«Το στοίχημα φέτος είναι να αντέξουμε και να μην καταρρεύσουμε!» … Ο Γιώργος Πίττας σε ένα άρθρο για το καλοκαίρι που βιώνουμε.. Το καλοκαίρι των “ρεκόρ” και της γκρίνιας
Ενώ ο παγκόσμιος τουρισμός, και συνακόλουθα και ο ελληνικός τουρισμός, είχε ύφεση σε σχέση με το 2019, της τάξεως του 20% το 2020 και του 50% το 2021, φέτος, που οι μέχρι τώρα προβλέψεις μιλούν για μια χρονιά ρεκόρ όλων των εποχών στην Ελλάδα, αντί να χαρούμε το γεγονός και να αποδώσουμε τα εύσημα σ’ όσους αγωνίστηκαν και αγωνίζονται ακόμα για να επιτευχθεί αυτός ο άθλος, δηλαδή την Πολιτεία (Υπουργείο Τουρισμού, Ε.Ο.Τ., Μarketing Greece, Περιφέρειες, Δήμοι), τους επαγγελματίες του Τουρισμού (ξενοδόχοι, εστίαση, συναφή επαγγέλματα), αρχίζουμε τις αρνητικές εκτιμήσεις, τους προβληματισμούς και τις απαισιόδοξες προβλέψεις για την επόμενη χρονιά αλλά και για το μέλλον.
Του Γιώργου Πίττα (*)
Χαρακτηριστικός του κλίματος ήταν ο τίτλος της Καθημερινής της Κυριακής 21/8/2022, «Τουρισμός: Μετά τα ρεκόρ, τι;» και σ’ ένα πολυσέλιδο αφιέρωμα παρουσιάστηκαν όλα τα προβλήματα του Ελληνικού Τουρισμού. Το εισαγωγικό άρθρο της εφημερίδας έλεγε τα εξής:
«Ο ελληνικός τουρισμός ξεπέρασε κάθε προσδοκία από τα μέσα Ιουλίου και μετά, σημειώνοντας νέα ρεκόρ αφίξεων από το εξωτερικό, αλλά όπως φαίνεται και εισπράξεων. Παράλληλα, όμως, βρέθηκε αντιμέτωπος και με τα όριά του, καθώς ξεπεράστηκε η φέρουσα ικανότητα πλήθους –νησιωτικών κυρίως– προορισμών, ενώ ένα μεγάλο μέρος των ελληνικών νοικοκυριών εκτοπίστηκε για λόγους τιμών σε εναλλακτικούς προορισμούς, όχι απαραίτητα έτοιμους να υποδεχθούν τον αριθμό επισκεπτών που ακόμα και σήμερα συρρέουν σε αυτούς.
Τα ερωτήματα προκύπτουν αβίαστα: είναι βιώσιμη η φιλοξενία ενός τόσο μεγάλου αριθμού επισκεπτών και με ποιους όρους και προϋποθέσεις; Τι σημαίνει αυτό για τους προορισμούς και τις τοπικές κοινωνίες και τι για τους Έλληνες που αγαπούν να κάνουν τις διακοπές τους στη χώρα τους; Και, εντέλει, ποια είναι η επόμενη μέρα για τον ελληνικό τουρισμό;»
Στο εξαιρετικό αυτό αφιέρωμα, που όντως σε βαθμό εξαντλητικό επισημαίνονται όλα τα προβλήματα του Ελληνικού τουρισμού, όπως η επικίνδυνη γιγάντωσή του σε ορισμένους προορισμούς, το πρόβλημα του Υπερτουρισμού, το ξεπέρασμα της φέρουσας ικανότητας αρκετών νησιωτικών προορισμών με όλες τις συνέπειες που επιφέρει, η δυσκολία των υποδομών (συγκοινωνία, ύδρευση, αποχέτευση) να αντέξουν, η καταπάτηση των δημόσιων χώρων και ειδικά των παραλιών, πουθενά στο άρθρο δεν αναφέρθηκε ο αγώνας που καταβλήθηκε και καταβάλλεται από τους επιχειρηματίες και τους εργαζόμενους στον ιδιωτικό και δημόσιο τομέα προκειμένου να ανταπεξέλθουν στις δύσκολες συνθήκες, και που ως αποτέλεσμα θα έχει σημαντικά οικονομικά οφέλη στο Δημόσιο και στην οικονομία γενικότερα.
Ναι γιατί, πριν από τα προβλήματα της επόμενης μέρας, πρέπει να δώσουμε συγχαρητήρια στα αεροδρόμια, στα λιμάνια, στις αεροπορικές εταιρείες, στα καράβια, στα ξενοδοχεία, στην εστίαση, στις λοιπές υπηρεσίες, στους επιχειρηματίες και στους εργαζόμενους που μας έβγαλαν ασπροπρόσωπους.
Να δώσουμε συγχαρητήρια από την καρδιά μας σ’ όλους αυτούς που συνέβαλλαν στα τοπικά ρεκόρ, αλλά και τελικά στο εθνικό ρεκόρ.
Ας χαρούμε το ρεκόρ μας, ας χαρούμε που η τουριστική ανάπτυξη της χώρας άφησε το αποτύπωμά της και στο τελευταίο χωριό της χώρας, όπου όλοι οι επαγγελματίες είδαν (μετά από δύο χρόνια αναδουλειάς και τόσων προβλημάτων) κάποιες εισπράξεις για να καλύψουν τις υποχρεώσεις τους, τα δάνειά τους. Ας χαρούμε μαζί τους, μην γρουσουζέψουμε και καντεμιάσουμε τη χαρά τους.
Ας τους συγχαρούμε δημόσια και ας τους πούμε λόγια συμπαράστασης.
Γιατί εμείς, ενώ σχολιάζουμε εκ του ασφαλούς, αυτοί έχουν 2-3 μήνες ακόμα δύσκολο αγώνα. Μιλώντας με πολλούς συνεργάτες και φίλους από όλη την Ελλάδα πήρα πολλά μηνύματα αισιοδοξίας, χαράς, ικανοποίησης, αλλά και άγχους αν θα τα καταφέρουν μέχρι το τέλος. Από την Κεφαλονιά, μια δραστήρια επιχειρηματίας του νησιού με σημαντική κοινωνική δράση, αναφερόμενη στα ρεκόρ που φέτος καταρρίπτει το νησί της σε αφίξεις και έσοδα, μού είπε χαρακτηριστικά: «Το στοίχημα φέτος είναι να αντέξουμε και να μην καταρρεύσουμε!».
Kαι εμείς αντί να τους δίνουμε παρηγοριά και ενθάρρυνση, γιατί ο αγώνας συνεχίζεται, μιλάμε για την επόμενη μέρα.
Η χρονιά από την αρχή προμηνύετο ως ιδιαίτερα δύσκολη λόγω της έλλειψης προσωπικού, (ο ΣΕΤΕ είχε εντοπίσει στο ξεκίνημα της σεζόν ένα έλλειμα 50.000 στελεχών στην εστίαση και την ξενοδοχία), και επιδεινώθηκε λίγο αργότερα με τα λειτουργικά κόστη λόγω ενέργειας να εκτοξεύονται στα ύψη.
Ο Ελληνικός τουρισμός με βάση τα μέχρι τώρα δεδομένα πετυχαίνει έναν άθλο.
Τα προβλήματα του Ελληνικού Τουρισμού είναι εντοπισμένα, και είναι πολλά. Χρειάζονται νέα εργαλεία τοπικής τουριστικής ανάπτυξης και δημιουργία οργανισμών διαχείρισης προορισμών, αναλύσεις για την ανάδειξη της πολιτιστικής ταυτότητας κάθε τόπου, της φέρουσας ικανότητας κάθε προορισμού, στρατηγικές επέκτασης της τουριστικής περιόδου και σύνδεσης του Τουρισμού με την γαστρονομία, αναβάθμιση των παρεχόμενων υπηρεσιών, αυθεντικές εμπειρίες, ενσωμάτωση των ψηφιακών νομάδων.
Απαιτείται στρατηγικός σχεδιασμός για τη συνύπαρξη στον ίδιο προορισμό διαφορετικών κατηγοριών πελατείας (αυτούς που αναζητούν την αυθεντικότητα, και αυτούς που ζητούν την χλιδή, αυτούς θέλουν να γνωρίσουν τις αξίες του τόπου και αυτούς που αναζητούν VIP υπηρεσίες, τους απλούς ταξιδευτές, και τους ανήσυχους νέους όλου του κόσμου που αναζητούν διασκέδαση και ξεφαντώματα) και το κυριότερο, μέτρα για την προστασία του περιβάλλοντος (φυσικού, πολιτιστικού, ανθρωπογενούς) και της αλλοίωσης του χαρακτήρα κάθε τόπου (υπερδόμηση, ανεμογεννήτριες σε μικρά νησιά, καταστροφή των περιοχών Νatura κ.τ.λ.)
Τα προβλήματα είναι εδώ, είχαν ξεχαστεί λόγω της κρίσης και της ύφεσης και επανέρχονται λόγω των φετινών επιτυχών αποτελεσμάτων!
Ας κάτσουμε και ας βρούμε λύσεις. Λύσεις που θα λαμβάνουν υπ’ όψιν μια σειρά από δεδομένα, και εμπειρίες από αντίστοιχες διεθνείς περιπτώσεις.
Το κύριο μήνυμά μου όμως, είναι να χαρούμε τα ρεκόρ, να συγχαρούμε τους πρωταγωνιστές και να απομονώσουμε την τοξικότητα και την μιζέρια από τους σχετικούς υπόπτους:
Tους γκρινιάρηδες. Τους αιώνιους ανευχαρίστητους όλων των τόπων και εποχών που ποτέ δεν είπαν: «είμαστε ευχαριστημένοι από τις εισπράξεις μας και τα έσοδά μας». Που γκρινιάζουν για κάποιους πελάτες «που την βγάζουν με μία χωριάτικη», χωρίς να μπορούν να αντιληφθούν ότι οι τουρίστες αυτοί έχουν έρθει από την άκρη του κόσμου, γι’ αυτήν ακριβώς την σαλάτα, και στόχος μας είναι να την προσφέρουμε με τα καλύτερα υλικά που έχουμε.
Τους κομματικούς ζηλωτές που θεωρούν ότι δεν μπορούν οι «άλλοι» να κάνουν καλύτερα ρεκόρ από τα δικά τους, κι αν τα κάνουν, θα είναι σαθρά και ασταθή.
Τους «διαμαρτυρόμενους πολίτες» που διαμαρτύρονται, π.χ. για την καθαριότητα τον Αύγουστο, για τις κάποιες αστοχίες, και δεν αναλογίζονται τους εκατοντάδες τόνους των σκουπιδιών που έχουν ήδη περισυλλεγεί από τους εργαζόμενους των δήμων μέσα στον καύσωνα.
Κάποιους διανοούμενους (όχι ευτυχώς όλους), τους διαρκώς σκεπτόμενους το μέλλον, και απέχοντες πόρρω των αγωνιών των επαγγελματιών και των εργαζομένων.
Κάποιους που αγανακτούν για την ακρίβεια στα νησιά, αλλά δεν καταλαβαίνουν ότι η ακρίβεια για αυτούς είναι και έσοδα για τους νησιώτες. Δεν μπορούν να αντιληφθούν ότι η Μύκονος και η Σαντορίνη, είναι προορισμοί που ξέφυγαν από τα ελληνικά δεδομένα. Είναι όπως ο Γιάννης Αντετοκούμπο που παίζει και πρωταγωνιστεί στο ΝΒΑ και ταυτόχρονα ενισχύει και την εθνική μας.
Ε όπως και να το κάνουμε δεν παίζει ο οποιοσδήποτε στο ΝΒΑ.
Κάποιοι τέλος ανησυχούν για τις καλοκαιρινές διακοπές των Ελλήνων, και είναι φυσικό, όταν κάποιοι προορισμοί γίναν απρόσιτοι και άλλοι ακριβοί. Η Ελλάδα με τα 14.000 χιλιόμετρα ακτογραμμών και πανέμορφες παραλίες απέραντες όπως στην Ήπειρο (Πρέβεζα-Πάργα), Πελοπόννησο, Νησιά Βορ. Αιγαίου (Λήμνο, Χίο, Λέσβο), Δωδεκάνησα, όπου θα δοθούν ευκαιρίες για ανάπτυξη ενός πιο φιλικού τουρισμού. Μην ξεχνάμε ότι οι μισοί Έλληνες έχουν ή δική τους εξοχική κατοικία, ή κατοικία συγγενών ή φίλων που τους αναμένει για το ελληνικό καλοκαίρι. Και σε κάθε περίπτωση ας επανεξεταστεί και το θέμα των μαζικών διακοπών του Αυγούστου, και το σπάσιμό τους σε Ιούλιο και Σεπτέμβριο.
Τελειώνοντας, θέλω να ζητήσω απ’ όλους μας να αναδείξουμε με υπερηφάνεια ένα από τα μεγαλύτερα ατού του Ελληνικού Τουρισμού (μαζί με το κλίμα, τη θάλασσα, τις φυσικές και πολιτιστικές ομορφιές): τον χαρακτήρα του Έλληνα, με την ανοιχτοσύνη του, την εγκαρδιότητά του, την φιλόξενη διάθεσή τους, το φιλότιμό του, τον πατριωτισμό που κινητοποιεί στα δύσκολα, που χάρη σ’ αυτόν την βγάλαμε καθαρή φέτος. Και φυσικά στους νέους και τις νέες εργαζόμενους που σε εξαιρετικά δύσκολες συνθήκες εργασίας και διαβίωσης, με το χαμόγελο στα χείλη υπερέβαλαν εαυτούς και μας βγάλαν ασπροπρόσωπους. Και να τους δώσουμε θερμά και ειλικρινή συγχαρητήρια όπως δώσαμε και στο παλικάρι τον Τεντόγλου και τις παλικαρούδες Ντρισμπιώτη, Στεφανίδου και Τζένγκο. Το έχουν κι αυτοί απόλυτη ανάγκη.
Και μετά τον τερματισμό του Μαραθωνίου να σχεδιάσουμε το μέλλον.
Ο Γιώργος Πίττας είναι συγγραφέας και μετρ της Γαστρονομίας και εμπνευστής του “Ελληνικού πρωινού”
