Η Νάξος, με το πλούσιο φυσικό και πολιτιστικό της τοπίο, μετατράπηκε πρόσφατα σε ανοιχτό πεδίο πανεπιστημιακής έρευνας και βιωματικής μάθησης, φιλοξενώντας δύο ευρωπαϊκά εκπαιδευτικά προγράμματα στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Civis.
Με τη σφραγίδα του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, φοιτητές και καθηγητές από εννέα ευρωπαϊκές χώρες βρέθηκαν στο νησί τον περασμένο Φεβρουάριο και Μάρτιο, συμμετέχοντας σε ένα δυναμικό μείγμα θεωρίας, έρευνας πεδίου και πολιτισμικής ανταλλαγής.
Τα προγράμματα “Understanding Earth” και “Climate Change Imprint on a Tectonically Active Landscape” εστίασαν σε κρίσιμα ζητήματα όπως η κλιματική αλλαγή, η σεισμικότητα, η παράκτια διάβρωση και η γεωλογική εξέλιξη, με επιτόπιες επισκέψεις στην Αλυκή Αεροδρομίου, στα Σμυριδορυχεία και στο Γεωλογικό Μουσείο Απειράνθου.
Υπό την επιστημονική καθοδήγηση της Καθηγήτριας Νίκης Ευελπίδου, η Νάξος έγινε για ακόμη μια φορά τόπος συνάντησης της επιστήμης, του πολιτισμού και της αυθεντικής νησιωτικής φιλοξενίας, αναδεικνύοντας τη σημασία του νησιωτικού χώρου στην πανεπιστημιακή εκπαίδευση και την περιβαλλοντική ευαισθητοποίηση.
Ακολουθεί το σχετικό δελτίο ενημέρωσης με τίτλο
“Εκπαίδευση, Επιστήμη και Πολιτισμική Ανταλλαγή σε Ένα Αξέχαστο Ταξίδι: Δύο Ευρωπαϊκά Εκπαιδευτικά Προγράμματα στη Νάξο, υπό την αιγίδα του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Civis
Στα πλαίσια του Ευρωπαϊκού Πανεπιστημίου Civis – μια συμμαχία 11 κορυφαίων Πανεπιστημίων της Ευρώπης – διοργανώθηκαν επιτυχώς, από το Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, δύο εντατικά εκπαιδευτικά προγράμματα (Blended Intensive Programs) στο νησί της Νάξου. Η συμμαχία Civis συγκεντρώνει μια κοινότητα με περισσότερους από 470.000 φοιτητές και 58.000 μέλη προσωπικού.
Το ΕΚΠΑ είναι μέλος αυτής της συνεργασίας από το 2019 και έκτοτε υπάρχει μία συνέχεια/συνέπεια στη συμμετοχή διαφόρων Σχολών/Τμημάτων του Πανεπιστημίου, που οργανώνουν και υλοποιούν με επιτυχία BIPs, σε διάφορα μέρη της Ευρώπης. Ακολουθούν οι τίτλοι των προγραμμάτων που έλαβαν χώρα στη Νάξο τον περασμένο Φεβρουάριο και Μάρτιο, αντίστοιχα:
-
Understanding Earth
-
Climate Change Imprint on a Tectonically Active Landscape
Αλυκή Αεροδρομίου – Νησί Μαντώ
Ξεδιπλώντας τη γεωλογική ιστορία της περιοχής και κατανοώντας την εξέλιξη της παράκτιας ζώνης σε ένα ευαίσθητο περιβάλλον.
Τα προγράμματα αυτά αποτέλεσαν ένα δυναμικό συνδυασμό θεωρητικής κατάρτισης, επιτόπιας έρευνας πεδίου και πολιτισμικής ανταλλαγής, εστιάζοντας σε ζητήματα γεωλογίας, τεκτονικής, γεωμορφολογίας και της επίδρασης του κλίματος και της ανθρώπινης δραστηριότητας στο φυσικό περιβάλλον και τη διαμόρφωση του τοπίου. Φοιτητές και καθηγητές από ευρωπαϊκά πανεπιστήμια συνεργάστηκαν σε διαλέξεις, εκπαιδευτικές επισκέψεις και βιωματικές δραστηριότητες σε περιοχές της Νάξου και των Κουφονησίων, εμβαθύνοντας στη γνώση του γεωδυναμικού χαρακτήρα της περιοχής. Πιο συγκεκριμένα, ερευνήθηκαν και αναλύθηκαν θέματα που αφορούν:
-
Τους δείκτες της κλιματικής αλλαγής
-
Την ηφαιστειακή δραστηριότητα και τους σεισμούς
-
Την ιζηματολογία
-
Τον γεωλογικό χρόνο
-
Τη διάβρωση του εδάφους
-
Τις παράκτιες διεργασίες και την παράκτια εξέλιξη
-
Τις προοπτικές των λιμνοθαλασσών κ.α.
Σμυριδορυχεία Νάξου,
ένα σιωπηλό τοπίο που αφηγείται ένα σπουδαίο κεφάλαιο της ιστορίας του νησιού.
Γεωλογικό Μουσείο Απειράνθου – ένας μικρός θησαυρός γνώσης και φυσικής ομορφιάς.
Στις προθήκες του φιλοξενούνται πάνω από 2.500 σπάνια πετρώματα, ενώ σε κάθε μας επίσκεψη ο κ. Νικόλαος Νανούρης μάς υποδέχτηκε με υπομονή και γνήσια φιλοξενία, κάνοντας την εμπειρία ακόμα πιο πολύτιμη.
Τη διοργάνωση της δια ζώσης εκπαίδευσης και των εργασιών πεδίου στη Νάξο, είχε υπό την εποπτεία της η Καθηγήτρια του Τμήματος Γεωλογίας και Γεωπεριβάλλοντος, του Εθνικού και Καποδιστριακού Πανεπιστημίου Αθηνών, κα Νίκη Ευελπίδου, η οποία ήταν και η επιστημονική υπεύθυνη τους ενός εκ των δύο προγραμμάτων. Στις δράσεις συμμετείχαν συνολικά 70 φοιτητές και καθηγητές, από την Ελλάδα, τη Σουηδία, την Ιταλία, την Ρουμανία, τη Γαλλία, το Βέλγιο, την Αυστρία, τη Γερμανία και την Ισπανία.
Η Λιμνοδεξαμενή Αριοβέσα
με τους εντυπωσιακούς μπλε σχιστόλιθους.
Το Σπήλαιο Ζα – ένα φυσικό αρχείο της γεωλογικής ιστορίας της Νάξου.
Η διαμόρφωσή του, όπως και του γύρω τοπίου, είναι αποτέλεσμα πολλών παραγόντων με κυρίαρχο τη διάλυση των πετρωμάτων. Οι ρηγματώσεις, τα απότομα πρανή και οι πηγές μαρτυρούν τη συνεχή δράση των φυσικών δυνάμεων στον χρόνο.
Έχοντας πλέον ολοκληρώσει τα προγράμματα και κάνοντας την ανασκόπησή μας, θα θέλαμε να εκφράσουμε τις θερμές μας ευχαριστίες στους τοπικούς φορείς της Νάξου που στάθηκαν αρωγοί σε αυτήν την προσπάθεια, υποστηρίζοντας ενεργά τόσο την οργάνωση όσο και τη φιλοξενία των συμμετεχόντων. Η συμβολή τους υπήρξε καθοριστική για την επιτυχία των προγραμμάτων και ανέδειξε τη Νάξο, με τον πλέον δυναμικό τρόπο, ως ιδανικό τόπο εκπαιδευτικών γεωλογικών δράσεων.
Λατομεία Μαρμάρου Καρποντίνη
Η εμπεριστατωμένη ξενάγηση από τον κ. Καρποντίνη μάς προσφέρει μια μοναδική ματιά στην ιστορία και την τέχνη που κρύβονται πίσω από το πολύτιμο μάρμαρο της περιοχής.
Φάρμα Κάγκανη,
η απόλυτη εναρμόνιση με τον παραδοσιακό νησιώτικο τρόπο ζωής.
Ιδιαίτερες ευχαριστίες απευθύνονται:
-
Στον Μανώλη Λυκουρόπουλο, για την αδιάκοπη στήριξή του σε κάθε στάδιο της διοργάνωσης.
-
Στη Σοφία Καγκάνη, για τη διακριτική αλλά ουσιώδη συμβολή της σε ποικίλα πεδία της οργάνωσης.
-
Στον Αντιδήμαρχο κ. Βαγγέλη Κατσαρά, για την πρόθυμη στήριξη και τη ζεστή υποδοχή και φιλοξενία.
-
Στους επαγγελματίες οδηγούς των λεωφορείων που ανέλαβαν τις μετακινήσεις μας, για την υπομονή και την ευγένειά τους.
-
Στον καπετάνιο Πράσινο, για το αξέχαστο ταξίδι προς τα Κουφονήσια.
-
Στη Μαρία και τον Γιάννη Καγκάνη, για την αυθεντική ναξιώτικη φιλοξενία και για τις γνήσιες τοπικές γεύσεις που μας προσέφεραν.
-
Στον Αναργύρο Βασιλάκη, για την υποδοχή και την παρουσίαση της πολιτιστικής κληρονομιάς του Φιλωτίου.
-
Στον Νικόλαο Νανούρη, Πρόεδρο της Κοινότητας Απειράνθου, για την εγκάρδια ξενάγηση και τη θερμή φιλοξενία του.
-
Στον Γιάννη Καρποντίνη, ιδιοκτήτη των ομώνυμων λατομείων, για την μοναδική εκπαιδευτική εμπειρία στην καρδιά του λατομείου.
-
Στον Μηνά Κουφόπουλο, για την ξενάγηση στον αρχαιολογικό χώρο των Υρίων. Η μετάδοση της ιστορίας και του πνεύματος του ιερού αυτού χώρου, ήταν μοναδική.
-
Τέλος, στην Γιάννα Πράσινου, για την πολύτιμη υποστήριξη που παρείχε σε μελή της ομάδας με κινητικές δυσκολίες, κατά την επίσκεψή μας στα Κουφονήσια.
Χόχλακας – ένα σταυροδρόμι στη γεωλογική ιστορία της Νάξου.
Μαθαίνοντας να “διαβάζουμε” το τοπίο μέσα από τα ίχνη της τεκτονικής.
Ρήγματα και γεωλογικές δομές δεν είναι απλώς σημάδια στο έδαφος — είναι οι αφανείς δυνάμεις που διαμόρφωσαν το ανάγλυφο και καθορίζουν την εξέλιξη των γεωλογικών φαινομένων στο νησί.
Η Νάξος και τα Κουφονήσια αναδείχθηκαν ως τόποι έμπνευσης και γνώσης, αφήνοντας ανεξίτηλες εντυπώσεις στους συμμετέχοντες. Η συνεργασία μεταξύ τοπικής κοινωνίας και ακαδημαϊκής κοινότητας αποδεικνύει πως η σύνδεση επιστήμης, πολιτισμού και φιλοξενίας μπορεί να προσφέρει εμπειρίες μοναδικές και ουσιαστικές.
Η περιήγηση στα Κουφονήσια με τον καπετάνιο Πράσινο — από μόνη της μια εμπειρία ζωής.
Με τη βαθιά γνώση του τόπου, την ηρεμία του τιμονιού και το χιούμορ του, ο καπετάν Πράσινος δεν είναι απλώς εξαιρετικός καπετάνιος· είναι ζωντανό κομμάτι της ιστορίας και της θαλάσσιας παράδοσης της περιοχής.
Αλυκό – ένα τοπίο ευαίσθητο, μοναδικό και τρωτό.
Συζητήσαμε για τη δημιουργία και τη διατήρηση αυτών των παράκτιων μορφών, εκεί όπου η φύση διαμορφώνει και η διάβρωση απειλεί. Οι παραλίες δεν είναι δεδομένες· είναι διαρκώς υπό διαμόρφωση και ανάγκη προστασίας.
Αποχαιρετιστήρια ομαδική φωτογραφία στο ξενοδοχείο Princess of Naxos, όπου απολαύσαμε το μοναδικό τρόπο φιλοξενίας του κου Βαγγέλη Κατσαρά.
Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο CIVIS:
www.civis.eu
