποιώντας τη φιλία του με τον Αλή Πασά, διατήρησε την επαφή μαζί του, μέχρι του θανάτου του Αλή και έκανε τον μεσολαβητή του Αλή Πασά προς τους Ρώσους , βοηθώντας τον δήθεν στην υλοποίηση των σχεδίων του, για τη δημιουργία ανεξάρτητου κράτους. Στην πραγματικότητα όμως τον έσπρωχνε σε πόλεμο με την Υψηλή Πύλη για το καλό της Ελληνικής Επανάστασης.
Τον Αύγουστο του 1820 ο Παπαρρηγόπουλος ταξιδεύει στην Οδυσσό της Ρωσίας ως απεσταλμένος των προκριτών της Πελοποννήσου για να συναντήσει τον Αλέξανδρο Υψηλάντη και να τον ενημερώσει για την κατάσταση στην Πελοπόννησο. O Παπαρρηγόπουλος αναφέρει στον Υψηλάντη ότι οι συνθήκες στην Πελοπόννησο δεν είναι ακόμη ώριμες και υποστηρίζει ότι η Επανάσταση πρέπει να ξεκινήσει από τη Μολδοβλαχία.
Τον Απρίλιο του 1821 βρίσκεται διερμηνέας στο ρωσικό προξενείο της Σμύρνης, όπου στη διάρκεια των διωγμών εναντίον των Ελλήνων θα συμβάλει στη διάσωση χιλιάδων ραγιάδων, μεταξύ των οποίων και 400 γυναικόπαιδα.
Το 1827 στη διάρκεια της ναυμαχίας του Ναυαρίνου (20.10.1827) ο Παπαρρηγόπουλος υπηρετούσε ως διερμηνέας στη ναυαρχίδα Αζώφ του Ρωσικού στόλου. Με μυστικές ενέργειές του κατάφερε να αποτραπεί η επίτευξη της συμφωνίας του Ιμπραήμ με τους ναυάρχους του συμμαχικού στόλου. Αν η ναυμαχία του Ναυαρίνου είχε αποτραπεί, η εξέλιξη των πραγμάτων θα ήταν δυσμενής για τον Ελληνισμό και σ’αυτό ο ρόλος του Παπαρρηγόπουλου ήταν καθοριστικός. Το σχέδιο πέτυχε και ο ίδιος παρακολούθησε τη ναυμαχία απ’ τη Μεθώνη. Συνέβαλε επίσης στην αναίμακτη παράδοση της τουρκικής φρουράς στα κάστρα του Αντιρρίου (Μάρτιος 1829), της Ναυπάκτου (Απρίλιος 1829), του Μεσολογγίου και του Ανατολικού (Μάιος 1829).
Το 1837 ο Παπαρρηγόπουλος υπηρετεί στη ρωσική πρεσβεία της Αθήνας ως Γενικός Πρόξενος και σύνδεσμος της ρωσικής αποστολής με το φιλορωσικό κόμμα. Η επιρροή που ασκεί στο κόμμα αυτό είναι εξ ίσου μεγάλη με εκείνη του Θ.Κολοκοτρώνη.
Η Ελληνική κυβέρνηση τον παρασημοφόρησε για τις υπηρεσίες του στην πατρίδα με τοαργυρούν αριστείο ανδρείας, τον χρυσό σταυρό του Σωτήρος και τον μεγαλόσταυρο των Ταξιαρχών. Πέθανε στις 18 Νοεμβρίου 1874 και ετάφη στο Α’ νεκροταφείο με μεγάλες τιμές.
Στις 14.9.1936 έγιναν στον Δαμαριώνα Νάξου τα αποκαλυπτήρια της προτομής του , που φιλοτέχνησε η Ναξιακή Ένωσις Αθηνών.
