Η Ευρωπαϊκή Ενωση δίνει τη Δευτέρα τη λίστα με τις 14 +1 χώρες που ανοίγουν τα σύνορα… Ποια η στάση της Ελλάδας και ποια των άλλων μεσογειακών χωρών…
Σε κατ’ αρχήν συμφωνία για μία αρχική λίστα υγειονομικά ασφαλών τρίτων χωρών με τις οποίες μπορούν να ανοίξουν τα εξωτερικά σύνορα της Ε.Ε. από 1η Ιουλίου κατέληξαν χθες το βράδυ οι μόνιμοι αντιπρόσωποι των κρατών-μελών της Ε.Ε. Στη λίστα των 14 χωρών και τεσσάρων κρατιδίων συμπεριλαμβάνονται η Αυστραλία, ο Καναδάς, η Νότια Κορέα, η Ιαπωνία και η Σερβία, αλλά και βορειοαφρικανικές χώρες όπως το Μαρόκο, η Τυνησία και η Αλγερία. Αντιθέτως, εκτός τέθηκαν οι ΗΠΑ, η Ρωσία, η Βραζιλία, η Τουρκία, η Β. Μακεδονία και η Αλβανία. Στη λίστα συμπεριλαμβάνεται και η Κίνα, υπό τον όρο να εφαρμόσει μία πολιτική αμοιβαιότητας (να ανοίξει κι αυτή τα δικά της σύνορα στην Ευρώπη). Σύμφωνα με πληροφορίες της «Καθημερινής», σε μία ελαφρώς χαοτική κατάληξη της εξάωρης χθεσινής συνεδρίασης, συμφωνήθηκε ότι η κροατική προεδρία θα έθετε τη λίστα προς τελική έγκριση από τις μόνιμες αντιπροσωπείες μέσω email σήμερα, ώστε να λάβει νομική υπόσταση μέσω γραπτής διαδικασίας τη Δευτέρα.
Το κρίσιμο κριτήριο για τη συμπερίληψη στη «λευκή λίστα» ήταν τα επιδημιολογικά δεδομένα των υπό εξέταση χωρών, τα οποία έπρεπε να είναι αντίστοιχα ή χαμηλότερα του μέσου όρου της Ε.Ε. (16 κρούσματα/100.000 πληθυσμού στο πρώτο δεκαπενθήμερο του Ιουνίου). Ωστόσο ορισμένα κράτη-μέλη πίεζαν να συμπεριληφθούν χώρες με υψηλότερο αριθμό κρουσμάτων, έστω σε δεύτερο χρόνο. Χαρακτηριστική ήταν η επιμονή – ατελέσφορη, όπως αποδείχθηκε – της Πορτογαλίας να αποσπάσει τη δέσμευση των εταίρων της για συμπερίληψη της Βραζιλίας σε δεύτερη φάση στη λίστα (η λατινοαμερικανική χώρα, με περιορισμένο αριθμό τεστ, κατέγραψε πάνω από 40.000 ημερήσια κρούσματα τις τέσσερις τελευταίες ημέρες).
Για την Αθήνα, περαιτέρω καθυστερήσεις στο άνοιγμα με τον υπόλοιπο κόσμο απειλούσαν να καταφέρουν ένα ακόμα καίριο πλήγμα στις προσπάθειες διάσωσης της τουριστικής περιόδου. Η ελληνική πλευρά, στις συναντήσεις των μονίμων αντιπροσώπων των κρατών-μελών την περασμένη εβδομάδα (χθες το θέμα συζητήθηκε για τρίτη φορά μέσα σε πέντε μέρες), εξέφρασε έντονες αντιρρήσεις στην προοπτική να υπάρξει κι άλλη παράταση της ταξιδιωτικής απαγόρευσης. Χθες το απόγευμα η ελληνική κυβέρνηση ανακοίνωσε ότι θα άνοιγε τις πύλες της χώρας στον υπόλοιπο κόσμο, με την εξαίρεση εννέα χωρών, σηματοδοτώντας την πρόθεσή της να κινηθεί μονομερώς.
Οι χώρες που υπό διαφορετικές συνθήκες θα ήταν οι φυσικοί της σύμμαχοι στην επιδίωξη του ταχύτερου δυνατού ανοίγματος, τήρησαν μια πιο επιφυλακτική στάση, λόγω του βαρύτατου υγειονομικού πλήγματος που υπέστησαν από την πανδημία. Η Ιταλία ήταν ιδιαίτερα προσεκτική στις συζητήσεις, σημειώνοντας ότι το άνοιγμα της ζώνης Σένγκεν ήταν αρκετό για την τουριστική κίνηση και ότι δεν υπήρχε λόγος ανάληψης περαιτέρω ρίσκου με το άνοιγμα των εξωτερικών συνόρων. Η Ισπανία, από την πλευρά της, παρ’ ότι πιο προωθημένη, διασαφήνιζε ότι δεν προτίθετο να ανοίξει μονομερώς αν δεν υπήρχε συμφωνία. «Είναι ζωτικής συμφωνίας μίας συμφωνία σε ευρωπαϊκό επίπεδο», δήλωσε χθες ο Ισπανός κυβερνητικός εκπρόσωπος.
Προβληματισμό, εν τω μεταξύ, προκαλεί η ανάγκη η λίστα να ανανεώνεται κάθε δύο εβδομάδες. Ευρωπαίος διπλωμάτης εξέφραζε στην «Κ» τη δυσφορία που γεννά στις τάξεις των εκπροσώπων των κρατών-μελών η προοπτική να επαναλαμβάνουν τις διαβουλεύσεις για το θέμα αυτό κάθε δεκαπέντε μέρες στην καρδιά του καλοκαιριού.
Βόρειες χώρες όπως η Σουηδία, η Δανία (που αρχικά σκόπευε να κρατήσει κλειστά τα σύνορά της ακόμα και με χώρες της Ε.Ε. ως τις 31 Αυγούστου, και που τα διατηρεί κλειστά με την Πορτογαλία και τη Σουηδία), η Φινλανδία και η Ολλανδία φρόντισαν η αρχική λίστα χωρών να είναι αρκετά μικρή. «Είναι σημαντικό για εμάς να υπάρξει συμφωνία σε ευρωπαϊκό επίπεδο για να ανοίξουν τα σύνορα και αυτή η συμφωνία να βασιστεί αποκλειστικά σε υγειονομικά κριτήρια», εξηγούσε στην «Κ» Ολλανδός διπλωμάτης. Σε περίπτωση μη συμφωνίας και μονομερούς ανοίγματος κρατών-μελών προς τρίτες χώρες, προειδοποιούσε, «ενδεχομένως να αναγκαστούμε να κλείσουμε τα σύνορά μας» προς το συγκεκριμένο κράτος-μέλος.
Η συνοριακή πολιτική αποτελεί αρμοδιότητα των κρατών-μελών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, από την αρχή της υγειονομικής κρίσης, έχει λάβει μέτρα για να προωθήσει τον συντονισμό των κρατών-μελών στο πεδίο αυτό και για την αποκατάσταση της ελεύθερης μετακίνησης εντός της ζώνης Σένγκεν – αλλά με περιορισμένη επιτυχία. Τα κράτη-μέλη της Ένωσης αντέδρασαν στο ξέσπασμα του κορωνοϊού στην Ευρώπη με κλείσιμο των συνόρων τους ακόμα και προς άλλα μέλη της Σένγκεν. Οι αρχικές κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής στα μέσα Μαρτίου για ταξιδιωτική απαγόρευση προς τρίτες χώρες είχαν σκοπό να διευκολύνουν την άρση των περιορισμών στα «εσωτερικά» αυτά σύνορα, για τη μεταφορά αγαθών σε πρώτη φάση και στη συνέχεια για τους πολίτες της Ένωσης. Εξ ου και η Επιτροπή, στην παρέμβασή της στις 11 Ιουνίου, επέμεινε στη σημασία πριν ανοίξουν τα εξωτερικά σύνορα να έχει αποκατασταθεί πλήρως η ελεύθερη μετακίνηση εντός της ζώνης.
