Στοπ σε κρίσιμα έργα του Ταμείου Ανάκαμψης, σε αβεβαιότητα η νησιωτική ανάπτυξη

Μαχαίρι σε δεκάδες έργα του Ταμείου Ανάκαμψης φέρνει η αναθεώρηση του σχεδίου “Ελλάδα 2.0”, με τις επιπτώσεις να γίνονται αισθητές ακόμη και στις πιο απομακρυσμένες γωνιές της χώρας – μεταξύ αυτών και τα νησιά των Κυκλάδων. Η νέα λίστα περιλαμβάνει μαζικές ακυρώσεις και τροποποιήσεις σε έργα που αφορούν κρίσιμους τομείς όπως η υγεία, η ενέργεια, η παιδική φροντίδα, οι υποδομές ύδρευσης και η πολιτική προστασία.

Μεταξύ των σημαντικότερων αλλαγών περιλαμβάνονται:

• Η ακύρωση της αναβάθμισης 156 Κέντρων Υγείας, με άμεσο αντίκτυπο σε Δωδεκάνησα και νησιά του Αιγαίου, όπου η πρωτοβάθμια περίθαλψη είναι ζωτικής σημασίας.

• Η κατάργηση του στόχου για ενεργειακή αναβάθμιση 150 δημοσίων κτηρίων και η μείωση κατά 50% του στόχου για ιδιωτικές επιχειρήσεις.

• Η απένταξη αρδευτικών και υδρευτικών έργων, συνολικού ύψους 900 εκατομμυρίων ευρώ, που θα μπορούσαν να ενισχύσουν σημαντικά την αγροτική παραγωγή και τη διαχείριση νερού στα νησιά.

• Η αναστολή των Περιφερειακών Κέντρων Πολιτικής Προστασίας, που επρόκειτο να ενισχύσουν την ανθεκτικότητα των περιοχών απέναντι σε φυσικές καταστροφές.

Αντίστοιχα, χάνονται 20.000 θέσεις φύλαξης παιδιών, ενώ αναστέλλονται δράσεις για την επαγγελματική αναδοχή ανηλίκων με σοβαρές αναπηρίες. Τα έργα αυτά είχαν έντονο κοινωνικό πρόσημο και θεωρούνταν πυλώνες για τη στήριξη των ευάλωτων ομάδων.

Πλήγμα για τα νησιά

Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί το γεγονός ότι πολλές από τις περικοπές αφορούν νησιωτικές περιοχές, όπου τέτοιου είδους έργα συνιστούν μοναδικές ευκαιρίες για βελτίωση των υποδομών και των κοινωνικών υπηρεσιών. Η απένταξη αυτών των δράσεων σημαίνει ότι δήμοι και κοινότητες θα πρέπει πλέον να αναζητήσουν εναλλακτικές πηγές χρηματοδότησης, σε μια περίοδο μάλιστα όπου οι τοπικοί προϋπολογισμοί είναι ιδιαίτερα σφιχτοί.

Τι παραμένει, τι αλλάζει

Αν και ο συνολικός προϋπολογισμός των 36 δισ. ευρώ παραμένει, η δομή του σχεδίου αλλάζει. Προτεραιότητα δίνεται πλέον σε:

• Το πρόγραμμα «Εξοικονομώ» για ενεργειακή αναβάθμιση κατοικιών.

• Ψηφιακά έργα όπως ο Φάκελος Υγείας.

• Ψηφιακός μετασχηματισμός στον ΟΣΕ και στο Υπουργείο Εργασίας.

Παράλληλα, η κατανομή των δανείων τροποποιείται από 8 σε 9 δόσεις.

Στο μικροσκόπιο η επανένταξη

Οι τοπικές αρχές δηλώνουν προβληματισμένες και αναμένεται να ξεκινήσουν πίεση προς την κεντρική διοίκηση για επανένταξη των πιο κρίσιμων έργων, ιδιαίτερα αυτών που αφορούν απομονωμένες και ευάλωτες περιοχές. Η κατάσταση αυτή αναδεικνύει για ακόμη μία φορά την ανάγκη για ρεαλιστικό σχεδιασμό και ταχεία υλοποίηση, προκειμένου να μη χαθούν πολύτιμες αναπτυξιακές ευκαιρίες.

Η αναθεώρηση του “Ελλάδα 2.0” αποτελεί έναν δύσκολο συμβιβασμό μεταξύ ευρωπαϊκών δεσμεύσεων και εθνικών δυνατοτήτων. Το στοίχημα πλέον είναι να μη χαθούν οι στόχοι, ούτε οι πολίτες από το κάδρο της ανάπτυξης.