Δευτέρα, 28 Ιουλίου, 2025
ΑρχικήΔιεθνήΓερμανία: 30η Ιανουαρίου 1933, η βραδιά που παραδόθηκε η εξουσία στον Χίτλερ

Γερμανία: 30η Ιανουαρίου 1933, η βραδιά που παραδόθηκε η εξουσία στον Χίτλερ

|

Στις 30 Ιανουαρίου 1933 ο Φύρερ ορίζεται καγκελάριος. Σε μια εξαντλητική αναμέτρηση με το τότε ιστορικό και κοινωνικό γίγνεσθαι ιστορικοί εξετάζουν το – θεωρητικό – ερώτημα του αν θα μπορούσε να είχε αποτραπεί η άνοδος του Χίτλερ στην εξουσία.

«Στην πραγματικότητα θα μπορούσαν να είχαν πάρει άλλη τροπή οι εξελίξεις. Γιατί στις αρχές του 1930 όλα έδειχναν ότι ο Άντολφ Χίτλερ και το ναζιστικό του κόμμα NSDAP έπνεαν τα λοίσθια». Αυτό υποστηρίζει ο γερμανοϊσραηλινός συγγραφέας Νταν Ντίνερ για τη χρονική περίοδο που προηγήθηκε από την λεγόμενη κατάληψη της εξουσίας από τον Χίτλερ, στις 30 Ιανουαρίου του 1933. Ένα χρόνο πριν, το φθινόπωρο του 1932, το κόμμα και ο ηγέτης του βρίσκονταν αντιμέτωποι με σοβαρότατες αποτυχίες.

Σε σημείο που ακόμη και οι ίδιοι οι Γερμανοί της εποχής εκείνης φάνηκαν να εκπλήσσονται, όταν τελικά έγινε καγκελάριος του Ράιχ.

Οι συνέπειες τραγικές: 60 εκ. νεκροί σε όλον τον κόσμο, 6 εκατομμύρια Εβραίοι, Σίντι και Ρόμα διωγμένοι και εξοντωμένοι, άτομα με αναπηρίες και ομοφυλόφιλοι δολοφονημένοι. Η 30ή Ιανουαρίου του 1933 αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα σημεία καμπής της ιστορίας.

«Η 30ή Ιανουαρίου 1933 έχει γίνει ένα αρχιμήδειο σημείο στη γερμανική ιστορία», λέει ο Νταν Ντίνερ σε συνέντευξή του στη DW.

«Συνέβη κάτι που μας επιτρέπει ως ιστορικούς, αλλά και ως συγχρόνους ανθρώπους, να προβούμε σε εκτιμήσεις για το διάστημα πριν και μετά. Πρόκειται ίσως για μια από τις κυριότερες και, όσον αφορά την προβολή της, σημαντικότερες ημερομηνίες – κλειδιά της γερμανικής ιστορίας του 20ού αιώνα», προσθέτει.

Δεν ήταν «ατύχημα» ο Χίτλερ

Κι αυτό ξεκινά με τον όρο «κατάληψη της εξουσίας», ένα σκόπιμο εφεύρημα της ναζιστικής προπαγάνδας.

Στις 30 Ιανουαρίου, η εξουσία δεν καταλήφθηκε από τον Χίτλερ, αλλά παραδόθηκε στον Χίτλερ.

Ο πρόεδρος του Ράιχ Πάουλ φον Χίντενμπουργκ τον διόρισε καγκελάριο. Ωστόσο, ο μεγάλης ηλικίας στρατηγός είχε αντισταθεί στον Χίτλερ για μεγάλο χρονικό διάστημα, αρνούμενος να τον κάνει καγκελάριο παρά τα καλά εκλογικά αποτελέσματα τον Αύγουστο του 1932. Επρόκειτο για μια από τις μεγαλύτερες ήττες του Χίτλερ.

Ο Βρετανός ιστορικός Ίαν Κέρσοου στο βιβλίο του για τον Χίτλερ, που θεωρείται διεθνώς έργο αναφοράς, απαριθμεί τους διάφορους παράγοντες που οδήγησαν στην ανάληψη της εξουσίας από τους εθνικοσοσιαλιστές. Από τη μία πλευρά, αναφέρει, υπήρχε επί Βαϊμάρης η υπονόμευση της δημοκρατίας για τη διατήρηση ή επιβολή ιδίων οικονομικών συμφερόντων. Και αυτό παράλληλα με την τυφλή αποφασιστικότητα των ακραίων δεξιών συντηρητικών να «εξαλείψουν τη δημοκρατία και να καταστρέψουν τον σοσιαλισμό».

Κατά δεύτερον, στον απόηχο των αναταραχών λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης παρατηρήθηκε στροφή σε ένα αυταρχικό σύστημα διακυβέρνησης. Τέλος, η θέληση του Χίτλερ για εξουσία και καταστροφή υποτιμούνταν συνεχώς. «Ο Χίτλερ δεν ήταν το αναπόφευκτο αποτέλεσμα ενός γερμανικού “Sonderweg” (ιδιαίτερου δρόμου), λέει ο Κέρσοου, «αλλά ούτε και ένα απλό ατύχημα». Πρέπει να δει κανείς τον Χίτλερ μέσα από το χρονικό πλαίσιο της εποχής του, πόλεμος, επανάσταση, εθνική ταπείνωση και φόβος του μπολσεβικισμού».

Κατά τον ιστορικό Νταν Ντίνερ, που έχει κάνει συγκριτικές μελέτες για το θέμα, υπάρχουν πολλοί παράγοντες που έπαιξαν καθοριστικό ρόλο.

Για τον ίδιο η οικονομική κρίση και η δομή του Συντάγματος της Βαϊμάρης, στο οποίο ριζοσπαστικά κόμματα μπορούσαν να εισέλθουν γρήγορα στο κοινοβούλιο, αποτελούν πολύ σημαντικούς παράγοντες.Παρόλα αυτά υπήρξε μια αντίφαση.

«Ο διορισμός του Χίτλερ ήταν ένα αιφνιδιαστικό γεγονός» επισημαίνει ο Ντίνερ. «Το NSDAP ήταν σε αδιέξοδο. Από το φθινόπωρο του 1932 εμφανίστηκαν σημάδια οικονομικής ανάκαμψης. Το NSDAP βρισκόταν σε πτώση, ενώ η οικονομία βρισκόταν σε άνοδο. Και σε αυτό ακριβώς το σημείο ο Χίτλερ διορίζεται Καγκελάριος του Ράιχ. Στην πραγματικότητα δεν έπρεπε να συμβεί».

Ο Νταν Ντίνερ ασχολείται καιρό με το ερώτημα κατά πόσον ήταν αναπόφευκτη η ανάληψη της εξουσίας από τον Χίτλερ. Το Γερμανικό Ιστορικό Μουσείο στο Βερολίνο, σε μια ασυνήθιστη έκθεση υπό την αιγίδα του, παρουσιάζει τις δυνατότητες που θα μπορούσαν να έχουν αλλάξει τον ρου της ιστορίας. Μια ασυνήθιστη προσέγγιση του ιστορικού γίγνεσθαι. Η έκθεση με τον τίτλο “Roads not taken”που θα διαρκέσει μέχρι τις 24 Νοεμβρίου του 2024, είναι αφιερωμένη σε τέτοια ερωτήματα. Οχι μόνο σε σχέση με το 1933, αλλά και με άλλες κεντρικές ημερομηνίες της γερμανικής ιστορίας, από το 1989 και πίσω μέχρι το 1848.

«Δεν πρόκειται για εικοτολογική ιστορία», εξηγεί ο Νταν Ντίνερ, προσθέτοντας πως «περισσότερο βασιζόμαστε στην πραγματικότητα για να δούμε ποια πιθανά σπέρματα δυνατοτήτων υπήρχαν, τα οποία όμως στη συνέχεια δεν μπαίνουν πλέον στην ιστορική αφήγηση».

Αγνόησαν τους κινδύνους

Τα κεντρικά ιστορικά γεγονότα αναλύονται μέσα από μικροσκόπιο. Το γεγονός ότι ο Χίτλερ έγινε καγκελάριος του Ράιχ το 1933 ήταν επίσης σε μεγάλο βαθμό προϊόν μηχανορραφιών στα παρασκήνια της εξουσίας. Ένας μεγάλος αριθμός ανθρώπων έπαιξε καταστροφικό ρόλο σε αυτό, κυρίως ο Φραντς φον Πάπεν, ο οποίος είχε αναγκαστεί να παραιτηθεί από καγκελάριος του Ράιχ μόλις τον Νοέμβριο του 1932 και τώρα έβλεπε την ευκαιρία να ανακτήσει την εξουσία. Και όντως τα κατάφερε, γιατί στην κυβέρνηση Χίτλερ-Πάπεν-Χούγκενμπεργκ διορίστηκε στις 30 Ιανουαρίου 1933 αντικαγκελάριος. Ο φον Πάπεν ήταν έμπιστος του Χίντενμπουργκ. Τον Ιανουάριο του 1933 διαπραγματεύτηκε μαζί με τον Χίτλερ τους όρους για την καγκελαρία και μια κοινή κυβέρνηση υπό τον Χίτλερ και τελικά έπεισε τον Χίντενμπουργκ ότι αυτός ήταν ο σωστός δρόμος.

Ταυτόχρονα, κατέστη σαφές ότι ο απερχόμενος καγκελάριος του Ράιχ Κουρτ φον Σλάιχερ δεν θα μπορούσε να διατηρηθεί στην εξουσία. Τον Ιανουάριο του 1933 οι υπόλοιποι συμμετέχοντες παρασύρθηκαν από το γεγονός ότι ο Χίτλερ έκανε πίσω, φαινομενικά βέβαια, στις απαιτήσεις του ζητώντας να πάρει “μόνο” την καγκελαρία, το υπουργείο Εσωτερικών και το πρωσικό υπουργείο Εσωτερικών. Θεώρησαν ότι με την ανάληψη της εξουσίας ο Χίτλερ θα εξημερωνόταν, μια μνημειώδης πλάνη.

«Υπάρχει μια φράση του Χίτλερ ότι δήθεν οι άλλοι τον ανακάλυψαν, αλλά μου προκαλεί ανατριχίλα, λες και δρουν μαγικές δυνάμεις που μετακινούν έναν άνθρωπο σε μια θέση για να αναπτύξει μετά εκρηκτική πυρηνική δύναμη» λέει ο Ντίνερ για την πορεία της ιστορίας.

Η οπτική γωνία της έκθεσης καθιστά σαφές ότι η απληστία για εξουσία και τα προσωπικά συμφέροντα μεμονωμένων παραγόντων άνοιξαν επίσης τον δρόμο για να ανέβει ο Χίτλερ στην εξουσία.

Ο Νταν Ντίνερ εξετάζει επίσης την ιστορία μέσα από τον καθρέφτη ερωτημάτων του παρόντος.

Γιατί στις σημερινές κρίσεις εντοπίζει κανείς παραλληλισμούς με το χθες, ακόμη και με το 1933: «Το μεγάλο πρόβλημα ήταν ότι κατέρρευσαν οι θεσμοί που εξασφάλιζαν τη δημοκρατία», λέει ο Νταν Ντίνερ.

Κι αυτό σήμαινε απώλεια ελέγχου. Στην τελική φάση της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης, η διακυβέρνηση γινόταν μόνο με έκτακτα διατάγματα, το κοινοβούλιο είχε μπλοκαριστεί και ο πρόεδρος του Ράιχ Χίντενμπουργκ μπορούσε να διορίζει και να απολύει καγκελάριους κατά το δοκούν.

Τι διδάγματα πρέπει να πάρουμε από αυτό σήμερα;

Η απάντηση του Νταν Ντίνερ είναι απλή αλλά ουσιαστική: «Μαθαίνεις από αυτό να σέβεσαι τους θεσμούς» και να έχει κανείς τα μάτια ανοιχτά».

Παρά το ότι η ναζιστική παραστρατιωτική οργάνωση «Καταιγίδα» το βράδυ της 30ής Ιανουαρίου του 1933 έκανε λαμπαδηδρομία επί ώρες στο νυχτερινό Βερολίνο προς την Πύλη του Βρανδεμβούργου, οι περισσότεροι ούτε καν έλαβαν υπόψη τους την καταστροφή που ξεκινούσε.

Μεγάλος αριθμός σοβαρών εφημερίδων δεν είδε λόγο ανησυχίας στη νέα κυβέρνηση. Μόνο λίγοι αναγνώρισαν τον κίνδυνο. Αλλά οι προειδοποιήσεις τους δεν εισακούστηκαν.

Πηγή: Deutsche Welle


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Η συνήθεια του καλοκαιριού που έγινε λατρεία: Ο Δημήτρης Ζερβουδάκης στη Βρύση του Δανακού!

Ο αγαπημένος τραγουδοποιός Δημήτρης Ζερβουδάκης επιστρέφει στη Νάξο για μια μοναδική καλοκαιρινή συναυλία την Τετάρτη 30 Ιουλίου – Μουσική, συναίσθημα και λαϊκή παράδοση σε μια βραδιά-θεσμό στη Βρύση του Δανακού.

ΔεΔΔΗΕ – Διακοπή ρεύματος στη Νάξο την Τρίτη 29 Ιουλίου, ποιες ώρες και σε ποια περιοχή

Ο ΔΕΔΔΗΕ ανακοινώνει προγραμματισμένη διακοπή ηλεκτροδότησης στον Δαμαριώνα, από τον Πύργο Μπαζαίου έως την τοποθεσία Αθαλάσσου, λόγω τεχνικών εργασιών στο δίκτυο.

Κρητικό σφουγγάτο με κολοκυθάκια και στάκα, γεύση καλοκαιριού με ρίζες στην παράδοση

Ένα αυθεντικό και βαθιά γευστικό πιάτο από τον Ρεθυμνιώτη μάγειρα Μιχάλη Χάσικο που παντρεύει τα «ξενικά» κολοκυθάκια με τη βελούδινη στάκα, σε μια συνταγή που μυρίζει Κρήτη

Τρίποδες: Πίστη και παράδοση στον Πανηγυρικό Εσπερινό της Αγίας Ειρήνης Χρυσοβαλάντου στο Παρεκκλήσι της οικογένειας Λαγογιάννη

Με τη συγκινητική παρουσία πλήθους πιστών και την πνευματική καθοδήγηση του Μητροπολίτη Παροναξίας Καλλινίκου, τελέστηκε με μεγαλοπρέπεια και ταπεινότητα ο Εσπερινός στη μνήμη της Αγίας, στο αφιερωμένο εκκλησάκι της οικογένειας Λαγογιάννη.

Αυτοδιοικητικές εκλογές: Καταργείται ο δεύτερος γύρος, εκλογές τον Νοέμβριο, Νέο όριο το 42% για εκλογή Δημάρχου

Η κυβέρνηση φέρνει ριζικές αλλαγές στον εκλογικό νόμο για δήμους και περιφέρειες – Τέλος ο δεύτερος γύρος, λιγότεροι υποψήφιοι και αλλαγές στη σταυροδοσία.

Αμοργός: Όχι στον διχασμό, ναι στην παράδοση – Σαφές μήνυμα ενότητας από τον Δήμο

Καθαρό μήνυμα από τον Δήμο Αμοργού μετά την ένταση στο πανηγύρι της Ψημένης: "Δεν έχουν θέση διχαστικά φαινόμενα στον πολιτισμό μας"

Τραγωδία στη Μύκονο: 34χρονος βρέθηκε νεκρός στην παραλία “Βίδα”

Άμεση κινητοποίηση του Λιμεναρχείου – Διακομιδή στο Κέντρο Υγείας Μυκόνου – Διερευνώνται τα αίτια του θανάτου

Ο Καραγκιόζης ταξιδεύει στη Νάξο, έξι μοναδικές παραστάσεις με το Θέατρο Σκιών του Πάνου Χατζηαναγνώστου

Έξι μοναδικές παραστάσεις σε ισάριθμα χωριά της Νάξου και των Μικρών Κυκλάδων, με ελεύθερη είσοδο για μικρούς και μεγάλους λάτρεις της ελληνικής παράδοσης.

Ελλάδα – Ραφαήλ Παγώνης: Πρωταθλητής Ευρώπης U14

Ο 13χρονος Έλληνας τενίστας έδειξε πάθος, ωριμότητα και ψυχραιμία, νικώντας τον Ολλανδό Λόρενς Ντράιβερ στον τελικό του European Junior U14 στην Τσεχία

Τρίποδες: Μια αυθεντική βραδιά παράδοσης, ο ετήσιος χορός του Πολιτιστικού Μορφωτικού Συλλόγου Νέων

Με κέφι, μουσική και συγκίνηση γέμισε το χωριό, σε μια γιορτή που τίμησε την παράδοση, τη συλλογικότητα και την ελπίδα

“Μαχαιριά” στο λιμάνι της Νάξου: Σοβαρό επεισόδιο βίας μεταξύ νεαρών εργαζομένων

Ένα μεσημέρι του Ιουλίου μετατράπηκε σε σκηνικό τρόμου για περαστικούς και ντόπιους, όταν διαπληκτισμός ανάμεσα σε δύο υπαλλήλους γραφείου ενοικίασης εξελίχθηκε σε αιματηρό περιστατικό.

Δικαστική δικαίωση για τους κατοίκους του Καλοξύλου, ακυρώθηκε η άδεια λειτουργίας του νέου τυροκομείου της ΕΑΣ Νάξου

Μετά από μακροχρόνιο δικαστικό αγώνα, το Τριμελές Διοικητικό Εφετείο Πειραιά ακύρωσε την άδεια λειτουργίας του υπό ανέγερση τυροκομείου, δικαιώνοντας πλήρως τους περιοίκους

Όταν το GPS σε οδηγεί… σε αδιέξοδο: Τουρίστας σφήνωσε όχημα σε σοκάκι της Νάξου

Αμερικανός οδηγός ακολούθησε πιστά τις οδηγίες πλοήγησης και κατέληξε… στα στενά της Φουντάνας – Η φωτογραφία που έγινε viral και η ανάγκη για καλύτερη καθοδήγηση στους τουρίστες

Δονούσα: Ο τραυματισμός κοπέλας από ομπρέλα (!!!) αποκαλύπτει μια τρύπα στο σύστημα

Μια γυναίκα τραυματίστηκε σοβαρά σε απομονωμένη παραλία της Δονούσας και σώθηκε χάρη στην αλληλεγγύη ντόπιων και τουριστών — αλλά η πολιτεία έλειπε. Και την επόμενη φορά;

Κυκλάδες – Ανατροπή στο τουριστικό χάρτη: Νάξος και Πάρος ανεβαίνουν, Μύκονος και Σαντορίνη «κατεβαίνουν»

Το καλοκαίρι του 2025 φέρνει ανακατατάξεις στους δημοφιλείς νησιωτικούς προορισμούς – Η Νάξος και η Πάρος «λάμπουν» με αύξηση ζήτησης, ενώ Σαντορίνη και Μύκονος μετρούν απώλειες και ανησυχίες

Νάξος – Τραγαία: Όταν η προσπάθεια γράφει ιστορία, Επιτυχίες για τους μαθητές του Γενικού Λυκείου (πίνακας)

Με δάκρυα συγκίνησης, χαμόγελα και βαθιά υπερηφάνεια, οι μαθητές του ΓΕΛ Τραγαίας πέτυχαν σπουδαίες εισαγωγές στις Πανελλαδικές 2025 — αποδεικνύοντας πως τα μεγάλα όνειρα ανθίζουν και στα μικρά σχολεία

Νάξος -“Ξόβορα 2025”: Μουσικά σεμινάρια, χορός και παράδοση στην καρδιά της Απειράνθου

Από 26 έως 31 Ιουλίου, η Απείρανθος φιλοξενεί για τέταρτη χρονιά τα Ξόβορα — με δασκάλους τον Γ. Ζευγόλη, Ν. Αγγελόπουλο, Δ. Παππούλη και Στ. Γανωτή — σε ένα πενθήμερο γεμάτο μουσική, χορό, παραμύθι και εξορμήσεις

Ανυπόφορη η “ανάσα” στις Κυκλάδες, ο καύσωνας “έγραψε” 40 βαθμούς στη Μέση της Νάξου (!!!)

Ακραίες θερμοκρασίες σάρωσαν το Αιγαίο: 40άρια σε Μέση Νάξου, Δαμαριώνα, Κουφονήσια – Πνιγηρές συνθήκες ακόμα και στις πιο δροσερές νησιωτικές ανάσες

Νάξος: Παραίτηση Φλεριανού από τη θέση του Αντιδημάρχου Ισότητας, ποιους λόγους επικαλείται (έγγραφο παραίτησης)

Ο Βασίλης Φλεριανός παραιτήθηκε από την προεδρία της Δημοτικής Επιτροπής Ισότητας, επικαλούμενος αντικειμενική αδυναμία άσκησης των καθηκόντων του – Συζητείται η αντικατάστασή του στο σημερινό (23/07) Δημοτικό Συμβούλιο.

Πολεοδομική επανεκκίνηση σε Αντίπαρο και Μικρές Κυκλάδες: Νέα Ειδικά Σχέδια για Ηρακλειά, Σχοινούσα, Κουφονήσια και Δονούσα

Με χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης, ξεκινά ένα ολιστικό πολεοδομικό σχέδιο που αλλάζει το αναπτυξιακό τοπίο σε πέντε νησιά των Κυκλάδων