Αρθρο του βουλευτή Κυκλάδων του ΣΥΡΙΖΑ, Νίκου Συρμαλένιου στην Κυριακάτικη έκδοση της εφημερίδας “Η Εποχή” με τίτλο “Μεταφορικό ισοδύναμο και Νησιωτικότητα: από τα λόγια στην πράξη”
Η νησιωτικότητα, δηλαδή η ανάγκη εξειδίκευσης της κάθε κυβερνητικής πρακτικής στα νησιά, που επιβάλλεται και από το Σύνταγμα των Ελλήνων, ήταν ένα μόνιμο ευχολόγιο και λαμπερό πυροτέχνημα του πρότερου κομματικού συστήματος, ιδιαίτερα σε προεκλογικές περιόδους.
Του Νίκου Συρμαλένιου (*)
Η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ, αν και σε εξαιρετικά δύσκολες περιόδους, με αυστηρό δημοσιονομικό πλαίσιο, περιορισμένες δυνατότητες χρηματοδότησης και ευελιξίας, από τη πρώτη στιγμή έδειξε ένα ιδιαίτερο ενδιαφέρον και δεν έμεινε στα λόγια.
Διευρύνθηκε και στα καύσιμα
Αποφασιστικό και στρατηγικό βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, την προώθηση της νησιωτικότητας, ήταν η νομοθέτηση και η εφαρμογή του Μεταφορικού Ισοδύναμου (Μ.Ι.) πιλοτικά σε πρώτο στάδιο τον Ιούλιο του 2018 σε 49 νησιά (μικρά και απομακρυσμένα) και έπειτα από τον Ιανουάριο του 2019 σε όλα τα νησιά (πλην Κρήτης, Εύβοιας, Λευκάδας).
Τι είναι όμως το μεταφορικό ισοδύναμο; Η φιλοσοφία του μεταφορικού ισοδύναμου, που αφορά επιβάτες και εμπορεύματα, είναι να μπορούν οι νησιώτες να απολαμβάνουν τιμές σε προϊόντα και μεταφορές ίδιες με τους κατοίκους της ηπειρωτικής χώρας, μέσω της επιδότησης του κόστους πχ. αν κάποιος πληρώνει εισιτήριο 30 ευρώ για ένα ταξίδι με λεωφορείο προς μια πόλη της ηπειρωτικής χώρας και ένας νησιώτης για να διανύσει την ίδια απόσταση στη θάλασσα πληρώνει 40 ευρώ, τότε θα παίρνει τα επιπλέον 10 ευρώ που αποτελεί τη διαφορά.
Το μεταφορικό ισοδύναμο δεν είναι μια καινοτομία του ΣΥΡΙΖΑ, ούτε ένα ιδεολόγημα της αριστεράς, πόσο μάλλον ένα επικοινωνιακό πυροτέχνημα όπως χαρακτηριστικά έλεγε σύσσωμη η αντιπολίτευση. Είναι η υλοποίηση ενός οράματος τουλάχιστον είκοσι χρόνων, που εμπνεύστηκαν κυρίως δήμαρχοι απομακρυσμένων και μικρών νησιών, ανάμεσα τους ο αείμνηστος Τάσος Αλιφέρης δήμαρχος Τήλου και είναι η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ που αποφάσισε να το νομοθετήσει, να το εφαρμόσει και να το χρηματοδοτήσει από τον κρατικό προϋπολογισμό αρχικά με 60 εκατ. (2018). και έπειτα με 158 εκατ. (2019). Το μεταφορικό ισοδύναμο αποτελεί μια τομή, που σήμερα εφαρμόζεται καθολικά για τους θαλάσσιες μεταφορές σε όλα τα νησιά (πλην Κρήτης, Εύβοιας, Λευκάδας) – συγκεκριμένα έχουν επιδοτηθεί μέχρι σήμερα 200.000 εισιτήρια, ενώ έχουν δοθεί 9.500 επιδοτήσεις σε νησιωτικές επιχειρήσεις οι οποίες έχουν λάβει ή αναμένεται να λάβουν πίσω, κατά μέσο όρο, το 43% του μεταφορικού κόστους που έχουν δαπανήσει, δημιουργώντας έτσι ρεαλιστικές συνθήκες αντιστροφής των αρνητικών συνεπειών της νησιωτικότητας και ενισχύοντας την ανταγωνιστικότητα των νησιωτικών προϊόντων (με πρόσφατη τροπολογία θα ενταχθούν και ορισμένες επαγγελματικές δραστηριότητες της Κρήτης με αυξημένα κόστη). Επιπλέον, από αρχές Απριλίου ξεκίνησε πιλοτικά σε 33 νησιά και η εφαρμογή του μεταφορικού ισοδύναμου και στα καύσιμα, με σκοπό να μειωθεί η τιμή των καυσίμων με στόχο σε κανένα νησί η τιμή να μην ξεπέρνα πάνω από 0,15 λεπτά τη μέση τιμή της Αττικής, που είναι η χαμηλότερη στη χώρα. Τέλος πρόσφατα ψηφίστηκε και τροπολογία για να εφαρμοστεί το μεταφορικό ισοδύναμο και στις αερομεταφορές.
Πώς θα γίνει καθολικό το μέτρο
Το μεταφορικό ισοδύναμο αγκαλιάζεται μέρα με τη μέρα από τους νησιώτες και τις νησιωτικές επιχειρήσεις, παρόλη την προπαγάνδα, την πολεμική που δέχτηκε, αλλά και την αποσιώπησή του από δημάρχους και παράγοντες της αντιπολίτευσης σε ορισμένα νησιά. Ας μην ξεχνάμε εξάλλου, την επαίσχυντη στάση που κράτησαν ΝΔ και ΚΙΝΑΛ που το καταψήφισαν στη Βουλή. Το μέτρο λειτούργησε με επιτυχία και είναι απλό: κάθε κάτοικος κατόπιν αιτήσεως αποκτά την κάρτα νησιώτη, τον Μοναδικό Αριθμό Νησιώτη (ΜΑΝ), τον οποίο επιδεικνύει κάθε φορά που αγοράζει εισιτήριο και σε σύντομα χρονικό διάστημα του πιστώνεται στο λογαριασμό του η διαφορά, ενώ αντίστοιχα οι επιχειρήσεις γίνονται κάτοχοι ενός Μοναδικού Αριθμού Νησιωτικής Επιχείρησης εισέρχονται στο σύστημα, περνάνε τα παραστατικά τους και έχουν την αντίστοιχη πίστωση.
Προφανώς δεν είναι όλα ρόδινα και αυτό δεν σημαίνει ότι λύθηκαν όλα τα προβλήματα, απλά έγινε η αρχή. Πρώτο και κύριο χρειάζεται μεγαλύτερη χρηματοδότηση ώστε να μπορέσει να γίνει καθολική επέκταση του μέτρου σε όλα τα νησιά, σε όλες τις επιχειρηματικές δραστηριότητες και να υπάρξει η δυνατότητα να μπορούν να απολαμβάνουν το μέτρο και οι μη μόνιμοι κάτοικοι των νησιών, οι επισκέπτες και οι τουρίστες (πρόσφατα βέβαια εντάχθηκαν και οι εκπαιδευτικοί και οι ένστολοι). Προφανώς αυτό δεν μπορεί να στηριχτεί μόνο στον κρατικό προϋπολογισμό και θα πρέπει να γίνει ένας ανασχεδιασμός ώστε να μπορέσει να γίνει καθολικό το μέτρο. Επιπλέον έχουν παρατηρηθεί τις πρώτες μέρες αρκετά προβλήματα και άρνηση των επιχειρήσεων να συμμετάσχουν στην εφαρμογή του μεταφορικού ισοδύναμου στα καύσιμα, στα νησιά που εφαρμόζεται πιλοτικά αλλά για αυτό ακριβώς το λόγο εφαρμόζεται πιλοτικά ώστε να ξεπεραστούν τα όποια προβλήματα προκύπτουν
Το νερό έχει μπει στο αυλάκι και η κυβέρνηση του ΣΥΡΙΖΑ αποδεικνύει καθημερινά και στην πράξη, ότι υλοποιεί πολιτικές νησιωτικότητας στην πράξη και όχι απλώς στο επίπεδο διακήρυξης, όπως γινόταν επί πολλά χρόνια.
* Ο Ν. Συρμαλένιος είναι βουλευτής Κυκλάδων ΣΥΡΙΖΑ
