Με τον πλέον επίσημο τρόπο επιβεβαιώθηκε, για άλλη μια φορά, η διεθνής αναγνώριση μιας ξεχωριστής Ελληνικής πρωτοβουλίας για το μέλλον των θαλασσών μας, της αλιείας, της βιωσιμότητας της νησιωτικών και παράκτιων κοινωνιών, της διατήρησης της ναυτικής παράδοσης, αλλά και της διατροφής και επισιτιστικής ασφάλειας των επόμενων γενεών.
Η πρωτοβουλία (Amorgorama) ξεκίνησε από μια «χούφτα» ψαράδων στην Αμοργό και σήμερα αποτελεί παράδειγμα και πρότυπο σε παγκόσμιο επίπεδο: Το ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ ήρθε για να μείνει, να διακριθεί από τον Έλληνα Πρωθυπουργό και να εμπνεύσει ολόκληρη τη διεθνή κοινότητα!
Στην παρέμβαση του στο πλαίσιο της 3ης Διάσκεψης του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τους Ωκεανούς στη Νίκαια της Γαλλίας, χθες Δευτέρα 9 Ιουνίου 2025, ο Έλληνας Πρωθυπουργός, κ. Κυριάκος Μητσοτάκης, υπερθεμάτισε την υποστήριξη [από την πλευρά της Ελληνικής Πολιτείας] πρωτοβουλιών «τοπικών αλιευτικών κοινοτήτων, όπως αυτή στο νησί της Αμοργού, «Αμοργόραμα», η οποία θεσπίζει συγκεκριμένες ζώνες απαγόρευσης αλιείας γύρω από το νησί ως ασφαλή καταφύγια για τη θαλάσσια ζωή”.
Στο ίδιο πλαίσιο ο Πρόεδρος της Ελληνικής Κυβέρνησης τόνισε την δέσμευσή της ως προς τη λήψη στοχευμένων μέτρων «για την αποκατάσταση, την ανάκαμψη και την ανθεκτικότητα των θαλάσσιων ειδών μας και της βιοποικιλότητας, με στόχο να κηρύξουμε το 10% των χωρικών υδάτων μας ως ζώνες χωρίς αλιευτική δραστηριότητα». Επιπλέον, ο Πρωθυπουργός δεσμεύτηκε για ολοκληρωμένα μέτρα που θα διασφαλίσουν ότι όλες οι θαλάσσιες προστατευόμενες περιοχές της Ελλάδας θα προστατεύονται αποτελεσματικά και δεν θα είναι απλώς «πάρκα στα χαρτιά», ενώ επισήμανε την ανάγκη «παρακολούθησης και εποπτείας τελευταίας τεχνολογίας και αποτελεσματικής διακυβέρνησης σε συνεργασία με ΜΚΟ».
Ο Επαγγελματικός Σύλλογος Αλιέων Αμοργού «η Χοζοβιώτισσα», το Cyclades Preservation Fund (CPF), το Blue Marine Foundation, και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών, οι φορείς που εργάζονται συλλογικά, επί σειρά ετών για την θεσμική και επιστημονική θωράκιση της φωνής των παράκτιων αλιέων καθώς και την ανάδειξη αυτής της μοναδικής για τα ελληνικά και ευρωπαϊκά δεδομένα -από τα κάτω- πρωτοβουλίας, το ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ, χαιρετίζουν τις εν λόγω δεσμεύσεις και εκφράζουν την ικανοποίησή τους ως προς τη δημόσια αναφορά του Έλληνα Πρωθυπουργού στη στήριξη τόσο της συγκεκριμένης όσο και αντίστοιχων πρωτοβουλιών.
Το αμέσως επόμενο διάστημα αναμένεται η έκδοση του Προεδρικού Διατάγματος που θα θεσμοθετήσει τις Περιοχές Περιορισμού Αλιείας (ΠΠΑ) πέριξ της Αμοργού και θα σημάνει την έναρξη ενός νέου κεφαλαίου στην αποτελεσματική και συμμετοχική διαχείριση και διακυβέρνηση θαλάσσιων προστατευόμενων περιοχών στη χώρα μας.
Οι συνυπογράφοντες φορείς, με την σταθερή υποστήριξη του Δήμου Αμοργού, θα επιδιώξουν τη συνέχιση του ανοιχτού διαύλου επικοινωνίας και την εποικοδομητική συνεργασία με τα αρμόδια Υπουργεία Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ) και Ναυτιλίας και Νησιωτικής Πολιτικής (ΥΝΑΝΠ) για τα επόμενα βήματα του σχεδιασμού και της υλοποίησης του -καταρχάς πενταετούς – σχεδίου διαχείρισης των ΠΠΑ της Αμοργού, συμπεριλαμβανομένων των θεμάτων χρηματοδότησης, επιστημονικής παρακολούθησης και φύλαξης των περιοχών.
Άλλωστε, ο αποτελεσματικός έλεγχος και η επιτήρηση, κατ’ εφαρμογή της νομοθεσίας στις ΠΠΑ της Αμοργού, αποτελεί προαπαιτούμενο της επιτυχίας του όλου εγχειρήματος καθώς και επίμονο και δίκαιο αίτημα των αλιέων του νησιού.
Σε εορταστικό πλέον κλίμα, αναμένεται, να λάβουν χώρα και οι εκδηλώσεις «Περιοχές Περιορισμού Αλιείας Αμοργού: η επόμενη μέρα για το νησί μας» και «Η Γιορτή του Ψαρά 2025» στα Κατάπολα Αμοργού Αμοργό το διήμερο 20-21 Ιουνίου 2025, οπότε και αναμένεται συμμετοχή εκπροσώπων αρμοδίων φορέων όσο και της τοπικής κοινωνίας της Αμοργού που στηρίζει ολόθερμα το εγχείρημα, ενώ φαίνεται πως δεν είναι λίγα τα νησιά και οι αλιευτικές κοινότητες των Κυκλάδων και ευρύτερα της Ελλάδας που αναμένουν τα απτά αποτελέσματα της πρωτοβουλίας ώστε να ακολουθήσουν τον δρόμο που άνοιξαν οι Αμοργιανοί ψαράδες.
Περισσότερες πληροφορίες
Δείτε εδώ τη δήλωση-παρέμβαση του Έλληνα Πρωθυπουργού στην 3η Διάσκεψη του Οργανισμού Ηνωμένων Εθνών για τους Ωκεανούς στη Νίκαια (9.6.2025).
Το χρονικό της πρωτοβουλίας
# Από το 2010, οι επαγγελματίες ψαράδες της Αμοργού, μέλη του Επαγγελματικού Αλιευτικού Συλλόγου Αμοργού “Η Χοζοβιώτισσα”, άρχισαν να βλέπουν τα ψάρια αλλά και το εισόδημά τους να μειώνεται χρόνο με τον χρόνο, ενώ παρατηρούσαν ότι οι βορινές, απρόσιτες από την ξηρά, παραλίες του νησιού μετατρέπονταν σε σκουπιδότοποι. Το 2014, ο Σύλλογος των αλιέων αποφάσισε να πάρει την κατάσταση στα χέρια του και να αναλάβει δράση. Οι ψαράδες συμφώνησαν σε ένα σχέδιο διαχείρισης με στόχο όχι μόνο τη βιωσιμότητα του επαγγέλματός τους αλλά και την αντιμετώπιση της υπεραλίευσης και την καταπολέμηση της θαλάσσιας ρύπανσης. Έτσι, το 2019, γεννήθηκε το ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ: το όραμα των Αμοργιανών ψαράδων για καθαρές θάλασσες, γεμάτες ζωή, γεμάτες ψάρια.
# Την πρωτοβουλία στήριξαν από την πρώτη στιγμή ο Δήμος Αμοργού, τα Ιδρύματα Cyclades Preservation Fund (CPF) και Blue Marine Foundation (BMF) καθώς και το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΓΠΑ), εφεξής από κοινού με τον Επαγγελματικό Σύλλογο Αλιείας Αμοργού, καλούμενοι ως εταίροι της πρωτοβουλίας ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ.
# Η πρωτοβουλία ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ απαρτίζεται από τους εξής τέσσερις πυλώνες: Πρώτον, παύση της αλιείας κατά τους μήνες Απρίλιο και Μάιο, τους πιο σημαντικούς μήνες για την αναπαραγωγή των ψαριών (1.5 ναυτικό μίλι περιμετρικά της Αμοργού). Δεύτερον, οι αλιείς, τους δύο αυτούς μήνες, εργάζονται για τον καθαρισμό των ακτών που δεν είναι εύκολα προσβάσιμες από την ξηρά. Τρίτον, οι αλιείς αντικαθιστούν σταδιακά τα εργαλεία τους με πιο φιλικά για το θαλάσσιο περιβάλλον, όπως η χρήση μεγαλύτερου μεγέθους διχτυών και αγκιστριών, για την αποφυγή σύλληψης νεαρών ψαριών. Ο τέταρτος πυλώνας είναι η δημιουργία τεσσάρων θαλάσσιων περιοχών περιορισμού αλιείας κατά μήκος της ακτογραμμής της νήσου Αμοργού – ζώνες δηλαδή όπου θα απαγορεύεται το ψάρεμα προκειμένου να ενισχυθεί η αναπαραγωγή των ψαριών και η βιοποικιλότητα της περιοχής.
# Η πρωτοβουλία ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ είναι σε απόλυτη εναρμόνιση με την Προτεραιότητα της Ευρωπαϊκής Ένωσης και του Ευρωπαϊκού Ταμείου Θαλάσσιας Αλιείας και Υδατοκαλλιεργειών (ΕΤΘΑΥ) για την εφαρμογή της Κοινής Αλιευτικής Πολιτικής (ΚΑλΠ) για στήριξη της μικρής παράκτιας αλιείας, το Περιφερειακό Σχέδιο Δράσης για την αλιεία μικρής κλίμακας στη Μεσόγειο και τη Μαύρη Θάλασσα (Regional Plan of Action for Small Scale Fisheries RPOA-SSF) και την στρατηγική της ΕΕ για τη βιοποικιλότητα (με ορίζοντα το 2030), που θέτει ως στόχο την προστασία του 30 % της ξηράς και της θάλασσας της ΕΕ έως το 2030.
# Στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ, υπογράφτηκε το 2022 Μνημόνιο Συνεργασίας μεταξύ εμπλεκόμενων φορέων (Επαγγελματικός Σύλλογος Αλιέων Αμοργού, Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΓΠΑ), Cyclades Preservation Fund (CPF), Blue Marine Foundation (BMF), αρμόδιων αρχών και υπουργείων (Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων/ΥΠΑΑΤ, Γενική Γραμματεία Αιγαίου και Νησιωτικής Πολιτικής/ΥΝΑΝΠ, Περιφέρεια Νοτίου Αιγαίου, Δήμος Αμοργού) για την επιστημονική τεκμηρίωση δημιουργίας Περιοχών Περιορισμού Αλιείας και την προώθηση της πρωτοβουλίας σε περιφερειακό, εθνικό και διεθνές επίπεδο. Κύριος σκοπός η διασφάλιση υγιών αποθεμάτων αλλά και οικονομικής βιωσιμότητας των αλιέων, με παράλληλη προστασία σημαντικών οικοτόπων και ειδών.
# Το Γεωπονικό Πανεπιστήμιο Αθηνών (ΓΠΑ) με βάση τις οδηγίες της Γενικής Διεύθυνσης Αλιείας (ΓΔΑ) του ΥΠΑΑΤ, ανέλαβε στα τέλη του 2022 την εκπόνηση της αλιευτικής μελέτης για τη νήσο Αμοργό με σκοπό την ανεύρεση και υπόδειξη οριοθέτησης θεμελιωδών ενδιαιτημάτων και Περιοχών Περιορισμού Αλιείας (ΠΠΑ) για τα είδη στόχος του αλιευτικού στόλου που δραστηριοποιείται στην περιοχή. Επιπλέον, η μελέτη πρότεινε εναλλακτικά μέτρα διαχείρισης και προστασίας για την ανάπτυξη βιώσιμης παράκτιας αλιείας στη νήσο Αμοργό. Η μελέτη χρηματοδοτήθηκε από ιδιωτικούς πόρους (Blue Marine Foundation & Cyclades Preservation Fund) γεγονός που αναδεικνύει τη σημασία συμπράξεων μεταξύ όλων των εμπλεκομένων Φορέων για την διασφάλιση της θαλάσσιας βιοποικιλότητας μέσω οριοθέτησης Περιοχών Περιορισμού Αλιείας από την Ελληνική Πολιτεία. Η αλιευτική μελέτη του ΓΠΑ κατατέθηκε τον Δεκέμβριο του 2023 στη Γενική Διεύθυνση Αλιείας του ΥΠΑΑΤ ενώ έγινε αποδεκτή και από τους αλιείς με απόφαση της Γ.Σ. των μελών του Επαγγελματικού Συλλόγου Αλιέων Αμοργού.
# Τον Απρίλιο του 2024, ο Σύλλογος Αλιέων, αλλά και όλοι οι εταίροι της πρωτοβουλίας ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ, συμπεριλαμβανομένων του Δήμου Αμοργού, του Cyclades Preservation Fund (CPF), του Blue Marine Foundation και του Γεωπονικού Πανεπιστημίου Αθηνών με ιδιαίτερη χαρά και ικανοποίηση υποδέχτηκαν την επίσημη ανακοίνωση – δέσμευση του Υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης και Τροφίμων (ΥΠΑΑΤ), αλλά και της Κυβέρνησης για τη θεσμοθέτηση των προτεινόμενων περιοχών περιορισμού αλιείας (ΠΠΑ) πέριξ της Αμοργού, στο πλαίσιο του διεθνούς συνεδρίου OUR OCEAN CONFERENCE 2024 που έλαβε χώρα στην Αθήνα. Μια δέσμευση της Ελληνικής κυβέρνησης που θα μπορούσε να συμβάλλει τόσο στην ενθάρρυνση επιπλέον αλιευτικών κοινοτήτων στην Ελλάδα να ακολουθήσουν το παράδειγμα των Αμοργιανών ψαράδων, όσο και στη διεθνή δέσμευση της Ελλάδας για θεσμοθέτηση ΘΠΠ έως το 2030 (30-30). Η επίσημη ανακοίνωση έγινε στο πλαίσιο της κεντρικής εκδήλωσης του συνεδρίου για την Προαγωγή της Βιώσιμης Αλιείας (17/4), στην οποία ο τότε Υπουργός ΥΠΑΑΤ αναφέρθηκε στο ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ ως «άλλη μία δέσμευση της κυβέρνησης» αναγνωρίζοντας και χαιρετίζοντας το παράδειγμα και τις προτάσεις των αλιέων ως «μια πρωτότυπη ιδέα που πρέπει να λειτουργήσει ως πρότυπο για όλα τα νησιά» αλλά και ως «ένα τέλειο παράδειγμα αγροτικής οικονομίας που ενισχύει τη συνεργατικότητα και την αλληλεγγύη μεταξύ ομάδων της τοπικής κοινωνίας, ενώ παράλληλα προωθεί ένα βιώσιμο μοντέλο παραγωγής με απόλυτο σεβασμό στο περιβάλλον».
# Επιπλέον, διεθνούς φήμης προσωπικότητες, όπως ο ερευνητής του National Geographic Enric Sala, αλλά και η Μαρία Δαμανάκη, τέως Επίτροπος Αλιείας της Ε.Ε., στήριξαν και εξακολουθούν να υποστηρίζουν δημόσια την πρωτοβουλία των Αμοργιανών ψαράδων, ενώ δεκάδες δημοσιογράφοι και πρακτορεία τύπου από την Ελλάδα και το εξωτερικό επισκέπτονται το νησί για να συνομιλήσουν με τους αλιείς και να αναδείξουν την πρωτοβουλία, ασκώντας και εκείνοι με τη σειρά τους εμμέσως πίεση στην ελληνική κυβέρνηση να προχωρήσει με την θεσμοθέτηση το συντομότερο δυνατόν.
# Τους μήνες Σεπτέμβριο έως και Νοέμβριο 2024 ακολούθησαν συζητήσεις των εταίρων της πρωτοβουλίας ΑΜΟΡΓΟΡΑΜΑ με την ΓΔΑ του ΥΠΑΑΤ και τα στελέχη της ΔΕΛΑΛ του ΥΝΑΝΠ σχετικά με τα μέτρα και τις ρυθμίσεις που θα περιλαμβάνονται στο Προεδρικό Διάταγμα (ΠΔ) για την θεσμοθέτηση των ΠΠΑ της Αμοργού. Τον Δεκέμβριο του 2024 το προσχέδιο του ΠΔ έλαβε θετική εισήγηση και γνωμοδότηση από το Συμβούλιο Αλιείας του ΥΠΑΑΤ, οπότε και τον Φεβρουάριο του 2025 κατατέθηκε από το αρμόδιο ΥΠΑΑΤ στο Συμβούλιο της Επικρατείας (ΣτΕ) προς γνωμοδότηση. Το ΠΔ αναμένεται να υπογραφεί από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας (ΠτΔ) μέσα στο πρώτο εξάμηνο του 2025, θα ακολουθήσει η δημοσίευση στο Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβέρνησης (ΦΕΚ) και τα μέτρα αναμένεται να έχουν διάρκεια τουλάχιστον 5 ετών.
📌 Για περισσότερες πληροφορίες και το πλήρες χρονικό της πρωτοβουλίας, δείτε τον ιστότοπο του Cyclades Preservation Fund ή επικοινωνήστε με τον Επαγγελματικό Σύλλογο Αλιέων Αμοργού.
