Αντίο Κούνα, καλώς ήρθες ευρώ…. Το 2022 έφυγε με Κούνα για την Κροατία και το 2023 ήρθε με ευρώ… Καλό ή κακό; Θα δείξει.
Η ουσία είναι ότι με δύο ορόσημα, την υιοθέτηση του ευρώ και την ένταξη στον χώρο Σένγκεν, υποδέχθηκε τον νέο χρόνο η Κροατία, που έγινε μέλος της Ευρωπαϊκής Ένωσης πριν από περίπου μια δεκαετία.
Τα μεσάνυχτα του Σαββάτου (τοπική ώρα· στη 01:00 ώρα Ελλάδας), η Κροατία αποχαιρέτισε το νόμισμά της, το κούνα, για να γίνει το 20ό μέλος της Ευρωζώνης. Έγινε επίσης το 27ο κράτος το οποίο εντάσσεται στον χώρο Σένγκεν, την αχανή ζώνη όπου πάνω από 400 εκατομμύρια άνθρωποι μπορούν να κυκλοφορούν ελεύθερα, χωρίς να υποβάλλονται σε ελέγχους στα εσωτερικά σύνορα.
Η Κροατία, που εντάχθηκε στην Ε.Ε. τον Ιούλιο του 2013, κήρυξε την ανεξαρτησία της από τη Γιουγκοσλαβία το 1991, ενώ η σύγκρουση που ακολούθησε (1991-95) προκάλεσε περίπου 20.000 νεκρούς. Οι Κροάτες αξιωματούχοι υπογραμμίζουν τακτικά τα οφέλη που θα έχουν οι 3,9 εκατομμύρια κάτοικοι της χώρας από την ένταξή της στην Ευρωζώνη και τον χώρο Σένγκεν.
Για τους ειδικούς, η υιοθέτηση του ευρώ θα συμβάλει στην προστασία της κροατικής οικονομίας, μίας από τις πιο αδύναμες της Ε.Ε., μπροστά στον ραγδαία αυξανόμενο πληθωρισμό, τη σοβαρή ενεργειακή κρίση και τη γεωπολιτική ανασφάλεια μετά την έναρξη του πολέμου στην Ουκρανία.
Η πρόεδρος της ΕΚΤ Κριστίν Λαγκάρντ έχει χαρακτηρίσει την προσχώρηση της Κροατίας «ψήφο εμπιστοσύνης στην Ευρωζώνη», ενώ έχει προβλέψει πως η χώρα θα ωφεληθεί από την «ασπίδα του ευρώ».
Από την πλευρά τους οι Κροάτες έχουν ανάμικτα συναισθήματα: χαίρονται για την άρση των ελέγχων στα σύνορα, όμως η αλλαγή νομίσματος προκαλεί δυσπιστία. Τις τελευταίες ημέρες πολίτες κάνουν ουρά έξω από τα αυτόματα μηχανήματα ανάληψης των τραπεζών, καθώς φοβούνται ότι θα υπάρχουν προβλήματα ρευστότητας μετά το τέλος της μεταβατικής περιόδου. Ο διοικητής της Κεντρικής Τράπεζας έκανε τη πρώτη συμβολικά ανάληψη ευρώ από αυτόματο μηχάνημα στο Ζάγκρεμπ.
Πολλοί Κροάτες ανησυχούν ότι η υιοθέτηση του ευρώ θα προκαλέσει άνοδο τιμών, κυρίως καθώς οι εταιρείες θα στρογγυλοποιήσουν προς τα πάνω τις τιμές μετά την αλλαγή νομίσματος.
Για να διευκολυνθεί η προσαρμογή των πολιτών στη χρήση του ευρώ, από την 1η Ιανουαρίου, η διπλή κυκλοφορία του νομίσματος κούνα και του ευρώ της Κροατίας θα διαρκέσει δύο εβδομάδες.
Μετά τις 12:00 τα μεσάνυχτα της 14ης Ιανουαρίου, θα χρησιμοποιούνται μόνο ευρώ. Ωστόσο, οι τράπεζες και τα ταχυδρομεία θα συνεχίσουν να μετατρέπουν κούνα σε ευρώ καθ’ όλη τη διάρκεια του 2023.
Να σημειώσουμε ότι η ισοτιμία Κούνα – Ευρώ έκλεισε στο 0.13 ευρώ για ένα κούνα.
«Κλαμπ ελίτ»
Όμως ο Μάρκο Πάβιτς, εργαζόμενος σε τουριστικό γραφείο, εκτίμησε ότι «η Κροατία εντάσσεται σε ένα κλαμπ ελίτ». Ωστόσο «τίποτα δεν αλλάζει από την 1η Ιανουαρίου, ούτως ή άλλως όλα τα υπολογίζαμε σε ευρώ εδώ και δύο δεκαετίες», πρόσθεσε ο Νέβεν Μπάνιτς, άλλος εργαζόμενος.
Περίπου το 80% των τραπεζικών καταθέσεων είναι ήδη σε ευρώ στην Κροατία, καθώς οι βασικοί εταίροι της χώρας ανήκουν στην ευρωζώνη, και ο τουρισμός, που συμβάλει σε ποσοστό 20% στο ΑΕΠ της χώρας, τροφοδοτείται από Ευρωπαίους.
Αρχικά, η αλλαγή από το κούνα στο ευρώ εκτιμάται ότι θα προστατεύσει την κροατική οικονομία από τον υψηλό πληθωρισμό που έφτασε εφέτος στο 13,5%, έναντι 10% στην ευρωζώνη. Οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης που είναι μέλη της ΕΕ αλλά όχι της ευρωζώνης, όπως η Πολωνία ή η Ουγγαρία, έχουν αποδειχθεί ακόμη πιο ευάλωτες στον αυξανόμενο πληθωρισμό.
Τα μεσάνυκτα ο Κροάτης υπουργός Εσωτερικών Νταβόρ Μποζινόβιτς και η υπουργός Δημόσιας Διοίκησης της Σλοβενίας Σάνια Αγιάνοβιτς Χόβνικ παρέστησαν σε σύντομη τελετή στα σύνορα μεταξύ των δύο χωρών, στη διάρκεια της οποίας απομακρύνθηκαν μπάρες από τα σύνορα. «Σήμερα το βράδυ γιορτάζουμε το νέο έτος, τη νέα Ευρώπη με την Κροατία στη ζώνη Σένγκεν», δήλωσε ο Μποζινόβιτς, χαρακτηρίζοντας το γεγονός «τελική επιβεβαίωση της ευρωπαϊκής μας ταυτότητας». Ο Κροάτης υπουργός Εξωτερικών Γκόρνταν Γκρλιτς- Ράντμαν παρέστη σε αντίστοιχη τελετή σε συνοριακό φυλάκιο στη μεθόριο με την Ουγγαρία.
Προσδοκίες για ώθηση στον τουρισμό
Η Κροατία δέχθηκε φέτος τέσσερις φορές περισσότερους τουρίστες από όσους κατοίκους έχει και η ένταξή της στη ζώνη Σένγκεν αναμένεται να δώσει περαιτέρω ώθηση στον κλάδο. Οι μεγάλες ουρές αναμονής στα σύνορα της χώρας με τους γείτονές της της Ε.Ε. θα αποτελούν παρελθόν. Με το καλημέρα θα κλείσουν 73 μεθοριακά φυλάκια. Στα αεροδρόμια η αλλαγή θα γίνει στις 26 Μαρτίου για τεχνικούς λόγους.
Παράλληλα η κατάσταση στα σύνορα της Κροατίας με τους γείτονές της που δεν ανήκουν στην Ε.Ε. – τη Βοσνία, το Μαυροβούνιο και τη Σερβία — δεν θα αλλάξει.
Ωστόσο η αντιμετώπιση της παράτυπης μετανάστευσης θα παραμείνει μια μεγάλη πρόκληση για τη χώρα. Από τοτε που εντάχθηκε στην Ε.Ε. η Κροατία ανέλαβε το καθήκον να προστατεύει τα εξωτερικά, χερσαία σύνορα του μπλοκ, μήκους περισσότερων από 1.350 χιλιομέτρων. Η χώρα βρίσκεται στη λεγόμενη οδό των δυτικών Βαλκανίων την οποία ακολουθούν οι μετανάστες για να εισέλθουν στην Ε.Ε., αλλά και λαθρέμποροι όπλων, ναρκωτικών και διακινητές ανθρώπων.
Μετά την άρση των περιορισμών που είχαν υιοθετηθεί λόγω της πανδημίας η Κροατία κατέγραψε 30.000 παράτυπους μετανάστες τους δέκα πρώτους μήνες του 2022, αύξηση 1505 σε σχέση με την ίδια περίοδο την προηγούμενη χρονιά.
Με πληροφορίες από ΑΠΕ-ΜΠΕ, AFP
