Τετάρτη, 14 Μαΐου, 2025
ΑρχικήΑθλητικάΝάξος - Μονή: Κάλεσμα από το Σύλλογο Μονιατών "Η Τέχνη" για να...

Νάξος – Μονή: Κάλεσμα από το Σύλλογο Μονιατών “Η Τέχνη” για να παίξουμε “μπάλες”

|

Τόπος: Νάξος – Μονή

Χρόνος: Σάββατο 24 Αυγούστου (ώρα έναρξης 19:00)

Δράση: Παίζουμε “Μπάλες”

Διοργάνωση: Σύλλογος Μονιατών Νάξου “Η Τέχνη”

Τι αναφέρει η πρόσκληση

Μπάλες, ένα πανάρχαιο παιχνίδι που παίζεται με πάθος στη Μονή μέχρι και σήμερα.

Πολλοί θεωρούν ότι οι «μπάλες» ξεκίνησαν από την αρχαία Αίγυπτο το 5000 π.Χ.. Από την Αίγυπτο το παιχνίδι βρέθηκε στην αρχαία Ελλάδα όπου παίζονταν τον 8ο αιώνα π.Χ., μάλιστα ο Ιπποκράτης ήταν ένας από τους φανατικούς παίχτες του. Ακολούθως οι Ρωμαίοι, που έμαθαν το παιχνίδι από τους Έλληνες, το διέδωσαν στη δυτική Ευρώπη. Στην Ιταλία ονομάζεται «μπότσε», στη Γαλλία «πετάνκ» και στις αγγλοσαξωνικές χώρες «μπάλες» (Explore Nature του «Έθνους», Τεύχος 5, Αύγουστος 2008).

Η πανάρχαια ιστορία του παιχνιδιού, που θεωρείται το πιο παλιό άθλημα, χάνεται μέσα στον χρόνο, διατρέχει διαφορετικούς πολιτισμούς και καταγράφει ποικίλες παραλλαγές από τόπο σε τόπο. Όλοι όμως οι παίκτες από τον Ιπποκράτη και τον Γαλιλαίο, μέχρι τους σύγχρονους «μπαλαδόρους», επισημαίνουν την αρχέγονη δυναμική του παιχνιδιού που συνδυάζει αρμονικά σωματικές και πνευματικές λειτουργίες.

Παλιότερα οι «μπάλες» παίζονταν στις Λεύκες της Πάρου, ενώ υπάρχουν αναφορές του παιχνιδιού σε αρκετά χωριά της ορεινής και ημιορεινής Νάξου (π.χ. Κυνίδαρος, Απείρανθος, Κεραμωτή, Καλόξυλος, Σαγκρί). Στις μέρες μας το συγκεκριμένο παιχνίδι αναβιώνει στη Λευκάδα με την ονομασία «αμπαλί» όπου το 2022 εγγράφηκε με υπουργική απόφαση στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας (https://ayla.culture.gr/ampali-paradosiako-paixnidi-leukadas-2021/).

Ωστόσο, στη Μονή Νάξου – καθώς και στην Αιγιάλη Αμοργού – οι «μπάλες» δεν αποτελούν μνήμη αλλά βίωμα και σημείο αναφοράς της καθημερινής και κοινωνικής ζωής του τόπου. Με άλλα λόγια, ο ζήλος και το πάθος για το παιχνίδι περνάει αβίαστα από γενιά σε γενιά.

Ειδικότερα, οι «μπάλες» παίζονται αυθόρμητα από τους Μονιάτες, αποτελώντας μια γνήσια λαϊκή διασκέδαση που καλλιεργεί το χιούμορ, τα πειράγματα και ισχυροποιεί τις κοινωνικές σχέσεις. Παλαιότερα, ήταν ένα κατ’ εξοχήν αντρικό παιχνίδι καθόσον δεν έχει καταγραφεί ούτε μία περίπτωση γυναικείας συμμετοχής. Τα τελευταία χρόνια όμως το παιχνίδι είναι ιδιαίτερα αγαπητό και στις γυναίκες, οι οποίες αναδεικνύουν το ταλέντο τους ως «μπαλαδόρισσες».

Σύντομη Περιγραφή

Οι κανόνες του παιχνιδιού είναι πολύ απλοί. Οι παίχτες χωρίζονται σε δύο ομάδες που αποτελούνται συνήθως από δύο μπαλαδόρους. Κάθε παίχτης έχει στη διάθεσή του δύο ξύλινες μπάλες με ελαφρώς ελλειπτικό σχήμα, διαφόρων διαστάσεων και βαρών, ανάλογα με τις επιλογές του «μπαλαδόρου». Σημείο αναφοράς του παιχνιδιού είναι μία μικρή στρογγυλή σφαίρα που ονομάζεται «τζανής» ή«τζανάκι». Η ομάδα που θα ρίξει μία τουλάχιστον μπάλα πιο κοντά στο μικρό μπαλάκι, κερδίζει την παρτίδα. Όσες μπάλες φέρει κοντά στο μπαλάκι και μπροστά από τις αντίπαλες, τόσους πόντους κερδίζει.

Το παίξιμο όπου η μπάλα κυλάει ομαλά από το χέρι του παίχτη ως το μπαλάκι λέγεται «κοστάκι». Η μπαλιά με την οποία χτυπάμε δυνατά την μπάλα του αντιπάλου να απομακρυνθεί από το μπαλάκι ή την δικιά μας μπάλα να πλησιάσει το μπαλάκι λέγεται «μπάλος». Ενώ το παίξιμο που συνδυάζει τα δύο προηγούμενα ονομάζεται «κοστόμπαλο». Το παιχνίδι τελειώνει όταν μία ομάδα κερδίσει 21 ή 31 πόντους. Οι χαμένοι κερνούν τα ποτά στους νικητές και πληρώνουν το μικρό σχετικά αντίτιμο για την χρήση της «μπαλιάστρας».

Το παιχνίδι διεξάγεται στην «μπαλιάστρα», έναν ανοιχτό χωμάτινο χώρο, διαστάσεων 1,80μ. επί 12μ. περίπου. Οι «μπάλες» κατασκευάζονται από πολύ σκληρό ξύλο (ελιά ή πουρνάρι) για να αντέχουν τα χτυπήματα και οι μισές από αυτές μαρκάρονται με σταυρό για να ξεχωρίζουν από αυτές του αντιπάλου. Το ξύλο για τις μπάλες το κόβουν στη «λίεψη» (χάση) του φεγγαριού για να είναι γερό και να μην πιάνει σαράκι.

Οι μαρτυρίες των γηραιότερων Μονιατών επιβεβαιώνουν την συνεχή ύπαρξη του παιχνιδιού και καταγράφουν εννιά διαφορετικές τοποθεσίες με μπαλιάστρες μέσα στη Μονή.

Ευχαριστούμε θερμά για τις πολύτιμες πληροφορίες που παρείχαν οι παλιοί Μονιάτες μπαλαδόροι: Κοντοπίδης Α. Αντώνης, Κοντοπίδης Γ. Μάρκος, Μαγκανάρης Γ. Νικολός, Χαμηλοθώρης Ε. Γιώργος, Χαμηλοθώρης Ι. Μιχάλης και Χαμηλοθώρης Μ. Δημήτρης.

Αύγουστος 2024, Σύλλογος Μονιατών Νάξου «Η ΤΕΧΝΗ»


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

Ζωντανεύει η ξερολιθιά στην Ηρωική Νήσο Κάσο

Με ντοκιμαντέρ, αφηγήσεις και πεζοπορία, ο Δήμος Κάσου αναδεικνύει μια παραδοσιακή τέχνη που ενώνει παρελθόν και παρόν

Αναβαθμίζεται σε τριτοβάθμια επεξεργασία ο βιολογικός καθαρισμός Νάξου

Ένα σημαντικό έργο για την αγροτική οικονομία και το περιβάλλον προχωρά από τον Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, με επίκεντρο το Λιβάδι.

Νάξος: Προσωρινή διακοπή κυκλοφορίας στον δρόμο Χώρας – Αγίου Προκοπίου λόγω έργων

Στο πλαίσιο του έργου “Βελτίωση Αγροτικής Οδού από δρόμο Χώρας – Αγίου Προκοπίου έως όριο οικισμού Αγίας Άννας”, λόγω των εργασιών ασφαλτόστρωσης

Eurovision 2025: Προγνωστικά για την συμμετοχή της Ελλάδας στον δεύτερο ημιτελικό

Eurovision 2025: Τι λένε τα προγνωστικά για την πρόκριση της Ελλάδας στον τελικό - Ποια η σειρά συμμετοχής (πίνακας)

Πάνος Βαλαβάνης: Εφυγε από τη ζωή ο άνθρωπος που κοιμήθηκε δίπλα στη “Βασίλισσα των Απλωμάτων”

Έφυγε από τη ζωή ο διεθνώς αναγνωρισμένος αρχαιολόγος και καθηγητής Πάνος Βαλαβάνης – Στενή η σχέση του με τη Νάξο και τους Δελφούς, πλούσιο το επιστημονικό του αποτύπωμα.

Συνάντηση Φόρτωμα – Χριστόπουλου για ένα “έξυπνο” νησιωτικό μέλλον

Στο επίκεντρο της συνάντησης του Βουλευτή Κυκλάδων Φίλιππου Φόρτωμα με τον Γενικό Γραμματέα Ψηφιακής Διακυβέρνησης βρέθηκε η ανάγκη ενίσχυσης των ψηφιακών υπηρεσιών και υποδομών στα νησιά των Κυκλάδων.

Ιωνικός Ν – Πανναξιακός ΑΟΚ: Τελικός ανόδου κεκλεισμένων των θυρών;

Την Κυριακή 18 Μαΐου ο 5ος και τελευταίος τελικός της National League 2 στη Νίκαια, χωρίς την παρουσία φιλάθλων, μετά από απόφαση της ΔΕΑΒ για άναμμα πυρσού στον 3ο αγώνα.

Πανναξιακός ΑΟK: Κέρδισε με ψυχή και τα παίζει όλα για όλα στη Νίκαια την Κυριακή

Ο Πανναξιακός με ψυχή και συγκέντρωση έστειλε τη σειρά των τελικών σε 5ο ματς, επικρατώντας του Ιωνικού στη Νάξο με 82-74 – Όλα θα κριθούν στη Νίκαια για την άνοδο στην National League 2

Νάξος: Το Δημοτικό Σχολείο Φιλωτίου «σέρβιρε» γαλλική παράδοση με… κρέπες!

Μαθητές και μαθήτριες του Δημοτικού Φιλωτίου Νάξου τίμησαν το γαλλικό έθιμο της Chandeleur φτιάχνοντας γλυκές και αλμυρές κρέπες – ένα μάθημα πολιτισμού και νοστιμιάς!

Νάξος – Κυρ. Σκληράκη: “Οι καθηγητές να νιώθουν αγάπη για τα παιδιά” (video)

«Θα ήθελα να πω στους καθηγητές πως πρέπει να νιώθουν αγάπη για τα παιδιά και να δουλεύει το μυαλό τους για το τι θα τους προσφέρουν» είναι η συμβουλή της κυρίας Κυριακής Σκληράκη προς τους νέους συναδέλφους της.

Άνδρος: 68χρονη έπεσε με το αυτοκίνητό της στη θάλασσα και ανασύρθηκε νεκρή

Η γυναίκα από το Γαύριο έχασε τη ζωή της καθώς το όχημά της κατέληξε στη θάλασσα από ύψος 25 μέτρων ενώ προσπαθούσε να παρκάρει

Μια δεύτερη ζωή για το “Πρέβελης”; Μετατρέπεται σε πλωτό ξενοδοχείο;

Το ιστορικό πλοίο της ΑΝΕΚ ίσως μετατραπεί σε πλωτό ξενοδοχείο στη Σάμο, χαρίζοντας του έναν νέο ρόλο γεμάτο μνήμες και φιλοξενία.

Νάξος: Επιτέλους, τελειώνει της χερσαίας ζώνης, ας αναλογιστούν… «νηστεύσαντες καί μή νηστεύσαντες», τις ευθύνες που τους αναλογούν

Φτάνουμε στο τέλος της διαδρομής.. Το 3Α που πέφτει και οι ..στάσεις έως να ολοκληρωθεί ένα έργο σημαντικό για τη πόλη της Νάξου

Θλίψη στον Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων για την απώλεια του Κώστα Αρτσάνου, το “αντίο” από τον Δήμαρχο Δημήτρη Λιανό

Συγκλονισμένος ο Δήμαρχος Δημήτρης Λιανός αποχαιρετά τον ακούραστο υπάλληλο του Δήμου και αγαπητό συμπολίτη

Νότιο Αιγαίο: Μήνυμα από το 112 για κίνδυνο εκδήλωσης τσουνάμι

Σεισμός 6 Ρίχτερ στα ανοιχτά της Κάσου - Μήνυμα από το 112 για κίνδυνο εκδήλωσης τσουνάμι

Εκτακτο: Τέλος στα σουβλάκια της θείας Τασίας, ήρθε ο νόμος, πάει το πανηγύρι

Ήρθε ο νόμος, πάει το πανηγύρι Με catering και τιμολόγιο, το κοψίδι πλέον θα έχει και ΦΠΑ...

Μ. Κατσούλης: “Οταν πάρω σύνταξη θα μετρήσω τα Κύπελλα που έχουμε πάρει”

Ο γυμναστής του ΓΕΛ Νάξου Μανώλης Κατσούλης μιλάει για την πορεία του, τον ρόλο του εκπαιδευτικού, τις αθλητικές επιτυχίες του σχολείου και την «αθλητομάνα» Νάξο

Νάξος – Νοσοκομείο: Λαπαροσκοπικός Πύργος μπαίνει σε λειτουργία μέσω δωρεάς

Με τη δωρεά του Κωνσταντίνου Μαρτίνου, το Νοσοκομείο Νάξου αποκτά σύγχρονο ιατρικό εξοπλισμό που αλλάζει τα δεδομένα στις χειρουργικές επεμβάσεις

Νάξος – Lennart Neubauer: Ο παγκόσμιος πρωταθλητής που έγινε το πρόσωπο του νέου windsurfing

Μια ζωή πάνω στα κύματα, ένα μέλλον γεμάτο διακρίσεις – Ο Lennart από τη Νάξο εμπνέει με ταλέντο, ήθος και διεθνή αναγνώριση