Επαναπροσδιορίζεται, συνομιλώντας με την ίδια την εικόνα του, έχοντας τη μοναχικότητα στο απλωτό σώμα του, έντιμος, «σιωπηλός» στον πολιτισμικό ρόλο του στην ιστορία της ναυτοσύνης.
Κείμενο: Γιώργος Καρνέζης
Περνούν χιλιάδες άνθρωποι από κοντά του, αλλά ελάχιστοι γνωρίζουν τα χρόνια του, την κοινωνική προσφορά του στο λιμάνι της Νάξου. Η αλλεπαλληλία των κυμάτων και η γεύση της αλμύρας η μόνη του συντροφιά να τον σκεπάζουν τρυφερά σαν χάδι.
Εκεί, λοιπόν, στο σώμα του αρχαϊκού μόλου, παράλληλου με τον σύγχρονο, έδεναν οι πεντηκόντοροι, οι τριήρεις, οι μακραί νήες , οι στρογγύλαι νήες των άξιων Ελλήνων ναυτικών. Αποβιβάζονταν από τα πλοία και έπειτα άρχιζαν να βγάζουν τα μεταφερόμενα εμπορεύματα και αργότερα να παραλαμβάνουν νέα προϊόντα και άλλους ταξιδιώτες προς άλλα νησιά του Αιγαίου ή για να ιδρύσουν την πρώτη αποικία της Σικελίας τον 8ο π. Χ. αιώνα. Άλλοτε πάλι επιβιβάζονταν σε τριήρεις ή στα μακρά πλοία που θα τους οδηγούσαν σε τόπους πολεμικών επιχειρήσεων, απ’ όπου ίσως κάποιοι να μην επέστρεφαν ποτέ.
Τα έργα των αρχαίων Ναξίων, ένα από τα οποία είναι και η σωζόμενη αρχαϊκή προβλήτα και άλλα έργα ελλιμενισμού στη λιμνοθάλασσα της Αλυκής, η αισθητική τους, το επίπεδο γενικά του Πολιτισμού τους αναμφίβολα υπήρχαν ως γίγνεσθαι, ακολουθώντας ιστορικές διαδρομές του παρελθόντος τους, στοιχεία τα οποία αναδεικνύουν την ουσιαστική ολότητα των αξιών, τους κοινωνικούς κανόνες, τον τρόπο ζωής, την ταυτότητά τους.
Αυτή η κοινωνική, πολιτισμική ολότητα εμπνέει με ένα νοηματικό τρόπο, την ευαισθησία και τη φαντασία μας, προτρέποντάς μας να σεβαστούμε το αξιακό οικοδόμημα αιώνων της Νάξου.
Είναι τα σήματα της ψυχής του πολύ μακρινού παρελθόντας του νησιού τα οποία εμπνέουν τον σεβασμό στους ανθρώπους της εποχής μας.
Επομένως, η τοποθέτηση από την Εφορεία Εναλίων Αρχαιοτήτων Κυκλάδων μιας πινακίδας με τα στοιχεία ζωής της αρχαϊκής προβλήτας στο λιμάνι είναι επιβεβλημένη, ώστε να υποδηλώνεται ένα ακόμη σημαντικό σημείο από το ταξίδι της Νάξου μέσα στους αιώνες και την Ιστορία.
