Η ανακοίνωση των δύο νέων θαλάσσιων πάρκων από την ελληνική κυβέρνηση – στο Ιόνιο και στις Νότιες Κυκλάδες – σηματοδοτεί όχι μόνο μια σημαντική πρωτοβουλία περιβαλλοντικής προστασίας, αλλά και μια σαφή πολιτική δήλωση κυριαρχίας απέναντι σε συνεχιζόμενες τουρκικές αμφισβητήσεις.
Το θαλάσσιο πάρκο των Νοτίων Κυκλάδων περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τις νησίδες Κίναρο, Λέβιθα, Μαύρα και Γλάρο, που αν και ανήκουν διοικητικά στα Δωδεκάνησα, έχουν ενταχθεί στο δίκτυο NATURA 2000 μέσω της Αμοργού. Οι περιοχές αυτές, ωστόσο, περιλαμβάνονται στις λεγόμενες «γκρίζες ζώνες» που αμφισβητεί η Τουρκία.
Η κίνηση της Αθήνας δεν ήταν τυχαία: η συμπερίληψη των περιοχών αυτών στο πάρκο αποτελεί έμπρακτη άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων, στέλνοντας μήνυμα ότι η Ελλάδα δεν αποδέχεται καμία τουρκική διεκδίκηση ή ερμηνεία της Διακήρυξης των Αθηνών περί αποχής από μονομερείς ενέργειες.
Η απάντηση της Τουρκίας ήταν άμεση: με ανακοίνωση του Υπουργείου Εξωτερικών και αναπαραγωγή από το πρακτορείο Anadolu, κάνει λόγο για ενέργεια που «δεν έχει νομικό αποτέλεσμα» και προειδοποιεί πως δεν θα γίνει ανεκτή οποιαδήποτε ελληνική “de facto αλλαγή” στο καθεστώς περιοχών του Αιγαίου.
Παράλληλα, η Άγκυρα προαναγγέλλει δικά της θαλάσσια πάρκα, χωρίς να αποκλείει το ενδεχόμενο να συμπεριλάβει σε αυτά περιοχές ή βραχονησίδες που θεωρεί αμφισβητούμενες, αυξάνοντας την ένταση στο Αιγαίο.
Το ελληνικό ΥΠΕΞ απάντησε τονίζοντας:
-
ότι το νομικό καθεστώς στο Αιγαίο είναι ξεκάθαρο και αδιαμφισβήτητο,
-
ότι τα θαλάσσια πάρκα δημιουργούνται με καθαρά περιβαλλοντικά κριτήρια,
-
και ότι η άσκηση κυριαρχικών δικαιωμάτων δεν τίθεται σε διαπραγμάτευση.
Η υπόθεση λειτουργεί ως δοκιμασία για τον ελληνοτουρκικό διάλογο που εγκαινιάστηκε με τη Διακήρυξη της Αθήνας τον Δεκέμβριο του 2023, καθώς οι επόμενες κινήσεις και των δύο πλευρών θα δείξουν αν προχωρούν σε προσέγγιση ή περαιτέρω απομάκρυνση.
Σημείο εστίασης:
Η συμπερίληψη των Κινάρου, Λεβίθων και Μαύρων στο θαλάσσιο πάρκο αναβαθμίζει τη γεωπολιτική τους σημασία και θέτει από τώρα το πλαίσιο για μια μελλοντική διαπραγμάτευση ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας, ανατολικά του 25ου μεσημβρινού – σημείο-κλειδί στις τουρκικές διεκδικήσεις.
