Ποιος μπορεί να ξεχάσει αλήθεια;
Τον Φεβρουάριο του 1958, οι παίκτες και οι οπαδοί της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ είχαν κάθε λόγο να πανηγυρίζουν: ο αγγλικός σύλλογος ετοιμαζόταν να επιστρέψει από το Βελιγράδι της τότε Γιουγκοσλαβίας με μια στάση στο Μόναχο, έχοντας έρθει ισοπαλία με τον Ερυθρό Αστέρα Βελιγραδίου. Το αποτέλεσμα αυτό, σε συνδυασμό με την προηγούμενη νίκη της ομάδας με σκορ 2-1 στο Μάντσεστερ, της εξασφάλισε την πρόκριση στα ημιτελικά του Ευρωπαϊκού Πρωταθλήματος. Όμως, η 6η Φεβρουαρίου θα αποδεικνυόταν αποφράδα ημέρα, τόσο για την ομάδα όσο και για τους φιλάθλους.
«Συνετρίβη αεροπλάνον εις Μόναχον με Άγγλους άσσους του ποδοσφαίρου», έγραφε η «Καθημερινή» στις 7 Φεβρουαρίου 1958. «Εγνώσθη εκ Μονάχου ότι αεροπλάνον “Ελιζάμπεταν” της Β.Ε.Α., με το οποίον επέστρεφεν εις Αγγλίαν η ποδοσφαιρική ομάς “Μάντσεστερ Γιουνάϊτεντ” κατόπιν συναντήσεώς της με ομάδα του Βελιγραδίου, συνετρίβη κατά την απογείωσίν του εκ του αεροδρομίου του Μονάχου. […] Κατά συμπληρωματικάς πληροφορίας, του συντριβέντος αεροπλάνου επέβαινον πολλοί ανταποκριταί. Δι’ αυτού εταξίδευον 40 περίπου άτομα. Εξ αυτών, τα 17 ήσαν ποδοσφαιρισταί, εκ των τελευταίων δε οι 10 “διεθνείς”. Νεώτεραι πληροφορίαι αναφέρουν ότι το αεροσκάφος, το οποίον προήρχετο εκ Βελιγραδίου και κατηυθύνετο εις Λονδίνον, συνετρίβη ολίγον μετά την 15ην ώραν Γκρήνουϊτς σήμερον αφού απεγειώθη εκ του αεροδρομίου του Μονάχου. Το αεροπλάνον μη δυνηθέν να ανυψωθή προσέκρουσεν επί μιας οικίας, προκαλέσαν πυρκαϊάν. Συμφώνως προς τας πρώτας ενδείξεις, εκ των ερειπίων ανεσύρθησαν 14 πτώματα».
Το ρεπορτάζ της εφημερίδας συνέχιζε παρακάτω: «Εγνώσθη τελικώς ότι οι επιζώντες του δυστυχήματος ανέρχονται εις 23 και οι απολεσθέντες εις 21. Εκ των 17 ποδοσφαιριστών της “Μάντσεστερ Γιουνάϊτεντ” διεσώθησαν οι εξής δέκα: Τερματοφύλακες Χάρρυ Γκρεκ και Γκέϋ Γουντ, δεξιός οπισθοφύλαξ Μπίλλυ Φωκς, μέσοι Τζακ Μπαλντσφλάουερ και Ντάνκαν Έντγουωρντς, κυνηγοί Άλμπερτ Σκάνλον, Κεν Μόργκαν, Μπόμπυ Τσάρλτον, Ντέννη Βάιολετ και Τζων Ντέρμπυ. Μεταξύ των απολεσθέντων είναι και ο περίφημος κεντρικός κυνηγός Τόμμυ Τέυλορ. Ο άλλοτε περίφημος ποδοσφαιριστής και νυν αθλητικογράφος Φρανκ Σουίφτ απεβίωσεν εις νοσοκομείον του Μονάχου συνεπεία των τραυμάτων του».
Εκείνη την ημέρα είχαν προηγηθεί δύο ανεπιτυχείς απογειώσεις κατά τις οποίες οι πιλότοι εντόπισαν προβλήματα στον ένα κινητήρα. Μάλιστα, μετά από τις δύο αυτές απόπειρες, το πλήρωμα ζήτησε από τους επιβάτες να αποβιβαστούν από το αεροσκάφος προκειμένου να επισκευαστεί η ζημιά. Ο κυβερνήτης του αεροσκάφους Τζέιμς Θέιν, θεώρησε ότι η βλάβη στον κινητήρα θα μπορούσε να εξισορροπηθεί αν κατά την απογείωση ανέβαζε τον μοχλό ώθησης ακόμα πιο αργά. Το αεροπλάνο, δηλαδή, δεν θα ανέπτυσσε την απαραίτητη ταχύτητα απογείωσης παρά μόνο πιο κάτω στον διάδρομο απογείωσης, ο οποίος είχε μήκος σχεδόν 2 χιλιομέτρων και θεωρήθηκε ότι θα αρκούσε. Οι επιβάτες κλήθηκαν να επιστρέψουν στο αεροσκάφος 15 λεπτά μετά την αποβίβασή τους. Εντωμεταξύ, η χιονόπτωση στο Μόναχο δυσχέραινε την κατάσταση, καθώς στον διάδρομο απογείωσης είχε δημιουργηθεί μια στρώση χιονιού ανακατεμένου με λάσπη, γεγονός που έκανε το έδαφος ιδιαίτερα ολισθηρό.
Το ολέθριο αποτέλεσμα κόστισε τη ζωή 23 ανθρώπων, 8 εκ των οποίων ήταν παίκτες της ομάδας, των «Μπέμπηδων του Μπάσμπι», όπως ήταν γνωστοί λόγω του νεαρού της ηλικίας τους (22 ετών κατά μέσο όρο), σε συνδυασμό με το όνομα του προπονητή τους Ματ Μπάσμπι. Όπως έγραφε η «Καθημερινή», «το δυστύχημα προεκάλεσε μεγάλην θλίψιν εις την Αγγλίαν λόγω της δημοτικότητος των παικτών της “Μάντσεστερ Γιουνάϊτεντ”, οι οποίοι κατά τα τελευταία έτη συνέβαλον μεγάλως εις την αποκατάστασιν της φήμης του αγγλικού ποδοσφαίρου. Ούτω, η Αγγλία υφίσταται μέγα πλήγμα κατά τας παραμονάς του παγκοσμίου πρωταθλήματος ποδοσφαίρου».
Πράγματι, το πλήγμα για την ομάδα αλλά και για το αγγλικό ποδόσφαιρο ευρύτερα ήταν τεράστιο. Ο σύλλογος είχε χάσει τους περισσότερους παίκτες του, ενώ ο προπονητής Ματ Μπάσμπι είχε τραυματιστεί πολύ σοβαρά και η κατάστασή του δεν ήταν διόλου ενθαρρυντική. Όμως, ως εκ θαύματος κατάφερε να ανακάμψει και, μετά από την προτροπή της συζύγου του, να αναλάβει εκ νέου την προπόνηση της Μάντσεστερ Γιουνάιτεντ. Τη χρονιά της τραγωδίας, η ομάδα του ήταν το αδιαφιλονίκητο φαβορί για την κατάκτηση του Κυπέλλου Πρωταθλητριών. Κάνοντας μια θαρραλέα δήλωση, ο Μπάσμπι ζήτησε δεκαετή προθεσμία για να οδηγήσει τους παίκτες του και πάλι στην κορυφή. Πράγματι, η ομάδα άρχισε σύντομα να ανακάμπτει: κατέκτησε το Κύπελλο Αγγλίας το 1963 και το πρωτάθλημα το 1965, κάτι που επανέλαβε το 1967. Στις 29 Μαΐου 1968 ο Μπάσμπι έκανε την υπόσχεσή του πραγματικότητα, αφού η ομάδα κατέκτησε το Κύπελλο Πρωταθλητριών, επικρατώντας της Μπενφίκα του Εουσέμπιο στην παράταση με 4-1. Ο επιζήσαντας του αεροπορικού δυστυχήματος Μπόμπι Τσάρλτον σκόραρε δύο φορές.
Το ατύχημα οδήγησε στον καθορισμό των επιχειρησιακών ορίων για τη συσσώρευση πάγου που επιτρέπεται στους διαδρόμους. Οι γερμανικές αρχές του αεροδρομίου, μήνυσαν τον κυβερνήτη Θέιν, ο οποίος επέζησε από τη συντριβή, ισχυριζόμενοι ότι ο κυβερνήτης είχε απογειωθεί χωρίς να ξεπαγώσει τα φτερά και ότι ήταν ο μόνος υπεύθυνος για τη συντριβή, παρά το ότι πολλοί μάρτυρες ισχυρίστηκαν το αντίθετο. Τελικά, χρειάστηκαν 10 χρόνια δικαστικών μαχών για να απαλλαγεί από όλες τις κατηγορίες. Η επίσημη αιτία κατά τις βρετανικές αρχές, ήταν η συσσώρευση πάγου και λιωμένου χιονιού στον διάδρομο απογείωσης, που έκανε το αεροσκάφος να «φρενάρει», εμποδίζοντάς το να φτάσει την ταχύτητα που απαιτείται για την απογείωση.
Επιμέλεια στήλης στην Καθημερινή: Μυρτώ Κατσίγερα, Βασίλης Μηνακάκης, Αντιγόνη-Δέσποινα Ποιμενίδου, Αθανάσιος Συροπλάκης
