«Καλύτερα ένα άθλιο τέλος, παρά μια αθλιότητα χωρίς τέλος».. λέει ο Μαρξ και ο Αλέξανδρος Αρβανιτάς μας ταξιδεύει στη Λατινική Αμερική και την Βολιβία που πληρώνει το λάθος της να πει “όχι” στους Αμερικανούς.. Από τον Μοράλες στην Ανιες και τα χαμόγελα των Αμερικανών
Η Λατινική Αμερική, επί πολλές δεκαετίες, βρισκόταν -αλλά και εξακολουθεί να βρίσκεται- κάτω από τον άμεσο, πλήρη, ασφυκτικό έλεγχο των ΗΠΑ. Οι τελευταίες θεωρούν όλες αυτές τις χώρες κάτι σαν τσιφλίκι τους. Λίγες δεκαετίες πέρασαν από τις χούντες που έστησαν στην πολύπαθη ήπειρο. Τι να θυμηθεί και να… θαυμάσει κανείς. Χαρακτηριστικότερο παράδειγμα ήταν η Χιλή του Σαλβαντόρ Αλιέντε. Επειδή οι εποχές άλλαξαν, οι μέθοδοι εκσυγχρονίστηκαν.
Του Αλέξανδρου Αρβανιτά
Οι ΗΠΑ δεν επιχειρούν απροκάλυπτα ανατροπή κυβερνήσεων. Το σχεδιάζουν μακροχρόνια, έξυπνα και μεθοδικά. Εν αρχή ην ο κοινοβουλευτισμός. Βοηθάμε τα δικά μας παιδιά να καθαρίσουν τους αντιπάλους τους με τη μέθοδο των εκλογών. Έτσι, στηρίχτηκαν οι ηγέτες της Χιλής, της Αργεντινής, της Βραζιλίας. Σχετικά με την τελευταία, μικρή σημασία έχει αν ο νέος πρόεδρος είναι θιασώτης της Ακροδεξιάς. Αρκεί στον λίγο χρόνο που κυβερνάει, ο… νόμος και η τάξη «συνετίζουν» καθημερινά τους απείθαρχους. Θα μου πείτε πως με επικεφαλής αυτόν τον τραγικό κύριο, επί μέρες καιγόταν ο Αμαζόνιος. Ε, και; Σε λίγο διάστημα τα καμένα θα αποτελέσουν μια ασφαλή, σίγουρη και κερδοφόρα μπίζνα. Και οι γνωστές εταιρίες, αμερικανικών και ευρωπαϊκών συμφερόντων, θα ανοίξουν το δρόμο για την… ανάπτυξη. Για τη Χιλή, δεν έχουμε να προσθέσουμε κάτι άλλο. Τα γεγονότα βρίσκονται σε εξέλιξη και μιλάνε από μόνα τους.
Σε περίπτωση που το χαρτί των εκλογών δεν πιάνει, τότε επιστρατεύονται άλλα μέσα. Απλά, σίγουρα, δοκιμασμένα. Η οικονομία της χώρας στραγγαλίζεται και, ω του θαύματος, βγαίνει ο κόσμος στους δρόμους. Κατά… σύμπτωση, οι φίλα προσκείμενοι στις ΗΠΑ βρίσκονται στα χαρακώματα και τα αιτήματά τους είναι μεταρρυθμίσεις. Όπου μεταρρυθμίσεις, μιλάμε για τις γνωστές επιπλέον παραχωρήσεις στους μεγάλους πολυεθνικούς κολοσσούς. Αυτή η συνταγή δοκιμάζεται πολλά χρόνια. Βενεζουέλα και Βολιβία την έζησαν στο πετσί τους. Τώρα, αν δεν προκύψει με αυτό το μέσο η… παραίτηση των κακών κυβερνήσεων, τότε υπάρχει άσος στο μανίκι: λέγεται στρατός και όταν χρειαστεί είναι εκεί. Στη Βενεζουέλα, οι στρατιωτικές δυνάμεις έμειναν πιστές στον εκλεγμένο πρόεδρο, Νικολάς Μαδούρο. Στη Βολιβία, όμως, συνέβη ό,τι και στη Χιλή του Σαλβαντόρ Αλιέντε το 1973. Πραξικόπημα και ανατροπή της εκλεγμένης κυβέρνησης της χώρας. Εννοείται ότι πρωτοστάτησαν η Ακροδεξιά με τις φασιστικές συμμορίες και τους ελεύθερους σκοπευτές, με την αγαστή συνεργασία της Αστυνομίας και του στρατού.
Λίγα λόγια για τα γεγονότα
Μία από τις γνωστές ρήσεις του Καρλ Μαρξ αναφέρει το εξής: «Καλύτερα ένα άθλιο τέλος, παρά μια αθλιότητα χωρίς τέλος». Τα πάντα ξεκίνησαν από την ανταρσία της Αστυνομίας, Παρασκευή 8 Νοεμβρίου. Αυτή ήταν η επίσημη αφορμή. Αρχίζοντας από τα ΜΑΤ της Κοτσαμπάμπα, η ανταρσία εξαπλώθηκε στην πλειονότητα των τμημάτων της χώρας. Οι αστυνομικές δυνάμεις αρνήθηκαν να υπακούσουν στις εντολές της εκλεγμένης κυβέρνησης της χώρας. Τη σκυτάλη αμέσως μετά πήρε ο στρατός, ο οποίος δήλωσε ότι δεν ήταν διατεθειμένος να βγει στους δρόμους να υπερασπίσει τη νόμιμη κυβέρνηση! Η κυβέρνηση είχε χάσει, πλέον, τον έλεγχο Αστυνομίας και στρατού.
Τι απέμεινε; Η κοινωνία και οι εργατικές μάζες. Οι ανθρακωρύχοι, οι οποίοι έφτασαν στην πρωτεύουσα για να αντιταχθούν στο πραξικόπημα, δέχτηκαν βροχή από σφαίρες φασιστικών ομάδων και ελεύθερων σκοπευτών. Τα πάντα είχαν δρομολογηθεί. Προηγουμένως, όμως, ο OAS (Οργανισμός Αμερικανικών Κρατών), ο μακρύς βραχίονας των ΗΠΑ στην ήπειρο, έσπευσε να αμφισβητήσει την εγκυρότητα των εκλογών του προηγούμενου μήνα, στις οποίες ο Μοράλες επικράτησε με 47% της αντιπολίτευσης, πεσμένο, όμως, ποσοστό, αν αναλογιστεί κανείς ότι το 2104 επικράτησε με 63%. Ο Μοράλες δέχτηκε την επανάληψη των εκλογών, με διεθνείς παρατηρητές, ωστόσο, ο ηγέτης της Κεντροδεξιάς, Κάρλος Μέσα, δεν αποδεχόταν επ’ ουδενί την παραμονή του Μοράλες στην κυβέρνηση! Στηριζόμενος στα ένοπλα φασιστικά τμήματα, την Αστυνομία και το στρατό, απαίτησε την παραίτηση του προέδρου και τη μη συμμετοχή του στη νέα εκλογική αναμέτρηση! Όταν ο αρχηγός των Ενόπλων Δυνάμεων, στρατηγός, Γουίλιαμς Κάλιμαν, κάλεσε τον πρόεδρο να παραιτηθεί, ο κύβος είχε ριφθεί. Ο πρόεδρος κατέφυγε στην Κοτσαμπάμπα και με τον αντιπρόεδρό του, Άλβαρο Γκαρσία, υπέβαλαν την παραίτησή τους και κατέφυγαν στο Μεξικό, το οποίο τους προσέφερε πολιτικό άσυλο.
Η πολιτική Μοράλες
Τι έκανε -ή πιο σωστά τι δεν έκανε- ο πρόεδρος της Βολιβίας. Όπως όλοι οι σοσιαλιστές -για να είμαστε σωστότεροι, οι σοσιαλδημοκράτες- σε Ευρώπη και Αμερική έκαναν και, δυστυχώς, εξακολουθούν να κάνουν τα ίδια πράγματα. Αντιλαμβάνονται το κράτος ως έναν ουδέτερο ταξικά θεσμό και η πολιτική τους κινείται στην κατεύθυνση να ικανοποιήσουν και την ολιγαρχία και τη μισθωτή πλειοψηφία. Δεν εφευρέθηκε ούτε πρόκειται να εφευρεθεί ο ηγέτης που θα πετύχει αυτό: να τετραγωνίσει τον κύκλο. Το κράτος παραμένει πεδίο διαφορετικών ταξικών συμφερόντων, αντιπαραθέσεων και συγκρούσεων. Ξανά, το παράδειγμα της Χιλής και η πτώση του Αλιέντε αποδεικνύουν τα παραπάνω. Θυμόμαστε ποιος ανέτρεψε στη Χιλή τον νόμιμο πρόεδρο; Ο στρατηγός Αγκούστο Πινοσέτ. Τι θέση κατείχε; Αρχηγός του στρατού. Ο Μοράλες, λοιπόν, χειρίστηκε την κατάσταση εντελώς ερασιτεχνικά, αποδεικνύοντας ότι η Ιστορία δεν του δίδαξε πράγματα, ώστε να εξάγει τα σωστά συμπεράσματα.
- Αποδέχτηκε τον OAS ως μεσολαβητή στη… διαπραγμάτευση με την αντιπολίτευση. Ένα όργανο το οποίο ξεκάθαρα υποστηρίζει τα συμφέροντα των Αμερικανών.
- Η κυβέρνηση υποστήριξε για χρόνια γραφειοκράτες ηγέτες σωματείων και Τοπικής Αυτοδιοίκησης, περιορίζοντας τη μαχητικότητα της εργατικής τάξης.
- Φοβήθηκε τη ριζοσπαστικοποίηση των μαζών και επιχείρησε διαπραγματεύσεις με τη Δεξιά και Ακροδεξιά αντιπολίτευση. Αντί να απευθύνει ανοικτό κάλεσμα σε εργαζόμενους, αγρότες και ιθαγενείς -εκεί που είχε μεγάλη κοινωνική υποστήριξη- προτίμησε να λειτουργήσει φοβικά και στο τέλος να παραδώσει την κυβερνητική εξουσία.
Ο βολιβιανός λαός έδωσε απίστευτες μάχες κατά το παρελθόν. Το 2001 είχαμε τον πόλεμο για το νερό στην Κοτσαμπάμπα και το 2003 τον πόλεμο για το αέριο. Προσπάθειες για πραξικόπημα είχαμε το 2007 και το 2008. Αυτά δεν πέτυχαν λόγω της κοινωνικής αντίστασης και συμμετοχής των μαζών στην υπεράσπιση της νόμιμης κυβέρνησής τους. Ο τέως πρόεδρος, ωστόσο, έκανε απίστευτες παραχωρήσεις στους καπιταλιστές. Ενδεικτικά αναφέρουμε την παραχώρηση άδειας εξόρυξης λιθίου σε μια γερμανική πολυεθνική εταιρία. Η σύμβαση έδινε τη δυνατότητα στην ACI Systems να αναλάβει, όμως, για 70 χρόνια την εκμετάλλευση -το σωστότερο είναι να μιλάμε για παράδοση- φυσικών πόρων της χώρας. Αντίστοιχες συμβάσεις στην υπόλοιπη Λατινική Αμερική φτάνουν το πολύ 30 χρόνια. Είναι αλήθεια ότι ο Έβο Μοράλες επιχείρησε να συμβιβάσει τα ασυμβίβαστα. Ωστόσο, το πιο αντιδραστικό τμήμα της βολιβιανής αστικής τάξης, το οποίο δραστηριοποιείται κυρίως στην αγροτική βιομηχανία, απαίτησε και πέτυχε τον αποκλεισμό του από τις επερχόμενες εκλογές.
Ήδη, η κεντροδεξιά πολιτικός και αντιπρόεδρος της Γερουσίας, Τζανίνε Άνιες, αυτοανακηρύχτηκε πρόεδρος της χώρας. Ξέρετε ποιος έσπευσε τάχιστα να την αναγνωρίσει; Αμφιβάλλατε ότι η κυβέρνηση Τραμπ θα ήταν η πρώτη; Η Ε.Ε. τι έκανε; Όπως πάντα η μπάλα στην εξέδρα. Ναι μεν, αλλά… Η επικεφαλής της διπλωματίας της, Φεντερίκα Μογκερίνι, δήλωσε: «Θα ήθελα να εκφράσω σαφώς την επιθυμία μας όλα τα κόμματα (;) της χώρας να οδηγήσουν τη Βολιβία, με ειρήνη και ηρεμία, σε νέες αξιόπιστες εκλογές, οι οποίες θα επιτρέψουν στο λαό να εκφράσει τη βούλησή του». Τι να σχολιάσεις; Ήδη, οι Κούβα, Νικαράγουα, Βενεζουέλα καταδίκασαν το πραξικόπημα. Αλλά ποιος νοιάζεται για τη γνώμη τους; Σημασία έχουν οι απόψεις των διεθνών οργανισμών. Αλλά τι να λέμε. Γνωστά πράγματα, σχετικά με το ποια πολιτική εξυπηρετούν και επίσης ποια θέση θα πάρουν… Πόσο πολύ μοιάζει η περίπτωση της Χιλής του ’73 με αυτήν της Βολιβίας τού σήμερα. Ο Καρλ Μαρξ, στο μνημειώδες έργο του «Ο Λουδοβίκο Φόιερμπαχ και το τέλος της γερμανικής φιλοσοφίας», αναφέρει: «Η Ιστορία επαναλαμβάνεται δύο φόρες: την πρώτη ως τραγωδία και τη δεύτερη ως φάρσα». Το θέμα είναι ότι στο τέλος την πληρώνουν οι λαοί με ανυπολόγιστες, δυστυχώς, συνέπειες.
Με φωτογραφίες από το Associated Press.
