Ο πάπυρος το γράφει καθαρά. Δηλαδή, όχι εντελώς «καθαρά», αλλά με τρόπο που μπορεί πλέον να διαβαστεί με τη βοήθεια της τεχνολογίας. Και λέει το εξής: «ετάφη δε και Πλάτων εν τω κήπω παρά το μουσείον». Μια φράση που, συνδυασμένη με τις ιστορικές μας γνώσεις, φαίνεται να υποδεικνύει το σημείο ταφής του μεγάλου φιλοσόφου: είναι στην Ακαδημία του –την Ακαδημία Πλάτωνος– κάπου κοντά στον «ναό των Μουσών», που εκείνος είχε ιδρύσει. Ο συγκεκριμένος πάπυρος είναι αξιόπιστος, καθώς περιλαμβάνει έργα του Φιλόδημου του Επικούρειου (περ. 110-35 π.Χ.), όπως μια πλήρη ιστορία της Ακαδημίας. Και το εντυπωσιακό είναι ότι, όπως και άλλοι πάπυροι, που εσχάτως μελετώνται με τη χρήση προηγμένων μεθόδων, βρέθηκε απανθρακωμένος στο Ερκολάνο που, μαζί την Πομπηία, καταστράφηκε από την έκρηξη του Βεζούβιου το 79 μ.Χ.
«Με τη βοήθεια των νέων τεχνικών της υπερφασματικής και πολυφασματικής απεικόνισης διαβάσαμε γράμματα αόρατα στο γυμνό μάτι», λέει στην «Κ» ο παπυρολόγος του Πανεπιστημίου του Βίρτσμπουργκ, δρ Κίλιαν Φλάισερ, ο οποίος κατόρθωσε να αναγνώσει τον πάπυρο στο πλαίσιο έρευνας που εκπονεί το Εθνικό Συμβούλιο Ερευνών της Ιταλίας με επικεφαλής τον καθηγητή Γκρατσιάνο Ρανότσια. «Μια αποκατάσταση της στήλης 2», συνεχίζει ο δρ Φλάισερ, «έδειξε ότι ο πάπυρος αναφέρει πως ο Πλάτωνας είχε ταφεί στον κήπο της Ακαδημίας, πλησίον του “Μουσείου”, δηλαδή του “ναού των Μουσών”, ενώ μέχρι πρότινος γνωρίζαμε από άλλες πηγές ότι είχε ταφεί κάπου στην ευρύτερη περιοχή της Ακαδημίας».
Οι πηγές αυτές είναι ο Παυσανίας και ο Διογένης ο Λαέρτιος. Χρειάζεται καλή γνώση τους –όπως και πολλών ακόμα πηγών– για να διαβάσει κανείς έναν απανθρακωμένο πάπυρο. Τα φιλολογικά προσόντα είναι επίσης απαραίτητα. Το εξηγεί ο δρ Φλάισερ, όταν τον ρωτάμε πόσο χρόνο χρειάστηκε για να έρθει στο φως η φράση «ετάφη δε και Πλάτων…», που σήμερα την διαβάζουμε σε ελάχιστα δευτερόλεπτα. Τελικά, δεν βοηθάει μόνο η τεχνολογία. «Πρέπει και να “συμπληρώσεις” το αποσπασματικό κείμενο», λέει ο Φλάισερ, «να βγάλεις νόημα από τα ίχνη της γραφής, γιατί οι νέες απεικονίσεις δεν οδηγούν αυτόματα σε νέες πληροφορίες. Χρειάζεσαι και φιλολογικές δεξιότητες. Για παράδειγμα, ενώ αρχικά διαβάζαμε “π..ρ…ρ..”, πλέον έχουμε την εικόνα “πλ.ρ.φ.ρ.α” και έτσι συμπεραίνουμε ότι πρόκειται για τη λέξη “πληροφορία”».
Ο Φλάισερ έχει εκδώσει μια αναλυτική μελέτη για την ιστορία της Ακαδημίας που σώθηκε στον απανθρακωμένο πάπυρο, με τίτλο «Philodem, Geschichte der Akademie» (εκδ. Brill). Οι «συντεταγμένες» του τάφου του Πλάτωνα δεν είναι το μόνο ενδιαφέρον στοιχείο της. Υπάρχει ας πούμε ένας άγνωστος λόγος του ρήτορα Υπερείδη, καθώς και μια πληροφορία για την τελευταία νύχτα του Πλάτωνος: «Πριν πεθάνει διαμαρτυρόταν για το τραγούδι μιας σκλάβας», λέει ο Φλάισερ και προσθέτει και το εξής σημαντικό: «Οπως μαθαίνουμε, ο Πλάτων δεν πωλήθηκε σαν σκλάβος το 387 στη Σικελία από τον τύραννο Διονύσιο, αλλά σε νεαρότερη ηλικία, περίπου το 404 π.Χ., όταν οι Σπαρτιάτες κατέλαβαν την Αίγινα».
Με πληροφορίες από τη σελίδα kathimerini.gr
