Τρίτη, 10 Ιουνίου, 2025
ΑρχικήΓαστρονομίαΣαντορίνη: Οι αμπελώνες θύμα του τουρισμού;

Σαντορίνη: Οι αμπελώνες θύμα του τουρισμού;

|

Στη Σαντορίνη, πίσω από τα υπερμεγέθη σκηνικά του τουρισμού, η σύνδεση με τη γη, η αλμύρα της θάλασσας και το ιώδιο που ποτίζει τον τόπο, το ξημέρωμα και ο ήλιος που χάνεται στη θάλασσα, παρακινούν ακόμα κάποιους τρελούς ρομαντικούς να φτιάξουν κρασί με τον δικό τους τρόπο.

Να καλλιεργούν τα καλύτερα αμπέλια, να ξεδιαλέγουν τα τσαμπιά επιλέγοντας αυτά που δεν έχουν επηρεαστεί από την έντονη ηλιοφάνεια, να τρυγούν το σταφύλι με ακρίβεια, να προσπαθούν να κρατήσουν τη φρεσκάδα του φρούτου στο στόμα, να οινοποιούν με τις ελάχιστες παρεμβάσεις και να εμφιαλώνουν χειροκίνητα.

Ο Αλέξης Κολοβός, ο Γιάννης Παπαοικονόμου και ο Ηλίας Ρουσσάκης – ο καθένας με τα δική του αξιόλογη επαγγελματική πορεία – είναι οι δημιουργοί του ALS, ενός εξαιρετικού κρασιού που ενσωματώνει τον τεράστιο σεβασμό που τρέφουν οι τρεις φίλοι και συνεργάτες για το μοναδικό τοπίο του νησιού. Ενός κρασιού που έχει ως στόχο να σε κερδίσει στο στόμα, ευχάριστο, ισορροπημένο και ώριμο και να σε ταξιδέψει ξεκάθαρα στον τόπο του, τη Σαντορίνη, με τον χαρακτήρα της αλμύρας και του ιωδίου. Θα σου δώσει όμως και δευτερογενή στοιχεία, κίτρινα φρούτα φρέσκα και αρωματικά, άγουρα και ώριμα και φυσικά ορυκτότητα.

Το ALS κυκλοφορεί στην αγορά στον περιορισμένο αριθμό των 1300 φιαλών και γίνεται αμέσως ανάρπαστο. Πρόκειται άλλωστε για ένα κρασί που κλείνει μέσα του μία άλλη Σαντορίνη, αυτή που θέλουν να κρατούν οι δημιουργοί του, που αντιμετωπίζεται με σεβασμό και δε γίνεται έρμαιο της αλόγιστης τουριστικής ανάπτυξης. Μια Σαντορίνη που ο δεσμός της με την αμπελουργία και την παραγωγή κρασιού χάνεται πίσω στον χρόνο.

Τότε που κάθε σπίτι είχε τη δική του κάναβη και κάθε τρύγος ήταν μία γιορτή. Εδώ είναι άλλωστε ο τόπος του Ασύρτικου, της σημαντικής γηγενούς ποικιλίας που έχει ταξιδέψει σε όλο τον κόσμο. Εδώ δίνονται τα διαπιστευτήρια του extreme terroir. Κι αυτό όμως έχει το κόστος του.

Στα πρακτικά του ζητήματος, στην αμπελουργία και την οινολογία τα ίδια δεδομένα που θεωρούνται πλεονεκτήματα, λειτουργούν και ως μειονεκτήματα. Ο αρχαίος αμπελώνας επισφραγίζει το πόσο έχει προσαρμοστεί μία ποικιλία όπως το Ασύρτικο που είναι τόσο δεμένο με τη γη της Σαντορίνης. Την ίδια στιγμή όμως, λόγω της ηλικίας και του σταδιακού πολλαπλασιασμού του που σημαίνει και νεότερα φυτά, απαιτεί ιδιαίτερη διαχείριση από το κλάδεμα μέχρι τον τρύγο. Άπειρες εργατοώρες από ανθρώπους και όχι μηχανές.

Το κλίμα του νησιού – πολύ ξηρό, ανεμώδες, με υψηλές θερμοκρασίες και λίγες βροχοπτώσεις – δε βοηθάει για να ζητήσεις μεγάλες αποδόσεις, ούτε να προβείς σε πειραματισμούς. Αυτά όμως είναι ζητήματα τεχνικά και πλέον αντιμετωπίζονται χάρη στη μεγάλη τεχνογνωσία που έχει αναπτυχθεί γύρω από το Ασύρτικο.

Αυτό που αποτελεί μόνιμο πρόβλημα για τα αμπέλια στη Σαντορίνη είναι ο τουρισμός. Η ανάπτυξή του αποτέλεσε – και συνεχίζει – σύμμαχο αλλά την ίδια στιγμή, όσο δεν υπάρχει τρόπος να ελεγχθεί η κατάσταση, εξελίσσεται σε ένα μεγάλο εμπόδιο.

Ο Ηλίας Ρουσσάκης, Γεωπόνος απόφοιτος του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών, Οινολόγος και Αμπελουργός των SupAgro Montpellier και ENITA Bordeaux και Σύμβουλος οινοποιητικών μονάδων με κύριο πεδίο δράσης το Αιγαίο, ξεκίνησε να εργάζεται στην αμπελουργία το 2002, και μέσα σε μια εικοσαετία που έζησε και δούλεψε στη Σαντορίνη, η εικόνα που έχει σχηματίσει είναι σαφώς διαφωτιστική.

“Σε αυτή τη φάση, οι αμπελώνες του νησιού απειλούνται συστηματικά και με διάφορους τρόπους από την τουριστική ανάπτυξη. Γιατί η ανάπτυξη απαιτεί ζωτικό χώρο κι αυτός θα διεκδικηθεί σε ένα μικρό ποσοστό από ήδη υπάρχοντα κτίσματα εντός οικισμών, αλλά σε ένα μεγάλο βαθμό, εκτός. Αυτό που έχει γίνει ουσιαστικά στη Σαντορίνη. Η μεγάλη εξάπλωση των οικισμών ανεξέλεγκτα χωρίς σχέδιο και η άναρχη δόμηση. Οποιοσδήποτε, οπουδήποτε, μπορεί να χτίσει ένα κτίσμα κι άρα να καταργήσει την αξία της γης σαν αγροτική, είτε υπακούοντας τη νομοθεσία είτε και όχι πολλές φορές”.

Στη Σαντορίνη ο τουρισμός απειλεί τους αμπελώνες

Τα επίσης ξακουστά προϊόντα του νησιού, η ντομάτα και η φάβα, είναι σχεδόν υπό εξαφάνιση. Ο λόγος που το αμπέλι είναι σε πολύ καλύτερη μοίρα, οφείλεται στην υπεράσπισή του από τα οινοποιεία και στη ζήτηση ως πρώτη ύλη. “Αν ένα οινοποιείο στο νησί δεν έχει Ασύρτικο Σαντορίνης, θα κλείσει, είναι άρρηκτα δεμένο μαζί του. Έτσι, το υπερασπίζονται με διάφορους τρόπους, πληρώνοντας ακριβά, καλλιεργώντας τη γη, προσφέροντας βοήθεια σε παραγωγούς. Παρόλα αυτά δεν έχουν καταφέρει να σταματήσουν τη συνεχή μείωση των στρεμμάτων του νησιού”.

Αναφέρει κάπως χοντρικά ότι τη δεκαετία του ‘70 συζητούσαν για 30 χιλιάδες στρέμματα, στα ‘00s έκαναν λόγο για κάτω από τα 10 χιλιάδες και παρά τη μικρή σταθεροποίηση που ακολούθησε (σήμερα μιλάνε για 9 χιλιάδες), ο αριθμός μειώνεται με μικρό ρυθμό. Και παρά τις νέες φυτεύσεις, το ισοζύγιο είναι αρνητικό.

“Το παιχνίδι το ρυθμίζουν 10-15 μεγάλοι παραγωγοί που έχουν πάνω από 40 στρέμματα. Η υπόσχεση για έναν νέο παραγωγό στη Σαντορίνη που θέλει να ασχοληθεί με την αμπελουργία είναι ότι σίγουρα θα πρέπει να πονέσει, να ματώσει, γιατί η καλλιέργεια είναι εκ των πραγμάτων πάρα πολύ δύσκολη. Μπαίνουμε και σε μία εποχή που η κλιματική κρίση επηρεάζει άμεσα και οι καλές χρονιές του νησιού έχουν μειωθεί αισθητά. Αν τώρα κάποιος συγκρίνει τη δουλειά στο αμπέλι με έναν πιο ελαφρύ τομέα του τουρισμού, έχω την αίσθηση ότι τα χρήματα στο αμπέλι θα είναι λιγότερα. Προσφέρει όμως μεγαλύτερη σταθερότητα στο κομμάτι της εργασίας και αυτό είναι το πλεονέκτημά του. Ο τουρισμός μπορεί ανά πάσα στιγμή και με οποιαδήποτε αφορμή – μία παγκόσμια πληθωριστική κρίση, μία πανδημία – να κάνει μία βουτιά και να “ξεράσει” πάρα πολλές θέσεις εργασίας. Ας μην ξεχνάμε επίσης ότι η η ενασχόληση με τη γη και το αμπέλι στη Σαντορίνη ακουμπάει και συνδέεται άρρηκτα με ένα προϊόν πάρα πολύ υψηλής προστιθέμενης αξίας”.

Στη Σαντορίνη ο τουρισμός απειλεί τους αμπελώνες

Η καθημερινότητα όμως είναι εξαιρετικά δύσκολη. Η ανάπτυξη των κτιρίων που έχουν φτάσει πια να συγγενεύουν με τους αμπελώνες αυξάνουν τη θερμοκρασία, την επεμβατικότητα μέσα στα αμπέλια σε επίπεδο ρύπανσης και όχλησης (όταν για παράδειγμα ανοίγονται νέοι δρόμοι), αλλάζουν τις συνθήκες του ανέμου.

“Υπάρχει ο δήμος που για να εξυπηρετήσει ένα χωριό λογικά σκεπτόμενος μεν αλλά παράνομα πράττοντας δε, μπορεί να δημιουργήσει έναν δρόμο σε μία νύχτα, να βάλει μπουλντόζες χωρίς αδειοδοτήσεις, αλλοιώνοντας τον χαρακτήρα μιας ολόκληρης περιοχής σε αμπελώνα, δίνοντας ταυτόχρονα τη δυνατότητα σε ιδιοκτήτες να θεωρήσουν ότι έχουν βγει πλέον πάνω σε δρόμο και να αλλάξουν έτσι όλους τους όρους δόμησης”.

Εργασίες απαραίτητες για το αμπέλι, όπως το κάψιμο κλαδιών σε επιτρεπόμενη περίοδο ή το θειάφισμα τον Μάιο και τον Ιούνιο, για την υγεία των σταφυλιών, καταλήγουν σε διαμάχες. “Πρέπει να εξηγήσεις στον ξενοδόχο που έχτισε δίπλα στον αμπελώνα γιατί αυτή η εργασία έχει προτεραιότητα. Γιατί έχει προτεραιότητα ο αμπελώνας και όχι ο ξενοδόχος. Απλά καθημερινά πράγματα τα οποία όμως για έναν καλλιεργητή μπορεί να σημαίνουν ότι θα έχει κάθε μέρα να διαπραγματεύεται με την αστυνομία, την πυροσβετική, να χάνει χρόνο, χρήμα, να μη γίνεται σωστά η δουλειά και να φτάσει σε ένα σημείο να πει ‘εντάξει ας το αφήσουμε αυτό το αμπέλι γιατί εδώ θα είμαστε μόνιμα κυνηγημένοι από μία παρέα επιχειρηματιών’. Κι αυτό πάρτο όπως το θέλεις. Καταλαβαίνω και το αρνητικό πρόσημο , αλλά είναι το σημείο που υπάρχει η σύγκρουση συμφερόντων αμπελώνα και τουρισμού κι εκεί πρέπει να παρέμβει κρατικά κάποιος και να πει αυτός έχει προτεραιότητα. Μπορεί να βρεις ακόμα και τουρίστες να τριγυρνούν μέσα στα αμπέλια, τα ευτράπελα είναι άπειρα”.

Υπάρχει ο αντίλογος που θέλει δυνητικά τον τουρίστα να είναι αυτός που θα αγοράσει και θα διαφημίσει το κρασί, αλλά πόσο ξεχειλωμένη είναι πια αυτή η αντίληψη. Ο ίδιος ξέρει ότι ισχύει σε ένα βαθμό αλλά δεν μπορεί να αποτελεί μία μόνιμη δικαιολογία. Δεν μιλάμε γιατί οι τουρίστες είναι αυτοί που μας ταΐζουν. Με απλά λόγια, δε γίνεται όπως λέει, να διαπραγματευόμαστε την κατάσταση σαν να είμαστε στη δεκαετία του 1990. “Το ζήτημα δεν είναι να καταργηθεί ο τουρισμός αλλά να γίνει όλο αυτό βιώσιμο αμφίδρομα. Ο τουρισμός ήταν και είναι σε μεγάλο βαθμό σύμμαχος. Τα οινοποιεία πουλάνε χωρίς μεσάζοντες, σε μικρότερο κόστος”.

Εκτός από το χωροταξικό θέμα, υπάρχει και αυτό των σκουπιδιών, καθώς το να θάβονται αποτελεί μια μόνιμη επιβάρυνση για τον εδαφικό ορίζοντα. “Δεδομένου ότι οι διαχειρίσεις δίνονται σε εργολάβους ιδιότητες, όταν έληγε η σύμβαση σταματούσαν απλά. Έχουμε ζήσει χωματερή με σωρούς ολόκληρους να κατρακυλούν στην Καλντέρα, να καταλήγουν στη θάλασσα και να πέφτουν διάφορα από τον αέρα σε αμπελώνες. Κι αυτές είναι εικόνες που τις παίρνουν μαζί και οι επισκέπτες, πέρα από το αντικειμενικό πρόβλημα”. Ένα τοίχος μιας καινούργιας κατοικίας, ένα ελικόπτερο που προσγειώνεται δίπλα για να φέρει πελάτες, παρκαρισμένα αμάξια είναι συνηθισμένες εικόνες που διακόπτουν βίαια τη ροή του αμπελώνα. Ο Ηλίας Ρουσσάκης παρόλα αυτά αισθάνεται ακόμα ρομαντικός, πρόλαβε άλλωστε τις οινοποιήσεις στις οικιακές κάναβες, οι οποίες λειτουργούσαν παράλληλα με τις επαγγελματικές.

Στη Σαντορίνη ο τουρισμός απειλεί τους αμπελώνες

 

Όταν περπατάει στα αμπέλια, όταν νιώθει την επαφή με το φυσικό περιβάλλον, όταν “συνομιλεί” με τα φυτά. “Όλα αυτά εμπεριέχουν τεράστια δόση ρομαντισμού και σε ένα βαθμό ψυχοθεραπείας διότι γειώνεσαι, πιάνεις το χώμα, μυρίζεις, είναι όλη αυτή η ανάπτυξη των αισθήσεων. Ρομαντισμός υπάρχει και στα σύγχρονα οινοποιεία αλλά εκεί το ζητούμενο είναι η συνέπεια. Ακόμα και όσα δεν ενδιαφέρονται απόλυτα για τη συνέπεια, θέλουν να έχουν ένα χαρακτήρα. Πάντα όμως θα μυρίζεις τον μούστο, πάντα η επαφή με το κρασί εμπεριέχει μία μεγάλη δόση ρομαντισμού, αλλά θέλει και λίγο κόπο για να παραμείνεις ρομαντικός”.

Το ALS διατίθεται για ιδιώτες μέσω του als-wine.com (https://als-wine.com/) και για επαγγελματίες μέσω του MyCava. 

Κείμενο από την Μαρώ Παρασκεούδη (news247.gr )


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Στάση εργασίας και κινητοποίηση των ταξί Αττικής για τις ρυθμίσεις του νέου ΚΟΚ

Έντονη αντίδραση του ΣΑΤΑ στις αλλαγές για τις λεωφορειολωρίδες – Συγκέντρωση στις 17:00

Λειψυδρία στην Ευρώπη: Ο αγροτικός κόσμος σε ασφυξία, τα μέτρα σε αναμονή

Με το 40% των Ευρωπαίων να πλήττεται από έλλειψη νερού, η γεωργία πληρώνει το κόστος – Σχέδια κινήτρων, καθυστερήσεις σε έργα και ανησυχία για τη ρύπανση των υδάτων

Αμοργιανό Φεστιβάλ: Ζωντάνεψε η Πλατεία Καταπόλων με Χορούς και Μουσική (video)

Παραδοσιακοί χοροί από το Λύκειο Ελληνίδων στην πλατεία Καταπόλων και πανηγυρικός εσπερινός στη Λαγκάδα με τη χορωδία “Ορφέας Τρίπολης

Πανευρωπαϊκή διαμαρτυρία κατά του ανεξέλεγκτου τουρισμού στις 15 Ιουνίου

Η Μαγιόρκα αναμένεται να είναι το επίκεντρο των διαδηλώσεων, με 60 ομάδες να προγραμματίζουν μαζικές κινητοποιήσεις.

Ανάφη: Δημιουργείται Οργανισμός Διαχείρισης Τουριστικού Προορισμού (DMMO)

Υπογράφηκε Μνημόνιο Συνεργασίας με το Υπουργείο Τουρισμού – Στόχος η βιώσιμη ανάπτυξη και η στρατηγική ενίσχυση της τουριστικής ταυτότητας του νησιού

Κουφονήσια: Το μυστικό των Μικρών Κυκλάδων (video)

Δύο νησιά, ένας κόσμος ηρεμίας και φυσικής ομορφιάς – Αυθεντικές εμπειρίες σε ένα τοπίο που μοιάζει ανέγγιχτο από τον χρόνο

Κέα: «Sea You There» – Μια παραλία, μια αγκαλιά εθελοντισμού

Με χαμόγελα, παιχνίδι και περιβαλλοντική συνείδηση, μικροί και μεγάλοι καθάρισαν την παραλία Κορησσίας με αγάπη για τη φύση

Μιχάλης Φραγκίσκος: Να συντηρηθούν και να προστατευτούν οι κούροι των Μελάνων εκεί που βρίσκονται

Ένα άρθρο-παρέμβαση για τη σημασία του φυσικού και πολιτιστικού τοπίου της Νάξου και την ανάγκη επί τόπου προστασίας των μνημείων

Ερώτηση στη Βουλή από την Κυριακή Μάλαμα για τη μεταφορά των Κούρων της Νάξου

Η ανεξάρτητη βουλευτής Χαλκιδικής ζητά τεκμηριωμένες απαντήσεις για τη σκοπιμότητα και τους όρους της μετακίνησης των αρχαϊκών μνημείων από το Φλεριό, ενισχύοντας τις ανησυχίες της τοπικής κοινωνίας

Νάξος – Σχολείο Δεύτερης Ευκαιρίας: Εκδήλωση τις 26 Ιουνίου, η γνώση δεν έχει ηλικία

Το ΣΔΕ Νάξου διοργανώνει ενημερωτική ημερίδα στο ΓΕΛ Νάξου με στόχο την ανάδειξη της εκπαίδευσης ενηλίκων και την ευαισθητοποίηση της τοπικής κοινωνίας.

Νάξος: Πυρκαγιά σε ενοικιαζόμενο αυτοκίνητο καθοδόν προς τη Χώρα

Με ψυχραιμία και συνεργασία πολιτών και Πυροσβεστικής αποφεύχθηκε σοβαρό περιστατικό στο δρόμο Γλυνάδου – Χώρας

Νάξος – Αεροδρόμιο: Επιστροφή στη κανονικότητα, αλλά μας έμεινε “αμανάτι” το αεροσκάφος (!!!)

Ένα περιστατικό που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε κρίση, μετατράπηκε σε απόδειξη επαγγελματισμού και ετοιμότητας. Η επόμενη ημέρα βρίσκει το νησί να μετρά την ωριμότητά του ως τουριστικός προορισμός πρώτης γραμμής.

Εκτακτο – Olympic Air: Καθηλωμένο στο διάδρομο το αεροσκάφος λόγω προβλήματος στον κινητήρα

Εκτακτο.. Καθηλώθηκε αεροπλάνο της Olympic Air στον διάδρομο καθότι πήρε φωτιά ο κινητήρας του λίγο μετά την απογείωσή του από το αεροδρόμιο της Νάξου

Νάξος – Κόρωνος: Μια προσφορά από καρδιάς στη μνήμη του Νικόλα Μανωλά

Οι γονείς των μαθητών του Δημοτικού Σχολείου Κορώνου Νάξου ευγνωμονεί την οικογένεια του Νικόλα Μανωλά για μια δωρεά που θα δώσει φωνή στις μαθητικές εκδηλώσεις

Μια ιστορική βραδιά: Οι Κονιτοπουλαίοι επανενώνονται στο Άλσος Βεΐκου

Στις 22 Ιουλίου, η οικογένεια-σύμβολο της νησιώτικης μουσικής ανεβαίνει ξανά στη σκηνή, σε μια γιορτή της παράδοσης και των ριζών μας

Νάξος – “Emerald Azzurra”: Η πολυτέλεια “έδεσε” στο νησί των Κυκλάδων

Με 110 μέτρα μήκος και 50 πολυτελείς καμπίνες, το υπερσύγχρονο "Emerald Azzurra" πραγματοποιεί μία ακόμη επταήμερη κρουαζιέρα στο Αιγαίο και φέρνει τη Νάξο στο χάρτη των VIP προορισμών

Cine Naxos Open: Το καλοκαίρι ξεκινά με… “Επικίνδυνες Αποστολές”

Η θερινή σεζόν στη Νάξο ανοίγει επίσημα την Πέμπτη 5 Ιουνίου με την ταινία περιπέτειας "Mission: Impossible – The Final Reckoning"!

Reddit – Νάξος: Στη δεύτερη θέση των πιο υποτιμημένων νησιών στον κόσμο

Το μεγαλύτερο νησί των Κυκλάδων εντυπωσιάζει τη διεθνή κοινότητα του Reddit με την αυθεντικότητα, την ηρεμία και την φυσική του ομορφιά

Θηρασία: Σημαντική ανακάλυψη (σφραγίδες) που αλλάζει την ιστορία της γραφής στο Αιγαίο

Σφραγίδες 4.500 ετών φέρνουν στο φως ένα άγνωστο κεφάλαιο επικοινωνίας και εμπορίου ανάμεσα σε Κυκλαδικά νησιά – Με προέλευση από τη Νάξο το πήλινο αγγείο

Η 15χρονη Τόνια Κορρέ από τη Νάξο κατακτά τις πίστες των Βαλκανίων!

Με εντυπωσιακές επιδόσεις στο BMU στις Σέρρες, η νεαρή αναβάτρια ανεβαίνει στο βάθρο και στοχεύει σε διεθνείς διακρίσεις.