Ενα σπάνιο προπολεμικό ντοκιμαντέρ της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών προβάλλεται στην έκθεση σύγχρονης τέχνης «Αστερισμοί στο χώμα» του οργανισμού ΝΕΟΝ που εδώ και μερικές ημέρες ξεκίνησε στα Κουφονήσια
Στο πρώτο πλάνο του ντοκιμαντέρ «Θριαμβεύοντας στον χρόνο» (Triumph over Time), παραγωγής του 1947, μία γυναίκα με το παιδί της, καθισμένοι σε μουλάρι, ανεβαίνουν ένα λοφάκι, ενώ σε voice over ακούγεται ο αφηγητής που σχολιάζει: «Η Ελλάδα είναι μια χώρα μοναδικής ομορφιάς. Η δύναμή της βρίσκεται στη γη της». Το φιλμ είναι έγχρωμο, γι’ αυτό ωραία λευκά σύννεφα ταξιδεύουν στον γαλανό ουρανό, πάνω από «μεγαλόπρεπα βουνά» και «γαλήνια ψαροχώρια», όπως λέει η φωνή του αφηγητή.
Της Μάρω Βασιλειάδου (εφημερίδα Καθημερινή)
Η ταινία διαρκεί περίπου 40 λεπτά και παρουσιάζει μια μεταπολεμική Ελλάδα φτωχή μεν, αλλά αγέραστη και έτοιμη να συγκινήσει όποιον αρχαιολάτρη ρίξει το βλέμμα του επάνω της. Θα είναι θαυμάσιο να παρακολουθεί κανείς αυτή την ταινία στο Παλιό Δημοτικό Σχολείο που βρίσκεται στο Ανω Κουφονήσι, εκεί όπου στεγάζεται πλέον η Αρχαιολογική Συλλογή του νησιού. Η προβολή εντάσσεται στην έκθεση σύγχρονης τέχνης που διοργανώνει εδώ ο οργανισμός ΝΕΟΝ και επιδιώκει να συνδέσει το αρχαιολογικό παρελθόν της χώρας με τον σύγχρονο πολιτισμό. Το «Θριαμβεύοντας στον χρόνο» υπηρετεί απολύτως αυτόν τον σκοπό, μια και πρόκειται για το πρώτο αρχαιολογικό ντοκιμαντέρ που γυρίστηκε στην Ελλάδα, ένα σημαντικό ιστορικό τεκμήριο με υψηλά στάνταρ κινηματογραφικής παραγωγής. Υπήρξε σύλληψη και γέννημα της Αμερικανικής Σχολής Κλασικών Σπουδών στην Αθήνα, με σκοπό να αποτελέσει ένα μέσο για την προβολή του ανασκαφικού προγράμματός της στην Αρχαία Αγορά της Αθήνας. Τη σκηνοθεσία ανέλαβε ο διαπρεπής Αμερικανοσουηδός αρχαιολόγος Οσκαρ Μπρονίρ, ο οποίος δίδαξε επί χρόνια στη σχολή και διακρίθηκε σε ανασκαφές στη χώρα μας. Η παραγωγή έγινε από τη νομισματολόγο Μάργκαρετ Τόμσον με τη βοήθεια κινηματογραφιστών από τα Fox Studios, ένας από τους ιδρυτές των οποίων υπήρξε ο Ελληνοαμερικανός Σπύρος Π. Σκούρας.
Η ταινία ξεκινά με μια σύντομη επισκόπηση των εντυπωσιακών ελληνικών αρχαιοτήτων. Συνεχίζει με μια διαδρομή στην ύπαιθρο και σκηνές ειδυλλιακές –σήμερα θα τις λέγαμε φολκλορικές– αλλά πολύ ενδιαφέρουσες εθνογραφικά: γυναίκες πλένουν τα ρούχα στο ποτάμι και υφαίνουν σε έναν πρωτόγονο οριζόντιο αργαλειό. Στη συνέχεια, ο φακός στρέφεται στην πόλη και περνούν εικόνες που θα ταίριαζαν σε «Επίκαιρα» και μάλιστα προπαγανδιστικά: οι βασιλείς καταφτάνουν στο κτίριο της Αμερικανικής Σχολής προκειμένου να παραστούν στα πρώτα μεταπολεμικά της εγκαίνια. Ακολουθεί μια ολοκληρωμένη παρουσίαση των δύο σημαντικότερων αρχαιολογικών έργων της σχολής, των ανασκαφών στην Αγορά και την αρχαία Κόρινθο, καθώς η ταινία είναι από τις ελάχιστες στις οποίες οι αρχαιολόγοι έπαιξαν καθοριστικό ρόλο σε όλα τα στάδια της κινηματογράφησης.
Αλλες εικόνες των πόλεων δεν υπάρχουν, ίσως επειδή οι πόλεις της Ελλάδας εκείνη την εποχή ήταν σε κακά χάλια. Είναι εντυπωσιακό ότι στο ντοκιμαντέρ δεν εμφανίζεται πουθενά η κατεστραμμένη χώρα που άφησε πίσω της η υποχώρηση των Γερμανών κατακτητών, εκτός από ένα πλάνο του βομβαρδισμένου ισθμού της Κορίνθου. Αλλωστε την ίδια περίοδο οι μάχες του Εμφυλίου μαίνονταν στην ύπαιθρο, αλλά δεν ήταν μέσα στις προθέσεις των δημιουργών να καταγράψουν αυτές τις τραγικές εικόνες. Οπως χαρακτηριστικά αναφέρεται στο τέλος του φιλμ, ο βασικός του στόχος ήταν να τονώσει το τουριστικό ρεύμα προς την Ελλάδα ώστε ετούτη η «απλή ποιμενική χώρα» να ξαναβρεί τη σταθερότητά της. Ας μην ξεχνάμε ότι την ίδια περίοδο οι ΗΠΑ ενίσχυαν την πολιτική τους θέση στην περιοχή και το σχέδιο Μάρσαλ έμελλε να θρέψει την πεινασμένη χώρα.
