Ατμόσφαιρα Βυζαντινής Αυτοκρατορίας με σύγχρονες εγκαταστάσεις και ανέσεις απολάμβαναν οι πελάτες σπα στην Κωνσταντινούπολη, το οποίο λειτουργούσε σε χώρο με ιστορική δεξαμενή 1.500 ετών, δίπλα από την Αγία Σοφία. Η αποκάλυψή του σόκαρε την κοινωνία της Κωνσταντινούπολης, καθώς το σπα στεγάζεται σε υπόγειο του ξενοδοχείου Hilton.
Όπως έγινε γνωστό από δημοσιεύματα σε τουρκικά μέσα ενημέρωσης, το υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού υπέβαλε μήνυση κατά της επιχείρησης Navitas Spa Sarnıç το 2023, μετά από καταγγελίες.
Τελικά, τώρα, μετά τις αντιδράσεις, ο τοπικός δήμος της περιφέρειας Φατίχ σφράγισε την επιχείρηση, καθώς η λειτουργία του σε αυτό το χώρο εγείρει σοβαρές ανησυχίες για τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς.
Η έρευνα του δήμου Φατίχ αποκάλυψε ότι η αρχαία στέρνα, που βρίσκεται στη γειτονιά Cankurtaran, είχε μετατραπεί σε μια σύγχρονη εγκατάσταση σπα χωρίς την κατάλληλη άδεια. Οι μη εξουσιοδοτημένες τροποποιήσεις περιελάμβαναν μια προσθήκη γυαλιού στην είσοδο, μια πισίνα βάθους 120 εκατοστών σε στυλ τζακούζι και αρκετές αίθουσες μασάζ, σάουνες και χαμάμ που χτίστηκαν εντός της ιστορικής δομής.
Το σπα διαφήμιζε τις υπηρεσίες του ως μοναδική εμπειρία, καθώς συνδύαζε την αρχαία αρχιτεκτονική με τη σύγχρονη πολυτέλεια και πρόσφερε θεραπείες, όπως σουηδικά μασάζ και αρωματοθεραπεία μέχρι θεραπεία με ζεστές πέτρες και εξειδικευμένα πακέτα για ζευγάρια με την ονομασία Sihr-i Sarnıç.
Η δεξαμενή, που έχει ταξινομηθεί ως πολιτιστικό αγαθό της Ομάδας Ι, εμπίπτει στον Αστικό Αρχαιολογικό Χώρο της Πλατείας Σουλταναχμέτ, καθιστώντας το αντικείμενο αυστηρών κανονισμών διατήρησης. Το 2022, το Συμβούλιο Περιοχών Διατήρησης διέταξε την αφαίρεση των παράνομων προσθηκών εντός έξι μηνών. Ωστόσο, η επιχείρηση συνέχισε τις δραστηριότητές της, οδηγώντας σε ποινική μήνυση τον Δεκέμβριο του 2023. Το Υπουργείο Πολιτισμού και Τουρισμού, μέσω της Γενικής Διεύθυνσης Πολιτιστικής Κληρονομιάς και Μουσείων, ανέλαβε έκτοτε δράση, απορρίπτοντας το αίτημα του spa για φοροαπαλλαγή τον Νοέμβριο του 2024 λόγω ανεπίλυτων παραβάσεων.
60 συνιδιοκτήτες της δεξαμενής
Μία από τις αιτίες που περιπλέκει την υπόθεση είναι η περίπλοκη ιδιοκτησιακή δομή της δεξαμενής. Με σχεδόν 60 συνιδιοκτήτες, συμπεριλαμβανομένων τόσο δημόσιων ιδρυμάτων όσο και ιδιωτικών φορέων, η απόκτηση ομόφωνης έγκρισης για τις προσπάθειες αποκατάστασης έχει αποδειχθεί δύσκολη. Η Περιφερειακή Διεύθυνση Ιδρυμάτων, η οποία κατέχει μόνο το ένα δέκατο της στέρνας, ανέφερε ότι δεν μπορούσε να άρει τις παρατυπίες ή να προετοιμάσει ένα έργο αποκατάστασης λόγω της μειοψηφικής συμμετοχής της.
Γι αυτό και ζητήθηκε από τον Δήμο Φατίχ να παράσχει λεπτομερή αναφορά για τις παρατυπίες και να υποβάλει εγκεκριμένα σχέδια αποκατάστασης. Τα ευρήματά του περιελάμβαναν μη εγκεκριμένες δομικές αλλαγές που έθεταν σε κίνδυνο την ακεραιότητα του ιστορικού χώρου. Το Υπουργείο έχει τώρα εντείνει τις προσπάθειες για να διασφαλίσει την απομάκρυνση των παράνομων κατασκευών και την αποκατάσταση της στέρνας, τονίζοντας την ανάγκη προστασίας της πλούσιας πολιτιστικής κληρονομιάς της Κωνσταντινούπολης από μη εξουσιοδοτημένη εμπορική εκμετάλλευση.
Καθώς συνεχίζονται οι δικαστικές διαδικασίες, το περιστατικό έχει πυροδοτήσει εκτεταμένη συζήτηση για την εξισορρόπηση του τουρισμού, των επιχειρηματικών συμφερόντων και της διατήρησης ιστορικών ορόσημων σε μια από τις πιο σημαντικές πολιτιστικά πόλεις του κόσμου.
