Ότι φτιάχνεις με αγάπη μένει ατόφιο, αναλλοίωτο κι αυτό το ξέρουν πολύ καλά στον φούρνο τω Λαφαζάνηδω.
«Όλα ναι φάδια τση κοιλιάς και το ψωμί στιμόνι, το βλοημένο το κρασί, όλα τ’ αντιστυλώνει» … Απεραθίτικη παροιμία που έχει άμεση σχέση με το ψωμί και τη δύναμη που σου δίνει…
Λένε ότι στ’ Απεράθου βρίσκεται ο καλύτερος φούρνος, όχι μόνο της Νάξου αλλά ολάκερης της Ελλάδας. Υπερβολές; Μπορεί ναι. Οι Απεραθίτες είναι άλλωστε άνθρωποι που δεν μένουν στα λίγα και σίγουρα δεν αρέσκονται σ’ αυτά…
Πριν από τέσσερα χρόνια, στο ΔΙΕΚ Νάξου και στο μάθημα που έχει σχέση με την μαγειρική μπαίνουν δύο γεροδεμένοι άνδρες…. Και με το δικό τους ξεχωριστό στιλ αρχίζουν το μάθημα. Ζωής θα το πουν οι μαθητές αφού ο Γιώργος και Γιάννης Φραγκίσκος (πατέρας και γιος) δείχνουν πως μπορείς να φτιάξεις το καλό ψωμί….
Και η Γαλήνη Μπαρδάνη – μαθήτρια εκείνη τη περίοδο – μας μετέφερε την εικόνα γράφοντας « Παλιά, αλλά όχι και τόσο, ήταν ένας μυλωνάς. Ένας μυλωνάς που έγινε φούρναρης. Σήμερα είναι ένας φούρναρης, που αν τον δεις να ζυμώνει, τον περνάς και για μυλωνά.
Στ’ Απεράθου της Νάξου είναι ένας φούρνος παραδοσιακός, που δουλεύει με ξύλο κι όχι με γκάζι η με ρεύμα.
Που όσο κι αν περνούν τα χρόνια θα δουλεύει όπως παλιά, όπως τότε που το χωριό δεν είχε έναν φούρνο, άλλα η κάθε γειτονιά τον δικό της. Που μαζεύονταν οι γειτόνισσες και φούρνιζαν το ψωμί της βδομάδας.
Όσα χρόνια κι αν περάσουν πάντα η μυρωδιά του ψωμιού θα ‘ναι μια ανάμνηση. Τι κι αν το χαρτί απ’ το σακί που μας έδινε ο Λαφαζανογιάννης να κρατήσουμε το ζεστό ψωμί ,αντικαταστάθηκε μ’ ένα κομμάτι σπάγκο, η ουσία είναι η ίδια.
Το ζεστό ψωμί που βγαίνει από τον φούρνο, φτιαγμένο με μεράκι, παράδοση και αγάπη. Ότι φτιάχνεις με αγάπη μένει ατόφιο, αναλλοίωτο κι αυτό το ξέρουν πολύ καλά στον φούρνο τω Λαφαζάνηδω.
Όταν τώρα το μεράκι και την αγάπη σου μπορείς να την μεταδώσεις σε ανθρώπους που δεν γνωρίζουν από ζύμες και ψωμιά μόνο μπράβο κι ευχαριστώ μπορείς ν’ ακούσεις».
Ε και σήμερα πήραμε το δρόμο για τα’ Απεράθου… Τέσσερα χρόνια μετά…. Μέσα στα έρημα σοκάκια εκεί που είχαμε χαθεί στα πλατιά πέτρινα σκαλιά μύρισε ζυμάρι αγνό και ροδοψημένο.
“Εδώ είναι ο φούρνος του Ραφαζανοϊαννη, με ράμδα.” (σ.σ. το δικό μας αστείο για να μην υπάρχουν παρεξηγήσεις, όταν μιλάω με τον φίλο μου τον …Ντρακομανώλη), μας είπαν. “Τον πολεμά ο υιός κι ο έγγονάς ντου “
Και μέχρι να βρούμε την πόρτα, προβάλλει η Βούλα (σύζυγος του Γιώργη, η καλύτερη φουρνάρισσα όπως λένε τα ΜΜΕ), φορώντας τη μάσκα της και τινάζοντας τα αλεύρια από τα χέρια.
“Εράτε μέσα να κεράσουμε μια ρακή. Σε όποιον δεν οδηγεί, όμως. “
Μπαίνουμε – ένας, ένας – στο φούρνο και έρχεται μία γλυκιά ζαλάδα. Πριν τη ρακή. Τούτο δω το μέρος, ένα μικρό μουσείο τελικά…. Εδώ κι εκεί στους τοίχους, φτυάρες και κόσκινα διαφόρων μεγεθών, παλιές φωτογραφίες και στο βάθος το ζυμωτήριο. Το ψωμί ψήνεται στα ξύλα και το μυστικό; Το προζύμι….
Τα ράφια γεμάτα μοσχομυριστά μπισκότα και βουτήματα. Εάν θέλετε πάντως προσφορά, υπάρχει και σφραγίδα που φέρει την ευλογία του Οικουμενικού Πατριαρχείου. Από τη Πόλη. Πόσες ιστορίες αλήθεια, έχει αυτός ο χώρος να πει…
Όπως έχει σχολιάσει η Ελένη Ελευθερίου «Λί[γ]α απ’τα μελομακάρο//να,.να’ μουν ετού να πάρω!!!!!Γνήσια έχουν υλικά//μα και καρύδια μπόλικα!!!!!!!!Και του χρόνου να τα ξανα//κάμει Ιάννη μου,η μάνα!!!!!!!!!!!»
Από το 1954 , αναλλοίωτος στο χρόνο, υπηρετεί πιστά την παράδοση. Χάρη στον εγγονό πλέον, τον Γιάννη (η 3η γενιά που λέγαμε), υπάρχει και σελίδα στα social media και εκτός των επώνυμων που έχουν περάσει από το φούρνο (από την Μπαρμπαρήγου έως τον ξάδελφο Γιάννη Φραγκίσκο, τον ηθοποιό καλέ) βρίσκεις και μία παλιά φωτογραφία που οριοθετεί τις πρώτες ημέρες του φούρνου … Στις 16 Μαϊου 1954 η ημερομηνία και η λεζάντα «Ο Λαφαζανοϊαννης με το Φυσαλη»
“Τον εθυμάμαι τον πάππο να παίζει με ένα σπιρτόκουτο, να το πετά στον αέρα και να μαζεύει για τον εαυτό ντου πόντους, ανάλογα με την πλευρά που θα ‘πεφτε χάμω. “μου είπε κάποιος.
Πήραμε ένα λαχταριστό χωριάτικο καρβέλι για το καλό, η Βούλα (αχ αυτή η πανδημία, χάσαμε το χαμόγελό της λόγω της μάσκας) μας κέρασε γλυκίσματα, μας έδωσε και γούρια (σ.σ. έργο της ξαδέλφης της Πόπης Φραγκίσκου) ήπιαμε την ρακή (σ.σ. μία εντάξει;…) και πήραμε το δρόμο του γυρισμού αφήνοντας να ξεθωριάσει στον αέρα η μυρωδιά από τη μαγιά και το αλεύρι του Λαφαζανοϊαννη.
Σ.σ. Περισσότερες πληροφορίες στη σελίδα φούρνος Απεράθου στα social media
