Από τη Δευτέρα 24 Μαρτίου, ξεκίνησε στη Σουηδία η διαμαρτυρία των καταναλωτών, οι οποίοι για όλη την εβδομάδα δεν θα πραγματοποιήσουν αγορές στα σούπερ μάρκετ ως ένδειξη διαμαρτυρίας κατά των αυξήσεων στις τιμές των τροφίμων. Όπως αναφέρει η βρετανική εφημερίδα Guardian, η πρωτοβουλία έγινε viral μέσω αναρτήσεων στα social media, όπως Facebook, Instagram και TikTok, και εξελίχθηκε σε εθνικό θέμα, το οποίο αναμένεται να επηρεάσει την πολιτική.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις της κυβερνητικής υπηρεσίας Statistics Sweden, το ετήσιο κόστος για τις αγορές μιας οικογένειας στη Σουηδία από τον Ιανουάριο του 2022 έχει φτάσει τις 30.000 κορώνες (περίπου 2.763 ευρώ).
Η διαμαρτυρία κατά των μεγάλων σούπερ μάρκετ
Οι προβλέψεις βασίζονται στο παράδειγμα του καφέ σε σκόνη, του οποίου η τιμή ενδέχεται σύντομα να φτάσει το συμβολικό όριο των 100 κορώνων (9,21 ευρώ). Οι καταναλωτές που συμμετέχουν σε αυτή τη μορφή διαμαρτυρίας θεωρούν ότι η αύξηση των τιμών δεν οφείλεται μόνο στις διακυμάνσεις των αγορών, που επηρεάζονται από γεωπολιτικές εντάσεις και εμπορικούς πολέμους, αλλά και σε μια μορφή ολιγοπωλίου στον τομέα, όπου ο ανταγωνισμός είναι περιορισμένος, επιτρέποντας στις μεγάλες αλυσίδες σούπερ μάρκετ και στις εταιρείες παραγωγής και διανομής να αποκομίζουν μεγαλύτερα κέρδη εις βάρος των καταναλωτών.
Από την άλλη πλευρά, οι αλυσίδες σούπερ μάρκετ επανειλημμένα έχουν δηλώσει ότι δεν έχουν σημαντική επιρροή στις τιμές, υποστηρίζοντας ότι η αύξηση οφείλεται στην άνοδο των τιμών των πρώτων υλών, λόγω των περιβαλλοντικών και κλιματικών ζημιών που πλήττουν τις συγκομιδές.
Τα προϊόντα με τις μεγαλύτερες αυξήσεις
Οι Σουηδοί καταναλωτές, όμως, δεν πείστηκαν και συνεχίζουν την «Εβδομάδα του Μποϊκοτάζ 12», που αφορά στην 12η εβδομάδα του έτους, αποφασίζοντας να μην κάνουν αγορές στα μεγάλα σούπερ μάρκετ. Είναι ακόμη νωρίς για να διαπιστωθεί η ακριβής επίδραση της διαμαρτυρίας στην αγορά. Ωστόσο, η κίνηση αυτή δεν είναι η πρώτη στην Ευρώπη, καθώς παρόμοιες διαμαρτυρίες έχουν πραγματοποιηθεί τις τελευταίες εβδομάδες στη Βουλγαρία – όπου παρατηρήθηκε μείωση του τζίρου κατά 30% -, στην Κροατία, τη Βοσνία-Ερζεγοβίνη, το Μαυροβούνιο και τη Σερβία.
Το προϊόν που παρουσίασε τη μεγαλύτερη αύξηση στη Σουηδία είναι η σοκολάτα. Η πλατφόρμα σύγκρισης τιμών Matpriskollen ανέφερε ότι από τον Φεβρουάριο η τιμή της σοκολάτας αυξήθηκε κατά 9,2%, ενώ για το διάστημα από 1η Μαρτίου 2024 έως 1η Μαρτίου 2025, η αύξηση αναμένεται να φτάσει το 24,9%. Επίσης, μέσα σε ένα μήνα, τα λίπη μαγειρικής (όπως το βούτυρο και το λάδι) αυξήθηκαν κατά 7,2%, τα τυριά κατά 6,4%, ενώ το γάλα και το ψωμί αυξήθηκαν κατά 5,4%.
Η πολιτική αντίδραση
Η διαμαρτυρία των καταναλωτών απευθύνεται και στην πολιτική, ζητώντας την παρέμβαση για τη δημιουργία μεγαλύτερου ανταγωνισμού στην αγορά και την αποτροπή της συνεχούς αύξησης των τιμών. Παρά την έλλειψη υποστήριξης στην πρωτοβουλία, ο υπουργός Αγροτικής Πολιτικής, Peter Kullgren, αναγνώρισε το βάρος της κατάστασης για τις πιο ευάλωτες οικονομικά οικογένειες.
Ο υπουργός Οικονομικών, Elisabeth Svantesson, δήλωσε ότι ο πληθωρισμός έχει μειωθεί από το 2022, όταν η κυβέρνηση ανέλαβε και ο πληθωρισμός ήταν περίπου 10%, αλλά οι τιμές των τροφίμων παραμένουν πολύ υψηλές. Τον Φεβρουάριο του 2025, ο πληθωρισμός ήταν στο 1,3%, αυξημένος σε σχέση με το 0,6% του προηγούμενου μήνα. Παράλληλα, η κυβέρνηση παρουσίασε μια νέα στρατηγική για τον τομέα των τροφίμων, η οποία περιλαμβάνει μέτρα για την αύξηση της εγχώριας παραγωγής στη Σουηδία. Μια πρωτοβουλία που θα μπορούσε να ενισχύσει τον ανταγωνισμό και να περιορίσει τις επιπτώσεις από τις αυξήσεις τιμών λόγω διεθνών παραμέτρων.
