Μεγάλη Παρασκευή 18 Απριλίου και η καρδιά της παράδοσης χτυπάει στις Μέλανες.. Εκεί όπου τα μέλη του Πολιτιστικού Συλλόγου Κοινότητας Μελάνων Νάξου «Κούρος ο Έλληνας» συμβάλουν με το τρόπο τους σε ένα έθιμο που αδιάκοπα εμφανίζεται. Το έθιμο των «Περιφάνων»…
Κι αποτελεί πόλο έλξης για όλους. Οχι μόνο για τους κατοίκους αλλά και τους επισκέπτες… Τι είναι όμως οι “Περιφάνες”; Λέξη, η οποία προέρχεται από το «Περί» και «Φανός» συμβολίζει τις δάδες που κρατούσαν οι Ρωμαίοι όταν πήγαν να συλλάβουν τον Ιησού Χριστό παράλληλα με τις φωτιές που ήταν αναμμένες κατά τη διάρκεια της αναμονής για την απόφαση του Ιουδαίων Αρχιερέων…
Οπως δε διαβάζουμε στη σελίδα melanesnaxos.gr
Ένα έθιμο, το οποίο πραγματοποιείται κάθε χρόνο τη Μεγάλη Παρασκευή κατά την περιφορά του Επιταφίου, είναι οι Περιφάνες. Σε αυτό το έθιμο, λίγες μέρες πριν τη Μ. Εβδομάδα, οι νέοι του χωριού μαζεύουν ξερές κουτσούρες από αθάνατα και τις στοιβάζουν στην άκρη του δρόμου απ’ όπου θα περάσει ο Επιτάφιος. Επίσης, φτιάχνουν τις ‘περιφάνες‘ οι οποίες είναι πολλά δεμένα μακριά ξερά καλάμια.
Η λέξη προέρχεται από το ‘Περί και Φανός’ καθώς τις κρατάνε αναμμένες κατά τη διάρκεια περιφοράς του Επιταφίου, με σκοπό να υπάρχει ορατότητα για τους πιστούς, περπατώντας πίσω από τον Επιτάφιο στα σκοτεινά δρομάκια του χωριού.
Το βράδυ της Μ. Πέμπτης ή τα ξημερώματα της Μ. Παρασκευής, οι κοπέλες του χωριού μαζεύονται στην εκκλησία για να στολίσουν τον Επιτάφιο, ο οποίος πρέπει να είναι έτοιμος πριν ξεκινήσει η λειτουργία. Ο Επιτάφιος στολίζεται με λουλούδια από τους κήπους, τις αυλές, τα περιβόλια και τα χωράφια του χωριού (με μεγάλη ποικιλία ανάλογα με τη χρονική περίοδο εορτασμού).
Ο στολισμός γίνεται σύμφωνα με τις συμβουλές των πιο ηλικιωμένων γυναικών. Κάθε κοπέλα πρέπει να βάλει ένα λουλούδι στον επιτάφιο για ευλογία.
Μετά τη βραδινή λειτουργία της Μεγάλης Παρασκευής, ακολουθεί η περιφορά του Επιταφίου σε όλο το χωριό. Λίγο πριν περάσει ο επιτάφιος, οι νέοι και οι νέες του χωριού, βάζουν φωτιά στην κορυφή της περιφάνας και την κρατάνε από το πίσω μέρος. Στις περιφάνες συμμετέχουν παιδιά και νέοι όλων των ηλικιών με τα μεγαλύτερα να είναι συντονιστές.
Αφού περάσει ο Επιτάφιος, επιστρέφουν όλοι στην εκκλησία. Εκεί οι κάτοικοι του χωριού κρατούν τον επιτάφιο ψηλά στα χέρια τους καθώς περνάει ο κόσμος από κάτω για ευλογία. Μετά το τέλος της λειτουργίας, οι πιστοί παίρνουν ένα μικρό λουλούδι από τον επιτάφιο για καλή τύχη.
Κείμενο Β. Ανεβλαβή (Αρχαιολόγος), Εμ. Ανεβλαβής (Μουσειολόγος)
){kind=link}