Αλλαγή σελίδας στα προγράμματα ενεργειακής αναβάθμισης κατοικιών προαναγγέλλει η κυβέρνηση, δίνοντας προτεραιότητα σε νοικοκυριά με οικονομικές και ενεργειακές ανάγκες. Από το 2026, τα γνωστά προγράμματα τύπου «Εξοικονομώ» εισέρχονται σε νέα φάση με την ενεργό εμπλοκή των παρόχων ηλεκτρικής ενέργειας και τη χρηματοδότηση μέσω του Κοινωνικού Κλιματικού Ταμείου, συνολικού ύψους 4,78 δισ. ευρώ.
Η καινοτομία θα βασίζεται στο μοντέλο ESCO (Energy Service Company), όπου οι πάροχοι αναλαμβάνουν την κάλυψη του κόστους αναβάθμισης και αποπληρώνονται σταδιακά μέσω των λογαριασμών ρεύματος, βάσει της εξοικονομούμενης ενέργειας.
Η στόχευση είναι ξεκάθαρη: να γίνουν προσιτές οι ενεργειακές αναβαθμίσεις ακόμα και στα πιο ευάλωτα νοικοκυριά, που συχνά αδυνατούν να ανταποκριθούν ακόμα και στη μικρή ιδιωτική συμμετοχή που απαιτούν τα υφιστάμενα προγράμματα. Ένα νέο Μητρώο Δικαιούχων Ενεργειακής Στήριξης θα καταγράφει και θα ταξινομεί τους επιλέξιμους πολίτες με κοινωνικά και ενεργειακά κριτήρια (εισόδημα, ΑμεΑ, μονογονεϊκές οικογένειες κ.ά.), ενώ εξετάζεται και η έκδοση “Κάρτας Δικαιούχου”, που θα προσφέρει στοχευμένα οφέλη.
Παράλληλα, το φιλόδοξο πλάνο του υπουργείου προβλέπει αναβαθμίσεις για τουλάχιστον 400.000 κατοικίες μέχρι το 2030, ώστε η χώρα να ανταποκριθεί στις ευρωπαϊκές δεσμεύσεις για περιορισμό των εκπομπών ρύπων από τα κτίρια. Ήδη, την περίοδο 2019-2024 αναβαθμίστηκαν 140.000 κατοικίες, ενώ στο φετινό πρόγραμμα εντάχθηκαν άλλες 54.000, με αυξημένο ποσοστό συμμετοχής ευάλωτων ομάδων.
Ωστόσο, οι καθυστερήσεις στις εκταμιεύσεις και η υπερβολική γραφειοκρατία εξακολουθούν να ταλανίζουν τα προγράμματα, με πολλές εκκρεμότητες ακόμη και από το 2021. Παράλληλα, ανησυχίες εκφράζουν μικρά τεχνικά γραφεία και μηχανικοί, που φοβούνται πως οι νέες διαδικασίες θα αποκλείσουν τους μικρούς παίκτες από την αγορά, ευνοώντας τις μεγάλες εταιρείες ενέργειας και κατασκευών.
Με φόντο ένα γήρας κτιριακό απόθεμα – μόλις το 11% των κατοικιών έχουν χτιστεί μετά το 2000 – η πρόκληση είναι τεράστια. Αν το νέο μοντέλο εφαρμοστεί με διαφάνεια, αξιοκρατία και ταχύτητα, μπορεί να γίνει μοχλός ανάκαμψης για χιλιάδες οικογένειες και την πράσινη μετάβαση της χώρας.
