Τρίτη, 8 Ιουλίου, 2025
ΑρχικήΑθλητικάΝάξος - Μονή: Κάλεσμα από το Σύλλογο Μονιατών "Η Τέχνη" για να...

Νάξος – Μονή: Κάλεσμα από το Σύλλογο Μονιατών “Η Τέχνη” για να παίξουμε “μπάλες”

|

Τόπος: Νάξος – Μονή

Χρόνος: Σάββατο 24 Αυγούστου (ώρα έναρξης 19:00)

Δράση: Παίζουμε “Μπάλες”

Διοργάνωση: Σύλλογος Μονιατών Νάξου “Η Τέχνη”

Τι αναφέρει η πρόσκληση

Μπάλες, ένα πανάρχαιο παιχνίδι που παίζεται με πάθος στη Μονή μέχρι και σήμερα.

Πολλοί θεωρούν ότι οι «μπάλες» ξεκίνησαν από την αρχαία Αίγυπτο το 5000 π.Χ.. Από την Αίγυπτο το παιχνίδι βρέθηκε στην αρχαία Ελλάδα όπου παίζονταν τον 8ο αιώνα π.Χ., μάλιστα ο Ιπποκράτης ήταν ένας από τους φανατικούς παίχτες του. Ακολούθως οι Ρωμαίοι, που έμαθαν το παιχνίδι από τους Έλληνες, το διέδωσαν στη δυτική Ευρώπη. Στην Ιταλία ονομάζεται «μπότσε», στη Γαλλία «πετάνκ» και στις αγγλοσαξωνικές χώρες «μπάλες» (Explore Nature του «Έθνους», Τεύχος 5, Αύγουστος 2008).

Η πανάρχαια ιστορία του παιχνιδιού, που θεωρείται το πιο παλιό άθλημα, χάνεται μέσα στον χρόνο, διατρέχει διαφορετικούς πολιτισμούς και καταγράφει ποικίλες παραλλαγές από τόπο σε τόπο. Όλοι όμως οι παίκτες από τον Ιπποκράτη και τον Γαλιλαίο, μέχρι τους σύγχρονους «μπαλαδόρους», επισημαίνουν την αρχέγονη δυναμική του παιχνιδιού που συνδυάζει αρμονικά σωματικές και πνευματικές λειτουργίες.

Παλιότερα οι «μπάλες» παίζονταν στις Λεύκες της Πάρου, ενώ υπάρχουν αναφορές του παιχνιδιού σε αρκετά χωριά της ορεινής και ημιορεινής Νάξου (π.χ. Κυνίδαρος, Απείρανθος, Κεραμωτή, Καλόξυλος, Σαγκρί). Στις μέρες μας το συγκεκριμένο παιχνίδι αναβιώνει στη Λευκάδα με την ονομασία «αμπαλί» όπου το 2022 εγγράφηκε με υπουργική απόφαση στο Εθνικό Ευρετήριο Άυλης Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Ελλάδας (https://ayla.culture.gr/ampali-paradosiako-paixnidi-leukadas-2021/).

Ωστόσο, στη Μονή Νάξου – καθώς και στην Αιγιάλη Αμοργού – οι «μπάλες» δεν αποτελούν μνήμη αλλά βίωμα και σημείο αναφοράς της καθημερινής και κοινωνικής ζωής του τόπου. Με άλλα λόγια, ο ζήλος και το πάθος για το παιχνίδι περνάει αβίαστα από γενιά σε γενιά.

Ειδικότερα, οι «μπάλες» παίζονται αυθόρμητα από τους Μονιάτες, αποτελώντας μια γνήσια λαϊκή διασκέδαση που καλλιεργεί το χιούμορ, τα πειράγματα και ισχυροποιεί τις κοινωνικές σχέσεις. Παλαιότερα, ήταν ένα κατ’ εξοχήν αντρικό παιχνίδι καθόσον δεν έχει καταγραφεί ούτε μία περίπτωση γυναικείας συμμετοχής. Τα τελευταία χρόνια όμως το παιχνίδι είναι ιδιαίτερα αγαπητό και στις γυναίκες, οι οποίες αναδεικνύουν το ταλέντο τους ως «μπαλαδόρισσες».

Σύντομη Περιγραφή

Οι κανόνες του παιχνιδιού είναι πολύ απλοί. Οι παίχτες χωρίζονται σε δύο ομάδες που αποτελούνται συνήθως από δύο μπαλαδόρους. Κάθε παίχτης έχει στη διάθεσή του δύο ξύλινες μπάλες με ελαφρώς ελλειπτικό σχήμα, διαφόρων διαστάσεων και βαρών, ανάλογα με τις επιλογές του «μπαλαδόρου». Σημείο αναφοράς του παιχνιδιού είναι μία μικρή στρογγυλή σφαίρα που ονομάζεται «τζανής» ή«τζανάκι». Η ομάδα που θα ρίξει μία τουλάχιστον μπάλα πιο κοντά στο μικρό μπαλάκι, κερδίζει την παρτίδα. Όσες μπάλες φέρει κοντά στο μπαλάκι και μπροστά από τις αντίπαλες, τόσους πόντους κερδίζει.

Το παίξιμο όπου η μπάλα κυλάει ομαλά από το χέρι του παίχτη ως το μπαλάκι λέγεται «κοστάκι». Η μπαλιά με την οποία χτυπάμε δυνατά την μπάλα του αντιπάλου να απομακρυνθεί από το μπαλάκι ή την δικιά μας μπάλα να πλησιάσει το μπαλάκι λέγεται «μπάλος». Ενώ το παίξιμο που συνδυάζει τα δύο προηγούμενα ονομάζεται «κοστόμπαλο». Το παιχνίδι τελειώνει όταν μία ομάδα κερδίσει 21 ή 31 πόντους. Οι χαμένοι κερνούν τα ποτά στους νικητές και πληρώνουν το μικρό σχετικά αντίτιμο για την χρήση της «μπαλιάστρας».

Το παιχνίδι διεξάγεται στην «μπαλιάστρα», έναν ανοιχτό χωμάτινο χώρο, διαστάσεων 1,80μ. επί 12μ. περίπου. Οι «μπάλες» κατασκευάζονται από πολύ σκληρό ξύλο (ελιά ή πουρνάρι) για να αντέχουν τα χτυπήματα και οι μισές από αυτές μαρκάρονται με σταυρό για να ξεχωρίζουν από αυτές του αντιπάλου. Το ξύλο για τις μπάλες το κόβουν στη «λίεψη» (χάση) του φεγγαριού για να είναι γερό και να μην πιάνει σαράκι.

Οι μαρτυρίες των γηραιότερων Μονιατών επιβεβαιώνουν την συνεχή ύπαρξη του παιχνιδιού και καταγράφουν εννιά διαφορετικές τοποθεσίες με μπαλιάστρες μέσα στη Μονή.

Ευχαριστούμε θερμά για τις πολύτιμες πληροφορίες που παρείχαν οι παλιοί Μονιάτες μπαλαδόροι: Κοντοπίδης Α. Αντώνης, Κοντοπίδης Γ. Μάρκος, Μαγκανάρης Γ. Νικολός, Χαμηλοθώρης Ε. Γιώργος, Χαμηλοθώρης Ι. Μιχάλης και Χαμηλοθώρης Μ. Δημήτρης.

Αύγουστος 2024, Σύλλογος Μονιατών Νάξου «Η ΤΕΧΝΗ»


Διαβάστε όλες τις τελευταίες ειδήσεις από τις σελίδες του Naxos Press - τώρα και στο Google News

ΔΙΑΒΑΣΤΕ ΑΚΟΜΗ
Τελευταία νέα
Δημοφιλή

«Αγροτεμάχια φάντασμα»: Πώς Κρητικοί κτηνοτρόφοι διεκδικούν επιδοτήσεις σε ξένες γαίες

Με δασικές εκτάσεις και ελαιώνες να «μετατρέπονται» σε βοσκοτόπια για να δηλωθούν στο ΟΣΔΕ, παραγωγοί από την Κρήτη κατηγορούνται ότι εισέπρατταν ευρωπαϊκές ενισχύσεις σε βάρος των πραγματικών αγροτών

Χορεύοντας κάτω από τα αστέρια της Νάξου: Μια βραδιά γεμάτη Ελλάδα στην παραλία της Χώρας (photos)

Ήπειρος, Πόντος, Στερεά Ελλάδα και Πελοπόννησος συναντήθηκαν στη Νάξο σε μια μοναδική μουσικοχορευτική βραδιά με έντονο παλμό, ζωντανή παράδοση και καρδιά γεμάτη Ελλάδα

Cycladic Nexus στην Ίο: Όταν η σύγχρονη τέχνη συναντά τον Πρωτοκυκλαδικό Σκάρκο

Μια μοναδική έκθεση στο Αρχαιολογικό Μουσείο Ίου μετατρέπει τον θεσμικό χώρο σε πεδίο ζωντανού διαλόγου μεταξύ παρελθόντος και παρόντος, με έργα 12 καλλιτεχνών να συνομιλούν με την ιστορία του Σκάρκου.

Επίτιμος Δημότης Θήρας ανακηρύχθηκε ο καθηγητής Δημήτριος Χριστοδούλου

Σε συγκινητική εκδήλωση τιμήθηκε το επιστημονικό έργο του διακεκριμένου Έλληνα φυσικού – Βράβευση μαθητών Γ’ Λυκείου για την εισαγωγή τους στην Τριτοβάθμια Εκπαίδευση

Περισσότεροι σχολικοί καθαριστές στη Σαντορίνη – Ενίσχυση για το 2025-2026

Από 36 σε 44 οι θέσεις καθαριότητας στα σχολεία της Σαντορίνης – Ενίσχυση της υγειονομικής ασφάλειας με μέριμνα του Δήμου Θήρας

Νέο θεσμικό πλαίσιο για τα μεταχειρισμένα οχήματα προτείνει η Ε.Ε.

Απαραίτητο πιστοποιητικό κύκλου ζωής από ΚΤΕΟ για μεταβίβαση – Στόχος η σταδιακή ανανέωση του στόλου και η επιτάχυνση της ηλεκτροκίνησης

Ο Παντελής Θαλασσινός στο Φιλώτι, Μουσική βραδιά στη σκιά του Ζα

Ο σπουδαίος ερμηνευτής έρχεται στο ΆθλοΘέατρο Φιλωτίου στις 5 Αυγούστου για μια συναυλία γεμάτη συναίσθημα, με αγαπημένα τραγούδια και αφιέρωμα στον Μίκη Θεοδωράκη.

Στην κορυφή σε Ελλάδα και Κύπρο το ΕΚΠΑ – Σαρώνει στις διεθνείς κατατάξεις

1ο Πανεπιστήμιο σε Ελλάδα και Κύπρο, 216ο παγκοσμίως και με κορυφαίες επιδόσεις σε Ιατρική, Καρδιολογία και Δημόσια Υγεία – Διακρίσεις στις Times και US News Rankings 2025

ΑΑΔΕ: Δωρεάν app σαρώνει το Ψηφιακό Πελατολόγιο σε 20′

Τέλος στις πολύπλοκες διαδικασίες – Με ένα scan στην πινακίδα και το QR της απόδειξης, οι επαγγελματίες «ξεμπερδεύουν» χωρίς κόστος και καθυστερήσεις.

Ο Σωτήρης Μπιλλής στην Μύκονο, σημαντική ενίσχυση ενόψει της Stoiximan Basket League

Ο 28χρονος φόργουορντ με εμπειρία από Κολοσσό, Πανιώνιο και Καρδίτσα εντάσσεται στον Α.Ο. Μυκόνου για την παρθενική συμμετοχή του συλλόγου στην Α1 κατηγορία.

Νάξος: “Σιωπή” στην τοπική κοινωνία, έφυγε πρόωρα ο Γεώργιος Λαΐος

Η Νάξος αποχαιρετά έναν νέο άνθρωπο με έντονη κοινωνική παρουσία και ανθρώπινη προσφορά – Κηδεύεται την Πέμπτη 3 Ιουλίου στον Ιερό Ναό Κοιμητηρίου Άνω Λιοσίων

Τζεφ Μπέζος: After wedding party στη Νάξο με την Λόρεν Σάντσεζ, η «έξυπνη» αγάπη του για το νησί

Μετά τον χλιδάτο γάμο των 48 εκατομμυρίων στη Βενετία, ο ιδρυτής της Amazon και η εκρηκτική σύζυγός του επιλέγουν τη Νάξο για το after wedding ταξίδι τους, επιβεβαιώνοντας την ιδιαίτερη σχέση του δισεκατομμυριούχου με το νησί και τα φιλόδοξα σχέδιά του για το «smart island» των Κυκλάδων.

Νάξος – Κωμιακή: «Έφυγε» ο Δημήτρης Ιωάννου Καρούσης, θλίψη για τον αγαπημένο “Τζήμα”

Αποχαιρετισμός σε έναν ήσυχο και αγαπητό συγχωριανό που δεν ξέχασε ποτέ τον τόπο του – Το χωριό τον τιμά με συγκίνηση

«Εκεί που η θάλασσα είναι ζωή» – Φόρος τιμής στους ναυτικούς της Νάξου και των Μικρών Κυκλάδων (video)

Με αφορμή τη Ναυτική Εβδομάδα, ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων τιμά με συγκίνηση τους ανθρώπους που ζουν, εργάζονται και αγαπούν τη θάλασσα (video)

Νάξος: Αλλαγές στην κυκλοφορία σε Χώρα, Αγία Άννα, Άγιο Προκόπη και Πλάκα, “εμφάνιση” του e-naxios

Ο Δήμος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων ανακοινώνει τις νέες κυκλοφοριακές ρυθμίσεις για την τουριστική περίοδο – Δωρεάν στάθμευση και έλεγχος τροφοδοσίας στα παραλιακά μέτωπα

Νάξος: Ο 11χρονος Παναγιώτης ξεναγεί τουρίστες στα σοκάκια του Φασολά (video)

Ένα παιδί μεγαλώνει μέσα στον πολιτισμό και μεταφέρει με αγάπη και γνώσεις την ιστορία του Φιλοτίου και της γειτονιάς του, σε ξένους επισκέπτες.

Aperto – Cucina Italiana: Η αυθεντική ιταλική εμπειρία ήρθε στη Νάξο με την υπογραφή του κορυφαίου pizzaiolo Νίκου Σωτηρόπουλου

Ένα νέο γαστρονομικό σημείο στην καρδιά της Νάξου που ενώνει την ιταλική φινέτσα με τη δημιουργικότητα του Έλληνα pizzaiolo που διακρίθηκε δύο φορές ως ο καλύτερος της χώρας και στους 50 κορυφαίους της Ευρώπης.

Κατ’ Οίκον Νοσηλευτική Φροντίδα στη Νάξο από τη Φραντζέσκα Λαγογιάννη

Με επιστημονική γνώση, σεβασμό και ολιστική προσέγγιση, η Φραντζέσκα Λαγογιάννη προσφέρει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες νοσηλείας στο σπίτι, σε όλη τη Νάξο.

Μενδώνη για Κούρους Μελάνων: “Θα γίνει πιλοτική μεταφορά του ενός κούρου”

Οι κάτοικοι της Νάξου αντιστέκονται στην απομάκρυνση των αρχαίων αγαλμάτων από το Φλεριό, ενώ το Υπουργείο Πολιτισμού υπερασπίζεται μια μεταφορά που δημιουργεί ερωτήματα και αντιδράσεις.

Νέοι κανόνες για τις κολυμβητικές δεξαμενές σε τουριστικά καταλύματα – Τι αλλάζει από εδώ και πέρα

Με κοινή υπουργική απόφαση καθορίζεται η διαδικασία γνωστοποίησης λειτουργίας για πισίνες εντός τουριστικών μονάδων και υποδομών. Παραβόλο 300€, διοικητικά πρόστιμα για παραβάσεις και περιθώριο 90 ημερών για συμμόρφωση των υφιστάμενων εγκαταστάσεων.