Από τον Ιανούαριο του 2018 ύπάρχει έγγραφο από τον Αντιπεριφεριεάρχη Κυκλάδων προς την Γενική Γραμματεία Πολιτισμού με θέμα την αποκατάσταση του Μεγάρου των Ιησουιτών στα Καλαμίτσια Νάξου – Καμία απάντηση και ο βουλευτής Κυκλάδων της Νέας Δημοκρατίας, Γιάννης Βρούτσης κατέθεσε επίκαιρη ερώτηση προς την υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού με τίτλο «Αποκατάσταση του Μεγάρου των Ιησουϊτών στη θέση Καλαμίτσια Μελάνων Νάξου».
Φεβρουάριος του 2018 και όπως πληροφορούμαστε, παρεμβάσεις και εργασίες καθαρισμού πραγματοποίησε η Εφορεία Αρχαιοτήτων Κυκλάδων στα Καλαμίτσια, την εξοχική κατοικία των Ιησουιτών Μοναχών, στις Μέλανες. Οι εργασίες περιελάμβαναν καθαρισμό της βλάστησης στον εξωτερικό χώρο και μερικό καθαρισμό εντός του μνημείου. Επίσης, αναστηλώθηκε τοιχίο εξωτερικά του κτιρίου και πραγματοποιήθηκαν αποχωματώσεις από τη στέγη. Ταυτόχρονα, η Εφορεία Αρχαιοτήτων, σε συνεργασία με το Δήμο πραγματοποίησαν έργα για τη διευθέτηση των ομβρίων, τα οποία κατέληγαν εντός του προαύλιου χώρου του μνημείου. Παρά τις εργασίες καθαρισμού, δυστυχώς, τα ίχνη και σημάδια από τα ζώα είναι εμφανή, καθώς δεν υπάρχει περίφραξη ή κάποια κατασκευή που να εμποδίζει την είσοδό των ζώων εντός του κτιρίου, το οποίο κατασκευάστηκε το 1683.
Ενα μήνα νωρίτερα, όπως μαθαίνουμε σήμερα από την επίκαιρη ερώτηση που κατέθεσε ο Βουλευτής Κυκλάδων της Νέας Δημοκρατίας, Γιάννης Βρούτσης προς την αρμόδια υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού, είχε αποσταλεί έγγραφο του Αντιπεριφερειάρχη Κυκλάδων κου Λεονταρίτη, προς το γραφείο της Γενικής Γραμματέως Πολιτισμού με το οποίο γίνονταν γνωστή η πρόθεση της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου να συμμετάσχει στην Προγραμματική Σύμβαση για την αποκατάσταση του εν λόγω μνημείου (σ.σ. Μέγαρο Ιησουιτών στα Καλαμίτσια Νάξου) και να χρηματοδοτήσει την εκπόνηση των απαιτούμενων μελετών από ιδίους πόρους μέχρι του ποσού των 40.000 ευρώ (με το ΦΠΑ), όμως το εντυπωσιακό είναι ότι δεν πήρε ποτέ απάντηση… Και τώρα έρχεται ο κος Βρούτσης και ρωτάει την αρμόδια υπουργό γιατί δεν υπάρχει απάντηση και το κυριότερο τι προτίθεται να κάνει ώστε να σωθεί ένα τόσο σημαντικό μνημείο για την σύγχρονη ιστορία της Νάξου..
Στο πλαίσιο του κοινοβουλευτικού ελέγχου, ο Βουλευτής Κυκλάδων Ν.Δ. κ. Ιωάννης Βρούτσης κατέθεσε ερώτηση προς την υπουργό Πολιτισμού και Αθλητισμού (Α.Π. 7224/22-04-2019) με τίτλο «Αποκατάσταση του Μεγάρου των Ιησουϊτών στη θέση Καλαμίτσια Μελάνων Νάξου»
Ειδικότερα, το κείμενο της ερώτησης που κατατέθηκε έχει ως εξής:
«Στην περιοχή των Μελάνων Νάξου δεσπόζει ένα παλάτι, κτίσμα του 1673, που απετέλεσε την εξοχική κατοικία των Καθολικών Μοναστικών Ταγμάτων (Ιησουιτών – Λαζαριστών – Σαλεσιανών), καθώς και των μαθητών του σπουδαίου σχολείου στο Κάστρο της Νάξου, που διαδοχικά διηύθυναν οι προαναφερόμενοι Μοναχοί αλλά και το κέντρο της διαχειρίσεως και οικονομικής εκμεταλλεύσεως της μεγάλης κτηματικής περιουσίας της αρχαίας Αδελφότητος των Καθολικών της Νάξου (ιδρύθηκε το 1226) με την επωνυμία “Το Αγιώτατον Σώμα του Χριστού”, που μετονομάσθηκε , τον 19ο αιώνα σε “ΤΙΜΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ” και σήμερα αποτελεί Ίδρυμα με σκοπό κυρίως εκπαιδευτικό. Η Αδελφότητα, μέσω των Μοναστικών Ταγμάτων, επί τρεις αιώνες και μέχρι το 1927 λειτουργούσε σπουδαίο εκπαιδευτικό ίδρυμα, που εξελίχθηκε στην περίφημη Εμπορική Σχολή της Νάξου, της οποίας οι απόφοιτοι στελέχωναν τη Δημόσια Διοίκηση αλλά και ιδιωτικές επιχειρήσεις μετά την ίδρυση του νέου Ελληνικού Κράτους. Μεταξύ των μαθητών της Σχολής συγκαταλέγεται και ο Νίκος Καζαντζάκης.
Το συγκρότημα του ανωτέρω Μεγάρου, των βοηθητικών χώρων του καθώς και του περιβάλλοντος φυσικού τοπίου αποτελεί σπουδαίο ιστορικό τεκμήριο της ξεχωριστής κουλτούρας των νησιών μας και του νεώτερου Κυκλαδικού πολιτισμού. Έχει κηρυχθεί Ιστορικό Διατηρητέο Μνημείο με την ΥΑ ΥΠΠΕ/ΑΡΧ/Β1/Φ27/63118/1414/ 9-11-1982. Το συνολικό εμβαδόν των κτηριακών εγκαταστάσεων του Μεγάρου ανέρχεται σε χίλια πεντακόσια τετραγωνικά μέτρα (1500 τ.μ.) περίπου. Ιδιοκτήτης του Μνημείου-Μεγάρου Καλαμιτσίων είναι το Ίδρυμα Καθολικών Νάξου «Ο ΤΙΜΙΟΣ ΣΤΑΥΡΟΣ».
Η σημερινή κατάσταση των κτηρίων είναι πολύ άσχημη. Χρήζουν σωστικών επεμβάσεων και αμέσου αποκαταστάσεως. Επίσης, χρειάζεται να δημιουργηθούν εντός του Μεγάρου σύγχρονοι χώροι υγιεινής και αναψυχής προκειμένου να εξυπηρετούν τους πολυάριθμους θερινούς επισκέπτες, που αναμένεται να πολλαπλασιαστούν όταν αποκατασταθεί ο πολύ σημαντικός και ιστορικός αυτός χώρος.
Ως γνωστόν, βασική προϋπόθεση για την χρηματοδότηση και ανάληψη οποιασδήποτε εργασίας διάσωσης και αποκατάστασης του Μνημείου είναι η ύπαρξη μελετών. Στο πλαίσιο αυτό, με το με Α.Π. 10476/81/26-1-2018 έγγραφο του Αντιπεριφερειάρχη Κυκλάδων γνωστοποιήθηκε η πρόθεση της Περιφέρειας Νοτίου Αιγαίου (Π.Ν.ΑΙ.) να συμμετάσχει στην Προγραμματική Σύμβαση, που αναφέρεται στο θέμα και αφορά στην «ΕΚΠΟΝΗΣΗ ΜΕΛΕΤΩΝ ΓΙΑ ΤΗΝ ΑΠΟΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ ΜΕΓΑΡΟΥ ΤΩΝ ΙΗΣΟΥΙΤΩΝ ΣΤΗ ΘΕΣΗ ΚΑΛΑΜΙΤΣΙΑ ΜΕΛΑΝΩΝ ΝΑΞΟΥ» και να χρηματοδοτήσει την εκπόνηση των αναφερομένων μελετών από ιδίους πόρους της Π.Ε. Κυκλάδων μέχρι του ποσού των 40.000,00 ευρώ συμπεριλαμβανομένου Φ.Π.Α.
Το ανωτέρω έγγραφο απεστάλη στο γραφείο της Γενικής Γραμματέως Πολιτισμού με ηλεκτρονικό ταχυδρομείο την 26η Ιανουαρίου 2018 και με αριθμό πρωτοκόλλου εισερχομένου εγγράφου ΥΠΠΟΑ/ΓΓΓΠ/41129/688/30-1-2018.΄Εκτοτε, και παρά την παρέλευση δεκατεσσάρων (14) και πλέον μηνών δεν έχει υπάρξει καμία απάντηση ή άλλη ενέργεια από πλευράς του υπουργείου, που να ανταποκρίνεται στην σημαντική προσφορά της Π.Ν.ΑΙ..
Επειδή, το αναφερόμενο ακίνητο αποτελεί ένα από τα σπουδαιότερα μνημεία της Νάξου.
Επειδή, η Π.Ν.ΑΙ. έχει μεγάλο όγκο υποχρεώσεων και έργων, τα οποία διαχειρίζεται και χρηματοδοτεί και δεν είναι δυνατόν να δεσμεύει κονδύλια, τα οποία παραμένουν ανενεργά και δεν τίθενται στην εξυπηρέτηση του προγραμματισμού της και κατά συνέπεια των πολιτών.
Επειδή, οι αναφερόμενες μελέτες αποτελούν το απαραίτητο μέσο για να οργανωθεί η αποκατάσταση του ως άνω μνημείου, το οποίο κινδυνεύει με κατάρρευση.
Ερωτάται η κα Υπουργός:
- Προτίθεται το υπουργείο να ανταποκριθεί στην ως άνω προσφορά της Π.Ν.ΑΙ;
- Ποιος είναι ο λόγος που το ΥΠΠΟΑ καθυστερεί να απαντήσει στο αίτημα- προσφορά της Π.Ν.ΑΙ;
- Τι σκοπεύετε να πράξετε και πως θα συνδράμετε στην αποκατάσταση και αξιοποίηση του εν λόγω μνημείου πολιτιστικής κληρονομιάς;
Που είναι και τι είναι το περίφημο αυτό κτήριο; Ανάμεσα στις Μέλανες και την Ποταμιά, στην περιοχή Καλαμίτσια, βρίσκεται το εντυπωσιακό οικοδόμημα που άλλοτε υπήρξε το καλοκαιρινό θέρετρο των Ιησουιτών μοναχών.
Κτίστηκε τον 17ο αιώνα, με χρήματα της οικογένειας του Ροβέρτο Σωζέ, ενός από τους διασημότερους ηγούμενους των Ιησουιτών της Νάξου. Με πολλά δωμάτια, παρεκκλήσι, βοηθητικά κτίσματα, όπως περιστερώνα, στάβλο, ελαιοτριβείο κλπ, καθώς και τεράστιο κήπο, διαμορφωμένο με πλατώματα, τοίχους αντιστήριξης, στέρνες και κλίμακες, το μοναστήρι-θέρετρο των Ιησουιτών αποτελεί ένα ξεχωριστό κράμα δυτικής και τοπικής τεχνοτροπίας.
Λόγω της πολυτέλειας που το διέκρινε, αποκαλείτο και «παλάτι των Ιησουιτών», υπήρξε αντικείμενο θαυμασμού αλλά και κριτικής στην εποχή του και συναντάται σε πολλά κείμενα περιηγητών και αναφορές παπικών απεσταλμένων.
