«Η Παναγιά το πέλαγο κρατούσε στην ποδιά της…» έγραψε ο Οδυσσέας Ελύτης, χαρίζοντας στον αναγνώστη μια εικόνα που χωρά μέσα της το Αιγαίο, τα νησιά και την πίστη. Ο ποιητής του Αιγαίου μίλησε για την Παναγιά όχι μόνο ως Προστάτιδα, αλλά ως Μητέρα του ίδιου του πελάγους και των ανθρώπων του.
Η Παναγιά για τους νησιώτες δεν είναι μόνο η Θεοτόκος· είναι η Παναγιά της Άμμου, η Μυρτιδιώτισσα, η Θαλασσίτρα, η Κατευοδώτρα — τόσα προσωνύμια όσες και οι ιστορίες που έχουν να πουν οι θάλασσες και τα βουνά του Αιγαίου.
Στη Νάξο μόνο, 107 εκκλησίες είναι αφιερωμένες στη Χάρη της. Και τον Δεκαπενταύγουστο, κάθε νησί του Αιγαίου γίνεται ένα απέραντο πανηγύρι, με ήχους, χρώματα και ευωδιές που ενώνονται σε μια γιορτή πίστης και αγαλλίασης.
Παρότι η μέρα τιμά την Κοίμηση της Θεοτόκου, η παράδοση την έχει μετατρέψει σε μέρα χαράς — το «Πάσχα του Καλοκαιριού». Από την 1η έως και τις 15 Αυγούστου, οι παρακλήσεις υψώνονται για να ζητήσουν τη μεσιτεία της Παναγίας, ενώ την παραμονή και την ημέρα της γιορτής, οι πλατείες και οι αυλές των ναών γεμίζουν από κόσμο που επιστρέφει στη γενέθλια γη.
Ιδιαίτερη συγκίνηση προκαλεί το έθιμο του Επιταφίου της Παναγίας. Με καταγωγή από τα Ιεροσόλυμα, προσαρμόστηκε στον εορτασμό της Μητέρας του Χριστού. Δεν είναι πένθιμος όπως της Μεγάλης Παρασκευής· εδώ, ο θρήνος μετατρέπεται σε χαρά, καθώς η Κοίμηση δεν είναι τέλος αλλά «θεία μετάσταση» και αρχή αιώνιας ζωής. (σ.σ. ευχαριστούμε τη Γεωργία Μαργαρίτη για τις φωτογραφίες από τον Ιερό Ναό Παντανάσσης Νάξου)
Η εκκλησιαστική παράδοση θέλει την Παναγία να εκοιμήθη στο σπίτι του Ευαγγελιστή Ιωάννη και να ταφεί στη Γεθσημανή, με τον Υιό της να την υποδέχεται με λόγια αγάπης: «Έλα, ευλογημένη μου Μητέρα, να ξεκουραστείς».
Αιώνες τώρα, οι ύμνοι, οι εικόνες και τα προσωνύμια κρατούν ζωντανή τη σχέση του λαού με τη Θεοτόκο. Κι έτσι, κάθε Δεκαπενταύγουστο, είτε σε μεγάλες πολιτείες είτε σε μικρά νησιά, ο ήχος της καμπάνας θυμίζει πως αυτή η μέρα ανήκει στη Μητέρα που αγκαλιάζει και προστατεύει τους ανθρώπους της — πάντα με το βλέμμα στραμμένο στο φως.
#Παναγία #Δεκαπενταύγουστος #Αιγαίο #Νάξος #ΠάσχαΤουΚαλοκαιριού #Παράδοση #Ελύτης #ΕπιτάφιοςΤηςΠαναγίας
