Προσμονή, ενθουσιασμός και συγκίνηση. Μέλη μιας νεανικής ορχήστρας που θα βρίσκονταν στη σκηνή με ένα ζωντανό θρύλο να τα διευθύνει και με καταξιωμένους ερμηνευτές. Φιλόμουσοι που ταξίδεψαν ακόμα και από την Αθήνα για να ζήσουν αυτήν τη μοναδική συνάντηση. Η νέα χρονιά στη Σύρο μπήκε με δύο αξιομνημόνευτες βραδιές όπου ο Μάρκος Βαμβακάρης πέρασε νοερά τη σκυτάλη στον Σταύρο Ξαρχάκο και αυτός με τη σειρά του στους μαθητές της σχολής «Εν Χορδαίς & Οργάνοις».
Στις 3 και 4 Ιανουαρίου 2025 στο ιστορικό θέατρο «Απόλλων» της Ερμούπολης πραγματοποιήθηκαν δύο sold out συναυλίες στις οποίες μουσικοί ηλικίας από 17 έως 24 ετών βγήκαν μπροστά υπό την καθοδήγηση του μαέστρου, αναβιώνοντας τη μουσική κληρονομιά του νησιού όπου γεννήθηκε ο πατριάρχης του ρεμπέτικου. Σε μια εποχή που η τεχνολογία κυριαρχεί παντού και όλοι –μικροί και μεγάλοι– είναι καθηλωμένοι σε μια οθόνη, εκείνος ενθαρρύνει εμπράκτως τη νέα γενιά και τη δημιουργική ενασχόλησή της με τη μουσική. Τη βοηθάει να εξελίξει το πνεύμα, τις δεξιότητες και το ταλέντο, της δίνει την κατεύθυνση.
Η σχέση του Ξαρχάκου με τη Σύρα και το μουσικό της φυτώριο είναι άλλωστε ιδιαίτερη καθώς υπήρξε ο ιδρυτής του, μαζί με άλλους φωτισμένους ανθρώπους όπως ο Στέλιος Νιώτης αλλά και ομότεχνες προσωπικότητες όπως ο Γιώργος Νταλάρας, ο Νίκος Κυπουργός και ο Μανώλης Μητσιάς. Η ιδέα να γεννηθεί μια σχολή στο νησί η οποία να διαφυλάξει την παρακαταθήκη της λαϊκής, ρεμπέτικης και βυζαντινής μουσικής τού ήρθε κατά τη διάρκεια μιας εκδήλωσης του Μουσικού Ομίλου Σύρου προς τιμήν του, το καλοκαίρι του 2016.
Εκεί συμμετείχε ένα μουσικό σύνολο παιδιών που ονομαζόταν «Το Μυστικό Μπουζούκι». Τότε διαπίστωσε ότι υπήρχε έτοιμη η μαγιά για να ξεκινήσει. Το 2017 έλαβε σάρκα και οστά ένα μη κερδοσκοπικό σωματείο που στεγάστηκε σε ένα διώροφο ανακαινισμένο κτίριο του 1830, στο κέντρο της Ερμούπολης. Χαϊδευτικά πήρε τον τίτλο «Η Μεγάλη του Μάρκου Σχολή». Για διδάσκοντες εμπιστεύτηκε δεξιοτέχνες που μοιράζονταν το όραμά του. Και πράγματι μέσα σε αυτά τα επτά χρόνια έγινε σπουδαία δουλειά τόσο στη μουσική όσο και στα μαθήματα εικαστικών και σχεδίου που εντάχθηκαν στο πρόγραμμα.
Για να ενισχύσει τους σκοπούς της σχολής και να συνεχίζεται απρόσκοπτα το έργο της, ο Σταύρος Ξαρχάκος μπήκε στη βάσανο της διοργάνωσης των δύο συναυλιών στις οποίες θα συμμετείχαν μαθητές και δάσκαλοι πλαισιώνοντας την Ηρώ Σαΐα, τον Ζαχαρία Καρούνη και τον Νεοκλή Νεοφυτίδη. Ηταν ένα στοίχημα για τους «πιτσιρικάδες» που όμως τα πήγαν θαυμάσια.
Οπως είπε πολύ τρυφερά επί σκηνής και ο ίδιος ο μαέστρος μετά τα αποθεωτικά χειροκροτήματα: «Δεν σας κρύβω ότι υπήρχε προβληματισμός για πολλά πράγματα. Ομως όταν έφτασα εδώ και έκανα την πρώτη πρόβα διαπίστωσα κατάπληκτος ότι δεν έχω να κάνω με παιδιά… Είχαν τέτοια μουσική ωριμότητα, τέτοιο καθαρό παίξιμο, τέτοιο ήθος, που πραγματικά με άφησαν έκπληκτο. Είναι τα τρία στοιχεία που πρέπει να έχει κάποιος αν θέλει να λέγεται μουσικός. Αυτά τα παιδιά τα έχουν και τα ευχαριστώ πάρα πολύ. Παιδιά μου –γιατί παιδιά μου είστε– είναι μεγάλη μου τιμή που συνεργάστηκα μαζί σας!».
Το καινούργιο έτος λοιπόν ξεκίνησε με την αίσθηση ότι όσο υπάρχουν θεματοφύλακες της παράδοσης, τόσο μπορεί κανείς να νιώθει αισιόδοξος ότι τα πολύτιμα του παρελθόντος θα περάσουν και στο μέλλον. Ηταν ένα συμβολικό ποδαρικό αισιοδοξίας. Παράλληλα, εντός του Θεάτρου Απόλλων πραγματοποιήθηκε έκθεση παιδικών και εφηβικών ζωγραφικών έργων, από τους μαθητές του Τμήματος Ζωγραφικής της σχολής, με θέμα: «Ο Σταύρος Ξαρχάκος μέσα από τα μάτια των παιδιών».
Με πληροφορίες από τη σελίδα kathimerini.gr (Μαργαρίτα Πουρνάρα)