Η Ελλάδα του τσιμέντου: Τα νησιά πνίγονται στην ανεξέλεγκτη δόμηση

Σε μια χώρα όπου το τουριστικό μοντέλο παραμένει ανεξέλεγκτο, τα ελληνικά νησιά κατακλύζονται από μπετόν. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών (ΕΚΠΑ), η δόμηση σε νησιωτικές και παράκτιες περιοχές έχει εκτιναχθεί τις τελευταίες τέσσερις δεκαετίες, προκαλώντας ανεπανόρθωτες αλλοιώσεις στο φυσικό τοπίο και θέτοντας σε κίνδυνο τη βιωσιμότητα των περιοχών.

Μύκονος +110%, Κέρκυρα +147%, Κως +120%, Άνω Κουφονήσι +73%: τα ποσοστά αύξησης της δομημένης επιφάνειας από το 1985 μιλούν από μόνα τους.

Η Μύκονος έχει ήδη καλύψει το 15,4% της έκτασής της με τσιμέντο, ενώ στο Άνω Κουφονήσι, το άλλοτε παρθένο νησί, το ποσοστό έχει φτάσει το 9%.

Τοπίο αλλοιωμένο και ασφυκτικές υποδομές

Η αύξηση των πισινών, οι καθημερινές διακοπές ρεύματος και νερού, τα βουνά απορριμμάτων και τα κυκλοφοριακά κομφούζια είναι τα καθημερινά συμπτώματα της υπερφόρτωσης. Και όλα αυτά σε περιοχές όπου δεν υπάρχει πολεοδομικός σχεδιασμός, ούτε μέτρα περιορισμού της τουριστικής δόμησης.

Παράλληλα, η αλλοίωση της αυθεντικότητας των νησιών που προσελκύει τους επισκέπτες, αντικαθίσταται από ένα «τουριστικό σκηνικό» χωρίς χαρακτήρα. Αγροί, ξερολιθιές και παλιά μονοπάτια χάνονται κάτω από στρώσεις τσιμέντου.

Το real estate οδηγεί, η Πολιτεία απουσιάζει

Το κράτος, σύμφωνα με τους ερευνητές, δεν έχει απαντήσει σε βασικά ερωτήματα:

• Πού μπαίνει η κόκκινη γραμμή του υπερτουρισμού;

• Ποιο είναι το ανώτατο όριο φέρουσας ικανότητας κάθε νησιού;

• Ποια πολιτική ακολουθείται για τις βραχυχρόνιες μισθώσεις τύπου Airbnb;

Παρά τις δημόσιες διαβουλεύσεις, ούτε το Ειδικό Χωροταξικό Πλαίσιο για τον Τουρισμό έχει θεσπιστεί ούτε έχει προχωρήσει το Περιφερειακό Χωροταξικό Σχέδιο Νοτίου Αιγαίου.

Κλιματική κρίση και υπερδόμηση: Ένα εκρηκτικό μείγμα

Η έρευνα του καθηγητή Κωνσταντίνου Καρτάλη και του ερευνητή Κώστα Φιλιππόπουλου δείχνει ότι η κλιματική αλλαγή επιδεινώνεται ραγδαία στη χώρα μας. Η συχνότητα και η διάρκεια των καυσώνων, η ξηρασία και η μείωση των βροχοπτώσεων έχουν πολλαπλασιαστεί. Παράλληλα, η ανεξέλεγκτη δόμηση προκαλεί απώλεια φυσικών εκτάσεων, ενισχύει την αστική θερμική νησίδα και πολλαπλασιάζει τον κίνδυνο πυρκαγιών.

Και όμως, το μπετόν συνεχίζει να ρέει

Τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2024 δείχνουν ότι η οικοδομική δραστηριότητα αυξάνεται και πάλι:
Στην Κρήτη και τα Ιόνια νησιά καταγράφεται άνοδος 24% και 32% αντίστοιχα στις νέες οικοδομικές άδειες.
Η Λευκάδα ηγείται με 160.000 νέα τετραγωνικά, ενώ η Πάρος ακολουθεί με 95.900.

Το μέλλον χωρίς σχεδιασμό;

Όπως προειδοποιούν οι επιστήμονες του ΕΚΠΑ, χωρίς ουσιαστικό πολεοδομικό και χωροταξικό σχεδιασμό που να λαμβάνει υπόψη την κλιματική κρίση, την φέρουσα ικανότητα και τις κοινωνικοοικονομικές ιδιαιτερότητες κάθε τόπου, η πορεία είναι προδιαγεγραμμένη.

Η τουριστική ανάπτυξη χωρίς όρια, η συρρίκνωση του φυσικού περιβάλλοντος και η έλλειψη θεσμικής απάντησης από την Πολιτεία, απειλούν να μετατρέψουν τα νησιά και τις ακτές σε σκηνικά μιας τουριστικής υπερπαραγωγής χωρίς αύριο.