Ο Πρόεδρος της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν προχώρησε σε κίνηση χωρίς ψυχολογία καθότι ανακοίνωσε ότι η Τουρκία αποχωρεί από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, την πρώτη διεθνή συνθήκη που όριζε νομικά δεσμευτικούς κανόνες σε περίπου τριάντα χώρες για να αντιμετωπιστεί η βία βάση του φύλου.
Χιλιάδες άνθρωποι διαδήλωσαν το Σαββατο 20 Μαρτίου στην Τουρκία, ζητώντας από τον πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν να αναθεωρήσει την απόφασή του και να μην αποσύρει τη χώρα από τη διεθνή σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την καταπολέμηση της βίας σε βάρος των γυναικών, μια ενέργεια που ήδη επικρίνεται στην Ευρώπη.
«Ακύρωσε την απόφασή σου, εφάρμοσε τη συνθήκη», φώναζαν οι χιλιάδες γυναίκες και άνδρες που είχαν συγκεντρωθεί στο Καντίκιοϊ, στην Κωνσταντινούπολη. Οι διαδηλωτές κρατούσαν φωτογραφίες δολοφονημένων γυναικών και πλακάτ, όπου είχαν γράψει συνθήματα όπως «Οι γυναίκες θα κερδίσουν αυτόν τον πόλεμο».
«Βαρέθηκα αυτό το πατριαρχικό κράτος. Βαρέθηκα να μην αισθάνομαι ασφαλής. Φτάνει πια», είπε στο Γαλλικό Πρακτορείο η Μπανού, μία από τις διαδηλώτριες, ενώ πολλοί καλλιτέχνες, διανοούμενοι και ακαδημαϊκοί, με αναρτήσεις τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, καταδίκασαν την απόφαση Ερντογάν, σημειώνοντας την ειρωνία να αποχωρεί η χώρα τους από μία σύμβαση που φέρει το όνομα «Κωνσταντινούπολη»…
Άλλες συγκεντρώσεις, μικρότερες σε μέγεθος, έγιναν στην Άγκυρα και τη Σμύρνη, σύμφωνα με τουρκικά μέσα ενημέρωσης.
Με το διάταγμα που δημοσιοποιήθηκε κατά τη διάρκεια της νύχτας της Παρασκευής, ο Ερντογάν ανακοίνωσε ότι η Τουρκία αποχωρεί από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, την πρώτη διεθνή συνθήκη που όριζε νομικά δεσμευτικούς κανόνες σε περίπου τριάντα χώρες για να αντιμετωπιστεί η βία βάση του φύλου.
Συντηρητικές και ισλαμικές οργανώσεις ζητούσαν από τον Ερντογάν να αποσυρθεί η Τουρκία από τη Σύμβαση, υποστηρίζοντας ότι βλάπτει τις «παραδοσιακές» οικογενειακές αξίες, γιατί προάγει την ισότητα των φύλων και «ευνοεί» την κοινότητα ΛΟΑΤΚΙ, απαγορεύοντας τις διακρίσεις λόγω σεξουαλικού προσανατολισμού.
Και όλα αυτά, σε μία χώρα όπου η ενδοοικογενειακή βία και οι δολοφονίες γυναικών παραμένουν ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα, ενώ σύμφωνα με την οργάνωση «We Will Stop Femicide», μόνο το 2020 δολοφονήθηκαν τουλάχιστον 300 γυναίκες στην Τουρκία.
Πυρ ομαδόν από την αντιπολίτευση και γυναικείες οργανώσεις
Η απόφαση του Ερντογάν επικρίθηκε και στο εσωτερικό της Τουρκίας από τους πολιτικούς αντιπάλους του. «Το να ανακοινώνεις μέσα στη νύχτα ότι αποσύρεσαι από τη Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης, ενώ μαθαίνουμε καθημερινά ότι διαπράττονται νέες βιαιοπραγίες σε βάρος γυναικών, είναι θλιβερό», είπε ο δήμαρχος της Κωνσταντινούπολης, Εκρέμ Ιμάμογλου.
Το Ρεπουμπλικανικό Λαϊκό Κόμμα (CHP) επέκρινε έντονα την απόφαση, με την αντιπρόεδρό του, Γκιεκτσέ Γκιοκτσάν, την αρμόδια για τα ανθρώπινα δικαιώματα, να καταγγέλλει μέσω Twitter ότι η εγκατάλειψη της Σύμβασης σημαίνει ότι «αφήνονται οι γυναίκες να δολοφονούνται».
Αξιοσημείωτο είναι ότι η συντηρητική γυναικεία οργάνωση KADEM, που πρόσκειται στην κυβέρνηση – μέλος της, μάλιστα, είναι και μία από τις κόρες του Ερντογάν – εξέφρασε επίσης τη δυσαρέσκειά της, σημειώνοντας ότι η Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης «έπαιξε σημαντικό ρόλο στον αγώνα κατά της βίας».
Απέναντι στη χιονοστιβάδα επικρίσεων, η κυβέρνηση προσπάθησε να εμφανιστεί καθησυχαστική. «Οι θεσμοί και οι δυνάμεις ασφαλείας θα συνεχίσουν να αγωνίζονται κατά της ενδοοικογενειακής βίας και της βίας εναντίον των γυναικών», διαβεβαίωσε ο υπουργός Εσωτερικών, Σουλεϊμάν Σοϊλού.
Διεθνείς αντιδράσεις
Η απόφασή του Τούρκου προέδρου, που ελήφθη μολονότι οι γυναικοκτονίες αυξάνονται την τελευταία δεκαετία, προκάλεσε την οργή οργανώσεων για τα δικαιώματα των γυναικών, αλλά και επικρίσεις από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Το Συμβούλιο της Ευρώπης, μέλος του οποίου είναι η Τουρκία, χαρακτήρισε «συντριπτική» την είδηση αυτή, προσθέτοντας ότι «διακυβεύεται η προστασία των γυναικών».
«Ιδού το πραγματικό πρόσωπο της τουρκικής κυβέρνησης: Πλήρης περιφρόνηση του Κράτους Δικαίου και πλήρης υποχώρηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων», έγραψε στο Twitter ο εισηγητής του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την Τουρκία, Νάτσο Σάντσεθ Αμόρ.
«Λάθος σήμα» προς την Ευρώπη, αλλά κυρίως προς τις γυναίκες στην Τουρκία, χαρακτηρίζει το γερμανικό Υπουργείο Εξωτερικών την έξοδο της Τουρκίας από την Σύμβαση της Κωνσταντινούπολης για την καταπολέμηση της βίας κατά των γυναικών.
«Ο Πρόεδρος Ερντογάν παρουσίασε μόλις πριν από λίγες εβδομάδες ένα σχέδιο δράσης για τα ανθρώπινα δικαιώματα, το οποίο ασχολείται και με την καταπολέμηση της ενδοοικογενειακής βίας και της βίας κατά των γυναικών. Η καταγγελία μιας σημαντικής σύμβασης του Συμβουλίου της Ευρώπης γι’ αυτό το θέμα θέτει το ερώτημα, πόσο σοβαρά εννοεί η Τουρκία τους στόχους που εξαγγέλθηκαν στο σχέδιο δράσης. Είναι σαφές: Ούτε πολιτιστικές, θρησκευτικές ή άλλου είδους εθνικές παραδόσεις μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως πρόσχημα, προκειμένου να αγνοηθεί η βία κατά των γυναικών», αναφέρει εκπρόσωπος του γερμανικού Υπουργείου Εξωτερικών, σε δήλωσή της.
