Η πρόσφατη ασθενέστατη σεισμική δόνηση στην ευρύτερη περιοχή του Τρούλου (Φιλώτι) έφερε και πάλι στην επιφάνεια το ζήτημα του …σιδερένιου πύργου, αυτού του Χειμάρρου στη Νάξο – Το 2017 έτος εξελίξεων. Από τότε τι έχει γίνει;
Πριν από μερικές ενημερωθήκαμε ότι έγινε σεισμική δόνηση, ασθενέστατη, στην περιοχή του Τρούλου στο Φιλώτι… Μπορεί να μας φάνηκε παράξενο, αλλά κάποιοι που γνωρίζουν, κοίταξαν προς ένα σημείο. Να δουν εάν ο …σιδερένιος Πύργος είναι στη θέση του. Και είναι. Αυτό είναι το ευχάριστο. Και επειδή κάθε νόμισμα έχει δύο όψεις, υπάρχει και η άσχημη… Αυτή που λέει ότι ο …σιδερένιος πύργος, κάποια στιγμή πρέπει να απαλλαχθεί από το βαρύ κι άσχημο φορτίο του, γιατί ήδη δύο γενιές το ξέρουν σιδηρόφρακτο. Μιλάμε για τον πανέμορφο και ιστορικό Πύργο του Χειμάρρου, ο οποίος δεν μπορεί να απαλλαχτεί από το φορτίο αυτό. Και η γραφειοκρατία έχει παίξει το ρόλο της…
Σήμερα, στην προσωπική ιστοσελίδα του καθηγητή Αντώνη Τζιώτη – ψυχή του Συλλόγου Φιλωτιτών Νάξου – κάνει μία ακόμη αναφορά στον ,,,φυλακισμένο πύργο και αναφέρει ανάμεσα στα άλλα ” Σίδερα παντού.Και έξω και μέσα.Ασφαλώς πρόκειται για αναγκαία τεχνική υποστήριξη αλλά τράβηξε απαραδέκτως πολύ σε χρόνο.Η ποθούμενη ολοκληρωμένη επέμβαση στο περίλαμπρο αυτό μνημείο της ιστορικής πολιτιστικής μας περιουσίας, κάθε μέρα διογκώνει μέσα μας την πικρία και την αγανάκτηση για όσα κρατούν τον Πύργο, εδώ και πολλά χρόνια, έρμαιο του πανδαμάντορος χρόνου, αυτού του “φθονερού και των έργων εχθρού”.
Προχθές, μια μικρή σεισμική δόνηση με επίκεντρο τον Τρού(λο, γειτονικό βουνό του Πύργου, μας καταθορύβησε. Ευτυχώς, ο Πύργος- οπτικά τουλάχιστον- φαίνεται ότι αναμετρήθηκε νικηφόρα με αυτόν τον βρυχηθμό του Εγκελάδου! Ως πότε όμως; Οι καιροί ου μενετοί! Επιτέλους πρέπει να τεθεί τέρμα σ” αυτή τη φθοροποιό σιωπή, σ”αυτή την ασυγχώρητη αδράνεια.Ας ενώσουμε όλοι οι φίλοι, Φορείς και άτομα, τις φωνές μας αξιώνοντας επιτακτικά από την Πολιτεία την επανέναρξη των εργασιών. Έτσι, θα καμαρώνουμε και πάλιν τον Πύργο του Χειμάρρου “υγιή” και ενδυναμωμένο με την ευχή : “σιδερένιος”,που δίνουμε σε αναρρώσαντες, απαλλαγμένους από τη δοκιμασία κάποιας ασθένειας!”
Τι να αναφέρουμε εμείς; Θα γυρίσουμε το χρόνο πίσω, στο καλοκαίρι του 2017… Ιούνιος και ο Δήμαρχος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων Μανόλης Μαργαρίτης σε συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου μεταφέρει την απόφαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, προηγούμενων ημερών… και τονίζει με ικανοποίηση: «Η κήρυξη της εκ νέου απαλλοτρίωσης του ακινήτου ανοίγει το δρόμο για τη διαφύλαξη της πολιτισμικής μας κληρονομιάς και τη συντήρηση και αποκατάσταση αυτού του σπουδαίου μνημείου της Νάξου».
Μάλιστα, είχε υπάρξει και σχετικό δελτίο ενημέρωσης με τίτλο: «Έγκριση απαλλοτρίωσης ή απευθείας εξαγοράς ακινήτου, στο οποίο βρίσκεται ο Πύργος Χειμάρρου» που ανέφερε «Ο Δήμαρχος Νάξου και Μικρών Κυκλάδων Μανόλης Μαργαρίτης ταξίδεψε χθες στην Αθήνα, με αποκλειστικό σκοπό να παραστεί στη συνεδρίαση του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου, όπου εξετάσθηκε η κήρυξη απαλλοτρίωσης του ακινήτου, στο οποίο βρίσκεται το μνημείο του Πύργου Χειμάρρου. Κατά τη συζήτηση του θέματος, ο Μανόλης Μαργαρίτης αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα απαλλοτρίωσης του ακινήτου προκειμένου να καταστεί δυνατή η ένταξη του έργου σε ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό πρόγραμμα και επισήμανε τους κινδύνους που ελλοχεύουν και απειλούν το σημαντικό αυτό μνημείο του 4ου αιώνα π.Χ..
Ταυτόχρονα, ενημέρωσε τα μέλη του Κ.Α.Σ. για τη μελέτη αποκατάστασης που εκπονήθηκε πριν δύο χρόνια από το Δήμο Νάξου και Μικρών Κυκλάδων, αξίας 30.000 ευρώ, η οποία συντάχθηκε από τον πολιτικό μηχανικό και αναστηλωτή της Ακρόπολης, Κώστα Ζάμπα. Τα μέλη του Κεντρικού Αρχαιολογικού Συμβουλίου τάχθηκαν ομόφωνα υπέρ της απαλλοτρίωσης του ακινήτου ή της δυνατότητας απευθείας εξαγοράς του από το δημόσιο, γεγονός που ανοίγει τον δρόμο για την ένταξη του έργου στο ΕΣΠΑ και την αποκατάστασή του σύμφωνα με τη μελέτη του Δήμου.
Ψήφισμα της Εταιρείας Κυκλαδικών Μελετών
Παράλληλα, την ίδια εποχή είχε εκδοθεί σχετικό ψήφισμα από την Εταιρεία Κυκλαδικών Μελετών που ουσιαστικά λειτουργούσε ως φωνή απόγνωσης με την υπογραφή 23 επιφανών μελών του Πολιτισμού και ζητούσε τι άλλο, από τη λύση του προβλήματος. Τι ανέφερε το ψήφισμα; Αρχικά έκανε την σχετική περιγραφή του Πύργου και στη συνέχεια πρόσθετε “Η συνεχής έκθεση, όμως, του μνημείου αυτού, απροστάτευτου και ασυντήρητου, ανά τους αιώνες στις δύσκολες καιρικές συνθήκες επέφερε σημαντικές καταστροφές με συνέπεια να αντιμετωπίζει σοβαρό κίνδυνο ετοιμορροπίας, ειδικά στους εσωτερικούς τοίχους του και σήμερα να χρήζει άμεσης αναστήλωσης. Οι φιλότιμες προσπάθειες του πρόσφατου παρελθόντος για την αποκατάστασή του και οι ανασκαφές που έγιναν, και με χρήματα από την Ευρωπαϊκή Ένωση, από την τότε ΚΑ’Εφορεία Προϊστορικών και Κλασσικών Αρχαιοτήτων, ενθύμιο των οποίων αποτελούν οι σιδηροσκαλωσιές, που περιβάλλουν περιμετρικά αλλά και στο εσωτερικό του πύργου, δεν συνεχίστηκαν, με αποτέλεσμα, εδώ και χρόνια, οι σωστικές εργασίες, που τότε άρχισαν να μην ολοκληρωθούν επιτυχώς, ώστε το μνημείο να αποδοθεί σώο σε όλους. Επιπλέον, οι σκαλωσιές σήμερα, είναι δυνατόν να αποτελέσουν την αιτία κατάπτωσής του, λόγω της διάβρωσής τους από την μακροχρόνια εγκατάλειψή τους. Η Εταιρεία Κυκλαδικών Μελετών, όπως και στην ανάλογη περίπτωση του Αρχαίου Πύργου στον Αγ. Πέτρο Άνδρου, λαμβάνει την πρωτοβουλία και καλεί όλους τους αρμοδίους αλλά και κάθε ενδιαφερόμενο να συμβάλλουν με τις δυνάμεις τους για την προστασία και ανάδειξη του μοναδικού αυτού μνημείου των Κυκλάδων”.
Χρηματοδότηση
Να σημειώσουμε τέλος για την ιστορία της υπόθεσης, ότι ο πρώην υπουργός, συγγραφέας και φιλόλογος, Νίκος Λεβογιάννης σε σχόλιο του σχετικά με τον Πύργο του Χειμάρρου είχε αναφέρει ” το έργο αυτο είχε ενταχθεί στο Β΄ΚΠΣ της Περιφέρειας με 100 εκ. δραχμές. Τα χρήματα αυτά δεν επαρκούσαν για την ολοκλήρωση του έργου και δαπανήθηκαν κακώς όλα στις ανασκαφές στον περιβλαλλοντα χώρο, που δεν προβλεπόταν και όχι στο κυρίως έργο για το οποίο προοριζόταν. Η Εφορία προϊστορικών και κλασικών αρχαιοτήτων Κυκλάδων θεωρούσε δεδομένο ότι θα συνεχιστεί η χρηματοδότηση του έργου απο το Γ ΚΠΣ το 2003. Δυστυχως το έργο τελικά δεν εντάχτηκε στο επομενο πρόγραμμα και οι λόγοι της μη ένταξής του είναι ,,,σκοτεινοί και οι ευθύνες των αρμοδίων τεράστιες. Ποιοι ευθύνονται; Η τότε περιφερειάρχης Ν. Αιγαίου, η Εφορια Προϊστορικών και κλασικών αρχαιοτήτων Κυκλάδων και κάποιοι άλλοι που παρασκηνιακά έπαιξαν αρνητικό ρόλο στην υπόθεση αυτή. Προσωπικά ενημερώθηκαν με μεγάλη καθυστέρηση και αφου το έργο ειχε απενταχθεί και το χρηματοδοτικό πρόγραμμα του Γ ΚΠΣ είχε καλυφθεί πλήρως από άλλα έργα. Αντι του Πύργου Χειμάρρου ενταχτηκε στο Γ΄ΚΠΣ το ..υδραγωγείο του Λύγδαμη στις Μελανες…”
