Παναγιά η Αργοκοιλιώτισσα, το Παναξιακό προσκύνημα, το οδοιπορικό του 1936 από την Νάξο προς το μοναστήρι για την επιστροφή της μοναδικής στο είδος της διπλής όψεως εικόνα και οι λαϊκές ιστορίες γύρω από την ανέγερση του επιβλητικού Ναού
Μπορεί ο Άγιος Νικόδημος να είναι ο πολιούχος της πόλης της Νάξου και όλο το νησί να κινείται γύρω από την εορτή του την 14ης Ιουλίου, όμως η Παρασκευή μετά το Πάσχα, η εορτή της Ζωοδόχου Πηγής είναι αυτή που συγκλονίζει το εκκλησίασμα των Ναξίων Πιστών και «αναγκάζει» όλους σχεδόν τους κατοίκους (αλλά και τους εκατοντάδες επισκέπτες) έστω και μία φορά στη ζωή τους να πάρουν το δρόμο με τα πόδια για το Αργοκοίλι. Όπως σήμερα… 21 Απριλίου 2017. Με τις καιρικές συνθήκες να είναι αντίξοες….Και στο Αργοκοίλι βρίσκεται το ομώνυμο Παναξιακό προσκύνημα της Παναγιάς της Αργοκοιλιώτισσας. Ένα προσκύνημα που συγκινεί και δημιουργεί μία ιδιαίτερη ατμόσφαιρα διανθισμένη από λαϊκές ιστορίες, οι οποίες αν και σε μερικά σημεία υπερβολικές ελάχιστα μειώνουν την δύναμη του προσκυνήματος…
Πλήθος ακόλουθων
Στην περιοχή του Αργοκοιλιού βρέθηκε το 1835 κατόπιν «καθ΄ ύπνου υπόδειξης» εικόνα διπλής όψεως κατασκευασμένη από κερί και μαστίχα ανεκτίμητης αξίας σήμερα και χρονολογείται στην εποχή της Εικονομαχίας όταν και οι πιστοί την έκρυψαν ώστε να μην καταστραφεί από τη μήνι των εικονομάχων. Από την μία πλευρά της εικόνας τιμάται ο Ευαγγελισμός της Θεοτόκου και από την άλλη η Βάπτιση του Ιησού Χριστού. Κάποιοι αναφέρουν ότι βρέθηκαν περισσότερες από μία εικόνες (μιλούν μίνιμουμ για δύο, άλλοι ανεβάζουν τον αριθμό σε πέντε, αλλά το πιο σωστό σενάριο είναι αυτό που είναι και πραγματικό: μία εικόνα διπλής όψεως, αλλά εδώ έγινε το μπέρδεμα καθώς το διπλής όψεως έγινε δύο ξεχωριστές εικόνες) Η θαυματουργός εικόνα για τον επόμενο χρόνο βρίσκονταν στην Μητρόπολη Παροναξίας αλλά κατόπιν οράματος ο τότε Μητροπολίτης ανήμερα της εορτής της Ζωοδόχου Πηγής συνόδευσε την εικόνα στην φυσική της θέση καλύπτοντας την απόσταση Χώρας Νάξου – Αργοκοίλι με τα πόδια και όπως λέει η λαϊκή παράδοση όταν οι ιερείς έφτασαν στο σημείο όπου και βρέθηκε η εικόνα, το πλήθος που τους ακολουθούσε είχε ξεπεράσει τις επτά χιλιάδες (!!!) Αυτός είναι και ο λόγος που οι πιστοί σήμερα ακολουθούν την ίδια πορεία προς το προσκύνημα (καλύπτουν την απόσταση σε περίπου 7 ώρες) και με δεδομένο ότι η Ζωοδόχος Πηγή, στη μνήμη της οποίας έχει κτιστεί η εκκλησία έχει θαυματουργές ιδιότητες κυρίως δε στον καρκίνο του μαστού…
Όλοι τα πήτημα
Όταν τοποθετήθηκε η εικόνα στο δαιδαλώδες σπήλαιο που είχε βρεθεί αρχικά, ανέβλυσε νερό το οποίο χαρακτηρίστηκε ως Αγίασμα και οι κάτοικοι της Κορώνου μπροστά στο θαύμα καθότι η περιοχή εκεί δεν έχει υδάτινους ορίζοντες ανέκραξαν «όλοι τα πήμημα» ήτοι όλοι να πέσουν στη γη ως ένδειξη σεβασμού της θείας στιγμής. Μάλιστα, λέγεται ότι για να μεταφέρουν το θαυματουργό Αγίασμα στα σπίτια τους χρησιμοποίησαν τα παπούτσια τους και δεν χάθηκε σταγόνα καθόλη τη διαδρομή… Το εικόνισμα για πολλές δεκάδες χρόνια φυλάσσονταν στην Κόρωνο είτε στο σπίτι του ιερέα, είτε σε ασφαλείς οικίες πιστών και μόνο τις ημέρες των εορτών κατέβαινε στο εκκλησάκι, ενώ αργότερα έγινε προσπάθεια δημιουργίας μοναστηριού που όμως δεν ευδοκίμησε κι έτσι τα όποια κτίσματα χρησιμοποιήθηκαν για την φιλοξενία των πιστών κυρίως τις ημέρες του προσκυνήματος. Τα τελευταία είκοσι χρόνια έχει κατασκευαστεί θησαυροφυλάκιο στη μικρή Εκκλησία και εκεί πλέον φυλάσσεται η θαυματουργή εικόνα αλλά είναι αόρατη η θέση του στο ευρύ κοινό. Μετρημένοι στα δάκτυλα είναι αυτοί που γνωρίζουν τη θέση του θησαυροφυλακίου καθώς αρκετοί έχουν επιχειρήσει να διαρρήξουν την εκκλησία χωρίς όμως να πετύχουν τον στόχο τους… Και πάντα η διπλής όψεως αυτή εικόνα κάνει την εμφάνισή της τις ημέρες της εορτής της…
Το σπήλαιο παρατηρητήριο
Στον περιβάλλοντα χώρο, η τοποθεσία είναι μία από τις ωραιότερες του νησιού με θέα στο Ανατολικό Αιγαίο και με καταπληκτική αισθητική κυρίως τις πρωινές και απογευματινές ώρες, υπάρχουν σήμερα τέσσερις εκκλησίες. Η πρώτη σε ρόλο οικοδεσπότη είναι αυτή του Αγίου Σπυρίδωνα και ακολουθεί η μικρή εκκλησία της Αγίας Άννας που βρίσκεται ακριβώς παρά το αρχικό επιφάνειο φρεάτιο το οποίο και περιλήφθηκε στο αριστερό σημείο του εικονοστασίου του ναϊδρίου, ενώ όλη η αριστερή πλευρά είναι η είσοδος του αποκαλυφθέντος σπηλαίου – παρατηρητηρίου. Η άνοδος από τη κρύπτη στην έξοδο της οροφής γίνεται από κάθετες σχεδόν λαξευμένες βαθμίδες φρεατίου που επιτρέπουν λόγω στενότητας μόνο την κατ΄ άτομο διέλευση και με δυνατότητα στήριξης μόνο από τα τοιχώματα του φρεατίου. Παρά ταύτα δεν έχει συμβεί κανένα ατύχημα. Ολόκληρο αυτό το σπήλαιο αποδίδεται σήμερα ως βυζαντινό παρατηρητήριο φυλάκιο παρά τη βάση του οποίου είχαν αποκρύψει τις εικόνες. Το σημείο αυτό του βράχου του αγιάσματος είναι ορατό από τη θάλασσα όχι όμως από την ακτή. Βρίσκεται δε σε απόλυτη ευθυγράμμιση με δύο κατ΄ έναντι κορυφές λόφων με κατεύθυνση Α – Δ.
Ναός ένα στρέμμα
Η τρίτη εκκλησία είναι αυτής της Ζωοδόχου Πηγής που είναι κτισμένη σε ρυθμό Βασιλικής και η τέταρτη και η νεότερη είναι η πλέον εντυπωσιακή, Κτίζεται εδώ και σχεδόν είκοσι (20 περίπου χρόνια, το εμβαδόν της έχει ξεπεράσει τα 1200 τετραγωνικά μέτρα και τα θυρανοίξια πραγματοποιήθηκαν το 2010. Τιμάται ανήμερα του Ευαγγελισμού της Θεοτόκου ενώ κάτω υπάρχει ένας ακόμη ναός… Υπήρξε πρόβλημα με την θέση ανέγερσης του συγκεκριμένου νέου καθότι υπήρχαν διάφορες παραδόσεις, η πιο ισχυρή ανέφερε ότι εάν υπερβεί το 3ο ανώγειο το ύψος της εκκλησίας, τότε θα ξεκινήσει ο 3ος Παγκόσμιος Πόλεμος. Κι εάν θεωρούν κάποιοι αυτή την ιστορία ως αστεία, θα πρέπει να γνωρίζει ότι όταν άρχισαν οι εργασίες θεμελίωσης, βρέθηκαν κενά με αποτέλεσμα ο ναός να κατέβει κατά τέσσερα μέτρα (!!!)
Έως την Εγγλέζα
Ανάλογη λαϊκή ιστορία υπάρχει και για την τεράστια πραγματικά καμπάνα, ο ήχος της οποίας ακούγεται στην Εγγλέζα (βλ Αγγλία ή κατά άλλους στην Κωνσταντινούπολη). Δεν ξέρουμε εάν ακούγεται αλλά με βάρος 4,700 κιλών είναι η μεγαλύτερη που υπάρχει αυτή τη στιγμή στα Βαλκάνια και το κόστος της ξεπέρασε τα 18 εκατομμύρια δραχμές. Ενώ για την εκκλησία οι φήμες αναφέρουν ότι έχει αγγίζει το ένα εκατομμύριο ευρώ. Χρήματα που προέρχονται από το υστέρημα των πιστών οι οποίοι προσέρχονται κατά εκατοντάδες ακολουθώντας τα πρώτα βήματα των ιερέων πριν από 175 χρόνια… Πέριξ αυτού, προγραμματίζεται η ανέγερση περιμετρικών κελιών φιλοξενίας πιστών, καθώς και αίθουσες πολιτιστικών εκδηλώσεων μεταξύ των οποίων και μεγάλο αμφιθέατρο. Σήμερα, όλος ο χώρος αυτός χαρακτηρίζεται “παναξιακό προσκύνημα” ενώ οι ιστορίες της θαυματουργού εικόνας αναφέρονται πέρα από τοπικά γεγονότα, σχεδόν σ΄ όλες τις Κυκλάδες.
Οι πληροφορίες από την εφημερίδα “Κυκλαδική”, φωτογραφίες του Δημήτρη Δεουδέ
